Postcode

Postcodegebieden in Nederland.

Een postcode is een korte reeks tekens, vaak tussen de vier en negen cijfers en/of letters lang, die in een postadres wordt opgenomen om het automatisch sorteren van de post (met optische tekenherkenning (OCR)) makkelijker te maken. Elk land dat postcodes kent, hanteert een andere grammatica—een andere manier om de tekens te combineren.

Niet alle landen kennen postcodes. Zo was de OCR-techniek al zover gevorderd toen Ierland er aan toekwam, dat postcodes niet meer nodig waren: de software was inmiddels in staat om het hele adres te lezen. Dit is een voorbeeld van de wet van de remmende voorsprong.

Postnummers in België

Zie Lijst van postnummers in België voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1969 werden de postnummers in België ingevoerd. Belgische postcodes bestaan uitsluitend uit getallen van vier cijfers, van 1000 tot en met 9992. Vandaar dat de benaming postnummer vaak als synoniem gebruikt wordt. De nummerreeksen zijn regionaal geordend. Deze regio's benaderen grofweg de provincies. De onderverdeling is als volgt:

• Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 1000-1299
• Provincie Waals-Brabant: 1300-1499
• Provincie Vlaams-Brabant: 1500-1999,3000-3499
• Provincie Antwerpen: 2000-2999
• Provincie Limburg: 3500-3999
• Provincie Luik: 4000-4999
• Provincie Namen 5000-5999
• Provincie Henegouwen: 6000-6599,7000-7999
• Provincie Luxemburg: 6600-6999
• Provincie West-Vlaanderen: 8000-8999
• Provincie Oost-Vlaanderen: 9000-9999

Postcodes in België zijn samengesteld op basis van:

• sorteersector (eerste twee cijfers)
• postkantoren (derde cijfer)
• uitgiftekantoren (vierde cijfer)

In een aantal gevallen zal een sorteersector samenvallen met een arrondissement, maar dat is zeker niet altijd zo. Deurne heeft bijvoorbeeld postcode 2100 maar is onderdeel van het arrondissement Antwerpen. En Herentals heeft 2200 als postcode, maar is onderdeel van het arrondissement Turnhout. Dat een aantal hoofdsteden van arrondissementen een postcode van de vorm xx00 hebben is dan ook toeval.

Grote steden hebben meerdere postnummers voor hun deelgemeenten; soms is zelfs een postnummer gereserveerd voor één bedrijf of organisatie die veel post ontvangt. Zo heeft bijvoorbeeld de NAVO het nummer 1110 en de VRT in Brussel postcode 1043 voor zichzelf alleen.

Postcodes in Nederland

Zie Lijst van postcodes in Nederland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In februari 1978 is de postcode in Nederland ingevoerd. De code bestaat uit vier cijfers en twee letters. De eerste 2 cijfers geven de regio aan, de laatste 2 cijfers de wijk. De twee letters geven de buurt en straat aan. De lettercombinaties 'SA', 'SD' en 'SS' worden niet gebruikt. In de loop van 2005 zijn nieuwe postcodecombinaties geïntroduceerd, waarbij ook de eerder niet gebruikte letters F, I, O, Q, U en Y gebruikt worden. Voorheen werden deze letters niet gebruikt omdat er voldoende combinaties te maken waren en vanwege mogelijke verwarring met andere letters. In 2005 waren alle beschikbare combinaties echter op, en het gebruik van extra letters was daarom noodzakelijk.

Individuele straten hebben vaak verschillende postcodes voor de even en de oneven zijde; ook zijn veel straten verder verdeeld in stukken die voor de postbezorging een eenheid vormen. Samen met het huisnummer vormt de Nederlandse postcode een unieke code voor elk adres; deze unieke code wordt ook voor andere doelen dan alleen de post gebruikt. Zo wordt in sommige steden voor de bewegwijzering een wijknummering gebruikt die overeenkomt met de laatste een of twee cijfers van de postcode.

