Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Groot-Nederlandse Beweging: verschil tussen versies
(invoegen van de tekst uit http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grootneerlandisme&oldid=32701744#Aanhangers_en_aanhang) |
(paar correcties/toevoegingen uit lexicon (zie bron)) |
||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
De Groot-Nederlandse beweging ontstond aan het einde van de | De Groot-Nederlandse beweging ontstond aan het einde van de 18de eeuw onder de invloed van de [[Verlichting]] en de [[Romantiek]]. | ||
De beweging herleefde na 1849 door de congressen die werden gehouden tussen Belgische en Nederlandse intellectuelen. In België kwam de Nederlandstalige burgerij steeds meer in het geweer tegen de bevoorrechte positie van het Frans en de dienovereenkomstige achterstelling van het Nederlands door de overheid en in het openbare leven. De wens om de verbroken band tussen de Nederlandssprekenden te herstellen en de positie van het Nederlands in België te verbeteren leidde tot de oprichting van het [[Algemeen-Nederlands Verbond]] in 1895. De belangstelling voor de Groot-Nederlandse beweging werd hierdoor gestimuleerd. | |||
De Eerste Wereldoorlog verscherpte de tegenstellingen tussen Franstaligen en Nederlandstaligen in België. Zo leidde de '[[Flamenpolitik]]' van de Duitse bezetter, die onder andere de bestuurlijke scheiding tussen een Nederlands- en een Franstalig deel van België inhield, tot een anti-Belgische reactie in de Vlaamse Beweging. Die anti-Belgische reactie werd nog gevoed door het aankaarten van vermeende misstanden in het Belgische leger, hoewel de taalkwestie bij de soldaten aan het front nauwelijks een vraagstuk was en de Belgische legerleiding aanmerkelijk behoedzamer met haar manschappen omsprong dan de andere oorlogvoerende landen. Niettemin werd de wens om af te scheiden van België en aan te sluiten bij Nederland sterker.<ref>Zie De Schaepdrijver, Sophie; De Groote Oorlog', p. 103-173 en 255-289, Atlas, Antwerpen-Amsterdam 1999 (vierde druk).</ref> | De Eerste Wereldoorlog verscherpte de tegenstellingen tussen Franstaligen en Nederlandstaligen in België. Zo leidde de '[[Flamenpolitik]]' van de Duitse bezetter, die onder andere de bestuurlijke scheiding tussen een Nederlands- en een Franstalig deel van België inhield, tot een anti-Belgische reactie in de Vlaamse Beweging. Die anti-Belgische reactie werd nog gevoed door het aankaarten van vermeende misstanden in het Belgische leger, hoewel de taalkwestie bij de soldaten aan het front nauwelijks een vraagstuk was en de Belgische legerleiding aanmerkelijk behoedzamer met haar manschappen omsprong dan de andere oorlogvoerende landen. Niettemin werd de wens om af te scheiden van België en aan te sluiten bij Nederland sterker.<ref>Zie De Schaepdrijver, Sophie; De Groote Oorlog', p. 103-173 en 255-289, Atlas, Antwerpen-Amsterdam 1999 (vierde druk).</ref> | ||
Versie van 2 nov 2012 13:37
De Groot-Nederlandse Beweging is het streven naar bewustmaking en ontwikkeling van de taalkundige en culturele affiniteit van Nederland en Vlaanderen[1]
Geschiedenis
De Groot-Nederlandse beweging ontstond aan het einde van de 18de eeuw onder de invloed van de Verlichting en de Romantiek.
De beweging herleefde na 1849 door de congressen die werden gehouden tussen Belgische en Nederlandse intellectuelen. In België kwam de Nederlandstalige burgerij steeds meer in het geweer tegen de bevoorrechte positie van het Frans en de dienovereenkomstige achterstelling van het Nederlands door de overheid en in het openbare leven. De wens om de verbroken band tussen de Nederlandssprekenden te herstellen en de positie van het Nederlands in België te verbeteren leidde tot de oprichting van het Algemeen-Nederlands Verbond in 1895. De belangstelling voor de Groot-Nederlandse beweging werd hierdoor gestimuleerd.
