Stichting

Een stichting is een organisatie om een bepaald doel te verwezenlijken. Een stichting mag winst maken, maar de uitkering hiervan moet een ideële of sociale strekking hebben.

Het logo van stichting SlimLicht.

Nederland

Een stichting is een rechtspersoon en wordt opgericht bij notariële akte, door één of meerdere natuurlijke of rechtspersonen. In de regel heeft een bestuur een voorzitter, secretaris en penningmeester. Het bestuur is het enige verplichte orgaan van een stichting. Daarnaast kan er nog een raad van toezicht zijn, die toezicht houdt op het stichtingsbestuur.

In de statuten staan minstens vermeld:

• de naam (waarvan het woord stichting deel dient uit te maken)
• het doel; dit mag niet inhouden het doen van uitkeringen aan oprichters of aan hen die deel uitmaken van haar organen noch ook aan anderen, tenzij wat deze laatsten betreft de uitkeringen een ideële of sociale strekking hebben
• wijze van benoeming en ontslag van de bestuurders
• de vestigingsgemeente in Nederland
• de bestemming van het overschot na vereffening van de stichting in geval van ontbinding

Voor de wijziging van de statuten is een notariële akte vereist.

Zolang de stichting niet is ingeschreven in het handelsregister is elke bestuurder persoonlijk aansprakelijk.

De stichting is zelfstandig drager van rechten en plichten. De bestuurders zijn niet aansprakelijk voor schulden van de stichting, tenzij er sprake is van onbehoorlijk bestuur. Bestuurders en oprichters van de stichting zijn ook niet in loondienst en vallen niet onder werknemersverzekeringen. De stichting kan wel werknemers in dienst hebben.

Tot ontbinding van de stichting wordt overgegaan indien dat volgens de statuten nodig is, als gevolg van een faillissement of door een besluit van de rechter. Ook het bestuur kan tot ontbinding besluiten, de voorwaarden daarvoor zijn doorgaans in de statuten geregeld.

In tegenstelling tot een vereniging heeft een stichting geen leden. Een stichting kan wel donateurs hebben; die hebben echter geen zeggenschap. Een stichting kan ook vrijwilligers hebben.

De "Stichting INGKA Foundation" in Nederland (met bestuursvoorzitter Ingvar Kamprad) is de rijkste stichting ter wereld, met een vermogen van 36 miljard dollar volgens het tijdschrift The Economist.

België

Stichtingen in België zijn filantropische instellingen die middelen mobiliseren en/of genereren voor hun activiteiten, meestal het toekennen van beurzen, prijzen of toelagen aan derden of voor projecten in eigen beheer. Vaak gebruiken ze hiervoor de jaarlijkse opbrengsten van hun kapitaal of de aan hen toevertrouwde schenkingen, maar ongeveer een kwart van de Belgische stichtingen verwerft zijn inkomsten via geldinzamelingen. In België zijn meer dan 300 stichtingen actief.

Met hun activiteiten bereiken ze diverse doelgroepen, zoals jongeren, gehandicapten, kansarmen, immigranten of vluchtelingen. Recent onderzoek toont aan dat 42 % van de middelen gaat naar derden en 41 % van de middelen besteed wordt aan projecten in eigen beheer. Deze projecten lopen uiteen van bijvoorbeeld gezondheidszorg, kankerpreventie, projecten in kansarme buurten tot theater. De meeste steun vanwege de stichtingen gaat naar de zogenaamde werkgebieden kunst en cultuur, sociale wetenschappen, onderwijs en basisvorming, wetenschappen en gezondheid.

Bijna driekwart van de stichtingen in België werden opgericht door (groepen) individuen, maar ook private organisaties en de regering zijn vaak initiatiefnemer. Enkele stichtingen werden in het leven geroepen door bedrijven. De wellicht meest bekende, en op basis van het actief en de uitgaven de grootste stichting in België is de Koning Boudewijnstichting. De meeste stichtingen stellen een of enkele personeelsleden te werk, maar het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen (FWO) en het Fonds National de la Recherche Scientifique hebben meer dan 1000 personeelsleden in dienst.

Veel Belgische stichtingen ontvangen ook subsidies van de overheid. Met de wet van 2 mei 2002 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen (definitieve versie in het Belgisch Staatsblad van 11 december 2002) krijgen de stichtingen in België voor het eerst ook een juridisch kader waarbinnen zij hun activiteiten kunnen uitvoeren. Stichtingen zijn rechtspersonen en worden opgericht bij notariële akte (Titel II van de wet). In tegenstelling tot de vzw’s hebben ze geen leden of vennoten. Als gevolg van die erkenning, hebben de stichtingen in België zich in 2004 verenigd in het Belgisch Netwerk van Stichtingen.

Zie ook

• Niet-gouvernementele organisatie
• Vereniging zonder winstoogmerk (vzw)

Bronnen

• Rechtsvormen: De stichting van de Kamer van Koophandel.
• Stichtingen in België, profiel van de sector, uitgave van de Koning Boudewijnstichting, 2004.
• Belgisch Netwerk van Stichtingen

  Vrije mediabestanden over Stichting op Wikimedia Commons