In Nederland zijn bestanden te koop, waarbij de postcode wordt gekoppeld aan de (x,y) coördinaat van het rijksdriehoeksstelsel. Aan deze postcodes zijn weer allerhande gegevens gekoppeld, zoals het aantal woningen dat bij de postcode behoort. Deze gegevens worden vaak gebruikt om met behulp van geografische informatiesystemen uitspraken te doen over de bewoners van Nederland, en wat zij in hun omgeving ervaren, bijvoorbeeld huizenprijzen, aantal bewoners per oppervlakte, etc.

Het numerieke gedeelte van de Nederlandse postcode kan een getal van 1000 tot en met 9999 zijn. In 2006 was het aantal verschillende numerieke waarden 4018. Zie ook de min of meer volledige Nederlandse postcodelijst.

Andere toepassingen

De postcode wordt niet alleen gebruikt om het sorteren van post te vergemakkelijken.

De eerste automaten voor treinkaartjes hadden een numeriek toetsenbord waarop het nummer van het bestemmingsstation moest worden ingevoerd. Dit nummer kwam ongeveer overeen met de postcode. Men hoopte dat het daardoor voor de reiziger gemakkelijk was het nummer te onthouden. Latere automaten hebben een aanraakscherm waarop de eerste letters van de naam van het station kunnen worden ingevoerd.

Moet men op een website of telefoondienst aangeven waar men ongeveer woont, dan wordt vaak de postcode gevraagd. Nadat de bezoeker de postcode (alleen cijfers of cijfers en letters) heeft opgegeven, wordt hem medegedeeld of wat het dichtstbijzijnde filiaal is of op welke frequentie hij een zender kan ontvangen.

Veel mensen markeren hun eigendommen met de postcode en het huisnummer, zodat ze bij verlies of diefstal terugbezorgd kunnen worden. Vooral bij fietsen is deze wijze van markeren populair - veel handelaren bieden na aankoop aan de postcode in de zadelbuis te graveren.

Trivia

• De 'laagste' postcode van Nederland is 1000 AA - de postcode van een blok postbussen in het hoofdpostkantoor van Amsterdam.
• De eerste postcode die een straat aangeeft is 1011 AA. Dat is de De Ruijterkade in Amsterdam, de straat die achter het Centraal Station loopt.
• De 'hoogste' bestaande postcode van Nederland is 9999 XL, van de Akkemaweg in Stitswerd. Daarna komen nog de postcodes 9999 XX en 9999 ZZ, van respectievelijk de Knolweg 1001 en 1002 in Stitswerd. Dit zijn echter fictieve adressen.
• Een postcode waarvan het laatste cijfer een 0 is, is bijna altijd van een postbus. Een uitzondering hierop is 1060, voor Osdorp. Het omgekeerde gaat niet op: Een postbus-postcode kan elk eindcijfer hebben.
• Het numerieke deel van twee verschillende dorpen is altijd verschillend. Dat betekent dat uit het numerieke deel de plaatsnaam kan worden afgeleid. Hebben twee of meer dorpen een gemeenschappelijk postkantoor, dan komen meestal dezelfde letters maar een keer voor.
• Twee verschillende straten hebben haast altijd een verschillende postcode. Er bestaan echter vele duizenden postcodes die voor meer verschillende straten gebruikt worden. In al deze gevallen geldt dat de straten geen gemeenschappelijke huisnummers hebben, zodat de combinatie van huisnummer en postcode nog steeds uniek is.
• Er zijn anno 2009 nog steeds straten zonder postcode; als er namelijk geen brievenbus in de straat is, wordt er geen postcode uitgedeeld.

Zie ook

• Lijst van postcodes in Nederland
• Lijst van postnummers in België
• Postcodereeksen in het buitenland

Externe link

• www.postcode.nl

WikiWoordenboek

Zoek postcode op in het WikiWoordenboek.

  Vrije mediabestanden over Postal codes op Wikimedia Commons

  Vrije mediabestanden over Postcode op Wikimedia Commons