Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Voornaamwoord: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Voornaamwoord&oldid=41107251 20 apr 2014 Johannadevos) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Voornaamwoord&oldid=51870662 27 jun 2018 De Wikischim) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Het '''voornaamwoord''' of '''pronomen''' is een van de [[lexicale categorie|hoofdcategorieën]] binnen de [[taalkundige benoeming]]. Het kan grofweg worden gedefinieerd als een [[vrij morfeem]] dat verwijst naar iets anders dat al dan niet in dezelfde [[zin (taalkunde)|zin]] wordt genoemd, dan wel verwijst naar een buitentalig element binnen het perspectief van de spreker (in dit laatste geval spreekt men van een [[exofoor|exoforische]] verwijzing). Een voornaamwoord kan daarnaast een [[grammatica]]le betrekking uitdrukken tussen andere elementen binnen al dan niet dezelfde zin. | |||
In | ==Kenmerken== | ||
Een voornaamwoord kan zelfstandig functioneren (dit geldt bijvoorbeeld voor de [[persoonlijk voornaamwoord|persoonlijke voornaamwoorden]]) of als determinerend element in een [[Naamwoordgroep|naamwoordelijke constituent]] (dit is het bijvoorbeeld het geval bij [[aanwijzend voornaamwoord|aanwijzende]] of [[bezittelijk voornaamwoord|bezittelijke voornaamwoorden]]).<ref>http://ans.ruhosting.nl/e-ans/05/01/01/body.html</ref> Zelfstandige voornaamwoorden verwijzen naar [[Zelfstandig_naamwoord|zelfstandig naamwoorden]] of [[Naamwoordgroep|naamwoordgroepen]]. | |||
==Soorten== | |||
In de meeste [[Indo-Europese talen]] kan een aantal verschillende voornaamwoorden worden onderscheiden: persoonlijke, bezittelijke, aanwijzende enz. Binnen deze groepen zijn er verschillen op basis van onder andere [[Geslacht (Nederlands)|geslacht]], [[flexie (taalkunde)|flexie]] en [[getal (taalkunde)|getal]]. In andere (vooral niet-[[Indo-Europese]]) talen zijn er soms veel meer mogelijkheden, bijvoorbeeld aparte woorden of [[gebonden morfeem|gebonden morfemen]] voor 'wij met zijn tweeën', 'wij met drie of meer'; 'wij inclusief de aangesprokene' en 'wij exclusief de aangesprokene'. | |||
Men onderscheidt naargelang de [[grammatica|grammaticale functie]] de volgende voornaamwoorden: | Men onderscheidt naargelang de [[grammatica|grammaticale functie]] de volgende voornaamwoorden: | ||
| Regel 10: | Regel 14: | ||
* [[onbepaald voornaamwoord]] | * [[onbepaald voornaamwoord]] | ||
* [[persoonlijk voornaamwoord]] | * [[persoonlijk voornaamwoord]] | ||
* [[temporeel voornaamwoord]] (in sommige talen) | * [[temporeel voornaamwoord]] (in sommige talen) | ||
| Kolom2= | |||
* [[uitroepend voornaamwoord]] | * [[uitroepend voornaamwoord]] | ||
* [[verwijzend voornaamwoord]] | |||
* [[vragend voornaamwoord]] | * [[vragend voornaamwoord]] | ||
* [[wederkerend voornaamwoord]] | * [[wederkerend voornaamwoord]] | ||
* [[wederkerig voornaamwoord]] | * [[wederkerig voornaamwoord]] | ||
}} | }} | ||
== Externe links == | == Externe links == | ||
* [http://www.let.ru.nl/ans/e-ans/ De ANS over het voornaamwoord] | * [http://www.let.ru.nl/ans/e-ans/ De ANS over het voornaamwoord] | ||
* [http://www.skriuwsels.net/voornaamwoorden.html Inleidend artikel over voornaamwoorden] | * [https://web.archive.org/web/20090625140710/http://www.skriuwsels.net/voornaamwoorden.html Inleidend artikel over voornaamwoorden] | ||
* [http://taalprof.blogspot.nl/2006/07/een-bijzondere-woordsoort.html Weblog van de taalprof over voornaamwoorden] | * [http://taalprof.blogspot.nl/2006/07/een-bijzondere-woordsoort.html Weblog van de taalprof over voornaamwoorden] | ||
== Referenties == | == Referenties == | ||
{{References}} | {{References}} | ||
{{authority control|TYPE=|Wikidata=q36224}} | |||
{{Navigatie woordsoorten}} | {{Navigatie woordsoorten}} | ||
[[Categorie:Voornaamwoord| ]] | [[Categorie:Voornaamwoord| ]] | ||
Huidige versie van 20 apr 2021 om 14:17
Het voornaamwoord of pronomen is een van de hoofdcategorieën binnen de taalkundige benoeming. Het kan grofweg worden gedefinieerd als een vrij morfeem dat verwijst naar iets anders dat al dan niet in dezelfde zin wordt genoemd, dan wel verwijst naar een buitentalig element binnen het perspectief van de spreker (in dit laatste geval spreekt men van een exoforische verwijzing). Een voornaamwoord kan daarnaast een grammaticale betrekking uitdrukken tussen andere elementen binnen al dan niet dezelfde zin.
Kenmerken
Een voornaamwoord kan zelfstandig functioneren (dit geldt bijvoorbeeld voor de persoonlijke voornaamwoorden) of als determinerend element in een naamwoordelijke constituent (dit is het bijvoorbeeld het geval bij aanwijzende of bezittelijke voornaamwoorden).[1] Zelfstandige voornaamwoorden verwijzen naar zelfstandig naamwoorden of naamwoordgroepen.
Soorten
In de meeste Indo-Europese talen kan een aantal verschillende voornaamwoorden worden onderscheiden: persoonlijke, bezittelijke, aanwijzende enz. Binnen deze groepen zijn er verschillen op basis van onder andere geslacht, flexie en getal. In andere (vooral niet-Indo-Europese) talen zijn er soms veel meer mogelijkheden, bijvoorbeeld aparte woorden of gebonden morfemen voor 'wij met zijn tweeën', 'wij met drie of meer'; 'wij inclusief de aangesprokene' en 'wij exclusief de aangesprokene'.
Men onderscheidt naargelang de grammaticale functie de volgende voornaamwoorden:
Externe links
- De ANS over het voornaamwoord
- Inleidend artikel over voornaamwoorden
- Weblog van de taalprof over voornaamwoorden
Referenties
| Woordsoorten |
|---|
|
achterzetsel · bijvoeglijk naamwoord · bijwoord · eigennaam · lidwoord · telwoord (hoofdtelwoord · rangtelwoord · telbijwoord) · tussenwerpsel · voegwoord · voornaamwoord (aanwijzend · betrekkelijk · bezittelijk · onbepaald · persoonlijk · temporeel · uitroepend · vragend · wederkerend · wederkerig) · voorzetsel · werkwoord · zelfstandig naamwoord |