Vier nobele waarheden

De lering over de Vier Nobele Waarheden (ook wel de Vier Edele Waarheden genoemd) is de eerste lering die Gautama Boeddha gaf en vormt de basis van alle boeddhistische leringen, zowel van het Theravada boeddhisme als het Mahayana boeddhisme.

Boeddhisme
Concepten
Geschiedenis
Stromingen
Geschriften
Personen
Tempels
Devotie
Per land
Termen
Van A tot Z

Het lijden (Pali: Dukkha)

‘Dit, monniken, is de Edele Waarheid van het Lijden: geboorte is lijden, ouderdom is lijden, ziekte is lijden, de dood is lijden, verdriet en weeklagen, pijn, smart en wanhoop zijn lijden; omgaan met hetgeen waarvan je een afschuw hebt is lijden, gescheiden worden van het geliefde is lijden, niet krijgen wat men wil hebben is lijden – kortom, de vijf groepen (die object zijn) van hechten, zijn lijden.’

—Boeddha

Deze waarheid geeft aan dat alle mensen te maken hebben met lijden, variërend van fysieke tot mentale pijn. Zelfs als wij momenten van genot of plezier ervaren zit daar lijden in verscholen, omdat deze momenten tijdelijk zijn en na verloop van tijd zullen omslaan in pijn of onplezierige ervaringen. Vroeg of laat zullen we afscheid moeten nemen van datgene waar we aan gehecht zijn, en dit is eveneens lijden.

De oorzaak van het lijden (Pali: Samudaya)

‘Dit monniken, is de Edele Waarheid van de Oorzaak van Lijden: verlangen en hartstocht. Dit verlangen dat wedergeboorte veroorzaakt en gepaard gaat met genietingen en wellust, en bevrediging zoekt in dingen, dan weer hier, dan weer daar, namelijk: verlangen naar zintuiglijke geneugten, verlangen naar bestaan, en verlangen naar niet-bestaan.’

—Boeddha

De oorzaak voor het lijden is het verlangen naar iets. Deze verlangens zijn op te delen in drie typen:

• Zintuiglijk verlangen (Pali: kama tanha): Dit verlangen bestaat uit het verlangen naar sensueel genot. Het betreft hier een mentaal verlangen naar de plezierige gevoelens die ontstaan als gevolg van zintuiglijk contact, zoals wanneer een lekker drankje contact maakt met de tong, of wanneer men zichzelf bewust wordt van het horen van een plezant geluid.

• Verlangen naar bestaan. (Pali: bhava tanha): Dit verlangen houdt het willen blijven bestaan in de huidige vorm, of het verlangen naar een bestaan in een alternatieve vorm, in alternatieve omstandigheden of met alternatieve karaktereigenschappen. Bijvoorbeeld: "Ik wilde dat ik ... was."

• Verlangen naar niet-bestaan (Pali: vibhava tanha): Dit verlangen heeft betrekking op het niet willen blijven bestaan in de huidige vorm of omstandigheden, of het niet willen bestaan in een alternatieve vorm of omstandigheden. Ook het willen sterven valt hieronder. Bijvoorbeeld: "Ik wilde dat ik nooit ... zou hoeven te zijn"

Al het menselijk lijden ontstaat als gevolg van deze drie vormen van begeerte. Deze vormen van begeerte ontstaan op hun beurt door het aanwezig zijn van onwetendheid: het niet begrijpen van de drie karakteristieken en het daardoor ontstaan van de perceptie van een 'zelf'. Onze verlangens om de realiteit te veranderen zijn op dit gepercipieerde zelf gebaseerd. Indien dit gevoel van "ik ben" er niet zou zijn, zou er geen verlangen en dus ook geen lijden zijn.

De opheffing van het lijden (Pali: Nirodha)

‘Dit, monniken, is de Edele Waarheid van de Opheffing van Lijden: Het is het gaandeweg verdwijnen en uiteindelijk ophouden van voornoemd verlangen. Het opgeven, het laten varen, het loslaten en de verwerping van dat verlangen zonder dat er een spoor van overblijft.’

