Productieproces

Een productieproces is een proces waarbij een product gemaakt wordt. Het is een reeks van gebeurtenissen, geordend in de tijd, waarbij een ingangsproduct wordt omgezet in een gewenst uitgangsproduct. In het geval van technische productiesystemen behoren de keuze van de gebeurtenissen en ook de ordening van de gebeurtenissen tot de competentie van de mens. Voor natuurlijke productiesystemen (zoals die van appelen, melk en eieren) is het allemaal al geregeld en is er slechts in geringe mate beïnvloeding van de mens mogelijk.

Het productieproces van vrachtwagens.

Soorten

Er zijn een verschillende productieprocessen zoals: stuksproductie, serieproductie en continue productie.

Stuksproductie

Als er stuk voor stuk wordt geproduceerd is er sprake van stuksproductie. Gedacht moet worden aan bouwwerken als bruggen, wegen, kerken, kunstwerken, ambachtsproducten, maar ook de meeste producten die op bestelling worden gemaakt, zoals een belastingadvies, of een trouwjurk. De kenmerken van stuksproductie zijn een hoge kostprijs en unieke specificaties. Stuksproductie kan arbeidsintensief zijn. Men spreekt in dit geval ook wel over projectgestuurd werken. Elk project heeft een eigen planning.

Serie/batch productie

Het gaat hier om producten die in serie worden gemaakt. In een keer 10, of 50 of 10.000. Voorbeelden zijn boten, huizen, auto's, maaltijden in een gaarkeuken. Daar kunnen vaak duurdere machines voor worden ingezet die uiteindelijk door hun grotere aantallen efficiënter kunnen draaien. Daardoor daalt de kostprijs, maar is er weinig ruimte voor klantspecifieke wensen. Door mass-customization (het verwerken van klantspecifieke behoeften op grote schaal) wordt het langzamerhand steeds beter mogelijk om bij in serie geproduceerde producten toch aan klantspecifieke wensen tegemoet te komen. De kostprijs is bij serieproductie meestal laag, en het productieproces is meestal niet erg arbeidsintensief. Serieproductie stopt zo nu en dan en dan wordt er op dezelfde machines een andere serie gemaakt. Waarbij er sprake is van instel-, omstel- en schoonmaakwerkzaamheden.

Celproductie

Een mengvorm tussen serieproductie en continue productie is celproductie. Men noemt dit ook wel groepsgewijs of autonoom werken. Dat is te vergelijken met een fabriek in de fabriek. Kleine groepen medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor de vervaardiging van een gedeelte of een geheel product. Zij werken dan aan vergelijkbare producten met daarop afgestemde hulpmiddelen.

(Zie ook : celproductie)

Continue productie

Een productieproces dat vrijwel nooit stopt noemt men continue productie of flowproductie. Vaak loopt het proces ook zeven dagen per week en 24 uur per dag. Hierbij gaat het altijd om bulkproducten, zoals in de petrochemische industrie en hoogovens, maar ook aan suiker, of de verwerking van melk. Enorme volumes spelen hierbij een rol, en fabrieken draaien meestal continu door. Vaak zijn fabrieken ook geheel toegespitst op het maken van een enkel product. Dit zijn enorme fabrieken met weinig medewerkers. Na een initiële hoge investering in een fabriek zijn daarna de arbeidskosten en operatiekosten laag. De kostprijs wordt door dit productieproces erg laag. Dat wil zeggen dat de variabele kosten per stuk laag zijn, maar dient rekening te houden met de vaste kosten om het proces aan de gang te houden, waardoor er ook een grote mate van capaciteitsbenutting dient te zijn. Men spreekt in het geval van een vaste capaciteit en een navenante bezetting ook wel over level production.

Model

Elk natuurlijk of kunstmatig productieproces is als volgt te beschrijven: Informatie in de vorm van proces instructies en of voorbeelden, transformeren gespecificeerde grondstoffen met behulp van energie tot gespecificeerde producten. Bij het productieproces komt afval vrij. Externe informatie (5) en en of een onderbreking van de materiaalstroom is er de oorzaak van dat het transformatieproces start of stopt. Men noemt dit model ook wel de grondvorm van een organisatie.

Er zijn verschillende theorieën en of methoden die beschrijven hoe het gehele productieproces of delen ervan geoptimaliseerd kunnen worden. Enkel voorbeelden hiervan zijn:

Optimalisatieprocessen

• Lean production
• Poka yoke
• Kaizen
• Pull productie
• Just in time
• Zero defects
• Kanban
• FIFO
• LIFO

Zie ook

• Industriële productie
• Logistiek
• Productie

  Vrije mediabestanden over Manufacturing op Wikimedia Commons