Alexander Dolmatov

Aleksandr Dolmatov (Александр Долматов, 12 september 1976 - 17 januari 2013) was een Russische activist. Dolmatov vroeg politiek asiel in Nederland en pleegde zelfmoord in een cel in een Nederlands detentiecentrum, nadat het verzoek was afgewezen.

Aleksandr Dolmatov was ingenieur en werkzaam in een bedrijf dat raketten bouwt. Hij was lid van de oppositiegroep Het Andere Rusland en nam deel aan acties in het kader van Strategie-31. Op 6 mei 2012 werd hij gearresteerd tijdens een demonstratie in Moskou. In juni 2012 vluchtte hij naar Nederland en vroeg asiel aan. Dolmatov beweerde in Rusland bedreigd te zijn door de geheime dienst. Vanaf september durfde hij nauwelijks meer te spreken over bepaalde zaken in Rusland uit angst landverraad te plegen. In december 2012 werd zijn asielaanvraag geweigerd, waartegen hij in beroep ging. Op 17 januari 2013 pleegde hij zelfmoord door ophanging in zijn cel in een terugkeercentrum in Rotterdam.

Op 18 januari 2013 werden bij de Nederlandse consulaten in Moskou, Sint-Petersburg en Kiev herdenkingsbijeenkomsten voor Dolmatov gehouden.

Zaak-Dolmatov

De zaak-Dolmatov betreft de omstandigheden rond de zelfmoord van de asielzoeker Dolmatov.
Een onderzoek door de Inspectie Veiligheid en Justitie bracht aan het licht dat er door diverse organisaties in de vreemdelingenketen fouten waren gemaakt in deze zaak. Abusievelijk werd in het computersysteem INDiGO ingevoerd dat Dolmatov "verwijderbaar" (uitzetbaar uit Nederland) was. Later bleek in 300 gevallen dit vinkje abusievelijk te zijn aangevinkt. Na een eerdere zelfmoordpoging werden geen maatregelen genomen en werden verpleegkundigen onvoldoende daarover geïnformeerd waardoor deze besloten hem niet in een observatiecel te plaatsen. Volgens de Inspectie had hij niet in vreemdelingenbewaring gezet mogen worden en kreeg hij niet de juiste rechtsbijstand.

Nederlandse politiek

Aan het eind van een Tweede Kamerdebat op 18 april, dat inclusief schorsingen van 10 uur 's ochtends tot 11 uur 's avonds duurde, steunden de SP, GroenLinks, D66, het CDA, de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren een motie van wantrouwen tegen verantwoordelijk staatssecretaris Fred Teeven. De motie werd verworpen met 96 stemmen tegen en 48 voor.

Trivia

Het debat kreeg een merkwaardige wending toen Marianne Thieme namens de Partij voor de Dieren een motie van vertrouwen indiende, om te zien of de leden die tegen de motie van wantrouwen stemden dan wel het volledige vertrouwen in de staatssecretaris zouden uitspreken. Omdat dit in strijd was met het ongeschreven staatsrecht - het kabinet en zijn leden hebben immers het vertrouwen tenzij het wantrouwen wordt uitgesproken - stemde alle leden tegen de motie. De indiening van de motie werd op zichzelf al niet gesteund door het CDA, de ChristenUnie en de PvdA, wat zeer ongebruikelijk is. Halbe Zijlstra (VVD) zei in zijn stemverklaring dat de motie een weinig respectvol einde van het debat was en bovendien overbodig, wat reden is voor de VVD om tegen te stemmen. Kees van der Staaij (SGP) noemde de motie een "staatsrechtelijk monstrum" en verklaarde dat zijn fractie om die reden tegen zou stemmen. Norbert Klein (50Plus) vond het afgezien van de "staatsrechtelijke monstra" een poppenkast en verklaarde dat 50Plus daarom tegen zou stemmen. Uiteindelijk stemde niemand vóór de motie. Ook de voorzitter ging de fout in door toe te staan dat mevrouw Thieme achteraf een stemverklaring aflegde. Een stemverklaring over een eigen motie is echter vanuit staatsrechtelijk oogpunt niet toegestaan. Bovendien legde Thieme geen verklaring af over haar eigen stem, maar over het resultaat van de stemming.

Externe links

• Rapport: Het overlijden van Alexander Dolmatov, Inspectie Veiligheid en Justitie
• Kort verslag en uitgebreid verslag van het Dolmatovdebat, Tweede Kamer, 18 april 2013

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties