Apostolische vaders

Met de benaming apostolische vaders worden een aantal christelijke schrijvers bedoeld uit de eerste helft van de tweede eeuw, die geacht worden de apostelen nog te hebben gekend, door hen onderricht te zijn of nauw contact met hen te geven gehad.

Strikt genomen behoren alleen zij tot de apostolische vaders, die rechtstreeks leerlingen van de apostelen waren. Vaak rekent men diegenen er nog bij, die in de geschiedenis ooit (verkeerdelijk) beschouwd werden als leerlingen van de apostelen.

De benaming, die pas in gebruik is sinds het einde van de zeventiende eeuw, wordt ook gebruikt voor de verzameling van door hen geschreven geschriften.

Deze teksten werden in de vroege christelijke Kerk zo gerespecteerd dat ze, net als sommige apocriefe boeken, vaak opgenomen werden in een codex samen met de erkende canonieke teksten van het Nieuwe Testament.

Onder deze geschriften rekent men in de eerste plaats

• de brieven van Ignatius van Antiochië
• de brief van Polycarpus van Smyrna
• de brieven van Clemens van Rome

Van deze drie staat het contact met de apostelen vast. Van de zogenaamde tweede brief van Clemens is echter duidelijk dat Clemens niet de auteur was.

Verder ook:

• de Didache of Leer der twaalf apostelen
• de brief van Barnabas, waarvan de auteur niet de in de Bijbel vermelde Barnabas is.
• fragmenten van Papius
• de brief aan Diognetus
• fragmenten van de apologie van Quadratus.

Vaak wordt de Herder van Hermas meegeteld bij de apostolische vaders, terwijl dit geschrift volgens anderen niet in deze groep behoort. Het was een gerespecteerde vroegchristelijke tekst, die niet in de canon werd opgenomen. Hermas wordt soms gelijkgesteld aan de Hermas die door de apostel Paulus gegroet wordt in Romeinen 16:14. Volgens een traditie zou Hermas een broer zijn van Pius I, bisschop van Rome (ca. 140–150).

Geschriften

Clemens van Rome	Brief aan de Korinthiërs
Ignatius	Brief aan de Efeziërs
	Brief aan de Magnesiërs
	Brief aan de Tralliërs
	Brief aan de Romeinen
	Brief aan de Philadelphiërs
	Brief aan de Smyrneeërs
	Brief aan Polycarpus
Polycarpus	Brief aan de Filippenzen
(anoniem)	Martelaarschap van Polycarpus
Papias van Hierapolis	fragmenten, in de geschriften van Eusebius van Cesarea
Hermas	De Herder
onbekende auteurs	Didache
	een homilie uit de 3e eeuw, genaamd ’de tweede brief van Clemens’
	Brief van Barnabas (aan Barnabas toegeschreven door Clemens van Alexandrië)
	Brief aan Diognetus

  (en) The Apostolic Fathers, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: )