De Eerste Wereldoorlog verscherpte de tegenstellingen tussen Franstaligen en Nederlandstaligen in België. Zo leidde de 'Flamenpolitik' van de Duitse bezetter, die onder andere de bestuurlijke scheiding tussen een Nederlands- en een Franstalig deel van België inhield, tot een anti-Belgische reactie in de Vlaamse Beweging. Die anti-Belgische reactie werd nog gevoed door het aankaarten van vermeende misstanden in het Belgische leger, hoewel de taalkwestie bij de soldaten aan het front nauwelijks een vraagstuk was en de Belgische legerleiding aanmerkelijk behoedzamer met haar manschappen omsprong dan de andere oorlogvoerende landen. Niettemin werd de wens om af te scheiden van België en aan te sluiten bij Nederland sterker.[2]
Het Algemeen-Nederlands Verbond kon aan het einde van de Eerste Wereldoorlog rekenen op een aanzienlijke aanhang in zowel Nederland als België, onder meer onder studenten. Onenigheid over de radicale koers van de Vlaamse Beweging leidde echter tot een afscheuring van de studentenafdelingen in het Diets Studenten Verbond. Tijdens het interbellum was de Groot-Nederlandse gedachte populair in Nederland en deze populariteit werd breed gedragen door alle zuilen heen.
Een deel van de Groot Nederlanders keerde zich tegen de Walen die niet tot de Dietse gemeenschap zouden behoren. Een herstel van het Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden binnen de grenzen van 1815-1830 zou niet Groot Nederlands maar "Bourgondisch" zijn.
Zuid-Afrika behoorde wèl tot die Dietsche gemeenschap. De gezamenlijke taal was het verbindend element waar gezamenlijke godsdienst en gezamenlijke geschiedenis, deze was immers lange tijd onderbroken, ontbraken.[3] Het Grootneerlandisme, dat in Vlaanderen en in Nederland enige aanhang geniet, wordt door sommigen in verband gebracht met het fascisme van het interbellum en de collaboratie. In de jaren 30 was in Rotterdam al de Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen opgericht. Deze stichting zou zo'n duizend leden gaan tellen.
De Tweede Wereldoorlog bracht niet alleen België maar ook Nederland onder Duitse bezetting. Even werd er geloofd dat de Duitsers een Groot-Nederlandse staat zouden toestaan. De Duitse bezetter, en met name de SS-stroming, zag echter niets in dit idee; men wenste een Groot-Duits ofwel Groot-Germaans Rijk waarin de verschillen tussen Duitse en Nederlandse bevolkingsgroepen miskend werden. Hitler verbood na verloop van tijd alle Groot-Nederlandse propaganda, en sommige groepen als Nederland Eén! gingen in het verzet tegen de nazi's. Vooraanstaande Groot-Nederlanders kwamen zelfs in een gevangenkamp terecht, zoals de Nederlandse professor Pieter Geyl en enkele Nederlandse leden van Verdinaso.
Na de oorlog kreeg de Groot-Nederlandse gedachte echter het stigma van collaboratie opgeplakt. Vele Vlaamse kopstukken van de Groot-Nederlandse gedachte voor 1940 hadden namelijk verregaand gecollaboreerd met de Duitsers, met name in het VNV, en hadden in contact gestaan met de NSB. De NSB had op haar beurt de term 'Diets' gekaapt en de prinsenvlag misbruikt voor haar eigen politieke doeleinden. Zodoende kwam de Groot-Nederlandse gedachte in een kwaad daglicht te staan in beide Benelux-staten.
Enkele decennia na de oorlog kwamen er in de politiek langzaamaan toch mensen die de gedachte opnieuw voorstelden. Eerst waren dit alleen radicale partijen, maar ook bij de gematigde partijen kreeg (en krijgt) het idee geleidelijk meer aandacht.
Bronnen
- Jan Brouwers, Erik Drenth, Gert Gritter, Erwin Jansma, Marlies Mertens, eindredactie Liek Mulder, Lexicon Geschiedenis van Nederland & België, Utrecht/antwerpen, Kosmos Z&K uitgevers, 1994. ISBN 90 215 2357 4
- Pieter van Hees, Groot-Nederland, in: Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging