Liliane Vertessen

Liliane Vertessen (°1952) is een Belgische kunstenares die woont en werkt in Leopoldsburg.

Levensloop

Vertessen studeerde drie jaar lang aan de Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen in de richting grafische vormgeving, doch verliet de school zonder diploma. In 1974 begon ze foto's van zichzelf te maken in een erotisch-exhibitionistische sfeer, bv. als een stripteaseuse of prostituée die de naam 'Lolaloop' draagt. Ze haalde haar inspiratie rechtstreeks uit de wereld van bordelen en sex-shops, met al de kitsch en povere glamour die daaraan verbonden is. Hier en daar accentueert ze haar omtrekken met lijnen en teksten in kleurig neonlicht, zoals 'Piano-me', of 'Very foxy Lola is here for you'.

De figuur die zij belichaamt stemt goed overeen met het stereotiepe vrouwbeeld dat tot de huidige dag door de seksindustrie wordt gepropageerd. Liliane Vertessen probeert dit vrouwbeeld niet te overdrijven of tot karikatuur te maken, en legt ook nauwelijks persoonlijke accenten. Zij laat een feitelijke toestand zien die iedereen wel moet beamen, zonder verder een stelling in te nemen. Hoe haar werk gezien wordt hangt dus geheel van de kijker zelf af, die het kan opvatten als een vorm van zelfver¬ne¬dering of integen¬deel zelfver¬heer-lij¬king, als een nachtmerrie of een wensdroom. De interpretatie zal dus samenhangen met wat de kijker over striptease en prostitu¬tie weet en welk zijn persoonlijk standpunt terzake is.

Kritische ontvangst

Liliane Vertessen kreeg uiteraard veel kritiek te verduren van mensen die haar werk provocerend en pornografisch vonden, maar ook van feministische zijde, omdat zij kritiekloos een artificieel vrouwbeeld bevestigde dat alleen gericht is op commerciële exploitatie.

Haar werk ontstond in de tijd toen een militant en rabiaat feminisme hoogtij vierde. Het overheersende feministische vrouwbeeld was dat van Simone de Beauvoir in haar revolutionaire boek 'Le deuxième sexe': een beeld van onderdrukking als gevolg van mannelijke dominantie. Pas in de jaren 1990 zou de Italiaans-Amerikaanse feministe Camille Paglia in bestsellers als 'Sexual Personae' en 'Seks, kunst en Amerikaanse cultuur' een uitgesproken libertijnse visie op de vrouw naar voren brengen.

Het werk van Vertessen kreeg ook in de kunstwereld erg weinig waardering doordat wat zij deed nog geen precedenten had en men haar dus als een geval apart opvatte. Anno 1975 bestond Madonna nog niet, en moest Cindy Sherman nog aan haar oeuvre beginnen. Ook waren de kunstcritici nog niet ontvankelijk voor de 'esthetica van het brutale beeld', zoals dat in het laatste decennium van de vorige eeuw werd uitgedragen door Britse kunstenaressen als Sarah Lucas, Tracy Emin, Jenny Saville en Sue Webster. Liliane Vertessen was klaarblijkelijk op haar tijd vooruit. Zelf ondernam zij geen pogingen om haar werk te verduidelijken en te promoten bij museumdirecteurs, curatoren en galeristen. Zij zocht geen publiciteit en hield haar privéleven op veilige afstand van de media.

Latere evolutie

In de jaren 1980 gooide Vertessen het roer om en ging ze zich richten op de wereld der 'echte mannen', de wereld van avontuur, macht & geweld. Ze bouwde ouderwetse jachtvliegtuigen en houten bommen, fotografeerde zichzelf in pilotenkleding, en zo meer. Haar ZUB is een soort zweeftoestel in Duitse camouflagekleuren en kentekens uit de Tweede Wereldoorlog. Ook de V-1 werd door haar in hout en tekstiel zeer geloofwaardig nagebootst.

In haar meest recente werk is zij teruggekeerd naar de clichématige vrouwbeelden, zichzelf fotograferend als cowgirl, countrystar of non. Ze ontwierp ook slaapkamermeubilair in de sm-sfeer en maakte grote sculpturen die een fel overdreven naaldhak voorstellen. Ook vanaf de jaren 1990 ging zij zich toeleggen op monumentale beelden in inox, zoals het werk 'Hemel en Aarde' dat in 1997 werd opgesteld nabij het Brusselse Noordstation, het beeld She-Wave aan het Administratief Centrum van Zwijndrecht, en de geabstraheerde sculptuur in Middelkerke.

Tentoonstellingen

Werk van Liliane Vertessen was vaak te zien in diverse galeries en groepstentoonstellingen. In 1983 had ze een museale tentoonstelling zien in het museum D'Hondt-Dhaenens te Deurle, in 1986 exposeerde zij samen met Cindy Sherman in het PCBK te Hasselt, in 1989 samen met Wim Delvoye in het Gentse SMAK, in 1992 in het Antwerpse Muhka en datzelfde jaar ook in het PMK te Oostende. Haar belangrijkste tentoonstellingen in het buitenland zijn in 1989 'Gedachtengangen' in het Museum Fridericianum te Kassel en in 1991 in het NAK te Aachen. In 1996 ontving Liliane Vertessen de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap.