Nederlandse Taalunie

Nederlandse Taalunie

Officiële taal	Nederlands
Voorzitter	Marja van Bijsterveldt (sinds 2010)
Bestuurscentrum	Den Haag
Opgericht	9 sptember 1980
Leden	België  Nederland  Suriname
Kandidaatleden	Aruba  Curaçao  Sint Maarten
Speciale partners	Indonesië  Zuid-Afrika (Via de Taalkommissie van de Akademie)
Website	Officiële startpagina van NTU

De Nederlandse Taalunie kwam tot stand als gevolg van het Taalunieverdrag dat op 9 september 1980 werd gesloten tussen de overheid van Nederland en van Vlaanderen (België) ten behoeve van een gemeenschappelijk beleid op het gebied van de taal, het onderwijs in het Nederlands en de taalgebonden cultuur. Op 12 januari 2005 werd Suriname het derde lid van de Unie.

Taalunie

De Nederlandse Taalunie is een internationaal samenwerkingsverband op het gebied van de Nederlandse taal. Er wordt samengewerkt op het gebied van taal, taalonderwijs en letteren. Besloten is tot:

• Invoering van een gezamenlijke spelling in de drie landen.
• Gezamenlijke ontwikkeling van (dure) hulpmiddelen, zoals naslagwerken.
• Verzameling van expertise en ervaring rond onderwijs Nederlands.
• Bijscholing van docenten Nederlands en van literaire vertalers.
• Taalbeleid in Europees verband.

Bestand:NedTaalunie.PNG

Nederlandse Taalunie:

██ Lidstaten

██ Niet-Nederlands taalgebied in lidstaten

██ Speciale banden met de Taalunie

██ Andere gebieden waar Nederlands (of Afrikaans) wordt gesproken.

Het Nederlandstalig onderwijs in West-Duitsland, Frans- en Duitstalig België en Noord-Frankrijk krijgt onder andere ook steun van de Nederlandse Taalunie. De Taalunie streeft naar nauwere banden met de sprekers van het Afrikaans via de Afrikaanse Taalraad. Ook onderhoudt de Taalunie speciale banden met Indonesië, waar Nederlands nog een redelijk beheerste taal is. De Taalunie heeft geen observerende leden zoals andere taalorganisaties wel vaak hebben.

Taalunieverdrag

Het Taalunieverdrag, dat op 9 september 1980 in Brussel werd ondertekend, heeft als officiële titel:

Verdrag tussen het Koninkrijk België en het Koninkrijk der Nederlanden inzake de Nederlandse Taalunie.

In het verdrag wordt de doelstelling van de Taalunie als volgt omschreven:

De Taalunie heeft tot doel de integratie van Nederland en de Nederlandse gemeenschap in België op het gebied van de Nederlandse taal en letteren in de ruimste zin.

De Nederlandse Taalunie houdt zich onder andere bezig met de spelling van de woorden en geeft daartoe het Groene Boekje uit. De voorlaatste versie daarvan dateert uit 1995. Een geactualiseerde versie verscheen in oktober 2005. Hoewel het de bedoeling is om de spelling om de tien jaar te actualiseren, deelde de Taalunie begin juni 2008 mee dat er in 2015 geen herziening zou komen.

Als intergouvernementeel orgaan is de Taalunie uniek. Er zijn elders in Europa geen direct vergelijkbare zusterinstellingen.

Nieuwe toetredingen sinds 1980

Suriname

Op 12 december 2003 tekenden de Nederlandse staatssecretaris Medy van der Laan (Cultuur) als voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie, en de Surinaamse minister van Onderwijs Walter Sandriman te Brussel een associatieovereenkomst. De ratificatie door het parlement van Suriname vond in december 2004 plaats, en op 12 januari 2005 werd Suriname officieel het derde lid van de Taalunie.

In 2007 werd een associatieovereenkomsten gesloten met de Nederlandse Antillen en in 2011 met Aruba.

