Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bigfoot: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
(onderkopjes +kleine toevoegingen) |
||
| Regel 6: | Regel 6: | ||
Het verhaal van de Bigfoot kan worden getraceerd tot in de jaren 1850, toen indianen (''native Americans'') in Noord-Californië vertelden dat ze zo een wezen hadden gezien.<ref name="carranco_183">Carranco, Lynwood. 1963. “Three Legends of Northwestern California.” Western Folklore 22: 179-185, S. 183.</ref> Rond 1958 kwam het verhaal hernieuwd in het nieuws.<ref name="carranco_183"/> | Het verhaal van de Bigfoot kan worden getraceerd tot in de jaren 1850, toen indianen (''native Americans'') in Noord-Californië vertelden dat ze zo een wezen hadden gezien.<ref name="carranco_183">Carranco, Lynwood. 1963. “Three Legends of Northwestern California.” Western Folklore 22: 179-185, S. 183.</ref> Rond 1958 kwam het verhaal hernieuwd in het nieuws.<ref name="carranco_183"/> | ||
Ook | Ook uit verschillende gebieden van Azië, zoals in [[China]], [[Maleisië]] en [[Indië]],<ref>{{Ts.|The Independent}}, 27 juli 2008, [http://www.independent.co.uk/environment/nature/bigfoot-new-evidence-878263.html ''Bigfoot. New evidence. Hairs found in Indian jungle are of ‘no known species’ say scientists'']</ref> komen meldingen over gelijkaardige wezens die daar geobserveerd zouden zijn. In de media worden de verschillende wezens meestal van elkaar onderscheiden door er het land bij te noemen. | ||
Verschillende [[cryptozoölogie|cryptozoölogen]] houden het voor mogelijk dat de Bigfoot, net als de [[Yeti]], een kleine groep overlevenden | Verschillende [[cryptozoölogie|cryptozoölogen]] houden het voor mogelijk dat de Bigfoot, net als de [[Yeti]], behoren tot een kleine groep overlevenden van een [[soort (biologie)|soort]] ''[[Gigantopithecus]]'', een [[geslacht (biologie)|geslacht]] van grote mensapen waarvan bekend is dat deze in [[Azië]] leefden. De Amerikaanse antropoloog [[Grover Krantz]] deed in 1985 een poging om de Bigfoot wetenschappelijk te beschrijven als ''Gigantopithecus blacki''. De ''[[International Commission on Zoological Nomenclature]]'' wees dit af, omdat deze naam (dit [[taxon]]) reeds verleend was en omdat Krantz geen [[holotype]] ter beschikking had.<ref name="Regal2009">{{cite journal |last=Regal |first=Brian |year=2009 |month=January |title=Entering Dubious Realms: Grover Krantz, Science, and Sasquatch |journal=Annals of Science |volume=66 |issue=1 |pages=83–102 |doi=10.1080/00033790802202421 |url=http://www.kean.edu/~bregal/docs/Annals66.1.pdf |accessdate=13 september 2009 |pmid=19831199}}</ref> | ||
De meeste onderzoekers nemen aan dat Bigfoot een legende is. Toch gaan vele mensen, wetenschappers en niet-wetenschappers, op zoek naar Bigfoot. Soms worden de [[bruine beer]] en de [[grizzlybeer]] als Bigfoot gezien, onder andere omdat deze beren ook op de achterpoten kunnen stappen. | De meeste onderzoekers nemen aan dat Bigfoot een legende is. Toch gaan vele mensen, wetenschappers en niet-wetenschappers, op zoek naar Bigfoot. Soms worden de [[bruine beer]] en de [[grizzlybeer]] als Bigfoot gezien, onder andere omdat deze beren ook op de achterpoten kunnen stappen. | ||
| Regel 15: | Regel 15: | ||
Duidelijke bewijzen voor het bestaan van Bigfoot ontbreken. Video- en geluidsopnamen werden ofwel als vervalsing ontmaskerd of blijven onzeker. | Duidelijke bewijzen voor het bestaan van Bigfoot ontbreken. Video- en geluidsopnamen werden ofwel als vervalsing ontmaskerd of blijven onzeker. | ||
De bekendste beeldopname is een in 1967 door Roger Patterson en Robert Gimlin gepubliceerde [[16-mm-film]], | ====Patterson-Gimlin==== | ||
De bekendste beeldopname is een in 1967 door Roger Patterson en Robert Gimlin gepubliceerde [[16-mm-film]], gefilmd in in een bos in Bluff Creek, Californië. Daarop is een vrouwelijk mensaapachtig wezen te zien is, dat rustig van de camera wegwandelt en nog eens achterom kijkt. | |||
Sceptici menen hierin een mens in gorillakostuum te zien. Anderen bestuderen de filmframes en stellen dat de vorm van de beenspieren en de in verhouding lange armen en korte benen erop wijzen dat dit geen mens in een apenpak kan zijn. Dat dit wezen borsten heeft, werpt ook de vraag op waarom men vervalst bewijsmateriaal zou produceren over een vrouwelijk wezen, terwijl het in de beschrijvingen vrijwel steeds gaat om een mannelijk wezen. | |||
====Vervalste sporen==== | |||
In december 2002 verklaarde Michael Wallace,<ref>{{ts.|Der Spiegel}}, 6 december 2002, [http://www.spiegel.de/wissenschaft/natur/0,1518,225862,00.html Bigfoot ist gerade gestorben]</ref> de zoon van de overleden houthakker-ondernemer en Bigfoot-onderzoeker Ray L. Wallace, dat zijn vader sinds ca. 1958 Bigfoot-voetsporen maakte met uit hout gesneden voeten. Toen deze verklaring en de foto waarop Michael grote houten voeten in de hand had, gepubliceerd werd, werd in de Amerikaanse en internationale pers geblokletterd dat Bigfoot dood was. | In december 2002 verklaarde Michael Wallace,<ref>{{ts.|Der Spiegel}}, 6 december 2002, [http://www.spiegel.de/wissenschaft/natur/0,1518,225862,00.html Bigfoot ist gerade gestorben]</ref> de zoon van de overleden houthakker-ondernemer en Bigfoot-onderzoeker Ray L. Wallace, dat zijn vader sinds ca. 1958 Bigfoot-voetsporen maakte met uit hout gesneden voeten. Toen deze verklaring en de foto waarop Michael grote houten voeten in de hand had, gepubliceerd werd, werd in de Amerikaanse en internationale pers geblokletterd dat Bigfoot dood was. | ||
Bigfoot-onderzoekers | Volgens Bigfoot-onderzoekers zijn de dikwijls vervalste Bigfoot-sporen gemakkelijk te onderscheiden van echte sporen: de invloed van de gewichtsverschuiving van een stappend levend wezen op de voetafdruk kan niet door een eenvoudige houten of latex stempel worden nagebootst. | ||
Maar er zouden ook beenderen van de Sasquatch bestaan, er | ====Beenderen en tradities==== | ||
Maar er zouden ook beenderen van de Sasquatch bestaan, er bestaan verhalen over neergeschoten wezens. Bijvoorbeeld zou in januari 1549 in de omgeving van de Boliviaanse stad [[Caracas (Bolivien)|Caracas]] het lijk gevonden zijn van een wezen dat daar ''Ukumar'' werd genoemd. In de omgeving van [[Tafi Valley]] zou een Ukumar levend gevangen zijn, berichtte [[Pedro de Cieza de León]] in zijn kroniek van Peru (''La Crónica del Perú'').<ref>Pedro de Cieza de León: ''La Crónica del Perú.'' Ediciones Peisa, Lima 1973.</ref> | |||
====Vervalsing 2008==== | |||
In juli 2008 beweerden twee mannen dat ze in de noordelijke wouden van de Amerikaanse bondsstaat Georgia een Bigfoot-lijk hadden gevonden.<ref>{{de}}[http://www.oe24.at/zeitung/welt/weltchronik/article345525.ece DNA folgt Neues Foto von angeblich totem Bigfoot veröffentlicht]</ref> Op 19 augustus werd bekend dat dit een gewoon Bigfoot-kostuum is, dat door hen met bedrieglijke bedoelingen ingevroren werd.<!---<ref>{{en}}http://www.cbs46.com/news/17232407/detail.html niet meer online</ref>---> | In juli 2008 beweerden twee mannen dat ze in de noordelijke wouden van de Amerikaanse bondsstaat Georgia een Bigfoot-lijk hadden gevonden.<ref>{{de}}[http://www.oe24.at/zeitung/welt/weltchronik/article345525.ece DNA folgt Neues Foto von angeblich totem Bigfoot veröffentlicht]</ref> Op 19 augustus werd bekend dat dit een gewoon Bigfoot-kostuum is, dat door hen met bedrieglijke bedoelingen ingevroren werd.<!---<ref>{{en}}http://www.cbs46.com/news/17232407/detail.html niet meer online</ref>---> | ||
Ondanks de regelmatige vervalsingen houden sommige onderzoekers vast dat de Bigfoot een gewone maar vrij zeldzame | Ondanks de regelmatige vervalsingen houden sommige onderzoekers, onder Jane Goodall, Grover Krantz, and Jeffrey Meldrum, vast dat de Bigfoot een gewone maar vrij zeldzame Noord-Amerikaanse primatensoort is.<ref>{{Aut|Jennifer Banks}}, [http://www.cbsatlanta.com/story/20555122/researcher-cliff-barackman-bigfoots-are-real-animals ''Researcher Cliff Barackman: Bigfoots are real animals''], 10 januari 2013, update: 7 februari 2013.</ref> | ||
== Verwijzingen == | == Verwijzingen == | ||
| Regel 35: | Regel 41: | ||
== Weblinks == | == Weblinks == | ||
* {{de}} [http://www.hoaxilla.com/hoaxilla-82-bigfoot/ Bigfoot] op Hoaxilla, der skeptische Podcast aus Hamburg; staan sceptisch tegenover vervalsingen en wilde verhalen, maar sluiten de mogelijkheid van het bestaan van de Sasquatch niet uit. | |||
* {{de}} [http://www.heise.de/tp/r4/artikel/14/14090/1.html Bigfoot] op Heise.de | |||
* {{en}} [http://www.texasbigfoot.com/ Texas Bigfoot Research Center] – niet altijd serieus te nemen. | |||
* {{en}} [http://www.bfro.net/ Bigfoot Field Research Organization] – niet altijd serieus te nemen. | |||
* {{de}} [http://www.v-22.de/content/view/34/47/ Bigfoot] – bevat ook folklore | |||
{{Commonscat|Bigfoot}} | {{Commonscat|Bigfoot}} | ||
[[Categorie: Cryptide]] | [[Categorie: Cryptide]] | ||
[[Categorie: Primaat]] | |||
[[Categorie: Amerikaanse folklore]] | [[Categorie: Amerikaanse folklore]] | ||
Versie van 28 mrt 2014 19:31
Bigfoot of Sasquatch is de naam van een groot mensaapachtig wezen dat volgens sommige mensen in de Noordamerikaanse wouden zou leven. Gewoonlijk wordt Bigfoot beschreven als groot, harig en zoals een mens op twee benen lopend. De term sasquatch, die in Canada wordt gebruikt, is een verengelste versie van het woord sásq’ets uit de native American (indiaanse) Halkomelem-taal, en betekent „sterk behaarde mens”.
Er wordt beweerd dat het in vrijwel alle bergstreken in de Verenigde Staten van Amerika en Canada, vooral in de Rocky Mountains en de Appalachen, geobserveerd zou zijn. Ook uit wouden van Texas kwamen verslagen van observaties.
Geschiedenis
Het verhaal van de Bigfoot kan worden getraceerd tot in de jaren 1850, toen indianen (native Americans) in Noord-Californië vertelden dat ze zo een wezen hadden gezien.[1] Rond 1958 kwam het verhaal hernieuwd in het nieuws.[1]
Ook uit verschillende gebieden van Azië, zoals in China, Maleisië en Indië,[2] komen meldingen over gelijkaardige wezens die daar geobserveerd zouden zijn. In de media worden de verschillende wezens meestal van elkaar onderscheiden door er het land bij te noemen.
Verschillende cryptozoölogen houden het voor mogelijk dat de Bigfoot, net als de Yeti, behoren tot een kleine groep overlevenden van een soort Gigantopithecus, een geslacht van grote mensapen waarvan bekend is dat deze in Azië leefden. De Amerikaanse antropoloog Grover Krantz deed in 1985 een poging om de Bigfoot wetenschappelijk te beschrijven als Gigantopithecus blacki. De International Commission on Zoological Nomenclature wees dit af, omdat deze naam (dit taxon) reeds verleend was en omdat Krantz geen holotype ter beschikking had.[3]
De meeste onderzoekers nemen aan dat Bigfoot een legende is. Toch gaan vele mensen, wetenschappers en niet-wetenschappers, op zoek naar Bigfoot. Soms worden de bruine beer en de grizzlybeer als Bigfoot gezien, onder andere omdat deze beren ook op de achterpoten kunnen stappen.
Observaties
Duidelijke bewijzen voor het bestaan van Bigfoot ontbreken. Video- en geluidsopnamen werden ofwel als vervalsing ontmaskerd of blijven onzeker.
