Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kilogram: verschil tussen versies
(bron:vv\http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilogram&oldid=14072803+ bewerkers----dAb +>) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Navigatie SI Basiseenheden}} | {{Navigatie SI Basiseenheden}}De '''kilogram''' is sinds 1901 de internationale standaardeenheid voor [[massa (natuurkunde)|massa]] en daarmee één van de [[SI-basiseenheid|zeven basiseenheden]] van het [[Système International|SI]]. | ||
De '''kilogram''' is sinds 1901 de internationale standaardeenheid voor [[massa (natuurkunde)|massa]] en daarmee één van de [[SI-basiseenheid|zeven basiseenheden]] van het [[Système International|SI]]. | |||
Een kilogram is gelijk aan duizend gram; ''kilo'' = is het voorvoegsel voor 1000. | Een kilogram is gelijk aan duizend gram; ''kilo'' = is het voorvoegsel voor 1000. | ||
Versie van 4 okt 2008 20:09
De kilogram is sinds 1901 de internationale standaardeenheid voor massa en daarmee één van de zeven basiseenheden van het SI.
Een kilogram is gelijk aan duizend gram; kilo = is het voorvoegsel voor 1000.
Het SI-systeem definieert de kilogram als gelijk aan de massa van het internationale prototype, dat van een platina-iridiumlegering is gemaakt, en bewaard wordt op het 'Bureau International des Poids et Mesures' (het internationale bureau van gewichten en maten) in het Franse Sèvres. Het internationale prototype is een cilinder van 90 massa% platina en 10 massa% iridium, met een hoogte en diameter van 39 mm. De kilogram is de enige SI-eenheid die is gerelateerd aan een door mensen gemaakt voorwerp in plaats van aan een natuurkundige eigenschap. Het is ook de enige basiseenheid in het SI die een SI-prefix (kilo) in de naam heeft staan. Dit is om historische en praktische redenen zo gehouden; logischer zou zijn het 'gram' als basiseenheid te kiezen.
Officiële kopieën van de prototypekilogram zijn als nationale prototypen beschikbaar. De huidige standaard van Nederland, kopie nummer 53, bevindt zich in het Van Swinden laboratorium van het NMI te Delft. De vorige massastandaard van Nederland is te bewonderen in het Rijksmuseum te Amsterdam.
Het internationale prototype van de kilogram werd gemaakt in 1889.
De massa van de standaard cilinder is echter niet vast. Dit wordt geconstateerd door de massa van de referentie-cilinder te vergelijken met de massa van kopieën van de cilinder. Er is o.a. vervuiling van de cilinder in de orde van 1 µg per jaar. Hiervoor zijn speciale schoonmaakprocedures om deze vervuiling te verwijderen. Echter, het blijkt dat in de loop van de tientallen jaren de massa toch niet constant blijft, maar afneemt.
| Veel- voud |
Naam | Sym- bool |
Veel- voud |
Naam | Sym- bool | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 100 | gram | g | ||||
| 101 | decagram | dag | 10–1 | decigram | dg | |
| 102 | hectogram | hg | 10–2 | centigram | cg | |
| 103 | kilogram | kg | 10–3 | milligram | mg | |
| 106 | megagram | Mg | 10–6 | microgram | µg | |
| 109 | gigagram | Gg | 10–9 | nanogram | ng | |
| 1012 | teragram | Tg | 10–12 | picogram | pg | |
| 1015 | petagram | Pg | 10–15 | femtogram | fg | |
| 1018 | exagram | Eg | 10–18 | attogram | ag | |
| 1021 | zettagram | Zg | 10–21 | zeptogram | zg | |
| 1024 | yottagram | Yg | 10–24 | yoctogram | yg |
Vandaar dat er gezocht wordt naar een andere definitie van de kilogram, één die niet afhankelijk is van een fysiek voorwerp. Hierbij wordt o.a. gekeken naar het tellen van het aantal silicium atomen in een bol van monokristallijn silicium, of naar het afleiden van de kilo van natuurkundige constanten.
Mogelijke verwarring.
Kilogram als (foutieve) aanduiding voor gewicht
De kilogram wordt in het dagelijks taalgebruik beschouwd als eenheid van gewicht. Natuurkundig gezien is dat niet juist. Het gewicht van een voorwerp is namelijk gelijk aan de zwaartekracht die op de massa van het voorwerp wordt uitgeoefend. Een voorwerp met een massa van 1,0 kilogram weegt (hier op het oppervlak van de aarde) ongeveer 9,81 newton, wat te berekenen is uit de formule <math>F_{z} = m .g</math>, waarbij de g staat voor de valversnelling (of zwaarteveldsterkte), die bij het aardoppervlak ongeveer gelijk is aan 9,81 <math>\frac{m}{s^2}</math>.
Doordat de zwaartekracht op de maan minder sterk is dan op aarde, weegt op de maan alles minder dan op aarde. Een kilogram suiker op aarde heeft op de maan nog steeds een massa van een kilogram, want de suiker is nog steeds uit evenveel en dezelfde deeltjes opgebouwd, maar een meegebrachte aardse weegschaal zal op de maan bij een kilogram suiker nog geen 200 g aangeven. Eigenlijk zou dus niet de kilogram als eenheid op de weegschaal vermeld moeten staan, maar de eenheid van gewicht (en kracht): de newton (N).
Het bovenstaande geldt voor een weegschaal die een veer gebruikt voor de tegendruk, wat bij de meeste huiselijke weegschalen het geval is. Een balans (met twee schalen) vergelijkt twee gewichten met elkaar. Met een balans consteert men dat het pak suiker hetzelfde gewicht (en dus dezelfde massa) heeft als een gewicht waarop 1 kg staat.
Toch worden 'gewichten' in het handelsverkeer nog steeds uitgedrukt in kilogram. De naam is zo ingeburgerd dat in het dagelijks spraakgebruik de eenheid gram zelfs vaak wordt weggelaten, zoals in: Een kilo suiker.
Ook het principe van veerweegschalen levert al gauw een bijdrage aan deze verwarring, omdat weegschalen van dit type in feite gewichten meten, maar (via een omrekening met behulp van de formule <math>F_{z} = m . g</math>) massa's weergeven. Dus in plaats van het feitelijke gewicht van bijvoorbeeld 98,1 N weer te geven, wordt dit omgerekend naar een massa van 10 kg, en dit is wat men afleest. Indien het "gewicht" van een voorwerp wordt gegeven in kilogram, wordt dus eigenlijk de massa bedoeld. Wil men daarentegen toch het gewicht in kilogram uitdrukken, dan kiest men er soms voor om dit te doen in kilogramkracht (kgf, kilogram-force), doch dit is geen ware kilogram en dit gebruik wordt dan ook afgeraden. Een gewicht (kracht) van 1 kgf is dus gelijk aan 9,81 N. Op dezelfde manier wordt ook wel de tonkracht gebruikt: 1 tonf = 9,81 kN.
Kilogram als juiste aanduiding voor massa, dikwijls (foutief) gewicht genoemd.
In het dagelijkse taalgebruik wordt er dikwijls gesproken over gewicht als men in feite massa bedoelt. Men koopt een kilogram suiker, een zekere hoeveelheid. Men zegt gewicht maar bedoelt massa. Als men dus 1 kg suiker koopt, hier of op de maan, koopt men evenveel suiker. Die hoeveelheid suiker wordt op aarde echter met een grotere kracht aangetrokken door de aarde, dan dezelfde hoeveelheid aangetrokken wordt door de maan. Dus dezelfde hoeveelheid suiker heeft op aarde een groter gewicht dan op de maan. In die gevallen waar men niet de kracht bedoelt maar de hoeveelheid is kilogram het juiste begrip, maar gewicht het foutieve.
Geen tegenstelling tussen vorige stellingen.
Neem die zak suiker van 1 kg (een bepaalde hoeveelheid). Indien men dus de hoeveelheid suiker bedoelt dan moet men spreken over 1 kg en heeft men het over massa. Dit is zowel op aarde als op de maan hetzelfde. Indien men over de aantrekkingskracht heeft moet men spreken over 9,81 newton op aarde en over 1,62 neewton op de maan, maar dan spreekt men over het gewicht. In het geval van die suiker zal men niet vaak de kracht bedoelen.