Arthur Võõbus

Arthur (Karl) Võõbus, ook wel Vööbus of Voobus (15 april(jul.)/28 april(greg.) 1909 – 25 september 1988) was een luthers theoloog, oriëntalist en kerkhistoricus.

Leven

Arthur Võõbus werd geboren in Tartu, Estland, als zoon van de leraar Karl Eduard Võõbus en Linda Helene Võõbus (Sibul). In 1926 studeerde hij af aan de Hugo Treffner Grammatica School in Tartu en in 1932 aan de Faculteit Theologie van de Universiteit van Tartu. In hetzelfde jaar werd hij tot geestelijke gewijd. 1933-1940 was hij predikant in de Estse Evangelische Lutherse Pauluskerk in Tartu. In 1934 ontving hij zijn Master’s degree in theologie op een scriptie over De ware christen, het ware christelijke leven en de ware christelijke kerk volgens Søren Kierkegaard. Tot zijn docenten aan de faculteit behoorden de oudtestamenticus Alexander von Bulmerincq en Uku Masing.

Tegelijkertijd werkte Arthur Võõbus in bibliotheken en manuscriptenverzamelingen in Rome, Parijs, Londen, Berlijn en Leipzig aan theologische teksten in het Syrisch.

In 1936 trouwde hij met Ilse Luksep, een dochter van een rijke koopmansfamilie, die hem, samen met zijn ambt in een grote gemeente, de materiële basis voor zijn onderzoek gaf. Toen de Sovjets in 1940 Estland binnenvielen, vluchtte hij naar Duitsland. Zijn kritische houding ten opzichte van het regime leidde ertoe dat hij door de Gestapo in observatie werd gehouden. Nadat Estland door de Duitse troepen werd ingenomen, verhuisde Arthur Võõbus terug naar Estland. Hij doctoreerde in 1943 aan de Universiteit van Tartu op een proefschrift over het ascetisme in Syrië, Mesopotamië en Perzië tot in de 10e eeuw. Tussen 1943 en 1944 was hij adjunct-hoogleraar Vroege Kerkgeschiedenis aan de Universiteit van Tartu.

In 1944 vluchtte Arthur Võõbus opnieuw voor de Sovjets naar Duitsland. Van 1944 tot 1948 werkte hij als predikant in vluchtelingenkampen, van 1946 tot 1948 was hij hoogleraar voor Vroege Kerkgeschiedenis aan de Baltische Universiteit in Pinneberg bij Hamburg gevestigd was. Deze Universum bestond slechts van 1946 tot 1949. Na de sluiting werkte hij in Londen in het British Museum en vervolgens tot 1977 als hoogleraar Nieuwe Testament en Vroege Kerkgeschiedenis aan de Lutheran School of Theology in Chicago (LSTC).

Hij was lid van verschillende wetenschappelijke academies, waaronder de Belgische Koninklijke Academie van Wetenschappen en Kunsten.

Er zijn drie kinderen uit zijn huwelijk.

Familienaam

De letters õ in zijn familienaam zijn de 27e letter van het Estse alfabet en worden uitgesproken als de een lange o zoals in rood. Omdat het in de drukkerijen in andere landen vaak ontbrak aan de juiste diakritische tekens, werd de õ vaak vervangen door een ö. De familienaam is afgeleid van de plaatsnaam Võõbu, een dorp in de gemeente Paide in het district Järva in Estland.

Werk

De belangrijkste focus van het werk van Arthur Võõbus was onderzoek naar vroegchristelijke literatuur in de Syrische taal. Tijdens zijn onderwijsactiviteiten in Chicago ondernam hij meer dan 40 studiereizen naar Turkije, Libanon, Syrië en Irak, bijvoorbeeld naar de kloosters van Tur Abdin bij Mardin. Tijdens deze expedities fotografeerde hij Syrische teksten. Op deze manier werd een archief van 1,5 tot 2 miljoen pagina’s gecreëerd. In 1979 werd op basis van deze collectie het Institute for Syriac Manuscript Studies in Chicago opgericht. Arthur Võõbus publiceerde de resultaten van zijn onderzoek in series zoals het Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium CSCO, in meer dan 80 verhandelingen, boeken en meer dan 240 essays in Estse, Engelse, Duitse, Franse en Arabische uitgaven.

Werken (selectie)

De volgende werken zijn slechts een klein aandeel van de in theologische en audiologische vakbibliotheken beschikbare literatuur. Aangezien het ISBN-nummer vaak pas later toegekend werd, is het mogelijk dat deze werken in bibliotheekscatalogi niet te vinden zijn met het betreffende nummer.

• A Syriac Lectionary from the Church of the Forty Martyrs in Mardin, Tur’Abdin, Mesopotamia. CSCO deel 485 = Subsidia 76. Verlag Peeters, Leuven/Louvain 1986. ISBN 978-90-429-0526-9.
• The cultivation of music during the period of independence. Eesti Usuteadlaste Selts Paguluses toimetused = Papers of the Estonian Theological Society in Exile – PETSE Scholarly series deel 40. Stockholm 1984.
• The Syro-Roman lawbook. The Syriac text of the recently discovered manuscripts accompanied by a facsimile edition and furnished with an introduction and translation. Volume I: The Syriac text with an introduction. PETSE Scholarly series deel 36. Stockholm 1982. Volume II: A translation with annotations. PETSE Scholarly series deel 39. Stockholm 1983.
• Handschriftliche Überlieferungen der Memre-Dichtung des Ja’qob von Serug. 1. Sammlungen: Die Handschriften. 2. Sammlungen: Der Bestand. 3. Die zerstreuten Memre: Die Handschriften. 4. Die zerstreuten Memre: Der Bestand. CSCO deel 344 ISBN 978-90-429-0385-2, deel 345 ISBN 978-90-429-0386-9, deel 421 ISBN 978-90-429-0462-0 en deel 422 ISBN 978-90-429-0463-7 = Subsidia delen 39, 40, 60, 61. Leuven/Louvain Secrétariat du CSCO 1973–1980.
• Constitutiones Apostolicae. The Didascalia Apostolorum in Syriac. 1. Chapters 1–10. T[extus]. V[ersio]. 2. Chapters 11–26. T[extus]. V[ersio]. CSCO deel 401 ISBN 978-90-429-0442-2, deel 402 ISBN 978-90-429-0443-9, deel 407 ISBN 978-90-429-0448-4 en deel 408 ISBN 978-90-429-0449-1 = Scriptores syri delen 175, 176, 179, 180. Leuven/Louvain 1979
• The Apocalypse in the Harklean Version: A Facsimile Edition of Manuscript Mardin Orth. 35, fol. 143r–159v, with an Introduction. CSCO deel 400 ISBN 978-90-429-0441-5, Subsidia deel 56, Leuven/Louvain: Secrétariat du CSCO, 1978.
• An unknown recension of the Syro-Roman lawbook: a facsimile edition of three Syriac manuscripts with a translation. PETSE Scholarly series deel 28. Stockholm 1977.
• Discovery of an Unknown Recension of the Syro-Roman Lawbook. In: Labeo. Rassegna di diritto romano. Napoli. ISSN 0023-6462. Deel 23, Jahrgang 1977.
• The Synodicon in the West Syrian tradition. Volume I/1: Syriac text. In: CSCO deel 367, Scriptores Syri 161. ISBN 978-90-429-0408-8. Volume I/2: English translation. CSCO deel 368, Scriptores Syri 162. ISBN 978-90-429-0409-5. Volume II/1: Syriac text. CSCO deel 375, Scriptores Syri 163. ISBN 978-90-429-0416-3. Volume II/2: English translation. CSCO deel 376. Scriptores Syri 164, Verlag Peeters, Leuven/Louvain 1975/76. ISBN 978-90-429-0417-0.
• Studies in the history of the Estonian people. With Reference to Aspects of Social Conditions, in Particular, the Religious and Spiritual Life and the Educational. In drei Teilen. PETSE Scholarly series delen 18, 19 en 26. Stockholm 1969, 1970 en 1974. Teil III
• New Light on the Textual History of the Syro-Roman Lawbook. In: Labeo. Rassegna di diritto romano. Napoli. Deel 19, Jahrgang 1973.
• Neuentdeckung sehr alter syrischer Evangelienhandschriften. Oriens Christianus. 57. Jahrgang 1973. Seiten 57–62.
• Discoveries of very important manuscript sources for the Syro-Roman Lawbook. The opening of a new epoch of research in this unique monument of jurisprudence. PETSE Scholarly series deel 21. Stockholm 1971.
• The department of Theology at the University of Tartu: its life and work, martyrdom and annihilation. A chapter of contemporary church history in Estonia. PETSE Scholarly series deel 14. Stockholm/Louvain 1963.
• The Statutes of the School of Nisibis. Edited, translated and furnished with a commentary. PETSE Scholarly series deel 12 Stockholm 1961.
• Syriac and Arabic Documents. Regarding legislation relative to Syrian asceticism. Edited, translated and furnished with literary historical data. PETSE Scholarly series deel 11. Stockholm 1960.
• History of asceticism in the Syrian Orient. A contribution to the history of culture in the Near East. CSCO deel 184 ISBN 978-90-429-0218-3. Subsidia 14. Leuven/Louvain 1958.
• Peschitta en Targumini des Pentateuchs. Neues Licht zur Frage der Herkunft der Peschitta aus dem altpalästinischen Targum. Handschriftenstudien. PETSE Scholarly series deel 9. Stockholm 1958.
• Early Versions of the New Testament: Manuscript Studies. Stockholm 1954. p. 1–31, 67–131.
• Studies in the history of the Gospel text in Syriac. With an appendix: The Discovery on new sources for the archaic text of the book of acts. CSCO deel 128, ISBN 978-90-429-0162-9, deel 496, ISBN 978-90-429-0537-5 = Subsidia 3 en 79. Leuven/Louvain 1951 en 1987.
• Neue Materialien zur Geschichte der Vetus Syra in den Evangelienhandschriften. PETSE Scholarly series deel 5. Stockholm, 1953.
• The Old Syriac Version in a New Light, and Urgent Tasks in Textual Criticism of the New Testament. Apophoreta Tartuensia. Stockholm 1949, p. 144 e.v.
• Neue Ergebnisse in der Erforschung der Geschichte der Evangelientexte im Syrischen Contributions of the Baltic University Nr. 65. Pinneberg/Hamburg 1948.
• Researches on the Circulation of the Peshitta in the Middle of the Fifth Century. Contributions of the Baltic University Nr. 64; Pinneberg/Hamburg 1948.
• Investigations into the Text of the New Testament Used by Rabbūlā of Edessa. Contributions of the Baltic University Nr. 59. Pinneberg/Hamburg 1947.
• A Letter of Ephrem to the Mountaineers: A literary critical contribution to Syriac patristic literature. Contributions of Baltic University Nr. 25. Pinneberg/Hamburg 1947.