Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dune (roman): verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dune_(roman)&oldid=59961524 23 sep 2021 Gjabuijs 17 sep 2021) |
(1) roman is mannelijk (de), vandaar de wijziging 2) "Adaptations of the novel to cinema" kun je gewoon vertalen als 'verfilmingen') |
||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
| vervolg = Dune Messiah | | vervolg = Dune Messiah | ||
}} | }} | ||
'''''Dune''''' is een [[sciencefiction]]roman van de Amerikaanse auteur [[Franklin Patrick Herbert|Frank Herbert]], oorspronkelijk gepubliceerd in 1965 als twee afzonderlijke vervolgverhalen in het tijdschrift ''[[Analog Science Fiction and Fact|Analog]]''. Het sloot aan bij [[Roger Zelazny]]'s ''[[Noem me maar Conrad|This Immortal]]'' voor de [[Hugo Award]] in | '''''Dune''''' is een [[sciencefiction]]roman van de Amerikaanse auteur [[Franklin Patrick Herbert|Frank Herbert]], oorspronkelijk gepubliceerd in 1965 als twee afzonderlijke vervolgverhalen in het tijdschrift ''[[Analog Science Fiction and Fact|Analog]]''. Het boek sloot aan bij [[Roger Zelazny]]'s ''[[Noem me maar Conrad|This Immortal]]'' voor de [[Hugo Award]] in 196<ref name="Hugo 1966">{{Citeer web|url=http://www.thehugoawards.org/hugo-history/1966-hugo-awards/|titel=The Hugo Awards: 1966|bezochtdatum=March 8, 2011|werk=TheHugoAwards.org|uitgever=World Science Fiction Society}}</ref> en won de Nebula Award voor beste roman.<ref name="Nebula 1965">{{Citeer web|url=http://www.nebulaawards.com/index.php/awards/nebulas/P40/|titel=1965 Nebula Awards|bezochtdatum=March 17, 2010|uitgever=NebulaAwards.com|archiefurl=https://web.archive.org/web/20051217043400/http://nebulaawards.com/awards/archive/pastwin.htm|archiefdatum=December 17, 2005}}</ref> Het is het eerste deel van de ''Dune''-saga.<ref name="Touponce 119">{{Citeer boek|titel=Frank Herbert|url=https://archive.org/details/frankherbert0000toup|auteur=Touponce|voornaam=William F.|uitgever=Twayne Publishers imprint, G. K. Hall & Co|plaats=[[Boston, Massachusetts|Boston]], [[Massachusetts]]|pagina's=[https://archive.org/details/frankherbert0000toup/page/119 119]|ISBN=0-8057-7514-5|citaat=''[[Locus (magazine)|Locus]]'' ran a poll of readers on April 15, 1975, in which ''Dune'' 'was voted the all-time best science-fiction novel … It has sold over ten million copies in numerous editions.'|hoofdstuk=Herbert's Reputation|year=1988}}</ref> | ||
''Dune'' speelt zich af in de verre toekomst, in een feodale interstellaire samenleving waarin verschillende adellijke huizen planetaire [[Leenstelsel (bestuursvorm)|leengoederen]] beheersen. Het boek vertelt het verhaal van de jonge [[Paul Atreides]], wiens familie het rentmeesterschap van de planeet [[Arrakis (fictieve planeet)|Arrakis]] aanvaardt. Hoewel de planeet een onherbergzame en dunbevolkte woestenij is, is het tegelijkertijd de enige bron van wat men 'melange' noemt, een kruid dat het leven verlengt en de mentale vermogens en vitaliteit verbetert. Melange is ook nodig om in de ruimte te navigeren. Zulke ruimtenavigatie vereist een soort multidimensionaal bewustzijn en vooruitziende blik, die alleen kan worden verkregen door dit kruid. <ref name="Kunzru">{{Citeer nieuws|achternaam=Kunzru|voornaam=Hari|werk=[[The Guardian (Britse krant)|The Guardian]]|datum=2015-07-03|titel=''Dune'', 50 years on: how a science fiction novel changed the world|bezochtdatum=2019-02-11|taal=en|url=https://www.theguardian.com/books/2015/jul/03/dune-50-years-on-science-fiction-novel-world}}</ref> Aangezien melange alleen op Arrakis kan worden geproduceerd, is de controle over de planeet dus een felbegeerde en gevaarlijke onderneming. Het verhaal onderzoekt de relaties tussen politiek, religie, ecologie, technologie en menselijke emotie. Ondertussen strijden de facties van het rijk met elkaar om de controle over Arrakis en zijn specerijen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.sinanvural.com/seksek/inien/tvd/tvd2.htm|titel=Interview with Dr. Willis E. McNelly|bezochtdatum=January 26, 2010|auteur=Herbert|voornaam=Frank|auteurlink=Frank Herbert|datum=February 3, 1969|uitgever=Sinanvural.com|citaat=During my studies of deserts, of course, and previous studies of religions, we all know that many religions began in a desert atmosphere, so I decided to put the two together because I don't think that any one story should have any one thread. I build on a layer technique, and of course putting in religion and religious ideas you can play one against the other.}}</ref> | ''Dune'' speelt zich af in de verre toekomst, in een feodale interstellaire samenleving waarin verschillende adellijke huizen planetaire [[Leenstelsel (bestuursvorm)|leengoederen]] beheersen. Het boek vertelt het verhaal van de jonge [[Paul Atreides]], wiens familie het rentmeesterschap van de planeet [[Arrakis (fictieve planeet)|Arrakis]] aanvaardt. Hoewel de planeet een onherbergzame en dunbevolkte woestenij is, is het tegelijkertijd de enige bron van wat men 'melange' noemt, een kruid dat het leven verlengt en de mentale vermogens en vitaliteit verbetert. Melange is ook nodig om in de ruimte te navigeren. Zulke ruimtenavigatie vereist een soort multidimensionaal bewustzijn en vooruitziende blik, die alleen kan worden verkregen door dit kruid. <ref name="Kunzru">{{Citeer nieuws|achternaam=Kunzru|voornaam=Hari|werk=[[The Guardian (Britse krant)|The Guardian]]|datum=2015-07-03|titel=''Dune'', 50 years on: how a science fiction novel changed the world|bezochtdatum=2019-02-11|taal=en|url=https://www.theguardian.com/books/2015/jul/03/dune-50-years-on-science-fiction-novel-world}}</ref> Aangezien melange alleen op Arrakis kan worden geproduceerd, is de controle over de planeet dus een felbegeerde en gevaarlijke onderneming. Het verhaal onderzoekt de relaties tussen politiek, religie, ecologie, technologie en menselijke emotie. Ondertussen strijden de facties van het rijk met elkaar om de controle over Arrakis en zijn specerijen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.sinanvural.com/seksek/inien/tvd/tvd2.htm|titel=Interview with Dr. Willis E. McNelly|bezochtdatum=January 26, 2010|auteur=Herbert|voornaam=Frank|auteurlink=Frank Herbert|datum=February 3, 1969|uitgever=Sinanvural.com|citaat=During my studies of deserts, of course, and previous studies of religions, we all know that many religions began in a desert atmosphere, so I decided to put the two together because I don't think that any one story should have any one thread. I build on a layer technique, and of course putting in religion and religious ideas you can play one against the other.}}</ref> | ||
| Regel 19: | Regel 19: | ||
Tussen 1969 en 1985 bracht Herbert vijf vervolgwerken uit: ''Dune Messiah'', ''Children of Dune'', ''God Emperor of Dune'', ''Heretics of Dune'' en ''Chapterhouse: Dune''. | Tussen 1969 en 1985 bracht Herbert vijf vervolgwerken uit: ''Dune Messiah'', ''Children of Dune'', ''God Emperor of Dune'', ''Heretics of Dune'' en ''Chapterhouse: Dune''. | ||
Verfilmingen van de roman zijn notoir moeilijk en ingewikkeld gebleken. In de jaren zeventig probeerde cultfilmmaker [[Alejandro Jodorowsky]] de roman te verfilmen. Na bijna drie jaar in ontwikkeling te zijn geweest werd het project geannuleerd omdat het benodigde budget alsmaar bleef groeien. In 1984 kwam de door [[David Lynch]] geregisseerde film ''[[Dune (1984)|Dune]]'' uit in de bioscopen, en deze ontving voornamelijk negatieve reacties. Een derde [[Dune (2021)|verfilming]], geregisseerd door [[Denis Villeneuve]], werd uitgebracht op 3 september 2021. Ook werd het boek in 2000 uitgegeven in de vorm van de [[Syfy|Sci-Fi Channel]]-miniserie ''[[Dune (miniserie)|Frank Herbert's Dune]],'' en in 2003 kwam het vervolg ''[[Children of Dune|Frank Herbert's Children of Dune]]'', welke de gebeurtenissen van ''Dune Messiah'' en ''Children of Dune'' combineert. Tevens volgden een reeks [[computerspel]]len, een bordspel, liedjes, en een reeks follow-ups, waaronder prequels en sequels, die mede werden geschreven door [[Kevin J. Anderson]] en de zoon van de auteur, [[Brian Herbert]], vanaf 1999.<ref>{{Citeer web|url=http://www.dunenovels.com/novels|titel=Official ''Dune'' website: Novels|bezochtdatum=January 26, 2010|uitgever=DuneNovels.com|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190517055122/https://dunenovels.com/novels|archiefdatum=May 17, 2019}}</ref> | |||
Sinds 2009 zijn de namen van planeten uit de ''Dune-'' romans overgenomen voor de werkelijke (non-fictieve) nomenclatuur van vlaktes en andere kenmerken op [[Titan (maan)|Titan]], de maan van [[Saturnus (planeet)|Saturnus]]. <ref name="USGS">{{Citeer web|url=https://astrogeology.usgs.gov/HotTopics/index.php?/archives/369-New-Name,-Descriptor-Term,-and-Theme-Approved-for-Use-on-Titan.html|titel=USGS Astrogeology Hot Topics: New Name, Descriptor Term, and Theme Approved for Use on Titan|bezochtdatum=September 8, 2010|auteur=Blue|voornaam=Jennifer|datum=August 4, 2009|uitgever=Astrogeology.usgs.gov|archiefurl=https://web.archive.org/web/20141101075856/http://astrogeology.usgs.gov/HotTopics/index.php?%2Farchives%2F369-New-Name%2C-Descriptor-Term%2C-and-Theme-Approved-for-Use-on-Titan.html|archiefdatum=November 1, 2014}}</ref> <ref name="Titan Planitiae">{{Citeer web|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/SearchResults?target=TITAN&featureType=Planitia,%20planitiae|titel=Gazetteer of Planetary Nomenclature: Titan Planitiae|bezochtdatum=January 3, 2015|uitgever=Planetarynames.wr.usgs.gov}}</ref> <ref name="Titan Labyrinthi">{{Citeer web|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/SearchResults?target=TITAN&featureType=Labyrinthus,%20labyrinthi|titel=Gazetteer of Planetary Nomenclature: Titan Labyrinthi|bezochtdatum=January 3, 2015|uitgever=Planetarynames.wr.usgs.gov}}</ref> | Sinds 2009 zijn de namen van planeten uit de ''Dune-'' romans overgenomen voor de werkelijke (non-fictieve) nomenclatuur van vlaktes en andere kenmerken op [[Titan (maan)|Titan]], de maan van [[Saturnus (planeet)|Saturnus]]. <ref name="USGS">{{Citeer web|url=https://astrogeology.usgs.gov/HotTopics/index.php?/archives/369-New-Name,-Descriptor-Term,-and-Theme-Approved-for-Use-on-Titan.html|titel=USGS Astrogeology Hot Topics: New Name, Descriptor Term, and Theme Approved for Use on Titan|bezochtdatum=September 8, 2010|auteur=Blue|voornaam=Jennifer|datum=August 4, 2009|uitgever=Astrogeology.usgs.gov|archiefurl=https://web.archive.org/web/20141101075856/http://astrogeology.usgs.gov/HotTopics/index.php?%2Farchives%2F369-New-Name%2C-Descriptor-Term%2C-and-Theme-Approved-for-Use-on-Titan.html|archiefdatum=November 1, 2014}}</ref> <ref name="Titan Planitiae">{{Citeer web|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/SearchResults?target=TITAN&featureType=Planitia,%20planitiae|titel=Gazetteer of Planetary Nomenclature: Titan Planitiae|bezochtdatum=January 3, 2015|uitgever=Planetarynames.wr.usgs.gov}}</ref> <ref name="Titan Labyrinthi">{{Citeer web|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/SearchResults?target=TITAN&featureType=Labyrinthus,%20labyrinthi|titel=Gazetteer of Planetary Nomenclature: Titan Labyrinthi|bezochtdatum=January 3, 2015|uitgever=Planetarynames.wr.usgs.gov}}</ref> | ||
Huidige versie van 4 okt 2021 om 14:13
| Dune | ||
| Oorspronkelijke titel | ||
| Auteur(s) | Frank Herbert | |
| Kaftontwerper | John Schoenherr | |
| Land | Verenigde Staten | |
| Oorspronkelijke taal | Engels | |
| Reeks/serie | ||
| Genre | Science fiction | |
| Oorspronkelijke uitgever | Chilton Books | |
| Oorspronkelijk uitgegeven | Augustus 1965 | |
| Medium | Hardcover & paperback | |
| Pagina's | 412 | |
| Vervolg | Dune Messiah | |
Dune is een sciencefictionroman van de Amerikaanse auteur Frank Herbert, oorspronkelijk gepubliceerd in 1965 als twee afzonderlijke vervolgverhalen in het tijdschrift Analog. Het boek sloot aan bij Roger Zelazny's This Immortal voor de Hugo Award in 196[1] en won de Nebula Award voor beste roman.[2] Het is het eerste deel van de Dune-saga.[3]
Dune speelt zich af in de verre toekomst, in een feodale interstellaire samenleving waarin verschillende adellijke huizen planetaire leengoederen beheersen. Het boek vertelt het verhaal van de jonge Paul Atreides, wiens familie het rentmeesterschap van de planeet Arrakis aanvaardt. Hoewel de planeet een onherbergzame en dunbevolkte woestenij is, is het tegelijkertijd de enige bron van wat men 'melange' noemt, een kruid dat het leven verlengt en de mentale vermogens en vitaliteit verbetert. Melange is ook nodig om in de ruimte te navigeren. Zulke ruimtenavigatie vereist een soort multidimensionaal bewustzijn en vooruitziende blik, die alleen kan worden verkregen door dit kruid. [4] Aangezien melange alleen op Arrakis kan worden geproduceerd, is de controle over de planeet dus een felbegeerde en gevaarlijke onderneming. Het verhaal onderzoekt de relaties tussen politiek, religie, ecologie, technologie en menselijke emotie. Ondertussen strijden de facties van het rijk met elkaar om de controle over Arrakis en zijn specerijen.[5]
Tussen 1969 en 1985 bracht Herbert vijf vervolgwerken uit: Dune Messiah, Children of Dune, God Emperor of Dune, Heretics of Dune en Chapterhouse: Dune.
Verfilmingen van de roman zijn notoir moeilijk en ingewikkeld gebleken. In de jaren zeventig probeerde cultfilmmaker Alejandro Jodorowsky de roman te verfilmen. Na bijna drie jaar in ontwikkeling te zijn geweest werd het project geannuleerd omdat het benodigde budget alsmaar bleef groeien. In 1984 kwam de door David Lynch geregisseerde film Dune uit in de bioscopen, en deze ontving voornamelijk negatieve reacties. Een derde verfilming, geregisseerd door Denis Villeneuve, werd uitgebracht op 3 september 2021. Ook werd het boek in 2000 uitgegeven in de vorm van de Sci-Fi Channel-miniserie Frank Herbert's Dune, en in 2003 kwam het vervolg Frank Herbert's Children of Dune, welke de gebeurtenissen van Dune Messiah en Children of Dune combineert. Tevens volgden een reeks computerspellen, een bordspel, liedjes, en een reeks follow-ups, waaronder prequels en sequels, die mede werden geschreven door Kevin J. Anderson en de zoon van de auteur, Brian Herbert, vanaf 1999.[6]
Sinds 2009 zijn de namen van planeten uit de Dune- romans overgenomen voor de werkelijke (non-fictieve) nomenclatuur van vlaktes en andere kenmerken op Titan, de maan van Saturnus. [7] [8] [9]
Bronnen, noten en/of referenties
|
