Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gebruiker:Rwbest/Kladblok2: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 24: Regel 24:




== Atoom ==
== Straling ==


Een '''atoom''' is een uiterst klein, ca 10<sup>-10</sup> meter, deeltje met een nog veel kleinere kern, ca 10<sup>-14</sup> meter, en één of meer elektronen. Alle materie bestaat uit atomen. De atoomkern bestaat uit protonen en neutronen, uitgezonderd de eenvoudigste atoomkern die geen neutron bevat, en bevat meer dan 99% van de atoommassa. Atomen worden gerangschikt naar het aantal protonen in hun kern, hun '''atoomnummer'''.
In de natuurkunde is '''straling''' de emissie of transmissie van [[energie]] in de vorm van golven of deeltjes door de ruimte of door een materieel medium. <ref>{{cite web |url=http://scienceworld.wolfram.com/physics/Radiation.html |title=Straling |last=Weisstein |first=Eric W. |website=Eric Weisstein's World of Physics |publisher= Wolfram Research |access-date=2014-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thefreedictionary.com/radiation |title=Radiation |website=Het gratis woordenboek van Farlex |publisher=Farlex, Inc. |access-date=2014-01-11}}</ref> Dit omvat:
 
* ''[[elektromagnetische straling]]'', zoals radiogolven, microgolven, [[infrarood]], [[zichtbaar licht]], [[ultraviolet]], röntgenstraling, en gammastraling (γ)
Atomen met hetzelfde atoomnummer maar verschillend aantal neutronen in de kern heten '''isotopen'''. Een neutraal atoom bevat evenveel elektronen als protonen. Een '''ion''' is een atoom met minder of meer elektronen dan protonen.
* ''deeltjesstraling'', zoals alfastraling (α), bètastraling (β), protonstraling en neutronstraling
 
* ''[[akoestische]] straling'', zoals [[echografie]], [[geluid]] en [[seismische golven]]s (afhankelijk van een fysiek [[transmissiemedium]])
Een '''chemisch element''' bestaat uit atomen met hetzelfde atoomnummer. Deze elementen kunnen worden gerangschikt in een tabel, een '''periodiek systeem''' zodanig dat elementen in dezelfde tabelkolom overeenkomstige chemische eigenschappen hebben (Dmitri Mendeleev, 1869). De experimenteel gevonden tabel werd pas na 1910 verklaard in de theorie van het [[Waterstofatoom]]. In het moderne systeem hebben de tabelrijen lengtes 2, 8, 8, 18, 18, 32, 32, overeenkomend met de oplossingen van de schrödinger vergelijking voor n = 1,2...7. Zie Robert B Leighton, ''Principles of Modern Physics'' McGRAW-HILL, 1959. Table 7-2 on p.235.
* ''[[zwaartekrachtgolf|zwaartekrachtstraling]]'', die de vorm aanneemt van zwaartekrachtgolven, of rimpelingen in de kromming van [[ruimtetijd]]
 
Straling wordt vaak gecategoriseerd als ''[[ioniserende straling|ioniserende]]'' of ''[[niet-ioniserende straling|niet-ioniserende]]'' afhankelijk van de energie van de uitgestraalde deeltjes. Ioniserende straling bevat meer dan 10 [[elektronvolt|eV]], wat genoeg is om atomen en moleculen [[ioniseren]] en [[chemische binding]]s te verbreken. Dit is een belangrijk onderscheid vanwege het grote verschil in schadelijkheid voor levende organismen. Een gebruikelijke bron van ioniserende straling is [[Radioactief verval|radioactieve materialen]] die α-, β- of [[gammastraling|γ-straling]] uitzenden, bestaande uit [[heliumkernen]], [[elektronen]]s of [ [positron]]s, en [[foton]]s, respectievelijk. Andere bronnen zijn [[röntgenstralen]]s van medische [[radiografie]]-onderzoeken en [[muon]]s, [[meson]]s, positronen, [[neutronen]]s en andere deeltjes die de secundaire [ [kosmische straling]]s die worden geproduceerd nadat primaire kosmische straling interageert met [[Aardse atmosfeer]].
Van 80 chemische elementen bestaat tenminste één stabiele isotoop. Alle elementen met atoomnummer groter dan 83 hebben geen stabiele isotoop, ze vervallen tot ionen met kleiner atoomnummer wat heel lang, millioenen jaren kan duren.

Versie van 21 nov 2022 17:06

Wolfgang Pauli beschreef in 1927 de spin met 2x2 matrices

σ = ( 0 1 )
1 0


(...)

(...)

0 1
1 0


Straling

In de natuurkunde is straling de emissie of transmissie van energie in de vorm van golven of deeltjes door de ruimte of door een materieel medium. [1][2] Dit omvat:

Straling wordt vaak gecategoriseerd als ioniserende of niet-ioniserende afhankelijk van de energie van de uitgestraalde deeltjes. Ioniserende straling bevat meer dan 10 eV, wat genoeg is om atomen en moleculen ioniseren en chemische bindings te verbreken. Dit is een belangrijk onderscheid vanwege het grote verschil in schadelijkheid voor levende organismen. Een gebruikelijke bron van ioniserende straling is radioactieve materialen die α-, β- of γ-straling uitzenden, bestaande uit heliumkernen, elektronens of [ [positron]]s, en fotons, respectievelijk. Andere bronnen zijn röntgenstralens van medische radiografie-onderzoeken en muons, mesons, positronen, neutronens en andere deeltjes die de secundaire [ [kosmische straling]]s die worden geproduceerd nadat primaire kosmische straling interageert met Aardse atmosfeer.

  1. º Weisstein, Eric W.. Straling. Wolfram Research.
  2. º Radiation. Farlex, Inc..