—Boeddha

Deze waarheid vertelt dat ieder mens genoeg in zich heeft om het lijden op te heffen. Verlossing van het lijden wordt ook wel verlichting, ontwaking of Nirvana genoemd. Om deze toestand te bereiken zouden we moeten beseffen dat het werkelijk geluk niet voortkomt uit het enkele nastreven en bereiken van onze verlangens, maar juist volgt als we openstaan voor de realiteit, door te zien wat er met en in ons gebeurt, en deze realiteit te accepteren zoals ze is.

Het pad naar de opheffing van het lijden (Pali: Magga)

‘Dit, monniken, is de Edele Waarheid van de Weg die leidt naar de Opheffing van Lijden: Het is simpelweg het Edele Achtvoudige Pad, namelijk: juist inzicht, juiste intentie, juiste spraak, juist handelen, juiste wijze van levensonderhoud, juiste inzet, juist aandachtig zijn, juiste concentratie.’

—Boeddha

Het Achtvoudige Pad is een omschrijving van de weg die leidt tot opheffing van het lijden:

1. Het juiste inzicht
2. De juiste intentie
3. De juiste spraak
4. Het juiste handelen
5. De juiste wijze van levensonderhoud
6. De juiste inzet
7. De juiste aandacht
8. De juiste concentratie

Moderne presentatie

Sommige boeddhistische leraren (zoals de boeddhistische monnik Ajahn Brahmavamso) draaien tegenwoordig de klassieke leer van de Vier Nobele Waarheden enigszins om, en centreren deze vervolgens rond het geluk in plaats van rond het lijden. Zij doen dit omdat ze vinden dat deze manier van presenteren van de Vier Nobele Waarheden westerlingen meer aanspreekt, en westerlingen zo ook de leer sneller correct kunnen begrijpen en in de praktijk brengen.

De 'geherformuleerde Vier Nobele Waarheden' luiden als volgt:

1. Er is geluk
2. Men ervaart dit geluk wanneer men het Achtvoudig Pad bewandelt
3. Soms is er geen geluk
4. De oorzaak van het afwezig zijn van geluk is verlangen en begeerte

Toevlucht in de Vier Edele Waarheden

In de Dhammapada zegt de Boeddha dat het nemen van toevlucht in de Vier Edele Waarheden de enige veilige toevlucht is, en de ultieme toevlucht. Indien men in de Vier Edele Waarheden zijn toevlucht neemt, wordt men bevrijdt van al het lijden.

De Drie Rotaties van de Vier Edele Waarheden

Boeddha onderwees dat elke van de Vier Edele Waarheden drie rotaties heeft: studie, praktijk en resultaat. In totaal geeft dit 12 toestanden van de Middenweg wanneer deze in termen van de Vier Edele Waarheden geanalyseerd wordt. De Boeddha zei dat toen zijn inzicht in deze 12 toestanden van de Vier Edele Waarheden geperfectioneerd was, zijn verlichting perfect en compleet was.

De 12 aspecten van de Vier Edele Waarheden	Studie (Pariyatti)	Praktijk (Pali: Patipatti)	Resultaat (Pativedhi)
De Edele Waarheid van het Lijden	"Dit is het lijden"	"Het lijden moet begrepen worden"	"Het lijden is begrepen"
De Edele Waarheid van de Oorzaak van het Lijden	"Dit is de oorzaak van het lijden"	"De oorzaak van het lijden moet verlaten worden"	"De oorzaak van het lijden is verlaten"
De Edele Waarheid van de Opheffing van het Lijden	"Dit is de opheffing van het lijden"	"De opheffing van het lijden moet verwezenlijkt worden"	"De opheffing van het lijden is verwezenlijkt"
De Edele Waarheid van de het Pad naar de Opheffing van het Lijden	"Dit is het pad naar de opheffing van het lijden"	"Het pad naar de opheffing van het lijden moet ontwikkeld worden"	"Het pad naar de opheffing van het lijden is ontwikkeld"

Bronnen

Zie ook

• De Middenweg
• Het Achtvoudige Pad

Externe link

• Beschrijving van de Edele waarheden door de Boeddha.
• De Vier Edele Waarheden
• Vier Nobele Waarheden

Engelstalig

• Het boekje The Four Noble Truths door Ajahn Sumedho (Engelstalig)
• The 4 Noble Truths in the Pali Canon (Engelstalig)
• De 'geherformuleerde Vier Nobele Waarheden' door Ajahn Brahmavamso
• (en) WP Four Noble Truths