Putten (heerlijkheid)

De heerlijkheid Putten was een aanvankelijk zelfstandige heerlijkheid die pas later deel zou gaan uitmaken van de graafschap Holland. De heerlijkheid bestond in aanvang uit: 'Putten binnen de Ring' de polders Geervliet, Spijkenisse, Biervliet, Hekelingen, Brabant, Vriesland en Putten,. 'Putten over de Maas' dat zich uitstrekte over Poortugaal en de naaste omgeving. En een aantal buiten gebieden, hoofdzakelijk bestaande uit schorren en slikken.

Het oude Holland volgens Willem Bilderdijk

De heerlijkheid van Putten lag ten oosten van Voorne in het zuiden van het tegenwoordige Zuid-Holland.

De landen behorende tot de heerlijkheid van Putten

1. Putten binnen de Ring: Geervliet, Spijkenisse, Biert, Simonshaven en Hekelingen
2. Putten buiten de Ring: later ingepolderde gebieden en Zuidland met buitenpolders
3. Putten over het Spui: Piershil en de Korendijk of Goudswaard
4. Putten over Flakkee: Ooltgensplaat, Den Bommel, Stad aan 't Haringvliet en Middelharnis, het vroegere St. Michiel in Putten
5. Putten over de Maas: Poortugaal, Hoogvliet, Pernis, Charlois en Katendrecht

Heren en Vrouwen van Putten

Zegel van Nicolaas III van Putten

• Jan I van Putten, vermeld 1216.
• Nicolaas I, heer van Putten, vermeld 1229 - 1247.
• Jan II ? .
• Nicolaas II, heer van Putten, vermeld 1268-1275 overl. vóór 19-4-1276.
• Nicolaas III, heer van Putten, vermeld 1276 overl. 27-10-1311.
• Beatrijs, vrouwe van Putten 1311-1354, vrouwe van de heerlijkheid Strijen sedert 1316; vrouwe van Huge van Zottegem overleden in 1321 en Gwijde van Vlaanderen overl. ca. 1345.
• Aleid II, vrouwe van Putten en Strijen 1354-1361, vrouwe van Boudewijn van Praat (dit huwelijk blijft kinderloos)
• Zweder van Abcoude,, heer van Gaasbeek, Abcoude, Putten en Strijen 1361-1400. (neef van Aleid II)
• Jacob van Gaesbeek,, heer van Gaasbeek, Abcoude, Putten en Strijen 1400-1459.

Jacob was kinderloos en al in 1456 droeg deze al zijn Putse bezittingen over aan de Grafelijkheid. Na zijn overlijden in 1459 verviel de heerlijkheid definitief aan de Hollandse graven, in dit geval aan Philips II (de Goede) hertog van Bourgondië. Philips kende dit gebied als apanage toe aan zijn zoon Karel de Stoute. In 1581 kwamen de heerlijke rechten aan de staten.

Wapen

Het wapen van Spijkenisse

Het wapen van de heren en vrouwen van Putten bevat zes horizontale balken, afwisselend azuur (blauw) en goud. Op de drie blauwe balken staan respectievelijk 4, 3 en 2 zilverkleurige Andreaskruisen. Dit wapen is tegenwoordig nog het gemeentewapen van Spijkenisse (in die tijd deel van de heerlijkheid Putten). Het wapen is sinds 1324 bekend en werd in 1729 door de heerlijkheid Spijkenisse verworven door Hendrik Braats van Putten. In het manuscript Beelaerts van Blokland (17??) wordt dit wapen voor Geervliet vermeld.

Er zijn aanwijzingen dat de heren van Putten een relatie hebben met (of zelfs herkomstig uit) de familie Persijn, heren van Waterland. De wapens van deze familie hebben overeenkomsten. Het wapen van de heren en vrouwen Persijn bevat zes horizontale balken, afwisselend blauw en geel. Op de drie gele (oorspronkelijk goudkleurige) balken staan respectievelijk 4, 3 en 2 roodkleurige Andreaskruisen.

Externe Links

• Stichting Oud Geervliet
• Inventaris van het archief van de Heren van Putten en Strijen, 1235-1459 Nationaal Archief, Den Haag, 2004
• Inventaris van het Rechterlijk Archief van Land van Putten, 1434-1811 Nationaal Archief, Den Haag

Kaarten

• Kaartje met de gouwen in Holland volgens Willem Bilderdijk
• Beeldbank Nationaalarchief: Caerte van den Ring van Putten 1700, gemaakt in opdracht van het bestuur van het hoogheemraadschap en diende voor de omslagheffing. Oorspronkelijk gekarteerd in 1617
• Kaarten van het verdronken land van Putten. Meerder kaarten te vinden bij de Beeldbank Nationaalarchief Een- twee
• Beeldbank Nationaalarchief: Kadastrale kaart van het Eiland IJsselmonde 1848 bevattende den Zwijndrechtschen Waard, Oude Rieder Waard, en het land van Putten over de Maas.
• Beeldbank Nationaalarchief:Militaire Kaart, Rotterdam, Delfland, Voorne-Putten en Kralingen 1850 Kaart waarop het noordelijke deel (de polders) van de Heerlijk Putten nog herkenbaar zijn.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: