Xavier Relecom

Xavier Gustave Emile Relecom (Antwerpen, 6 juni 1900 - Ukkel, 22 november 1977) was een Belgisch volksvertegenwoordiger.

Levensloop

Beroepshalve accountant, trad Relecom na de Eerste Wereldoorlog toe tot de Belgische Werkliedenpartij. Hij behoorde er tot de meest radicale strekking en werd in 1928 uitgesloten. Hij stapte toen officieel over naar de Kommunistische Partij van België, waar hij al geruime tijd 'geheim' lid van was.

In 1932 werd hij vrijgestelde van de partij en ook secretaris van de Belgische sectie van het Secours rouge international. Hij werd een van de naaste medewerkers van Joseph Jacquemotte en werd in 1935 lid van het Politiek Bureau.

In 1936 werd hij verkozen als communistisch volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel en hij vervulde dit mandaat tot in augustus 1945.

Na het plotse overlijden van Jacquemotte in oktober 1936 besliste de Komintern drie nationale secretarissen aan te stellen: Julien Lahaut voor Wallonië, Georges Van den Boom voor Vlaanderen en Xavier Relecom voor Brussel.

Relecom was al in 1935 door de vertegenwoordiger in België van de Komintern, de Hongaar Andor Bereï, als de beste mogelijke opvolger van Jacquemotte aangeduid. Hij werkte samen met de twee andere aangeduiden, maar stilaan dreef hij boven als de beste en in 1939 werd hij secretaris-generaal.

Door vroeg in de clandestiniteit te verdwijnen, ontsnapte hij tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de Belgische arrestaties van mei 1940 en slaagde er in 1941 in de partij te reorganiseren tot een clandestiene organisatie. Zijn leiding werd afgebroken in juli 1943, toen de volledige politieke leiding van de partij en een honderdtal kaderleden werden gearresteerd.

Relecom, Pierre Joye, Georges Van den Boom en Joseph Leemans, opgesloten in Breendonk, sloten een akkoord met de Gestapo: als hun leven gespaard werd, zouden ze de andere gearresteerde communisten aanzetten om aan de Duitsers de informatie te verschaffen waar ze over beschikten. Relecom werd afgevoerd naar Sachsenhausen en bevrijd op 4 mei 1945.

Het akkoord in kwestie werd meer dan veertig jaar geheim gehouden, teneinde het imago niet te schenden van de Partij van het Verzet en de Gefusilleerden. Na de Bevrijding werden de betrokkenen uit hun functies ontheven, maar mochten in de partij blijven als militant. Relecom werd in 1947 benoemd tot secretaris van de partijfederatie van Charleroi en werd weer lid van het Centraal Comité.

Hij werd zakenman en leidde de vennootschap TRACOSA, gespecialiseerd in import en export met de landen van het Oostblok, meer bepaald met de Sovjet-Unie.

Vanaf 1963 ontstond tweedracht in de partij, als gevolg van de spanningen tussen Moskou en Peking. Jacques Grippa, held van de weerstand, werd uit het Centraal Comité gesloten en stichtte een nieuwe partij, de Belgische Marxistish-Leninistische Communistische Partij. Xavier Relecom sloot zich hierbij aan en werd uit de orthodoxe communistische partij gezet.

Hij verdween ook uit TRACOSA en leidde voortaan SODEXIM, een firma die zaken deed met de Volksrepubliek China. Hij faciliteerde ook de contacten met China voor baron Antoine Allard en koningin Elisabeth.

Hij werd lid van het Centraal Comité van de nieuwe partij. Niet voor lang echter, want in 1967 werd hij uit de partij gestoten en sloot hij zich aan bij de Parti communiste marxiste-léniniste de Belgique van Michel Graindorge.

Publicaties

• Pour le salut du peuple! Rapport présenté au 6e Congrès du Parti Communiste de Belgique, Bruxelles, C.D.L., s.d. [1936],
• Après le 11 avril... Pour battre le fascisme! Entente démocratique. Discours prononcé à Bruxelles le jeudi 15 avril par Xavier Relecom, député de Bruxelles, Sécrétaire du Parti Communiste de Belgique, Ed. Germinal, Bruxelles
• 11 april! Nederlaag van het Belgisch en Internationaal fascisme, Uitg. De Nieuwe Tijd, Antwerpen
• 2 millions de victimes. L’escroquerie de l’index, Ed. Germinal, Bruxelles, 1938.
• Il faut que les riches paient! Comment remplacer les impôts sur la misère par une fiscalité démocratique?, Ed. Germinal, Bruxelles, 1938.
• Contre les scandales, le peuple veut de la propreté. Discours prononcé au Parlement par Xavier Relecom, député de Bruxelles, Ed. Germinal, Bruxelles, 1938.

Literatuur

• Paul VAN MOLLE, Het Belgisch Parlement, 1894-1972, Antwerpen, 1972.
• José GOTOVITCH, Du rouge au tricolore. Les communistes belges de 1939 à 1944, Brussel, 1992.
• Annie KRIEGEL & Stéphane COURTOIS, Eugen Fried, Le grand secret du PCF, Parijs, 1997.
• Eva SCHANDEVYL, Een bijdrage tot de studie van het intellectuele veld in België: communistische intellectuelen tijdens de Koude Oorlog (1945-1956), in: Revue belge de philologie et d'histoire, 1999.
• José GOTOVITCH (dir.), Komintern. L'histoire et les hommes, Parijs, 2001.
• Le PCB et la scission "grippiste" de 1963. Documents présentés et annotés par Émile RIKIR, Brussel, CArCoB, 2002.
• José GOTOVITCH, Xavier Relecom, in: Nouvelle biographie de Belgique, T. VII, Brussel, 2003.
• José GOTOVITCH, Construction et déconstruction d’un culte: le cas Edgar Lalmand, secrétaire général du Parti communiste de Belgique, Brussel, 2009.