Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wonder van Scheemda: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wonder_van_Scheemda&oldid=51228372 12 mrt 2018 Oyevaar 10 mrt 2018 Stadseboerin)
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wonder_van_Scheemda&oldid=51306922 25 mrt 2018 37.153.250.144)
Regel 1: Regel 1:
Het '''Wonder van Scheemda''' ofwel de ''Roem van Scheemda'' is de rasnaam van een in de vergetelheid geraakte [[doperwt]]ensoort.
'''Wonder van Scheemda''' is een in de vergetelheid geraakte [[cultivar]] van de [[erwt|doperwt]]. Het is een zoete doperwt die bij drogen kreukt, zoals een [[kapucijner]]. Het is een stamdoperwt die zonder steun kan groeien.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000082949:mpeg21:a0098 Voor Kleine Tuinen], De Noordooster, 21 februari 1942</ref> In de [[Tweede Wereldoorlog]] was dat een voordeel omdat rijshout niet voorhanden was doordat het, als alle hout, als brandstof werd gebruikt.<ref>[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Wonder+van+Scheemda%22&page=1&coll=ddd&identifier=ddd%3A010693275%3Ampeg21%3Aa0093&resultsidentifier=ddd%3A010693275%3Ampeg21%3Aa0093 Advertentie in De Nieuwe Koerier: Maas en Roerbode: Provinciaal Limburgsch Dagblad.] Roermond, 21-2-1942. Geraadpleegd op Delpher op 15-03-2018</ref>


Sinds 2017 wordt deze soort weer gezaaid en terug vermeerderd op de Eikemaheert in [[Loppersum (plaats in Groningen)|Loppersum]] door de akkerbouwers ''Piet Glas'' en ''Angela Rijnen''.
De erwt werd in de [[1920-1929|jaren twintig]] al gekweekt door het zaadbedrijf "Zwaan en De Wiljes" in het Groningse [[Scheemda]].<ref>[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22wonder+van+scheemda%22&page=1&coll=ddd&identifier=ddd%3A010003048%3Ampeg21%3Aa0102&resultsidentifier=ddd%3A010003048%3Ampeg21%3Aa0102 Advertentie] in: Het Centrum, Utrecht, 3 januari 1930, geraadpleegd op Delpher op 20-03-2018</ref> De erwt verdween, maar bleef als zaad bewaard bij Stichting De Oerakker en het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) van [[Wageningen University & Research|Wageningen Universiteit]] en staat op de [[Oranje lijst]] van [[Ras (plant)|groenterassen]] die In Nederland werden geteeld tussen 1850 en de Tweede Wereldoorlog.<ref>[http://deoerakker.cgn.wur.nl/or/detail.asp?Nr=7035 Oranje lijst - Details voor: Wonder van Scheemda]</ref>


Sinds 2017 wordt deze cultivar in beperkte mate weer commercieel gezaaid.


Het Wonder van Scheemda is een zoete doperwt die bij drogen een kreukvorm krijgt, zoals een kapucijner. De erwt werd vermeerderd door het zaadbedrijf Zwaan de De Wiljes in het Groningse Scheemda. Het bedrijf startte in 1914 en werkt tegenwoordig onder de naam Vandinter Semo (producent en verwerker van zaaizaad). In oude catalogi van het bedrijf wordt Het Wonder van Scheemda aangeboden. Ook in de Tweede Wereldoorlog werd met de erwt geadverteerd in dagbladen. De erwt hoefde niet langs rijshout te groeien voor steun, wat een voordeel was omdat in de oorlog alle hout voor brandstof werd gebruikt.
{{Appendix}}
 
{{authority control|TYPE=t|Wikidata= }}
Dankzij Ruurd Walrecht is de erwt bewaard gebleven. Om oude in Nederland geteelde gewassen en rassen voor ondergang te behoeden en biodiversiteit te bewaren begon hij in 1960 met teelt en vermeerdering van streekrassen. In 1995 richtte hij Stichting De Oerakker op. Doel was oude historische land- en tuinbouwgewassen als levend cultureel erfgoed te behouden. Daarvoor moet je ze blijven telen.
[[Categorie:Tuinbouw]]
 
[[Categorie:Vlinderbloemenfamilie]]
Op de Facebookpagina van De Oerakker is een bericht van Noortje Bas (2 maart 2017) te lezen waarin Walrecht desgevraagd wat vertelt over Het Wonder van Scheemda. Hij wist uit literatuuronderzoek dat het Wonder van Scheemda uit Engelse kreukerwten is voortgekomen. "Het Wonder van Scheemda had ik of van Vakgroep Landbouw-en graslandkunde of de Rivrokollektie van de heer Heerema. Het was mijn favoriete kreukdoperwt. Flink gevulde peulen met heel zoete doperwten die ook heel lang zoet blijven bij in een laat stadium plukken. Daarbij is de gemiddelde strolengte handig. Op zandgrond wordt natuurlijk de plant hoger dan op klei maar nog steeds handig. Ik geef wel steun want de zwaarbeladen planten liggen dan op de grond en zijn meer dan gemiddeld gevoelig voor smetten. Erwtenwurmpjes zijn wel een probleem."
[[Categorie:Cultuurgewas]]
 
[[Categorie:Peulvrucht]]
Volgens Walrecht verspreidde De Oerakker veel Wonder van Scheemda via het donateurssysteem: "Men werd donateur voor een klein bedrag en kreeg daarvoor een catalogus waaruit men 10 rassen mocht kiezen."
 
Piet Glas en Angela Rijnen kregen in 2014 een klein zakje van Het Wonder van Scheemda via Ariën Baken, en zijn de erwtsindsdien  aan het terug vermeerderen. Over dat werk maakte Ingrid Oyevaar een minidocumentaire, Swee'Pea Revisited, die met Zweedse ondertiteling op 8-10 september 2017 werd vertoond op het Hungry Film & Foodfestival in Jämtland-Härjedalen (Zweden). Inmiddels is er een kortere online-versie van de minidocu.

Versie van 27 mrt 2018 15:16

Wonder van Scheemda is een in de vergetelheid geraakte cultivar van de doperwt. Het is een zoete doperwt die bij drogen kreukt, zoals een kapucijner. Het is een stamdoperwt die zonder steun kan groeien.[1] In de Tweede Wereldoorlog was dat een voordeel omdat rijshout niet voorhanden was doordat het, als alle hout, als brandstof werd gebruikt.[2]

De erwt werd in de jaren twintig al gekweekt door het zaadbedrijf "Zwaan en De Wiljes" in het Groningse Scheemda.[3] De erwt verdween, maar bleef als zaad bewaard bij Stichting De Oerakker en het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) van Wageningen Universiteit en staat op de Oranje lijst van groenterassen die In Nederland werden geteeld tussen 1850 en de Tweede Wereldoorlog.[4]

Sinds 2017 wordt deze cultivar in beperkte mate weer commercieel gezaaid.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Voor Kleine Tuinen, De Noordooster, 21 februari 1942
  2. º Advertentie in De Nieuwe Koerier: Maas en Roerbode: Provinciaal Limburgsch Dagblad. Roermond, 21-2-1942. Geraadpleegd op Delpher op 15-03-2018
  3. º Advertentie in: Het Centrum, Utrecht, 3 januari 1930, geraadpleegd op Delpher op 20-03-2018
  4. º Oranje lijst - Details voor: Wonder van Scheemda
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow