|
|
| (13 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{wikt klein|in}} | | {{wikt klein|in}} |
| {{dpintro}} | | {{dpintro}} |
| * [[Indium]], een [[chemisch element]]. | | * als afkorting: |
| * [[Inch]], een [[lengtemaat]]. | | ** [[indium]], een [[chemisch element]]. |
| * [[In (woningbouwcorporatie)]], een [[woningbouwcorporatie]] in de Nederlandse stad [[Groningen (stad)|Groningen]]. | | ** [[inch]], een [[lengtemaat]]. |
| * [[.in]], de [[internet]]-[[landcode]] van [[India]]. | | ** [[.in]], de [[internet]]-[[landcode]] van [[India]]. |
| * ''In'' of ''in-en-in'' : de [[betekenis]] van een bepaalde [[graad]], in hoge mate, door-en-door (bijvoorbeeld : ''een 'in-en-in'nette jongen'' (familiair).)
| |
| * ''In'' (als [[voorvoegsel]]), met de betekenis als : ''on-'' (bijvoorbeeld : ''inacceptabel, inactief'').
| |
| * ''Binnen de ruimte van'', bijvoorbeeld een [[woonhuis|huis]], [[staat|land]], [[auto]], [[discotheek]] enz.
| |
| * Als (onder)deel van of zichzelf bevindend ''in'' een [[stof (scheikunde)|stof]] of [[massa (natuurkunde)|massa]] (bijvoorbeeld : ''[[room]] in de [[koffie]]'').
| |
| * In de [[toestand]] van (bijvoorbeeld : ''in [[vriendschap]] / in zijn blote [[kont]]'' : naakt).
| |
| * In de [[tijd]] van, gedurende (bijvoorbeeld : ''in de [[zomer]]'').
| |
| * Door (bijvoorbeeld : ''iets zeggen in welgekozen [[woorden|termen]] / gekleed in een [[jurk]]'').
| |
| * In de [[hoeveelheid]] van (bijvoorbeeld : ''iets in drieën breken'').
| |
| * In de [[vorm]] van (bijvoorbeeld : ''in grote [[vlucht]]en'').
| |
| * In de [[richting]] van (bijvoorbeeld : ''in huis komen'').
| |
| * Tot (bijvoorbeeld : ''in stukken vallen'').
| |
| * Als [[bepaling]] van richting aanduiding dat die/een [[beweging]] gericht is naar en eindigt in een bepaalde richting (bijvoorbeeld : ''de [[deur]] in'').
| |
| * Ter aanduiding van de herhaling van iets wat gedurende een zekere tijd of een zekere [[ruimte]] plaatsvindt (bijvoorbeeld : ''dag-in-dag-uit'').
| |
| * In verbinding met een [[voorzetsel]] tot nadere bepaling of versterking (bijvoorbeeld : ''tegen zijn [[gewoonte]] in / tussen de [[mensen]] in'').
| |
| * ''Er helemaal in zijn'' : er geheel in opgaan (bijvoorbeeld : ''ik kan erin komen'' : ik kan me dat [[voorstellingsvermogen|voorstellen]]'').
| |
| * ''In'' zijn : in de [[mode]], in trek, in [[zwang]], en [[vogue]] zijn (ook : ''inne'', bijvoorbeeld : ''een inne drank'').
| |
| * In zijn voor (bijvoorbeeld een [[voorstander]] zijn van, te vinden zijn voor).
| |
| * ''-in'' (soms ook : ''-inn''), als [[achtervoegsel]] (bijvoorbeeld : ''[[drive-in]], [[sit-in]], [[sleep-in]], [[step-in]], [[teach-in]]).
| |
|
| |
|
| Uitdrukkingen :
| | *als [[voorvoegsel]] (prefix): |
| :''(genoemde [[Latijn]]se woorden zijn vernederlandste [[woorden]])''
| | ** ''in-'', met de betekenis als: ''on-'' (bijvoorbeeld: ''inacceptabel, inactief''). |
| * "''In abstracto''" (Latijns) : In het afgetrokkene, op zich zelf beschouwd.
| | *als achtervoegsel (suffix) |
| * "''Inaccuraat''" : Niet nauwkeurig. | | ** ''-in'', als [[achtervoegsel]] (bijvoorbeeld: ''[[drive-in]], [[sit-in]], [[sleep-in]], [[step-in]], [[teach-in]]). |
| * "''Inactief''" : Werkeloos, buiten dienst. | |
| * "''Inadequaat''" : Ontoereikend, onevenwichtig.
| |
| * "''In aeternum''" (Latijns) : Eeuwig, voor altijd.
| |
| * "''Inaliënabel''" : Onvervreemdbaar.
| |
| * "''Inalterabel''" : Onveranderlijk, onverstoorbaar.
| |
| * "''Inas''" : Afkorting van ''in''richtings''as''sistente (ook : ''inasser'').
| |
| * "''Inbakeren''" : In luiers inwikkelen, warm instoppen.
| |
| * "''Inblazen''" : Influisteren, ingeving (ook : ''inblazing'' en ''inblazer'' : ophitser).
| |
| * "''Inboeren''" : In bezit achteruit gaan door zijn bedrijf.
| |
| * "''Inboeten''" : Iets in plaats van iets anders zetten. / Verliezen.
| |
| * "''Inboezemen''" : Ingeven, vervullen met, inprenten.
| |
| * "''Incapabel''" : Onbekwaam, ongeschikt (ook : ''incapaciteit'').
| |
| * "''In casu''" (Latijns) : In (dit) geval.
| |
| * "''In caudavenenum''" (Latijns) : Het vergif zit in de staart, het minder aangename zit in de laatste woorden.
| |
| * "''Inchoatief''" (Latijns : ''inchoativum'', van : ''inchoare'' : beginnen) : een [[werkwoord|ww.]] dat een aanvangend gebeuren uitdrukt (bijvoorbeeld : ''ontvlammen'').
| |
| * "''Incommensurabel''" : (Onderling) onmeetbaar.
| |
| * "''Incommoderen''" : Hinderen, ongelegenkomen.
| |
| * "''In concreto''" (Latijns) : In werkelijkheid, in een bepaald geval. / Niet vaag, niet in het algemeen, met duidelijke voorbeelden.
| |
| * "''In confesso''" (Latijns) : Geen verder bewijs of bespreking behoevend. / Door de verdachte erkend, volledig bewezen.
| |
| * "''Incongruent''" (Latijns) : Niet gelijkvormig, niet overeenstemmend, ongelijk (ook : ''incongruentie'').
| |
| * "''Inconstant''" : Onstandvastig.
| |
| * "''Inconstitutioneel''" : Ongrondwettig.
| |
| * "''Incontestabel''" : Onbetwistbaar.
| |
| * "''Inconveniënt''" : Ongelegenheid, ongerief, ongemak. / Bezwaar (ook : ''inconveniëren'').
| |
| * "''Incrementum''" (Latijns) : Groei, uitbreiding, een filiaal. | |
| * "''Incrimineren''" : Ten laste leggen, als strafbaar beschouwen.
| |
| ** "''Inculpatie''" : beschuldiging, het aanklagen (ook : ''inculperen'').
| |
| ** "''Incuria''" : Voor het gerecht, op het raadhuis. | |
| ** "''Indagen / indaging''" : Dagvaarden, schriftelijke dagvaarding.
| |
| ** "''In foro''" (Latijns : ''in het forum'') : In of voor het gerecht.
| |
| * "''Indecent''" : Oneerbaar, onwelvoeglijk.
| |
| * "''Indeclinabel''" : Onverbuigbaar (grammatica).
| |
| * "''Indelicaat''" : Onkies.
| |
| * "''In deposito''" (Latijns : ''in bewaring'') : Geld in bewaring geven bij een bank tegen rente.
| |
| * "''Indommelen''" : Insluimeren / Niet meer waakzaam zijn (ook : ''indutten'' : zoetjes aan in slaap vallen. / ''insluimeren'' : inslapen).
| |
| ** "''Insussen''" : Sussend doen inslapen.
| |
| * "''Indonderen''" : Ruw taalgebruik : in elkaar storten / Met geweld en lawaai binnenkomen / Ruw iets ergens in smijten.
| |
| * "''In dorso''" (Latijns) : Op de rug (bijvoorbeeld van een wissel.
| |
| * "''Indroppelen''" : Drup-voor-drup brengen / komen in (ook : ''indruppelen'').
| |
| * "''In dubio''" (Latijns) : In twijfel, in een twijfelachtig geval.
| |
| ** "''In suspenso''" : In twijfel, onbeslist.
| |
| * "''In effigie''" (Latijns) : In beeltenis.
| |
| * "''In- en uitpraten''" : Vaag, onduidelijk iets betogen, verward uiteenzetten (ook : ''in- en uitpraterij'').
| |
| * "''Inept / ineptie''" : Ongerijmd(heid), dwaas.
| |
| * "''In extremis / in extremis momentis''" : In de laatste ogenblikken, op zijn uiterste liggend, op sterven liggen. / In de hoogste nood.
| |
| * "''Infaam''" : Eerloos, snood, schandelijk.
| |
| * "''In facto''" : Inderdaad, werkelijk.
| |
| * "''Infamerend''" : Eerrovend, lasterlijk, onterend.
| |
| ** "''Injurie / injuriëren''" : Krenking van eer, belediging, beledigen, uitschelden. / Mishandeling, schade.
| |
| * "''In favorem''" : Ten gunste van.
| |
| * "''Infideles''" (Latijns : ''infidelis'') : Ongelovigen, heidenen (ook : ''in partibus infidelium'').
| |
| ** "''In partibus infidelium''" (Latijns) : In het land van de ongelovigen (inzake niet-katholiek)
| |
| * "''In flagranti / in flagranti delicto''" (Latijns) : Op heterdaad.
| |
| * "''In forma''" (Latijns) : In de (behoorlijke) vorm.
| |
| * "''In futurum''" : Voortaan, in het gevolg.
| |
| * "''Ingebakken''" : Aangeboren, krachtig levend (bijvoorbeeld een ''ingebakken wantrouwen''). / Van nature aanwezig.
| |
| * "''Ingenieus''" : Scherpzinnig, vindingrijk, vernuftig.
| |
| * "''Ingénu''" : Naïef, ongekunsteld, argeloos. niet wereldwijs (ook : ''ingénue'' : een argeloos of naïef meisje, al-of-niet op toneel).
| |
| * "''Ingeroest''" : Onuitroeibaar.
| |
| * "''Ingewijde''" : Persoon die op de hoogte gebracht is van wat aan anderen onbekend is.
| |
| * "''In globo''" (Latijns : ''globus'' : bol, massa) : Als geheel, en masse, alles bijeengenomen.
| |
| * "''Ingoed''" : Door-en-door goed van inborst.
| |
| * "''Ingriffelen / ingriffen''" : Met een stift insnijden.
| |
| * "''In hoc casu''" (Latijns) : In dit geval.
| |
| * "''In honorem''" (Latijns) : Ter ere.
| |
| * "''In ipso termino''" (Latijns) : Op de vastgestelde dag.
| |
| * "''Initia''" (Latijns : ''initium'') : Eerste beginselen.
| |
| * "''Initiator''" (Latijns) : Initiatiefnemer.
| |
| * "''Inkalven''" : Stuksgewijs inzakken.
| |
| * "''Inlikken''" : Door likken een bepaalde positie bereiken (ook : ''hielelikker'').
| |
| * "''In loco''" (Latijns) : Op de plaats zelf.
| |
| * "''In margine''" (Latijns) : Op de rand (van een brief / blad), als kanttekening.
| |
| * "''In medio''" (Latijns) : In het midden.
| |
| ** "''In medias res''" (Latijns) : Midden in de zaak, ineens midden in de discussie
| |
| * "''In memoriam''" (Latijns) : Ter gedachtenis / een plaat, een rede ter gedachtenis.
| |
| * "''In mora''" (Latijns) : Achterstallig, in gebreke (ook : ''periculum, in morastelling'' : ingebreke-stelling).
| |
| * "''In pace''" (Latijns) : In vrede, in goede rust.
| |
| * "''In parenthesi''" : Tussen haakjes.
| |
| * "''In patria''" : In het vaderland.
| |
| * "''In perpeetuum''" (Latijns) : Voor altijd, altijddurend.
| |
| * "''In petto''" of ''"petto''" : In petto houden (tot gelegener tijd bewaren, voor zich houden).
| |
| * "''In plano''" (Latijns) : In hele, ongevouwen vellen.
| |
| * "''In pleno''" (Latijns) : In volle verdadering, terwijl al de leden aanwezig zijn (ook : ''plenair, plenum'').
| |
| * "''In politicis''" (Latijns) : In politieke zaken, in politiek opzicht.
| |
| * "''Inprenten''" : Door herhaalde lering diep in het gemoed indrukken (ook : ''inscherpen'').
| |
| * "''Inregelen''" : Een of het regelingsschema (opnieuw) in werking stellen.
| |
| * "''In saldo blijven''" (van Latijns) : Nog schuldig blijven.
| |
| * "''Ins en outs''" (van Engels : ''ins and outs'') : Hoeken en gaten, (kleinste) bijzonderheden, finesses.
| |
| * "''Inseparabel''" : Onafscheidelijk.
| |
| * "''Inseraat / insereren / insertie''" (Latijns : ''inserere'') : Het ingelaste, inlassen, invoeging, invoegen, opneming in een krant.
| |
| * "''In situ''" (Latijns) : Ter plaatse, in de oorspronkelijke toestand.
| |
| * "''Inslapertje''" : (Dikwijls stereotiepe) fantasie vóór het slapen / Glas drank, pil, poeder om het inslapen te bespoedigen.
| |
| * "''Insloffen''" : Zijn activiteit verliezen.
| |
| * "''Insociabel''" : Onverdraagzaam / Weinig geschikt voor, weinig doend aan het gezellig verkeer / Onverenigbaar met.
| |
| * "''Insolent(ie)''" : Onbeschoft, onbeschaamd(heid).
| |
| * "''In spe''" (Latijns) : In hope, toekomstig.
| |
| * "''Instantané''" : Momentopname (verouderd).
| |
| * "''Instomen''" : Stomend binnenkomen.
| |
| * "''Instoppen''" : Warm inpakken.
| |
| * "''In summa''" (Latijns) : Alles samengenomen.
| |
| * "''Interludium''" (Latijns, inzake muziek) : Tussenspel ([[letterlijk]] en [[figuurlijk]]).
| |
| * "''In termino''" (Latijns) : Op de bepaalde dag.
| |
| * "''Internos''" (Latijns) : Onder ons.
| |
| * "''In terrorem''" (Latijns) : Tot afschrik(ken).
| |
| * "''Intervisie''" : Gezamenlijk overleg.
| |
| * "''(Ergens) intippelen''" : Zich beet laten nemen, tegen de lamp lopen.
| |
| * "''Intitulé''" : Citeertitel (van een wet, ook : ''intituleren'' : betitelen).
| |
| * "''In totum''" (Latijns) : In het geheel.
| |
| * "''Intuimelen''" : Draaiend, buitelend neervallen in.
| |
| * "''In usu''" (Latijn) : Gewoonlijk, in gebruik (ook : ''in usum'' : ten gebruike, ten nutte).
| |
| * "''Invariabel''" : Onveranderlijk.
| |
| * "''Invenit''" (Latijns) : Hij, zij heeft het (uit)gevonden.
| |
| * "''Invectief''" (Latijns : ''invectivum'') : Scheldwoord.
| |
| * "''In vino veritas''" (Latijns) : In de wijn (is) de waarheid (dronken mensen spreken de waarheid en tonen hun werkelijke aard).
| |
| * "''In vivo''" (Latijns : ''vivus'' : levend, ''vivum'' : het levende) : In het levende organisme.
| |
| * "''In voce''" (Latijns) : Op, bij dat woord.
| |
| * "''Inzwelgen''" : Naar binnen slaan, inslokken, gulzig opeten, versleten.
| |
|
| |
|
| ==Zie ook==
| | *als voorzetsel: |
| * [[Uit]] (doorverwijzing). | | ** plaatsbepalend: ''binnen de ruimte van'', bijvoorbeeld een [[woonhuis|huis]], [[staat|land]], [[auto]], [[discotheek]] enz.; hals (onder)deel van of zichzelf bevindend ''in'' een [[stof (scheikunde)|stof]] of [[massa (natuurkunde)|massa]] (bijvoorbeeld: ''[[room]] in de [[koffie]]''). |
| | ** toestand of figuurlijke plaats:<br>voorbeelden:<br>''in [[vriendschap]]<br>in zijn blote [[kont]]'': naakt<br>''in'' stukken<br>''er helemaal in zijn<br>er geheel in opgaan<br>ik kan erin komen<br>in welgekozen [[woorden|termen]] / gekleed in een [[jurk]]'')<br>in de [[vorm]] van (bijvoorbeeld: ''in grote [[vlucht]]en''). |
| | ** In de [[hoeveelheid]] van (bijvoorbeeld: ''iets in drieën breken''). |
| | ** richtingaanduidend (bijvoorbeeld: ''de [[deur]] in''). |
| | ** tijdsbepalend: (bijvoorbeeld: ''in de [[zomer]]''). |
| | * Ter aanduiding van de herhaling van iets wat gedurende een zekere tijd of een zekere [[ruimte]] plaatsvindt (bijvoorbeeld: ''dag-in-dag-uit''). |
| | * In verbinding met een [[voorzetsel]] tot nadere bepaling of versterking (bijvoorbeeld: ''tegen zijn [[gewoonte]] in / tussen de [[mensen]] in''). |
| | * ''in'' zijn: in de [[mode]], in trek, in [[zwang]], en [[vogue]] zijn. |
| | * In zijn voor (bijvoorbeeld een [[voorstander]] zijn van, te vinden zijn voor). |
| | * ''in'' of ''in-en-in'': de [[betekenis]] van een bepaalde [[graad]], in hoge mate, door-en-door (bijvoorbeeld: ''een 'in-en-in'nette jongen'' (familiair).) |
| | * [[In (woningbouwcorporatie)]], een [[woningbouwcorporatie]] in de Nederlandse stad [[Groningen (stad)|Groningen]]. |
|
| |
|
| {{dp}} | | {{dp}} |
