Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Horst Wessellied: verschil tussen versies
(+) |
(uitbreiding met vrij bewerkte stukjes vertaling uit http://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Horst-Wessel-Lied&oldid=130095684) |
||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
==Verboden== | ==Verboden== | ||
Onmiddellijk na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het Horst-Wessel-Lied in 1945 in het volledige gebied van het overwonnen Duitse Rijk verboden door wet nummer 1 van de [[Geallieerde Controleraad]]. Het verbod gold niet alleen voor alle nationaalsocialistische liederen, maar uitdrukkelijk ook voor het Deutschlandlied. In 1949 werden deze verboden opgeheven, behalve voor het Horst-Wessel-Lied. In de Duitse Bondsrepubliek is het lied is in Duitsland tot op heden verboden op basis van § 86 en § 86a StGB (Strafgesetzbuch; strafwetboek), een wet over het gebruik van symbolen van organisaties die strijdig zijn met de grondwet (Kennzeichen verfassungswidriger Organisationen). Uitzonderingen hierbij zijn handelingen die dienen voor het informeren van de staatsburgers, de bescherming tegen ongrondwettelijke doeleinden, de kunst, wetenschap, onderzoek, onderwijs en nieuws over geschiedkundige thema’s, of gelijkaardige doelen.<ref>Volgens de zogenaamde Sozialadäquanzklausel (§ 86 Absatz 3 StGB)</ref> Of symbolen in een bepaalde situatie toelaatbaar zijn, hangt af van het doel in de context van de volledige presentatie.<ref>EzSt § 86a Nr. 2; MDR/S 84, 184</ref> | |||
In de Democratische Volksrepubliek Duitsland (DDR) was het verboden op basis van § 220 van het strafwetboek (eerst als laster tegenover de staat („Staatsverleumdung”), later als „openbare vernedering” („Öffentliche Herabwürdigung”). p basis van § 3 van de verbodswet van 1947 gelden in Oostenrijk gelijkaardige bepalingen. | |||
== Tekst == | == Tekst == | ||
| Regel 57: | Regel 55: | ||
|} | |} | ||
Tot slot werd de eerste strofe herhaald. | Tot slot werd de eerste strofe herhaald. | ||
==Taalkundige bemerkingen== | |||
Dat het lied vanaf 1933 Die Bedeutung, die dem Horst-Wessel-Lied seit 1933 zukam, wurde von vielen Deutschen – auch solchen, die ansonsten keine Gegner des NS-Regimes waren – kritisch gesehen oder zumindest gelegentlich bespöttelt. Dies lag zum Teil am Text selber, an dem verschiedene sprachliche Schwächen bemängelt wurden: | |||
In het vers „Kam’raden, die Rotfront und Reaktion erschossen” zijn grammaticaal alle mogelijkheden open over wie door wie werd neergeschoten. Zijn het „kameraden die het Rode Front en de Reactie neergeschoten [hebben]”, of „kameraden die [door] het Rode Front en de Reactie neergeschoten [werden]”? Uit de context van het lied blijkt dat Horst Wessel diegenen bedoelde die door het Rode Front en de Reactionairen neergeschoten werden. | |||
Het gebruik van een oud stijlmiddel zoals de alliteratie (de „R” in Reihen, ruhig, Kam’raden, Rotfront, Reaktion) werd, in combinatie met een moderne afkorting (S.A.), als stijlbreuk gezien. | |||
De met religieuze ijver verheerlijkte eigen symbolen behoren tot het typische repertoire van politieke strijdliederen. In het Horst-Wessel-Lied valt dit vooral op in de tweede strofe, waarin het Hakenkruis als uitdrukking van de „hoop van miljoenen” wordt voorgesteld, zodat het wordt vermengd met in Europa traditionele christelijke symboliek. | |||
Voor Horst Wessel als zoon van een Luthers geestelijke lag een dergelijke symboliek wellicht voor de hand. | |||
== Weblinks == | == Weblinks == | ||
Versie van 8 mei 2014 21:03
Het Horst-Wessel-Lied is een politiek lied, dat sinds ongeveer 1929 een strijdlied werd van de Duitse S.A. (Sturmabteilung), en dat later de officiële partijhymne werd van de NSDAP. Het lied draagt de naam van de S.A.-Sturmführer (luitenant) Horst Wessel, die de tekst tussen 1927 en 1929 schreef, vermoedelijk op een soldatenmelodie uit de 19e eeuw.
Nadat Adolf Hitler aan de macht kwam, werd het lied tot 1945 steeds na de eerste strofe van het Deutschlandlied gezongen als een bijkomend nationaal volkslied. Na de overwinning door de geallieerden, verboden zij het lied in Duitsland. Het verbod is in Duitsland en Oostenrijk nog steeds geldig.
Geschiedenis
De tekst van het Horst-Wessel-Lied verscheen in augustus 1929 als gedicht in het NSDAP-partijblad Der Angriff, met als titel Die Fahne hoch!. Horst Wessel baseerde zich bij het schrijven van de tekst op het lied dat de Duitse reservisten op het oorlogsschip „Königsberg” zongen. Het Königsberg-Lied begon met het vers Vorbei, vorbei sind all die schönen Stunden, en bevatte zinswendingen zoals Zur Abfahrt steht die Mannschaft schon bereit (door Wessel aangepast tot Zum Kampfe stehn wir alle schon bereit). Enkele van de gebruikte uitdrukkingen, herinneren aan socialistische en communistische arbeidsliederen, bijvoorbeeldhet „laatste gevecht” uit de Internationale. De muziekwetenschaper en nazi-cultuurfunctionaris Joseph Müller-Blattau beschreef in 1934 in een muziekwetenschappelijk tijdschrift dat deze melodie tegenover de Internationale kon worden gezet.[1]
Nadat Wessel op 23 februari 1930 overleed aan de gevolgen van een schotwonde, werd het lied herdrukt in de Völkische Beobachter, nu met de titel: Horst Wessels Gruß an das kommende Deutschland (Horst Wessels groet aan het komende Duitsland). Vooral de propagandaminister Joseph Goebbels zorgde ervoor dat Wessel als „martelaar” van de NSDAP een heldenstatus kreeg toegemeten, waardoor het lied snel aan bekendheid toenam. Goebbels beschreef Wessel als een „Christussocialist” en gebruikte formuleringen waardoor Wessel als een soort Christusfiguur werd voorgesteld.
Nadat de nationaalsocialisten de macht overnamen, werd het Horst-Wessel-Lied het officiële partijlied van de NSDAP. Horst Wessels’ zus Ingeborg noemde het lied „het evangelie van de beweging”. De minister van binnenlandse zaken, Wilhelm Frick, verordende op 12 juli 1933 dat het lied gewoonlijk direct na de eerste strofe van het Deutschlandlied gezongen zou worden. In 1934 schreef Frick voor dat het op scholen voor en na elke vakantie zou worden gezongen.[2] Ook in 1934 werd voorgeschreven, dat de eerste en vierde strofe zou worden gezongen met een opgeheven rechterarm.
Hitler gaf het niet de officiële status als nationaal volkslied.
Verboden
Onmiddellijk na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het Horst-Wessel-Lied in 1945 in het volledige gebied van het overwonnen Duitse Rijk verboden door wet nummer 1 van de Geallieerde Controleraad. Het verbod gold niet alleen voor alle nationaalsocialistische liederen, maar uitdrukkelijk ook voor het Deutschlandlied. In 1949 werden deze verboden opgeheven, behalve voor het Horst-Wessel-Lied. In de Duitse Bondsrepubliek is het lied is in Duitsland tot op heden verboden op basis van § 86 en § 86a StGB (Strafgesetzbuch; strafwetboek), een wet over het gebruik van symbolen van organisaties die strijdig zijn met de grondwet (Kennzeichen verfassungswidriger Organisationen). Uitzonderingen hierbij zijn handelingen die dienen voor het informeren van de staatsburgers, de bescherming tegen ongrondwettelijke doeleinden, de kunst, wetenschap, onderzoek, onderwijs en nieuws over geschiedkundige thema’s, of gelijkaardige doelen.[3] Of symbolen in een bepaalde situatie toelaatbaar zijn, hangt af van het doel in de context van de volledige presentatie.[4]
In de Democratische Volksrepubliek Duitsland (DDR) was het verboden op basis van § 220 van het strafwetboek (eerst als laster tegenover de staat („Staatsverleumdung”), later als „openbare vernedering” („Öffentliche Herabwürdigung”). p basis van § 3 van de verbodswet van 1947 gelden in Oostenrijk gelijkaardige bepalingen.
Tekst
Varianten staan tussen [rechte haakjes]. Gedeelten tussen |: en :| worden herhaald.
| Duitse tekst | Nederlandse vertaling |
|---|---|
|
|
Tot slot werd de eerste strofe herhaald.
Taalkundige bemerkingen
Dat het lied vanaf 1933 Die Bedeutung, die dem Horst-Wessel-Lied seit 1933 zukam, wurde von vielen Deutschen – auch solchen, die ansonsten keine Gegner des NS-Regimes waren – kritisch gesehen oder zumindest gelegentlich bespöttelt. Dies lag zum Teil am Text selber, an dem verschiedene sprachliche Schwächen bemängelt wurden:
In het vers „Kam’raden, die Rotfront und Reaktion erschossen” zijn grammaticaal alle mogelijkheden open over wie door wie werd neergeschoten. Zijn het „kameraden die het Rode Front en de Reactie neergeschoten [hebben]”, of „kameraden die [door] het Rode Front en de Reactie neergeschoten [werden]”? Uit de context van het lied blijkt dat Horst Wessel diegenen bedoelde die door het Rode Front en de Reactionairen neergeschoten werden.
Het gebruik van een oud stijlmiddel zoals de alliteratie (de „R” in Reihen, ruhig, Kam’raden, Rotfront, Reaktion) werd, in combinatie met een moderne afkorting (S.A.), als stijlbreuk gezien.
De met religieuze ijver verheerlijkte eigen symbolen behoren tot het typische repertoire van politieke strijdliederen. In het Horst-Wessel-Lied valt dit vooral op in de tweede strofe, waarin het Hakenkruis als uitdrukking van de „hoop van miljoenen” wordt voorgesteld, zodat het wordt vermengd met in Europa traditionele christelijke symboliek.
Voor Horst Wessel als zoon van een Luthers geestelijke lag een dergelijke symboliek wellicht voor de hand.
Weblinks
- (en) George Broderick, Das Horst-Wessel-Lied – A Reappraisal (in Microsoft Word-formaat)
- Horst Wessellied als mp3
- º Joseph Müller-Blattau, Das Horst-Wessel-Lied, in: Die Musik 26, 1934, p. 327: „Hier war die Melodie, die dem feschen Schwung der ‚Internationale‘ urtümlich Deutsches gegenüberstellen konnte.”
- º citaat: „Zu Beginn der Schule nach allen Ferien und zum Schulabschluß vor allen Ferien hat eine Flaggenehrung vor der gesamten Schülerschaft durch Hissen bzw. Niederholen der Reichsfahnen unter dem Singen einer Strophe des Deutschland- und Horst-Wessel-Liedes stattzufinden.”
- º Volgens de zogenaamde Sozialadäquanzklausel (§ 86 Absatz 3 StGB)
- º EzSt § 86a Nr. 2; MDR/S 84, 184