Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dystopie: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
*algemene en collectieve fin-de-siècle-angstideeën | *algemene en collectieve fin-de-siècle-angstideeën | ||
*Vrijwel alle bewoonbare en benutbare delen van de aarde zijn eigendom van mensen of instellingen zoals overheden; de grenzen van ruimtelijke expansie beginnen duidelijk te worden | *Vrijwel alle bewoonbare en benutbare delen van de aarde zijn eigendom van mensen of instellingen zoals overheden; de grenzen van ruimtelijke expansie beginnen duidelijk te worden | ||
==Moderne dystopieën== | |||
Dystopische scenario’s bestonden al in de 19e eeuw ([[Edward Bulwer-Lytton]]: ''The Coming Generation''), maar bleven een literair randverschijnsel. In de 20e eeuw ontstond met Zamyatin ''We'' de eerste ’klassieke’ dystopie, die aantoont waar de etatistische utopische traditie kan heenleiden als deze voortbouwt op de technische en wetenschappelijke status van de 20e eeuw. Korte verhalen van Philip K. Dick zoals ''Colony'', ''Autofab'' en ''The Minority Report'' (verfilmd als ''Minority Report'') zijn klassiekers in het genre. | |||
==Literaire dystopieën== | ==Literaire dystopieën== | ||
===Nederlandstalige dystopieën=== | ===Nederlandstalige dystopieën=== | ||
::{|class="wikitable" | ::{|class="wikitable" width=40% | ||
| ''Kinderen van Moeder Aarde'' || [[Thea Beckman]] | |width=60%| ''Kinderen van Moeder Aarde'' | ||
|width=40%| [[Thea Beckman]] | |||
|- | |- | ||
| ''Blokken'' || [[Ferdinand Bordewijk]] | | ''Blokken'' || [[Ferdinand Bordewijk]] | ||
| Regel 30: | Regel 34: | ||
| ''Na de klap'' || [[Trinus Riemersma]] | | ''Na de klap'' || [[Trinus Riemersma]] | ||
|} | |} | ||
== | ===Anderstalig=== | ||
::{|class="wikitable" | ::{|class="wikitable" width=40% | ||
| | |width=60%| ''Levende steden'' | ||
|width=40%| [[Philip Reeve]] | |||
|- | |- | ||
| ''Ready Player One'' || [[Ernest Cline]] | | ''Ready Player One'' || [[Ernest Cline]] | ||
Huidige versie van 1 mei 2020 om 20:52
Een dystopie (uit het Grieks: δυσ- ’slecht’ en τόπος ’plaats’; in vele talen zoals Engels dystopia) is een onwenselijke, negatief ontwikkelde maatschappij, een tegenhanger van een positieve utopie. In de literatuur verwijst het naar een pessimistische toekomstfictie.
Door een pessimistisch toekomstbeeld te schetsen, proberen auteurs van dystopische verhalen vaak de aandacht te vestigen op twijfelachtige maatschappelijke ontwikkelingen in het heden en waarschuwen voor de gevolgen.
Kenmerken
Een dystopische samenleving wordt doorgaans gekenmerkt door een vorm van dictatoriale heerschappij of een vorm van repressieve sociale controle. Typische kenmerken van een dystopieën zijn, dat het individu elke vrijheid ontnomen wordt door gemechaniseerde superstaten, de communicatie tussen mensen is beperkt of anderszins verstoord en het besef van hun eigen geschiedenis en/of waarden wordt verminderd.
Als voorbeeld van een dystopie kan gelden George Orwells Nineteen eighty-four (1949). Als Nederlands voorbeeld wordt wel Blokken (1931) van F. Bordewijk genoemd.
Industriële Revolutie
Beperking van het optimisme van de vooruitgang van de industriële revolutie
In het laatste derde van de 19e eeuw begon de optimistische kijk op de vooruitgang af te brokkelen. Hiervoor zijn volgende redenen herkenbaar:
- Er was een nooit eerder geziene technische ontwikkeling met een exponentieel toenemende snelheid
- een toenemende centralisatie van de macht in landen
- algemene en collectieve fin-de-siècle-angstideeën
- Vrijwel alle bewoonbare en benutbare delen van de aarde zijn eigendom van mensen of instellingen zoals overheden; de grenzen van ruimtelijke expansie beginnen duidelijk te worden
Moderne dystopieën
Dystopische scenario’s bestonden al in de 19e eeuw (Edward Bulwer-Lytton: The Coming Generation), maar bleven een literair randverschijnsel. In de 20e eeuw ontstond met Zamyatin We de eerste ’klassieke’ dystopie, die aantoont waar de etatistische utopische traditie kan heenleiden als deze voortbouwt op de technische en wetenschappelijke status van de 20e eeuw. Korte verhalen van Philip K. Dick zoals Colony, Autofab en The Minority Report (verfilmd als Minority Report) zijn klassiekers in het genre.
Literaire dystopieën
Nederlandstalige dystopieën
Kinderen van Moeder Aarde Thea Beckman Blokken Ferdinand Bordewijk Overstroomd Eva Moraal Het reservaat Ward Ruyslinck Na de klap Trinus Riemersma
Anderstalig
Levende steden Philip Reeve Ready Player One Ernest Cline 1984 George Orwell A Clockwork Orange Anthony Burgess Blokken Ferdinand Bordewijk Brave New World Aldous Huxley Corpus Delicti: Een proces Juli Zeh De dag der dagen Ira Levin Fahrenheit 451 Ray Bradbury Het verhaal van de dienstmaagd Margaret Atwood Lord of the Flies William Golding Het proces Franz Kafka On the Beach]' Nevil Shute Wij Jevgeni Zamjatin De Hongerspelen Suzanne Collins Inwijding Veronica Roth De Cirkel Dave Eggers Labyrintrenner-trilogie James Dashner Parijs in de twintigste eeuw Jules Verne Player Piano Kurt Vonnegut Onderworpen Michel Houellebecq Aan gene zijde Alfred Kubin The Giver Lois Lowry Tony, Nelly en ik Lin Gnu Cloud inc. Rob Hart