Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Alertheid: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (6 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Alertheid''' oftewel '''waakzaamheid''' is een staat van [[bewustzijn]] of [[onderbewustzijn]], waarbij de [[zintuig]]en uiterst gespitst zijn. Er wordt dan nadrukkelijk gelet op bepaalde [[waarneming]]en (kenmerken). Bijvoorbeeld kan iemand ''turen'' met de ogen, om in de omgeving iets te herkennen. Bij herkenning van de kenmerken, volgt een bepaalde [[gedachte]]gang of handeling. Hetgeen herkend wordt kan '''opvallend''' zijn, maar evenzogoed ''niet. | |||
'' | Zowel bewust als onbewust kan iemand ''alert'' zijn. Bewust wordt vaak gezocht of gespeurd, waarbij bewust op bepaalde kenmerken wordt gelet. Onbewust valt iemand iets op, zoals bijvoorbeeld opvallendheden waar eerder over nagedacht is, overeenkomsten of [[lichaamstaal]]. | ||
[[Afbeelding:Bewuste_en_onbewuste_alertheid.jpg|800px|thumb|center|<center> [[diagram|Schematische weergave]] van een [[beredeneren]]de (merendeels [[bewust]]e) [[alertheid]], <br>en een [[begrijpen]]d (merendeels [[onbewust]]e) alertheid.<br>Doordat de [[herkenning]] niet middels beredeneringen verloopt maar ''begrepen'' wordt<br>als onderdeel van een [[geheel]], wordt [[zekerheid]] verkregen dat [[continu]] [[blijk]]t. </center>]] | |||
Mensen met [[autisme]] en [[Aspergersyndroom]] hebben een sterke ''onbewuste alertheid''. Hun valt daardoor vaak méér op. Ook mensen met [[ADHD]] en [[ADD]] zijn vaak meer alert. Wat opvalt zijn met name dingen die het eigen denken níet bevestigen (verbeterend, aanpassend), dingen die nog niet bekend (begrepen) zijn, en automatische [[associatie]]s van nog onbekende zaken / kenmerken / overeenkomsten met reeds bekende [[begrip]]pen en gedachtengangen. Ook tot die ''onbewuste alertheid'' behorend is wat buiten het [[gezichtsveld]] valt, maar wel binnen het [[blikveld]] valt, zodat wél gebeurtenissen (meestal bewegingen) bewust worden gemaakt, en de [[oog (anatomie)|ogen]] er nagenoeg gelijktijdig op focussen (richten). Tevens heeft een onbewuste (begrijpende) alertheid als [[uitwerking|effect]], dat waarnemingen naar [[herkenning]] gaan, oftewel wordt het ''geheel'' herkend en vallen ''opvallendheden'' automatisch op. Dit is anders dan door middel van een aaneenschakeling van beredeneringen van waarnemingen, namelijk [[bepaling|bepaalt]] die beredenerende manier ([[gefocust]] zijn) ook waar men alert op is (expliciet, bewust). Waarnemingen worden inzake de onbewuste alertheid dus als een herkend geheel gezien, en in een [[onbekend]]e omgeving met onbekende factoren zal alles mogelijk gedeeltelijk herkend worden. Hierbij wordt van onbekende [[object]]en slechts de [[impressie]] en/of het [[fotografisch geheugen|fotografische beeld]] [[onthouden]], zonder beredenering (wat sowieso niet gebeurt). | |||
Sommigen met het aspergersyndroom die wél een ontwikkelde [[emotionele intelligentie]] hebben (wat bij de meeste Aspergers niet of minder het geval is), is er ook een ''onbewuste alertheid'' die naast de bewust gemaakte opvallendheden (gedrag, uitingen) 'van iemand anders' ook de onbewust gemaakte opvallendheden van anderen opvallen, oftewel wat die andere ''onbewust'' doet. Van deze bewust- of onbewust gemaakte persoonlijkheden van een ander, worden automatisch ook dingen overgenomen (eigen gemaakt), die op een later moment terstond óók geuit kunnen worden (zonder gekunsteld te hebben). Bij Aspergers (meestal manlijk) vallen in het bijzonder [[menselijk gedrag|gedragingen]] / [[uiting]]en op, die in het algemeen als [[man (geslacht)|manlijk]] herkend / gezien worden (zie hierover : [[Aspergersyndroom#Baron-Cohen|Baron-Cohen]]). Mannen (in het algemeen) begeven zich op een [[glijdende schaal]], richting het Aspergergedrag, maar met een eigen [[marge]] (grenzen, uitersten), die zichzelf bewust worden aangemeten. Deze Aspergers vallen dan ook voor zowel vrouwelijke als mannelijke aanschouwers op, vanwege deze eigengemaakte opeenhoping van gedragingen / uitingen van (oorspronkelijk) anderen. Vrij vertaald zijn deze Aspergers ''expert in het doen alsof ze normaal zijn'', oftewel weten dezen voor de ''buitenwereld'' hun stoornis om te zetten (maskeren) naar een ''uiterst zichzelf en normaal ogend'' gedrag / uiten. Wanneer het [[menselijk gedrag|gedrag]], uitingen en bewegingen grotendeels door het ''onderbewustzijn'' worden voortgebracht, zijn dat wel factoren die eerder (ooit) wel bewust zijn geweest en/of zijn waargenomen. Aspergers zijn zich dan meestal ook bewust van onbewust ogend gedrag (voor anderen) en/of manieren van bewegen. | |||
==Tussen onbewust en gekunsteld== | |||
Vanwege dat bij een onbewuste alertheid juist onbewuste gedragingen van anderen opvallen (wat dan veelal iets zegt over de bewuste uitingen die op dat moment worden gedaan), zullen ook [[theatraal gedrag|theatrale]] en [[gekunsteld]]e gedragingen opvallen. Bijvoorbeeld kan iemand (of meerdere) zich plotseling zeer ''[[onopvallend]]'' doen voorkomen, wat dan ''juist'' opvallend is. Zo kunnen ook meerdere afzonderlijke (zogenaamde) onopvallendheden juist opvallendheden zijn die tezamen een bepaald (nieuw of reeds aanwezig) begrip doen blijken of [[bevestigen]]. Een ander voorbeeld is iemand (of meerdere, hun/)zijn [[nonchalant]] en/of [[ongeïntresseerd]] gedrag, dat opvallend wordt als er plotsklaps enige [[interesse]] of mogelijk [[vriendelijkheid]] te bespeuren is. Dit zal dan meestal ook aansluiten bij het [[denkbeeld|beeld]] (begrip) dat er al was, sterker nog, het wordt dan juist méér zeker en duidelijk. Een Asperger kan zo ook veel dingen tezamen verkeerd begrijpen, wat 8 van de 10 keren echter niet zo zal zijn, maar zal uiteindelijk meestal toch het juiste begrip automatisch [[doordringen]]. Vanwege de grote [[interactie]] met het onderbewustzijn kunnen (gedeeltelijke) begrippen voortkomen uit onder meer [[herinnering]]en van zeer veel jaren in het [[verleden]]. Als dit samengaat met een [[fotografisch geheugen]] kunnen ook nagenoeg exacte [[beeld]]en herinnerd worden. Omgekeerd zullen deze 'opvallende onopvallendheden' meestal niet te bespeuren zijn bij deze Aspergers [[zelf]], vanwege de grote interactie van het onderbewustzijn en het bewustzijn, dat zich zo niet doet uiten. | |||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
| Regel 16: | Regel 18: | ||
[[Categorie:Psychiatrie]] | [[Categorie:Psychiatrie]] | ||
[[Categorie:Psychologie]] | [[Categorie:Psychologie]] | ||
[[Categorie:Perceptie]] | |||
[[Categorie:Sociologie]] | |||
[[Categorie:Sociale wetenschap]] | |||
[[Categorie:Menselijk gedrag|Alert zijn]] | |||
[[Categorie:Persoon naar eigenschap|Alert persoon]] | |||
Huidige versie van 4 jul 2011 om 09:31
Alertheid oftewel waakzaamheid is een staat van bewustzijn of onderbewustzijn, waarbij de zintuigen uiterst gespitst zijn. Er wordt dan nadrukkelijk gelet op bepaalde waarnemingen (kenmerken). Bijvoorbeeld kan iemand turen met de ogen, om in de omgeving iets te herkennen. Bij herkenning van de kenmerken, volgt een bepaalde gedachtegang of handeling. Hetgeen herkend wordt kan opvallend zijn, maar evenzogoed niet.
Zowel bewust als onbewust kan iemand alert zijn. Bewust wordt vaak gezocht of gespeurd, waarbij bewust op bepaalde kenmerken wordt gelet. Onbewust valt iemand iets op, zoals bijvoorbeeld opvallendheden waar eerder over nagedacht is, overeenkomsten of lichaamstaal.
en een begrijpend (merendeels onbewuste) alertheid.
Doordat de herkenning niet middels beredeneringen verloopt maar begrepen wordt
als onderdeel van een geheel, wordt zekerheid verkregen dat continu blijkt.
