Xaveer de Geyter

Xaveer de Geyter
Persoonsinformatie
Nationaliteit	België
Geboortedatum	7 november 1957
Geboorteplaats	Doornik

Xaveer de Geyter (Doornik, 7 november 1957) is een Belgisch architect en stedenbouwkundige.

Xaveer De Geyter Architecten

Xaveer De Geyter Architecten, afgekort XDGA, is een internationaal bureau gevestigd in Brussel, onder leiding van de Belgische architect Xaveer De Geyter (1957). Uit hun werk – zowel ongebouwde als gerealiseerde projecten – spreekt een progressief en consistent geloof in de kracht van architectuur en stedenbouw om op verschillende schaalniveaus onvoorziene mogelijkheden en toekomstscenario’s te onthullen. De projecten van XDGA vallen niet terug op pre-industriële referenties, populistische processen, vormelijke bravoure of regressieve ambachtelijkheid, maar hanteren de woordenschat en de grammatica van de moderne architectuur: repetitie, abstractie, het raster, standaardisering, infrastructuur en stadsontwerp, de wisselwerking tussen transparantie en opaciteit, en tussen klassieke compositie en planmatige variaties.

Geschiedenis

De voorgeschiedenis van XDGA start met Team Hoogpoort, waar Xaveer De Geyter in 1983 deel van uitmaakt, samen met Stéphane Beel, Willem Jan Neutelings en Arjan Karssenberg. Het viertal neemt deel aan de Prix Paul Bonduelle met een even manifest als zorgeloos grootstedelijk ontwerp voor het Europakruispunt in het hart van Brussel. De Geyter werkt sinds 1982 bij het Office for Metropolitan Architecture (OMA) van Rem Koolhaas in Rotterdam, waar hij gedurende de jaren tachtig mee verantwoordelijk is voor canonieke projecten en realisaties zoals de Villa dall’Ava in Parijs, het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam, het project voor Mélun Senart en het Sea Trade Center in Zeebrugge. Begin jaren negentig realiseert De Geyter, onder meer in Mariakerke en Brasschaat, enkele alleenstaande woningen – op dat moment in België haast de enige gebouwopdracht waar een jonge architect toegang toe heeft. Het is vooral de realisatie in 2001 van vijf woontorens in Breda, als zopas gegooide dobbelstenen dicht bij elkaar op het Chasséterrein, die het bureau de kans geeft om zich te ontwikkelen tot een broeihaard voor architectonisch talent, zoals dat tot uiting komt in jongere generaties. Onder meer Lieven De Boeck, Freek Persyn (51N4E), Jeroen Beerten (BEL Architecten), Martin Van Schaik, Pier Vittorio Aureli (Dogma), Lieve Van De Ginste (LUST), Ester Goris (Studio Staartster), David Schmitz en Yannis Igodt (Architectuuratelier Ambiorix), Cristian Panaité (Metapolis), Jo Taillieu (architecten de vylder vinck taillieu) en David Van Severen (OFFICE Kersten Geers David Van Severen) stonden sinds 1990 op de loonlijst van XDGA.

Gebouwen

Sinds de eeuwwisseling werkt XDGA aan een geconcentreerde en nauwkeurig geselecteerde portfolio van realisaties, die voornamelijk uit publieke gebouwen bestaat, en die vooral tot stand is gekomen in de voornaamste Belgische steden en in Frankrijk.

In Gent realiseert XDGA in 2006 twee gebouwen voor de universiteit (in samenwerking met Stéphane Beel), en één ateliergebouw voor de kunstschool Sint-Lucas (2013), gevolgd in 2019 door schoolgebouw de Melopee (in een masterplan van OMA voor de Oude Dokken), waarin school en speelplaats op avontuurlijke wijze, zonder enige vorm van betutteling of onderschatting van de scholieren, in een compact geometrisch volume zijn ondergebracht.

In Antwerpen wordt in 2019 het Provinciehuis geopend, in een toren waarvan de zwenkende vorm niet zonder sensatiezucht om aandacht vraagt, maar waarvan de interieurs desondanks van miesiaanse klasse en cool getuigen. In dezelfde stad wordt al in 2017 een rust- en verzorgingstehuis geopend, dat door velen beschouwd wordt als een van de meest kwalitatieve woonomgevingen voor ouderlingen in België.

In Brussel wordt tussen 2003 en 2011 de Keukentoren gerealiseerd in Anderlecht: een stapeling van identieke keukens waarin de koks van toekomst worden opgeleid, en een zowel enigmatische als vrolijke aanwezigheid in de stadsrand. In 2019, na een proces dat bijna vijftien jaar aansleept, wordt de reorganisatie door XDGA van het Rogierplein voltooid. Deze belangrijke plek in Brussel is sindsdien, onder een groot cirkelvormig dak, een knooppunt in het publieke transport, maar ook een voorplein van het nabijgelegen Noordstation, en een connectie met de binnenstad. In hetzelfde jaar wint XDGA de wedstrijd georganiseerd door D’Ieteren, de Belgische marktleider in autodistributie, voor een nieuw representatief gebouw langs het kanaal. Het ontwerp is een vorm van infrastructuur – een kruising tussen een etalage en een garage, om plaats te bieden aan de verschillende en onvoorziene manieren waarop mobiliteit zich in de toekomst kan ontwikkelen.

Stedenbouw

Sinds de eeuwwisseling werkt XDGA aan een geconcentreerde en nauwkeurig geselecteerde portfolio van realisaties, die voornamelijk uit publieke gebouwen bestaat, en die vooral tot stand is gekomen in de voornaamste Belgische steden en in Frankrijk.

In Gent realiseertXDGA in 2006 twee gebouwen voor de universiteit (in samenwerking met Stéphane Beel), en één ateliergebouw voor de kunstschool Sint-Lucas (2013), gevolgd in 2019 door schoolgebouw de Melopee (in een masterplan van OMA voor de Oude Dokken), waarin school en speelplaats op avontuurlijke wijze, zonder enige vorm van betutteling of onderschatting van de scholieren, in een compact geometrisch volume zijn ondergebracht.

In Antwerpen wordt in 2019 het Provinciehuis geopend, in een toren waarvan de zwenkende vorm niet zonder sensatiezucht om aandacht vraagt, maar waarvan de interieurs desondanks van miesiaanse klasse en cool getuigen. In dezelfde stad wordt al in 2017 een rust- en verzorgingstehuis geopend, dat door velen beschouwd wordt als een van de meest kwalitatieve woonomgevingen voor ouderlingen in België.

In Brussel wordt tussen 2003 en 2011 de Keukentoren gerealiseerd in Anderlecht: een stapeling van identieke keukens waarin de koks van toekomst worden opgeleid, en een zowel enigmatische als vrolijke aanwezigheid in de stadsrand. In 2019, na een proces dat bijna vijftien jaar aansleept, wordt de reorganisatie door XDGA van het Rogierplein voltooid. Deze belangrijke plek in Brussel is sindsdien, onder een groot cirkelvormig dak, een knooppunt in het publieke transport, maar ook een voorplein van het nabijgelegen Noordstation, en een connectie met de binnenstad. In hetzelfde jaar wint XDGA de wedstrijd georganiseerd door D’Ieteren, de Belgische marktleider in autodistributie, voor een nieuw representatief gebouw langs het kanaal. Het ontwerp is een vorm van infrastructuur – een kruising tussen een etalage en een garage, om plaats te bieden aan de verschillende en onvoorziene manieren waarop mobiliteit zich in de toekomst kan ontwikkelen.

Voorstellen

Invloedrijk en omstreden is het werk van XDGA ook geweest met een aantal niet-uitgevoerde ontwerpen en voorstellen, die vaak van een onnavolgbare doortastendheid getuigen. In enkele gevallen staan ontwerpen van XDGA model voor een alternatieve geschiedenis, al dan niet in contrast met andermans projecten die wel zijn uitgevoerd.

