Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Elżbieta Zawacka: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=El%C5%BCbieta_Zawacka&oldid=47225427 Nl maclean 9 aug 2016) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Elżbieta Zawacka''' ([[Toruń]], [[19 maart]] [[1909]] | '''Elżbieta Zawacka''' ([[Toruń]], [[19 maart]] [[1909]] – Toruń, [[10 januari]] [[2009]]) was een [[Polen|Poolse]] [[Verzet (Tweede Wereldoorlog)|verzetsstrijdster]], [[wiskundige]] en [[opvoedkundige]]. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] speelde ze een belangrijke rol bij het verzet in Polen, onder andere bij de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]]. Zij was ook de enige vrouwelijke parachutist in een geheime elite eenheid van de [[Vrije Polen|Vrije Poolse troepen]]. Vanwege haar grote bijdrage aan het Poolse verzet werd zij in 2006 alsnog benoemd tot [[brigadegeneraal]]. | ||
== Jeugd en opleiding == | == Jeugd en opleiding == | ||
Elżbieta Zawacka was de dochter van Władysław Zawacki en Marianna Zawacka. Haar vader was een administratief medewerker bij de rechtbank. In haar jeugd sprak ze voornamelijk Duits, wat haar later tijdens haar verzetswerk goed van pas kwam. Ze studeerde wiskunde en onderwijskunde en had daarnaast een grote belangstelling voor geschiedenis. Toen in [[1939]] de oorlog uitbrak was ze lerares wiskunde.<ref name=" | Elżbieta Zawacka was de dochter van Władysław Zawacki en Marianna Zawacka. Haar vader was een administratief medewerker bij de rechtbank. In haar jeugd sprak ze voornamelijk Duits, wat haar later tijdens haar verzetswerk goed van pas kwam. Ze studeerde wiskunde en onderwijskunde en had daarnaast een grote belangstelling voor geschiedenis. Toen in [[1939]] de oorlog uitbrak was ze lerares wiskunde.<ref name="Solidarnosc">{{Citeer web|url=http://kw.pl.eu.org/ak/txt/zo-ang.htm|titel=Elżbieta Zawacka|bezochtdatum=2016-08-08|auteur=Katarzyna Minczykowska|datum=|uitgever=Solidarnosc Torun}}</ref> | ||
== Tweede Wereldoorlog en periode daarna == | == Tweede Wereldoorlog en periode daarna == | ||
Zawacka was tijdens de oorlog zowel betrokken bij de verzetsbeweging het Thuisleger (''[[Armia Krajowa]]'') in Polen zelf, als bij de [[Vrije Polen|Vrije Poolse troepen]] die meevochten aan de zijde van de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]]. Zij was een van de beste internationale koeriers van het Thuisleger. Zij doorkruiste talloze keren bezet Europa om informatie, geld en personen over te brengen. Ze organiseerde verzetsgroepen in [[Silezië | Zawacka was tijdens de oorlog zowel betrokken bij de verzetsbeweging het Thuisleger (''[[Armia Krajowa]]'') in Polen zelf, als bij de [[Vrije Polen|Vrije Poolse troepen]] die meevochten aan de zijde van de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]]. Zij was een van de beste internationale koeriers van het Thuisleger. Zij doorkruiste talloze keren bezet Europa om informatie, geld en personen over te brengen. Ze organiseerde verzetsgroepen in [[Silezië]] en maakte deel uit van de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]]. Zij was de enige vrouw bij de [[Luchtlandingstroepen|paratroepen]] van de ''Cichociemni'' (’''de onzichtbaren en stillen''’), een geheime elite eenheid van het Poolse leger in het buitenland. In het verzet was ze bekend onder de schuilnamen Zelma, Sulica en Zo.<ref name="Solidarnosc"/><ref name="polskieradio">{{Citeer web|url=http://www2.polskieradio.pl/eo/print.aspx?iid=99916|titel=Independence fighter General Elzbieta Zawacka dies at 99|bezochtdatum=2016-08-08|auteur=Joanna Najfeld.|datum=|uitgever=Radio Polonia}}</ref> | ||
[[File:Elzbieta Zawacka pomnik park jordana krakow.JPG|thumb|Monument voor Elzbieta Zawacka in Krakau.|269x269px]] | |||
Na de oorlog was ze in de [[Volksrepubliek Polen]] betrokken bij de anti-communistische organisatie ''Vrijheid en Onafhankelijkheid''; hiervoor werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis. Bij een amnestie in 1956 kwam ze weer vrij. | Na de oorlog was ze in de [[Volksrepubliek Polen]] betrokken bij de anti-communistische organisatie ''Vrijheid en Onafhankelijkheid''; hiervoor werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis. Bij een amnestie in 1956 kwam ze weer vrij. | ||
Zij was hoogleraar aan de [[Nicolaas Copernicus-universiteit|Nicolaus Copernicus-Universiteit]] in Toruń. Na haar pensionering in 1976 zette ze zich in voor de nagedachtenis van haar medestrijders en de geschiedschrijving van het verzet tegen de Nazi's. Zij was mede-oprichter van organisaties van oud-strijders en van het [[Stefan Rowecki|Generaal Grot-Rowecki]] Museum en Archief in [[Warschau]]. Na de val van het communistische regime richtte ze de Stichting ''Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu'' op (Nederlands: ''Pommerens archief en museum van het Thuisleger''). Dit archief speelt een belangrijke rol bij het bewaren van erfgoed dat te maken heeft met het Thuisleger en de rol van vrouwen in het Poolse verzet en heet tegenwoordig Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.<ref name=" | Zij was hoogleraar aan de [[Nicolaas Copernicus-universiteit|Nicolaus Copernicus-Universiteit]] in Toruń. Na haar pensionering in 1976 zette ze zich in voor de nagedachtenis van haar medestrijders en de geschiedschrijving van het verzet tegen de Nazi's. Zij was mede-oprichter van organisaties van oud-strijders en van het [[Stefan Rowecki|Generaal Grot-Rowecki]] Museum en Archief in [[Warschau]]. Na de val van het communistische regime richtte ze de Stichting ''Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu'' op (Nederlands: ''Pommerens archief en museum van het Thuisleger''). Dit archief speelt een belangrijke rol bij het bewaren van erfgoed dat te maken heeft met het Thuisleger en de rol van vrouwen in het Poolse verzet en heet tegenwoordig Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.<ref name="polskieradio"/> | ||
In 2006 werd Elżbieta Zawacka door de Poolse president [[Lech Kaczyński]] vanwege haar rol in het verzet benoemd tot brigadegeneraal. | In 2006 werd Elżbieta Zawacka door de Poolse president [[Lech Kaczyński]] vanwege haar rol in het verzet benoemd tot brigadegeneraal. | ||
== Onderscheidingen == | == Onderscheidingen == | ||
| Regel 23: | Regel 24: | ||
*{{pl}} [https://www.youtube.com/watch?v=X73X4MksmcA Video: Elżbieta Zawacka vertelt over haar leven] | *{{pl}} [https://www.youtube.com/watch?v=X73X4MksmcA Video: Elżbieta Zawacka vertelt over haar leven] | ||
*{{pl}} [http://www.zawacka.pl/ Elżbieta Zawacka Stichting] | *{{pl}} [http://www.zawacka.pl/ Elżbieta Zawacka Stichting] | ||
*Bernard O'Connell. [https://books.google. | *Bernard O'Connell. [https://books.google.com/books?id=OdHVBgAAQBAJ&pg=PA81&dq=El%C5%BCbieta+Zawacka General Elzbieta Zawacka: Polish soldier and courier during World War Two]. ISBN 9781291912241 | ||
{{Bron|bronvermelding= {{References}} }} | {{Bron|bronvermelding= {{References}} }} | ||
Versie van 21 aug 2016 14:12
Elżbieta Zawacka (Toruń, 19 maart 1909 – Toruń, 10 januari 2009) was een Poolse verzetsstrijdster, wiskundige en opvoedkundige. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde ze een belangrijke rol bij het verzet in Polen, onder andere bij de Opstand van Warschau. Zij was ook de enige vrouwelijke parachutist in een geheime elite eenheid van de Vrije Poolse troepen. Vanwege haar grote bijdrage aan het Poolse verzet werd zij in 2006 alsnog benoemd tot brigadegeneraal.
Jeugd en opleiding
Elżbieta Zawacka was de dochter van Władysław Zawacki en Marianna Zawacka. Haar vader was een administratief medewerker bij de rechtbank. In haar jeugd sprak ze voornamelijk Duits, wat haar later tijdens haar verzetswerk goed van pas kwam. Ze studeerde wiskunde en onderwijskunde en had daarnaast een grote belangstelling voor geschiedenis. Toen in 1939 de oorlog uitbrak was ze lerares wiskunde.[1]
Tweede Wereldoorlog en periode daarna
Zawacka was tijdens de oorlog zowel betrokken bij de verzetsbeweging het Thuisleger (Armia Krajowa) in Polen zelf, als bij de Vrije Poolse troepen die meevochten aan de zijde van de geallieerden. Zij was een van de beste internationale koeriers van het Thuisleger. Zij doorkruiste talloze keren bezet Europa om informatie, geld en personen over te brengen. Ze organiseerde verzetsgroepen in Silezië en maakte deel uit van de Opstand van Warschau. Zij was de enige vrouw bij de paratroepen van de Cichociemni (’de onzichtbaren en stillen’), een geheime elite eenheid van het Poolse leger in het buitenland. In het verzet was ze bekend onder de schuilnamen Zelma, Sulica en Zo.[1][2]
Na de oorlog was ze in de Volksrepubliek Polen betrokken bij de anti-communistische organisatie Vrijheid en Onafhankelijkheid; hiervoor werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis. Bij een amnestie in 1956 kwam ze weer vrij.
Zij was hoogleraar aan de Nicolaus Copernicus-Universiteit in Toruń. Na haar pensionering in 1976 zette ze zich in voor de nagedachtenis van haar medestrijders en de geschiedschrijving van het verzet tegen de Nazi's. Zij was mede-oprichter van organisaties van oud-strijders en van het Generaal Grot-Rowecki Museum en Archief in Warschau. Na de val van het communistische regime richtte ze de Stichting Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu op (Nederlands: Pommerens archief en museum van het Thuisleger). Dit archief speelt een belangrijke rol bij het bewaren van erfgoed dat te maken heeft met het Thuisleger en de rol van vrouwen in het Poolse verzet en heet tegenwoordig Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.[2]
In 2006 werd Elżbieta Zawacka door de Poolse president Lech Kaczyński vanwege haar rol in het verzet benoemd tot brigadegeneraal.
Onderscheidingen
Elżbieta Zawacka ontving de volgende onderscheidingen:
- Orde Orła Białego/Orde van de Witte Adelaar
- Krzyż Oficerski/Officierskruis, Onderscheiding (1990)
- Orde Odrodzenia Polski – Krzyż Komandorski z Gwiazdą, Onderscheiding (1993)
- Benoeming tot brigadegeneraal (2006)
Externe bronnen
- (pl) Video: Elżbieta Zawacka vertelt over haar leven
- (pl) Elżbieta Zawacka Stichting
- Bernard O'Connell. General Elzbieta Zawacka: Polish soldier and courier during World War Two. ISBN 9781291912241
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- ↑ 1,0 1,1 Katarzyna Minczykowska. Elżbieta Zawacka. Solidarnosc Torun Geraadpleegd op 2016-08-08
- ↑ 2,0 2,1 Joanna Najfeld.. Independence fighter General Elzbieta Zawacka dies at 99. Radio Polonia Geraadpleegd op 2016-08-08
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Elżbieta Zawacka op Wikimedia Commons.