Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Communis opinio: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Communis_opinio&oldid=41725726 Puckly 25 apr 2004 Sikjes Timelezz) |
(http > https en inkorten url) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Communis opinio''', letterlijk de ''gemeenschappelijke opinie'', is een [[Latijn]]se uitdrukking waarmee de meest voorkomende mening binnen een groep wordt aangeduid. Is de groep niet bepaald, dan wordt ook wel gesproken van de ''publieke opinie''. Bij een breed gedragen overeenstemming is er sprake van [[consensus]]. De overheersende mening onder deskundigen, met name in de wetenschap, wordt ook ''communis opinio doctorum'' genoemd. De ''[[opinio iuris]]'' is de algemene rechtsopvatting, de consensus onder [[jurist]]en. | '''Communis opinio''', letterlijk de ''gemeenschappelijke opinie'', is een [[Latijn]]se uitdrukking waarmee de meest voorkomende mening binnen een groep wordt aangeduid. Is de groep niet bepaald, dan wordt ook wel gesproken van de ''publieke opinie''. Bij een breed gedragen overeenstemming is er sprake van [[consensus]]. De overheersende mening onder deskundigen, met name in de wetenschap, wordt ook ''communis opinio doctorum'' genoemd. De ''[[opinio iuris]]'' is de algemene rechtsopvatting, de consensus onder [[jurist]]en. | ||
De term ''communis opinio'' werd al in de [[middeleeuwen]] gebruikt en in de vijftiende eeuw werd het een referentiepunt voor rechters in een tijd dat [[rechtsbron]]nen (van het [[Romeins recht]], dat was aangepast aan feodale, gemeentelijke en adellijke wetgeving) elkaar regelmatig tegenspraken.<ref>{{it}} Spagnesi, E. (2010) ''Storia del Diritto Moderno e Contemporaneo'' [ | De term ''communis opinio'' werd al in de [[middeleeuwen]] gebruikt en in de vijftiende eeuw werd het een referentiepunt voor rechters in een tijd dat [[rechtsbron]]nen (van het [[Romeins recht]], dat was aangepast aan feodale, gemeentelijke en adellijke wetgeving) elkaar regelmatig tegenspraken.<ref>{{it}} Spagnesi, E. (2010) ''Storia del Diritto Moderno e Contemporaneo'' [https://jus.unipi.forumfree.it/?t=51655165 Universiteit van Pisa]</ref> De mening van juristen kon worden gezien als een kwantitatief criterium, of zelfs een kwalitatief criterium, indien het de mening was van gezaghebbende juristen. Dit laatste stond bekend onder de term ''communis opinio doctorum'', ofwel de ''gemeenschappelijke opinie van geleerden''. | ||
De [[Italië|Italiaanse]] jurist [[Baldus de Ubaldis]] bracht de term in de veertiende eeuw in verband met het [[gewoonterecht]], het recht gebaseerd op gewoonten.<ref>{{de}} Oestmann, P. (2002) ''Rechtsvielfalt vor Gericht: Rechtsanwendung und Partikularrecht im Alten Reich''. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann. (pagina 110) [ | De [[Italië|Italiaanse]] jurist [[Baldus de Ubaldis]] bracht de term in de veertiende eeuw in verband met het [[gewoonterecht]], het recht gebaseerd op gewoonten.<ref>{{de}} Oestmann, P. (2002) ''Rechtsvielfalt vor Gericht: Rechtsanwendung und Partikularrecht im Alten Reich''. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann. (pagina 110) [https://books.google.com/books?id=Bbmf7duK9NMC&&pg=PA110 Google Books]</ref> Zo schreef hij: ''communis opinio habet vim consuetudinis'', ofwel ''de gemeenschappelijke opinie heeft de kracht van gewoonterecht''.<ref>{{de}} Liebs, D. (2007) ''Lateinische Rechtsregeln und Rechtssprichwörter''. München: C. H. Beck. (pagina 48) [https://books.google.com/books?id=YOxTT1WymMQC&pg=PA48 Google Books]</ref> In Europa was het eeuwenlang gebruikelijk in de rechtspraak niet van de ''opinie der rechtsgeleerden'' af te wijken. De ''communis opinio'' werd op die manier een rechtsbron op zichzelf.<ref name="Van Apeldoorn">Rinkes, J.G.J. <small>(red.)</small>; Spoormans H.C.G.; Stamhuis E.F.;Teunissen, J.M.H.F. (2009) ''Van Apeldoorn's Inleiding tot de studie van het Nederlandse recht''. Uitgeverij Kluwer. (pagina 136-138) [https://books.google.com/books?id=DL6YtVGAIJUC&pg=PA136 Google Books]</ref> In het veertiende-eeuwse Italië waren rechters zelfs verplicht de communis opinio te volgen, ook wanneer deze tegen publiek gemaakte opvattingen van henzelf indruiste. Aan dit [[mos italicus]] kwam langzaam een einde toen in de [[vroegmoderne tijd]] voornamelijk Franse [[Humanisme|humanisten]] zoals [[Jacques Cujas]] en [[Guillaume Budé]] de [[Corpus Iuris Civilis|Justiniaanse wetboeken]] opnieuw gingen interpreteren zonder zich te bekommeren om de vele interpretaties van interpretaties van de wetsteksten. Het centrum van ontwikkeling van het [[mos gallicus]], de meer historische en kritische wijze van benadering van de oude Romeinse bronnen, was de universiteit van [[Bourges]].<ref>VanCaenegem, R.C. (1996) ''Geschiedkundige inleiding tot het recht''. Uitgeverij Kluwer. (pagina 53-54) [https://books.google.co.uk/books?id=0pwLNyqu1DcC&pg=PA54&dq=mos+gallicus Google Books]</ref> Deze methode van uitleg maakte de weg vrij voor een beroep op de ratio in plaats van het blind volgen van eerdere autoriteiten.<ref>Brandsma, F. (1999) ''Het gemene recht in de praktijk van de common law'' in: Groninger Opmerkingen en Mededelingen XVI, Universiteit Groningen (pagina 43-57) [https://rechten.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/Tijdschriften/GROM/1999/3brandsma/3brandsma.pdf Paper]</ref> | ||
In de huidige [[Nederlands recht|Nederlandse]] en [[Belgisch recht|Belgische rechtsspraak]] geldt de communis opinio niet als [[rechtsbron]].<ref name="Van Apeldoorn" /> In het [[internationaal recht]] bestaat daarentegen wel ruimte voor de communis opinio als rechtsbron. Op basis van artikel 38 van het Statuut van het [[Internationaal Gerechtshof]] is het mogelijk recht te spreken aan de hand van de opvattingen van hooggekwalificeerde publicisten.<ref name="Van Apeldoorn" /><ref>[ | In de huidige [[Nederlands recht|Nederlandse]] en [[Belgisch recht|Belgische rechtsspraak]] geldt de communis opinio niet als [[rechtsbron]].<ref name="Van Apeldoorn" /> In het [[internationaal recht]] bestaat daarentegen wel ruimte voor de communis opinio als rechtsbron. Op basis van artikel 38 van het Statuut van het [[Internationaal Gerechtshof]] is het mogelijk recht te spreken aan de hand van de opvattingen van hooggekwalificeerde publicisten.<ref name="Van Apeldoorn" /><ref>[https://wetten.overheid.nl/BWBV0005509/geldigheidsdatum_03-07-2014#VertalingNL Statuut van het Internationaal Gerechtshof, San Francisco, 26 juni 1945]</ref> | ||
{{Wikidata|Q2240709}} | {{Wikidata|Q2240709}} | ||
{{appendix|1=Bronvermelding en referenties|2= | {{appendix|1=Bronvermelding en referenties|2= | ||
Een eerdere versie van dit artikel is gedeeltelijk vertaald vanaf <span class="plainlinks">[//it.wikipedia.org/wiki/Communis_opinio?oldid=56450813 de Italiaanstalige Wikipedia], die onder de licentie [ | <!---Een eerdere versie van dit artikel is gedeeltelijk vertaald vanaf <span class="plainlinks">[https://it.wikipedia.org/wiki/Communis_opinio?oldid=56450813 de Italiaanstalige Wikipedia], die onder de licentie [https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen] valt. Zie de [https://it.wikipedia.org/wiki/Communis_opinio?offset=20140711&action=history bewerkingsgeschiedenis]</span> aldaar.---> | ||
{{references}} | {{references}} | ||
}} | }} | ||
[[Categorie:Filosofische terminologie]] | [[Categorie:Filosofische terminologie]] | ||
[[Categorie:Latijnse uitdrukking]] | [[Categorie:Latijnse uitdrukking]] | ||
[[Categorie:Romeins recht]] | [[Categorie:Romeins recht]] | ||
Huidige versie van 17 okt 2024 om 06:38
Communis opinio, letterlijk de gemeenschappelijke opinie, is een Latijnse uitdrukking waarmee de meest voorkomende mening binnen een groep wordt aangeduid. Is de groep niet bepaald, dan wordt ook wel gesproken van de publieke opinie. Bij een breed gedragen overeenstemming is er sprake van consensus. De overheersende mening onder deskundigen, met name in de wetenschap, wordt ook communis opinio doctorum genoemd. De opinio iuris is de algemene rechtsopvatting, de consensus onder juristen.
De term communis opinio werd al in de middeleeuwen gebruikt en in de vijftiende eeuw werd het een referentiepunt voor rechters in een tijd dat rechtsbronnen (van het Romeins recht, dat was aangepast aan feodale, gemeentelijke en adellijke wetgeving) elkaar regelmatig tegenspraken.[1] De mening van juristen kon worden gezien als een kwantitatief criterium, of zelfs een kwalitatief criterium, indien het de mening was van gezaghebbende juristen. Dit laatste stond bekend onder de term communis opinio doctorum, ofwel de gemeenschappelijke opinie van geleerden.
De Italiaanse jurist Baldus de Ubaldis bracht de term in de veertiende eeuw in verband met het gewoonterecht, het recht gebaseerd op gewoonten.[2] Zo schreef hij: communis opinio habet vim consuetudinis, ofwel de gemeenschappelijke opinie heeft de kracht van gewoonterecht.[3] In Europa was het eeuwenlang gebruikelijk in de rechtspraak niet van de opinie der rechtsgeleerden af te wijken. De communis opinio werd op die manier een rechtsbron op zichzelf.[4] In het veertiende-eeuwse Italië waren rechters zelfs verplicht de communis opinio te volgen, ook wanneer deze tegen publiek gemaakte opvattingen van henzelf indruiste. Aan dit mos italicus kwam langzaam een einde toen in de vroegmoderne tijd voornamelijk Franse humanisten zoals Jacques Cujas en Guillaume Budé de Justiniaanse wetboeken opnieuw gingen interpreteren zonder zich te bekommeren om de vele interpretaties van interpretaties van de wetsteksten. Het centrum van ontwikkeling van het mos gallicus, de meer historische en kritische wijze van benadering van de oude Romeinse bronnen, was de universiteit van Bourges.[5] Deze methode van uitleg maakte de weg vrij voor een beroep op de ratio in plaats van het blind volgen van eerdere autoriteiten.[6]
In de huidige Nederlandse en Belgische rechtsspraak geldt de communis opinio niet als rechtsbron.[4] In het internationaal recht bestaat daarentegen wel ruimte voor de communis opinio als rechtsbron. Op basis van artikel 38 van het Statuut van het Internationaal Gerechtshof is het mogelijk recht te spreken aan de hand van de opvattingen van hooggekwalificeerde publicisten.[4][7]
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Bronvermelding en referenties
|