Een eerste voorbeeld is het Museum aan de Stroom in Antwerpen, dat in 2011 opent in een gebouw van Neutelings Riedijk Architecten. In tegenstelling tot het landmark met een vast parcours van opeenvolgende zalen dat wordt gerealiseerd, bestaat het voorstel van XDGA uit 2000 uit een neutraal magazijn waarin elke bezoeker een eigen parcours kan uitstippelen.

After-Sprawl. Onderzoek naar de hedendaagse stad uit 2002, gepubliceerd als boek en in de vorm van een tentoonstelling, is een uitdaging die vooralsnog niet is opgenomen, en die na verschijnen wordt bekritiseerd door zowel beleidsmakers als meer traditionele structuurplanners. After-Sprawl schuift de krachtige suggestie naar voor, uitgewerkt in tekeningen en collages, om de Vlaamse nevelstad die zich de afgelopen eeuw buiten de stadskernen heeft gevormd, verder te ontwerpen en aan te pakken door middel van een aantal eenvoudige maar uitgesproken architecturale operaties en vormelijke ingrepen.

Het ontwerp voor Les Halles in Parijs dat XDGA in samenwerking met OMA en one architecture ontwikkelt in 2004, getuigt op een gelijkaardige manier van de wens (en de wenselijkheid) om de randstad op de kernstad te betrekken, en vice versa. Het gigantische ondergrondse infrastructuurnetwerk, en het hart van het openbaar vervoer in Parijs, kan tot een zichtbaar onderdeel van de hoofdstad gemaakt worden, in plaats van (zoals in het uitgevoerde ontwerp van Patrick Berger) te worden afgedekt door een shoppingcentrum en een groot uitgevallen dak.

In 2008 neemt XDGA deel aan de Open Oproep voor het Havenhuis in Antwerpen (die gewonnen wordt door Zaha Hadid Architects), met een licht ontwerp dat het bestaande gebouw respecteert, en de havenactiviteiten een vanzelfsprekende en ongekunstelde zichtbaarheid in de Antwerpse skyline geeft.

In 2012 wordt XDGA uitgenodigd om, net als 51N4E, Studio 012/Karbon en V+, een visie te ontwikkelen op de stedelijke mobiliteit in de stad Brussel. De vier voorstellen zijn, in een uitzonderlijke scenografie van wandtapijten, te zien in het Paleis voor Schone Kunsten. Het voorstel van XDGA, zowel krankzinnig genoemd als geprezen, komt neer op de constructie van een Oost-Westverbinding, naast de verzadigde Noord-Zuidverbinding die sinds 1952 de treinstations van Brussel-Noord en Brussel-Zuid gedeeltelijk ondergronds met elkaar verbindt. Deze nieuwe lijn, haaks op de oude, kan het treinnetwerk in België verlichten en uitbreiden, zodat openbaar vervoer niet zozeer een alternatief is voor automobielverkeer, als wel een probleemloze vanzelfsprekendheid en een algemeen toegankelijke bewegingsvrijheid.

Publicaties

Geert Bekaert, Wouter Davidts, Kristiaan Borret, Roemer Van Toorn, Dave Wendt, Xaveer De Geyter Architecten. 12 Projecten, Ludion, Gent/Amsterdam, 2001.

Geert Bekaert, Els Brinkman, Xaveer De Geyter Architecten, After-sprawl. Onderzoek naar de hedendaagse stad, NAi Uitgevers, Rotterdam, 2002.

Elia Zenghelis, Juan Antonio Cortés, El Croquis 126: Xaveer De Geyter 1992-2005, Madrid, El Croquis, 2005.

Christophe Van Gerrewey, Xaveer De Geyter, Lieven De Boeck, XDGA_161_BOOK, Tielt, Lannoo, 2013.

Philip Ursprung, Sarah Whiting, El Croquis 204: Xaveer De Geyter 2005-2020, Madrid, El Croquis, 2020.

Externe link

• Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties