Varadyne

De Varadyne was een radiotoestel dat in 1931/1932 als zelfbouwpakket op de markt werd gebracht door de omroepvereniging V.A.R.A.

Geschiedenis

De omroepvereniging V.A.R.A. (Vereeniging Arbeiders Radio Amateurs) werd op 1 november 1925 opgericht en richtte zich met haar uitzendingen en activiteiten op de arbeidersklasse. Doel van de vereniging was o.a. "de belangstelling op te wekken voor de radiotelefonie en -telegrafie bij de arbeiders". Men trachtte deze doelstelling te bereiken door "het op goedkoope en gemakkelijke wijze door hare leden doen verkrijgen van apparaten en onderdeelen".

Rond de oprichtingsdatum verdiende een gemiddelde ongeschoolde arbeider 10 tot 15 gulden per week; een radio kostte gauw het tienvoudige. Het radiobezit onder arbeiders was dus niet hoog.

Al een half jaar na de oprichting, in mei 1926, werd een speciaal voor de V.A.R.A. door de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek (N.S.F.) ontwikkeld goedkoop éénlampsradiotoestel aangekondigd. Het was voor ƒ 55,– te koop maar het maakte deel uit van het lidmaatschap van de V.A.R.A. Er kon worden geluisterd met een koptelefoon, of, door het aanschaffen van een tweelampsversterker, met een luidspreker. Het toestel werd geen groot succes; er werden er maar weinig van verkocht.

Omdat het maar een éénlampstoestel was, ontstond later de behoefte aan een betere ontvangst en een simpeler bediening. In de zomer van 1931 werd het schema van de Varadyne gepubliceerd. Door het toestel als bouwpakket aan te bieden konden de kosten wat lager worden gehouden, hoewel het met bijna ƒ 85,– toch nog aan de dure kant was. De buizen en een luidspreker moesten dan ook nog worden aangeschaft.

De radio kon worden gebouwd naar een ontwerp van ir. J. Rodrigues de Miranda van Nijkerk's Radio in Amsterdam. De onderdelen konden daar ook worden gekocht. Er werd o.a. materiaal aanbevolen van het Amerikaanse Pilot en het Nederlandse Splendid, maar het stond de bouwers vrij om ook van andere merken gebruik te maken. De prijs van de bouwdoos kwam op rond de 85 gulden, zonder de buizen. In het schema werd uitgegaan van Philips buizen maar daarnaast was er een ruime keuze uit (goedkopere) lampen van andere merken. Een uitgebreide handleiding met duidelijke bouwschema’s maakte de montage niet te ingewikkeld.

Het toestel heeft een h.f. versterker, een detector en een l.f. versterker. Het hart van het toestel wordt gevormd door het speciaal ontworpen en bij de firma Leko in Utrecht gemaakte "Varadijne" h.f. spoelstel met geïntegreerde golflengteschakelaar, smoorspoel en lampvoetje.

De h.f. buis is door middel van een smoorspoel en een condensator gekoppeld met de roosterkring van de detector. H.f. invloeden op het l.f gedeelte worden voorkomen door een h.f. smoorspoel en een telefooncondensator. De eindlamp is gekoppeld aan de detector door middel van een l.f. transformator.

De antenne is via een variabele condensator verbonden met het rooster van de h.f. buis. In het schema is ook nog een volumeregeling op de antenne-ingang opgenomen.

De voeding van het toestel wordt verzorgd door een Splendid Junior voedingsblok, in combinatie met een Philips 373 gelijkrichter. Het golfbereik van de radio is 200-580 en 870-2200 meter.

De houten kast werd veelal zelf gemaakt, maar kon ook bij een aantal bedrijven kant en klaar worden gekocht, soms compleet met ingebouwde luidspreker. Eveneens samen met met Nijkerk's Radio bood de V.A.R.A. in 1931 een luidspreker bouwpakket aan: de Varabesk, waarin overigens een (Famet) Avrofoon luidspreker werd toegepast.

Er was ook een schema voor batterijvoeding beschikbaar.

In België werd de Varadyne door de zustervereniging van de V.A.R.A., de S.A.R.O.V. (Socialistische Arbeiders Radio-Omroep voor Vlaanderen) uitgebracht onder de naam Sarov-Phone.

In 1933 werd, ook in samenwerking met Nijkerk's Radio, nog een tweede radio bouwpakket op de markt gebracht: de Varaband.

• http://www.vintageradio.nl/Radio%27s/Varadyne.htm