Mensen met autisme en Aspergersyndroom hebben een sterke onbewuste alertheid. Hun valt daardoor vaak méér op. Ook mensen met ADHD en ADD zijn vaak meer alert. Wat opvalt zijn met name dingen die het eigen denken níet bevestigen (verbeterend, aanpassend), dingen die nog niet bekend (begrepen) zijn, en automatische associaties van nog onbekende zaken / kenmerken / overeenkomsten met reeds bekende begrippen en gedachtengangen. Ook tot die onbewuste alertheid behorend is wat buiten het gezichtsveld valt, maar wel binnen het blikveld valt, zodat wél gebeurtenissen (meestal bewegingen) bewust worden gemaakt, en de ogen er nagenoeg gelijktijdig op focussen (richten). Tevens heeft een onbewuste (begrijpende) alertheid als effect, dat waarnemingen naar herkenning gaan, oftewel wordt het geheel herkend en vallen opvallendheden automatisch op. Dit is anders dan door middel van een aaneenschakeling van beredeneringen van waarnemingen, namelijk bepaalt die beredenerende manier (gefocust zijn) ook waar men alert op is (expliciet, bewust). Waarnemingen worden inzake de onbewuste alertheid dus als een herkend geheel gezien, en in een onbekende omgeving met onbekende factoren zal alles mogelijk gedeeltelijk herkend worden. Hierbij wordt van onbekende objecten slechts de impressie en/of het fotografische beeld onthouden, zonder beredenering (wat sowieso niet gebeurt).
Sommigen met het aspergersyndroom die wél een ontwikkelde emotionele intelligentie hebben (wat bij de meeste Aspergers niet of minder het geval is), is er ook een onbewuste alertheid die naast de bewust gemaakte opvallendheden (gedrag, uitingen) 'van iemand anders' ook de onbewust gemaakte opvallendheden van anderen opvallen, oftewel wat die andere onbewust doet. Van deze bewust- of onbewust gemaakte persoonlijkheden van een ander, worden automatisch ook dingen overgenomen (eigen gemaakt), die op een later moment terstond óók geuit kunnen worden (zonder gekunsteld te hebben). Bij Aspergers (meestal manlijk) vallen in het bijzonder gedragingen / uitingen op, die in het algemeen als manlijk herkend / gezien worden (zie hierover : Baron-Cohen). Mannen (in het algemeen) begeven zich op een glijdende schaal, richting het Aspergergedrag, maar met een eigen marge (grenzen, uitersten), die zichzelf bewust worden aangemeten. Deze Aspergers vallen dan ook voor zowel vrouwelijke als mannelijke aanschouwers op, vanwege deze eigengemaakte opeenhoping van gedragingen / uitingen van (oorspronkelijk) anderen. Vrij vertaald zijn deze Aspergers expert in het doen alsof ze normaal zijn, oftewel weten dezen voor de buitenwereld hun stoornis om te zetten (maskeren) naar een uiterst zichzelf en normaal ogend gedrag / uiten. Wanneer het gedrag, uitingen en bewegingen grotendeels door het onderbewustzijn worden voortgebracht, zijn dat wel factoren die eerder (ooit) wel bewust zijn geweest en/of zijn waargenomen. Aspergers zijn zich dan meestal ook bewust van onbewust ogend gedrag (voor anderen) en/of manieren van bewegen.
Tussen onbewust en gekunsteld
Vanwege dat bij een onbewuste alertheid juist onbewuste gedragingen van anderen opvallen (wat dan veelal iets zegt over de bewuste uitingen die op dat moment worden gedaan), zullen ook theatrale en gekunstelde gedragingen opvallen. Bijvoorbeeld kan iemand (of meerdere) zich plotseling zeer onopvallend doen voorkomen, wat dan juist opvallend is. Zo kunnen ook meerdere afzonderlijke (zogenaamde) onopvallendheden juist opvallendheden zijn die tezamen een bepaald (nieuw of reeds aanwezig) begrip doen blijken of bevestigen. Een ander voorbeeld is iemand (of meerdere, hun/)zijn nonchalant en/of ongeïntresseerd gedrag, dat opvallend wordt als er plotsklaps enige interesse of mogelijk vriendelijkheid te bespeuren is. Dit zal dan meestal ook aansluiten bij het beeld (begrip) dat er al was, sterker nog, het wordt dan juist méér zeker en duidelijk. Een Asperger kan zo ook veel dingen tezamen verkeerd begrijpen, wat 8 van de 10 keren echter niet zo zal zijn, maar zal uiteindelijk meestal toch het juiste begrip automatisch doordringen. Vanwege de grote interactie met het onderbewustzijn kunnen (gedeeltelijke) begrippen voortkomen uit onder meer herinneringen van zeer veel jaren in het verleden. Als dit samengaat met een fotografisch geheugen kunnen ook nagenoeg exacte beelden herinnerd worden. Omgekeerd zullen deze 'opvallende onopvallendheden' meestal niet te bespeuren zijn bij deze Aspergers zelf, vanwege de grote interactie van het onderbewustzijn en het bewustzijn, dat zich zo niet doet uiten.