Patterson-Gimlin
De bekendste beeldopname is een in 1967 door Roger Patterson en Robert Gimlin gepubliceerde 16-mm-film, gefilmd in in een bos in Bluff Creek, Californië. Daarop is een vrouwelijk mensaapachtig wezen te zien is, dat rustig van de camera wegwandelt en nog eens achterom kijkt.
Sceptici menen hierin een mens in gorillakostuum te zien. Anderen bestuderen de filmframes en stellen dat de vorm van de beenspieren en de in verhouding lange armen en korte benen erop wijzen dat dit geen mens in een apenpak kan zijn. Dat dit wezen borsten heeft, werpt ook de vraag op waarom men vervalst bewijsmateriaal zou produceren over een vrouwelijk wezen, terwijl het in de beschrijvingen vrijwel steeds gaat om een mannelijk wezen.
Vervalste sporen
In december 2002 verklaarde Michael Wallace,[4] de zoon van de overleden houthakker-ondernemer en Bigfoot-onderzoeker Ray L. Wallace, dat zijn vader sinds ca. 1958 Bigfoot-voetsporen maakte met uit hout gesneden voeten. Toen deze verklaring en de foto waarop Michael grote houten voeten in de hand had, gepubliceerd werd, werd in de Amerikaanse en internationale pers geblokletterd dat Bigfoot dood was.
Volgens Bigfoot-onderzoekers zijn de dikwijls vervalste Bigfoot-sporen gemakkelijk te onderscheiden van echte sporen: de invloed van de gewichtsverschuiving van een stappend levend wezen op de voetafdruk kan niet door een eenvoudige houten of latex stempel worden nagebootst.
Beenderen en tradities
Maar er zouden ook beenderen van de Sasquatch bestaan, er bestaan verhalen over neergeschoten wezens. Bijvoorbeeld zou in januari 1549 in de omgeving van de Boliviaanse stad Caracas het lijk gevonden zijn van een wezen dat daar Ukumar werd genoemd. In de omgeving van Tafi Valley zou een Ukumar levend gevangen zijn, berichtte Pedro de Cieza de León in zijn kroniek van Peru (La Crónica del Perú).[5]
Vervalsing 2008
In juli 2008 beweerden twee mannen dat ze in de noordelijke wouden van de Amerikaanse bondsstaat Georgia een Bigfoot-lijk hadden gevonden.[6] Op 19 augustus werd bekend dat dit een gewoon Bigfoot-kostuum is, dat door hen met bedrieglijke bedoelingen ingevroren werd.
Ondanks de regelmatige vervalsingen houden sommige onderzoekers, onder Jane Goodall, Grover Krantz, and Jeffrey Meldrum, vast dat de Bigfoot een gewone maar vrij zeldzame Noord-Amerikaanse primatensoort is.[7]
Verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 Carranco, Lynwood. 1963. “Three Legends of Northwestern California.” Western Folklore 22: 179-185, S. 183.
- º The Independent, 27 juli 2008, Bigfoot. New evidence. Hairs found in Indian jungle are of ‘no known species’ say scientists
- º Regal, Brian (January 2009). Entering Dubious Realms: Grover Krantz, Science, and Sasquatch. Annals of Science 66 (1): 83–102. DOI:10.1080/00033790802202421. Geraadpleegd op 13 september 2009.
- º Der Spiegel, 6 december 2002, Bigfoot ist gerade gestorben
- º Pedro de Cieza de León: La Crónica del Perú. Ediciones Peisa, Lima 1973.
- º (de) DNA folgt Neues Foto von angeblich totem Bigfoot veröffentlicht
- º Jennifer Banks, Researcher Cliff Barackman: Bigfoots are real animals, 10 januari 2013, update: 7 februari 2013.
Literatuur
- (de) Harald Gebhardt, Mario Ludwig, Von Drachen, Yetis und Vampiren - Fabeltieren auf der Spur, BLV, München, 2005. ISBN 3-405-16679-9
- (de) Tal Laufer, Bigfoot, Projekte Verlag, Halle, 2006. ISBN 3-86634-184-9
Weblinks
- (de) Bigfoot op Hoaxilla, der skeptische Podcast aus Hamburg; staan sceptisch tegenover vervalsingen en wilde verhalen, maar sluiten de mogelijkheid van het bestaan van de Sasquatch niet uit.
- (de) Bigfoot op Heise.de
- (en) Texas Bigfoot Research Center – niet altijd serieus te nemen.
- (en) Bigfoot Field Research Organization – niet altijd serieus te nemen.
- (de) Bigfoot – bevat ook folklore
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Bigfoot op Wikimedia Commons.