Prosper Dezitter

Prosper Dezitter (Passendale, 19 april 1893 - Elsene, 17 september 1948) was tijdens de Tweede Wereldoorlog een topagent van de Duitse Abwehr.

Prosper was de zoon van Peter Dezitter. Hij werd op 20-jarige leeftijd veroordeeld tot drie jaar gevangenis wegens verkrachting. Met de SS Megantic vluchtte hij in 1913 naar Canada. Hij woonde in Winnipeg en werd in 1918 opgeroepen om te dienen in het Canadian Expeditionary Force, Manitoba Regiment. Na tien dagen werd hij overgeplaatst naar de RAF in Toronto en diende daar tot 21 december 1918. In zijn dossier staat vermeld dat hij katholiek was en ongetrouwd, en dat zijn vader en zuster in Frankrijk woonden.

Op 14 augustus 1919 trouwde hij met de 19-jarige Engelse Lilian Stanbury, en gaf zijn naam op als Jack Prosper en zijn geboorteplaats als Boulogne.

In 1926 verliet hij zijn echtgenote en keerde hij naar België terug. Hij werd autoverkoper in Antwerpen en zette later een eigen bedrijfje op.

Hij trouwde met Germaine Princen, waarna hij werd veroordeeld wegens bigamie en vijf jaar naar de gevangenis moest.

Oorlogsjaren

Toen de oorlog uitbrak, werd hij door de Duitsers vrijgelaten. Hij ging wonen in Schaarbeek. Zijn nieuwe vriendin was Florentine Dings-Giralt (1904). Zij had al een zoon (1930). Samen collaboreerden ze met de Duitsers. Zijn motivatie was vooral financieel; hij werd voor elke arrestatie betaald. Dezitter had wel 30 namen maar noemde zich meestal Captain Jackson, Jack the Canadian, William Herbert of Captain Willy. Hij was steeds te herkennen omdat hij een deel van zijn rechterpink miste. Om dat te verbergen droeg hij vaak handschoenen. Hij deed zich voor als gestrande Canadese of Britse piloot. Zo won hij het vertrouwen van het verzet en drong hij binnen bij verschillende verzetsgroepen. Hij zette een ontsnappingsroute op voor geallieerde vliegers die Brussel wilden verlaten en liet zich daarvoor ook fors betalen. Later bleek de route in Duitse handen te zijn. Dezitter zette in 1943 zelfs met zijn vriendin een safehouse op in een appartement aan de A.J. Slegerslaan in Sint-Lambrechts-Woluwe. Ze hadden contacten met Nederlandse verzetsgroepen, die Dezitter als een betrouwbaar contact zagen en vluchtelingen aan hem doorstuurden. Dezitter of één van zijn medewerkers vroegen dan zoveel mogelijk informatie aan hen over de toestanden in Nederland, waarna ze naar het Noordstation werden gebracht om de trein naar Parijs te nemen. Daar werden ze dan opgepakt.

Eind augustus 1943 zou Operatie Rat worden uitgevoerd door de Belgische SOE onder leiding van Hardy Amies. Hierbij zouden Belgische verraders worden gedood. Dezitter stond bovenaan de lijst. Amies kreeg echter geen toestemming van de Belgische regering in Londen.

Op 2 september 1944 vluchtten Dezitter en Giralt met een Duits konvooi naar Duitsland. Hij nam ook enkele medewerkers mee. Bekend is dat ze via Venlo naar Wurzberg reden. Op 27 juni 1946 werd Dezitter in Frankfurt gearresteerd en aan België uitgeleverd. Hij werd op 27 maart 1947 schuldig bevonden en ter dood veroordeeld en op 7 september 1948 geëxecuteerd in de kazerne in Etterbeek.

Slachtoffers

Dezitter was verantwoordelijk voor de arrestatie van minstens 300 geallieerde vliegers en 1200 Belgen.

Bekende arrestaties:

• Charles Claser (1901-1944): tijdens de Achttiendaagse Veldtocht was hij zwaar gewond geraakt. Na zijn herstel richtte hij het Belgisch legioen op. Toen hij voor de tweede keer naar Londen wilde gaan werd hij opgepakt bij de demarcatielijn. Hij overleed totaal verzwakt in Groß-Rosen, zijn zesde kamp.
• Kenneth Albert Shannon (1921-2007) van 427 Squadron: zijn Halifax V DK-180 was op 25 juni 1943 neergeschoten [2]; hij had met hulp van Tobias Biallosterski Nederland verlaten via Alkmaar, Amsterdam, Amersfoort, Zeist, Utrecht en Eindhoven en was bij Weert de grens overgestoken. Via Brussel was hij naar Parijs gegaan waar hij op 3 augustus 1943 werd gearresteerd. Hij overleefde de oorlog.
• Reginald Samuel Giddey (1918-2004): zijn Avro Lancaster MkIII was in de nacht van 24-25 mei 1943 bij de duinen bij Alkmaar neergeschoten. Vijf bemanningsleden ontsnapten en liepen de polders in. Na enkele uren vonden ze een schuur waar ze twee dagen schuilden. Daarna splitste het groepje op. Giddey werd door het verzet geholpen en kwam uiteindelijk terecht bij Rein Bangma en Tobias Biallosterski, die een flatje deelden in Amsterdam. Een andere verzetsman bracht hem op 25 juni naar Rotterdam, waar hij werd ondergebracht bij juffrouw De Ryckmann, zogenaamd een zuster van Biallosterski. Na drie dagen reisden ze door naar Roosendaal, waar hij een fiets kreeg om de grens mee over te steken. Op 8 augustus werd hij in Parijs door Dezitter gearresteerd.
• Leopold Jacquemin (1917 - 1944)

Spion

Na de oorlog werkte Dezitter voor de Amerikaanse contraspionage . Hij had zijn achtergrondinformatie vervalst. Als dekmantel werkte hij in een garage in Bamberg. De garage bevond zich in een Amerikaanse infanterie kazerne.
Claire Keen-Thiryn werkte in 1945-1946 ook voor de Amerikaanse inlichtingendienst in Frankfurt. Ze vertelde haar baas dat ze Dezitter uit de oorlog kende en dat hij in België gezocht werd, maar die ging er niet op in.

Trivia

Een bijkomend voordeel van het wonen in Canada was dat hij vloeiend Engels sprak toen hij terugkwam.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Nationaal archief Londen: KV 2/1732 and KV 2/1733 [3] Verslag met lijst van slachtoffers