Jan Blockx

Joannes Josephus (Jan) Blockx (Antwerpen, 25 januari 1851 – Kapellenbos, 26 mei 1912) was een Vlaams componist, pianist, organist en muziekleraar.

Familie

Hij was de vierde zoon van Philippus Jacobus Blockx (1808 - 1875), behanger, en van Joanna Catharina Saeyens (1816 - 1888). Hij huwde met Gabriela Anna Maximiliana Colignon (1860 - ?). Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren: Franciscus Petrus Hortensia (1885), Elisabeth Catharina Hippolytus (1886), Cornelia Joanna Georgina (1890) en Renatus Victor Hubertus (1891).

Loopbaan

Blockx studeerde piano bij Frans Aerts, orgel bij Joseph Callaerts en compositie bij Peter Benoit. Hij volgde in 1901 Peter Benoit op als directeur van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen.

Werk

Jan Blockx schreef de volgende opera's:

• Iets vergeten (tekst van Victor de la Montagne), Opera in 1 bedrijf (1877, Antwerpen)
• Meester Maarten (Maître Martin) (Franse tekst van Eugène Landoy), Opera in 4 bedrijven (eerste uitvoering op 30 november 1892 in de Muntschouwburg in Brussel)
• De Herbergprinses (tekst van Nestor de Tière), Opera in 3 bedrijven (eerste uitvoering op 10 oktober 1896 in Antwerpen)
• Thyl Uylenspiegel (tekst van Melis, Franse tekst van H. Cain/Louis Solvay), Opera in 3 bedrijven (1900 in Antwerpen en in Brussel)
• De Bruid der zee (tekst van Nestor de Tière), Opera in 3 bedrijven (eerste uitvoering in 1901 in Antwerpen, 1902 in Brussel (Franse tekst van Lagye))
• De Kapel (tekst van Nestor de Tière), Opera in 1 bedrijf (eerste uitvoering 1903 in Antwerpen)
• Baldie (tekst van Nestor de Tière), Opera in 3 bedrijven (eerste uitvoering 1908 in Antwerpen), herwerkt als Liefdelied in 1912 te Antwerpen.

Jan Blockx schreef tevens vijf Vlaamse dansen voor orkest en talrijke kunstliederen met pianobegeleiding waaronder

• Kom, eerst je handen – voor zangstem en piano

Trivia

Vele Nederlandstalige liederen van Jan Blockx werden uitgegeven door het Willemsfonds. De gevestigde uitgevers weigerden echter de grotere werken in het Nederlands te publiceren en daar geen andere opties openstonden werden de opera's van Blockx uiteindelijk in Parijs gepubliceerd waarbij zonder tegenspraak elk spoor van de Nederlandse taal op de partituur diende verwijderd te worden. Het uitvoeren van zijn werk in de Nederlandstalige versie te Brussel werd in zijn tijd dan ook niet overwogen.

Blockx werd voor deze toestand door zijn rivalen, vooral Edward Keurvels, ietwat te kwader trouw zelf verantwoordelijk gesteld: als één van de eerste pioniers van de Nederlandstalige operakunst in Vlaanderen en België werd zijn werk als onvoldoende Vlaams en vulgair openbaar beschimpt. Overmand en verbitterd door deze onrechtvaardigheid stierf hij op 61-jarige leeftijd na het plotse overlijden van zijn dochter. Zijn overlijdensbericht verscheen ook in de Amerikaanse pers te New York.