Agitprop

Agitprop (Russisch: агитпроп) is de samengestelde afkorting die staat voor "agitatie en propaganda", waarbij de propaganda op de geest moet werken en de agitatie op de emoties. In feite is het een dwingende, agressieve vorm van propaganda.

Ontstaan

Aanvankelijk was agitprop een vorm van volkstoneel, die ontstond tijdens het Russische constructivisme (1917–1925) in de beginjaren van het Russische communisme. Bedoeling was een breed publiek te doordringen van de communistische waarden. Aangezien de overgrote meerderheid van de Russische bevolking analfabeet was, werden de ideeën van de machthebbers omgezet in toneel- en beeldvorm, waarmee een veel breder bereik was gegarandeerd dan met traditioneel-artistieke middelen mogelijk zou zijn geweest. Bekend waren de ROSTA-posters van het gelijknamige eerste Sovjet-Russische persbureau.

Herleving

Het verschijnsel kwam opnieuw in zwang tijdens de roerige jaren 70 van de 20e eeuw, toen linkse activisten zich ervan gingen bedienen met bijvoorbeeld 'Ban de Bom'-posters en 'Liever een Rus in de keuken dan een kruisraket in de tuin' (zie Armand). In de tweede helft van de jaren 90 werd het gebruikt door de grote tv-zenders van Rusland om andersgezinde politici zwart te maken. Vooral presentator Aleksandr Nevzorov maakte zich hier schuldig aan. Onder Poetin wordt het bijvoorbeeld door de pro-Kremlin jeugdbeweging Nasji ingezet als politiek middel. Onder agitprop wordt meestal agressieve linkse propaganda bedoeld, maar de term wordt steeds vaker gebruikt voor alle soorten agressieve propaganda.

Ruimere toepassing

Allengs heeft het woord een ruimere betekenis gekregen. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om promotiemateriaal van activisten (flyers, buttons) aan te duiden.

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Propaganda of the Soviet Union op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)