Afrikaans

De verwantschap tussen het Nederlands en het Afrikaans is zeer groot. Hoewel er grammaticale verschillen zijn en er verschillende spellingen worden gebruikt, komt ongeveer 95% van de woorden in het Afrikaans overeen met de woorden in het Nederlands. Hoewel Afrikaans erkend is als een zelfstandige taal, beschouwen sommigen het als een Nederlands dialect.

Zie Afrikaans, Nederlands, Nederlandse dialecten en Nederlands taalgebied voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Relatie

Een paar dagen voor de eerste niet-raciale verkiezingen in Zuid-Afrika in 1994, waarmee de economische en culturele boycot van Zuid-Afrika kwam te vervallen, nam de Nederlandse Taalunie het besluit om het Afrikaans indirect te ondersteunen door het uitreiken aan beurzen aan Zuid-Afrikaanse studenten die Nederlands willen studeren. De Nederlandse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans en de Vlaamse minister van Cultuur Bert Anciaux pleitten in 2008 voor de toetreding van Zuid-Afrika tot de Nederlandse Taalunie. De Zuid-Afrikaanse regering weigerde tot dan toe deel te nemen aan de onderhandelingen, die nodig zijn voor een toetreding van Zuid-Afrika tot de Taalunie. Desondanks nam de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, de taalorganisatie van het Afrikaans in Zuid-Afrika, sinds het pleidooi van de Nederlandse en Vlaamse bewindslieden deel aan de conferenties van de Nederlandse taalunie. Ook heeft de Nederlandse taalunie in 2010 een conferentie gehouden over de toekomst van het Afrikaans. In november van dat jaar hield de Nederlandse taalunie de Conferentie "Nederlands, Wereldtaal!" in Brugge, waarbij vertegenwoordigers uit het gehele taalgebied aanwezig waren. Bij deze conferentie waren ook vakspecialisten van de Afrikaanse taal aanwezig.

Op 20 november 2010 werd in Brugge, tijdens de viering van de dertigste verjaardag van de Taalunie de intentieverklaring tot samenwerking ondertekend tussen Zuid-Afrika en de Nederlandse Taalunie.

De slotverklaring van de conferentie "Nederlands, Wereldtaal" zei het volgende:

„Naast een gesprek over de positie van het Nederlands in de toekomst, verkenden de bewindspersonen ook de mogelijkheid om meer gebruik te maken van de taalverwantschap tussen het Afrikaans en het Nederlands. [...] Met de delegatie uit Zuid-Afrika stelden de bewindslieden vast dat we elkaar, vanuit de nabijheid van de talen, een venster kunnen bieden op en/of een eerste toegang kunnen bieden tot elkaars continent. Uitwisseling van kennis en ervaring op terreinen zoals aan taal gerelateerde cultuur, taalonderwijs in een meertalige omgeving, het toetsen van vreemde talen en infrastructuur (onder meer woordenboeken en taal- en spraaktechnologie) kunnen een verrijking betekenen voor alle betrokkenen. De aanwezigen spraken de intentie uit om hiertoe concrete plannen uit te werken in 2011 en 2012 maar elkaar ondertussen wel al bij diverse activiteiten te betrekken. ”
—Slotverklaring Nederlands, Wereldtaal

Mogelijke toetreding

Gezien de eerdere toenadering van de Nederlandse Taalunie tot Zuid-Afrika, vroeg Ben Salemans, redacteur van Taalschrift, aan de op de conferentie "Nederlands, Wereldtaal" aanwezige ondervoorzitter van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns (en tevens directeur van de School voor Talen van de Potchefstroomse campus van de Noordwes-Universiteit in Zuid-Afrika) Winnie Carstens om zijn mening over de positie van het Afrikaans in Zuid-Afrika en de banden met het Nederlands. Daarbij vroeg Salemans of Carstens het nog eens ziet gebeuren dat het Afrikaans bij de Nederlandse Taalunie gaat horen? Hierop antwoordde Carstens met:

Dit sou vir my fantasties wees as dit enigsins sou kon gebeur. Ek dink dit sal Afrikaans se sfeer wêreldwyd uitbrei, want deur die feit dat Nederlands ook in Curaçao ensovoorts gebruik word, is dit voor ons belangrik dat Afrikaans deur middel van Nederlands vir die wêreld beskikbaar word. En ek dink dat daardie verwantskap is baie belangrik vir Afrikaans. Dit gee ons ook direkte toegang tot Nederlandse kundigheid. Die Nederlanders het enorme kundigheid oor hoe ’n klomp moet opgebou, waarby ons geweldig baie sal kan baat. — Professor Wannie Carstens Ondervoorzitter van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

De Taalunie verklaarde op 17 januari 2014 „Dat zij vaststelt dat de resultaten op sommige terreinen duidelijker vorm hebben aangenomen, zoals de samenwerking op het vlak van taal- en spraaktechnologie, dan op andere terreinen. De samenwerking op het terrein van de extramurale neerlandistiek verloopt al sinds 1994 naar ieders tevredenheid. Omdat het om een multilaterale overeenkomst gaat, is het goed rekening te houden met de wensen en verwachtingen van alle betrokken partijen. Als de samenwerking aan bijsturing toe is, nemen we ons voor dat in overleg met de Zuid-Afrikaanse overheid te doen.”

Prijsuitreikingen

Vanaf 1986 is de Prijs der Nederlandse Letteren bij de Taalunie ondergebracht. Deze prijs bestaat sinds 1956, en wordt eens in de drie jaar uitgereikt voor oorspronkelijk Nederlandstalig proza of poëzie. Het Comité van Ministers, dat aan het hoofd van de Taalunie staat, benoemt de onafhankelijke jury die de prijs toekent. De Taalunie reikt verder jaarlijks de Taalunie Toneelschrijfprijs uit aan een schrijver van een Nederlands toneelstuk dat in het theaterseizoen daarvoor in première is gegaan. Tenslotte kent de Taalunie de Inktaap, een literaire prijs die jaarlijks door scholieren uit de bovenbouw van het voortgezet en middelbaar onderwijs wordt toegekend aan een van de door de Taalunie genomineerde boeken.

Literatuurgeschiedenis

Op 23 februari 2006 werden het eerste deel (Middeleeuwen) en het laatste deel (1945-2005) van een nieuwe negendelige geschiedenis van de Nederlandstalige literatuur, geschreven onder auspiciën van de Taalunie, in de Grote Kerk in Breda aangeboden aan kroonprinses Máxima Zorreguieta van Nederland en prinses Mathilde d'Udekem d'Acoz van België. Zie Literatuurgeschiedenis.

Steunpunt Nederlandstalige Terminologie

Het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie werd op 1 april 2007 opgericht door de Nederlandse Taalunie en is in de eerste plaats een informatie- en adviespunt voor alle aspecten rond terminologie voor het hele Nederlandse taalgebied. Het Steunpunt onderhoudt in opdracht van de Nederlandse Taalunie de website NedTerm die fungeert als primaire informatiebron op het gebied van Nederlandstalige terminologie. Het ondersteunt bovendien het terminologiebeleid dat de Nederlandse Taalunie voert via haar Commissie Terminologie (CoTerm) en de activiteiten van de Vlaams-Nederlandse terminologievereniging NL-Term.

Zie ook

• Nederlandse spelling
• OpenTaal

Externe links

• Taalunieversum Officiële website van de Nederlandse Taalunie
• Taalunie:Bericht Officiële nieuwssite van de Taalunie
• NedTerm Officiële website van het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie
• Officiële website van het Taaluniecentrum NVT (Nederlands als Vreemde Taal)
• Associatieovereenkomst Suriname
• Taalschrift Tijdschrift van de Nederlandse Taalunie

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Nederlandse taalunie op Wikimedia Commons.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

Taalunies