Hugo de Vries Laboratorium

Hugo de Vries Laboratorium
Gebouwd in 1912 olv JM Van der Meij
Gebouwd in 1912 olv JM Van der Meij
Locatie	Plantage Middenlaan 2c-g, Amsterdam
Coördinaten	52°22′N 4°54′E
Start bouw	1910-1915
Verbouwing	1990
Monumentstatus	Beschermd
Monumentnummer	[1] 518272
Architect	J.M. van der Mey
Detailkaart

De geschiedenis van het tegenwoordige De Groene Plantage is onlosmakelijk verbonden met die van de Hortus botanicus. De in 1682 geopende Hortus Medicus of Artzeny Tuin bestond in hoofdzaak uit een in formele stijl aangelegde tuin met medicinale planten en broeikassen. Op de plaats van het tegenwoordige gebouw was vroeger naast een hortulanuswoning een botanisch laboratorium, waarin een grote en hoge palmen- en varenkas. Die kas heeft tot 1912 bestaan. Een vreemde episode was van 1809-1810 toen Lodewijk Napoleon de Hortus een Koninklijke menagerie schonk (o.a. een leeuwin, een tijger, een panter, wasberen, een wolf en verschillende apen). Hiervoor werd ook een ingang aan de straatzijde gemaakt zodat entreegelden voor het bezichtigen niet verloren gingen. Slechts 13 maanden later, toen het Koninkrijk Holland dreigde te vallen, werd de hele verzameling aan de meestbiedende verkocht. In 1693 wordt in een boek van Casparus Commelin Sr. het koepeltje bij het gebouw genoemd als “een achtkantigh speel-huysje dat seer vermaaelyk leyt en ’t uytsicht over het Bosch en Nieuw Plantagie heeft”. Later werd het koepeltje gebruikt voor het schoonmaken en bewaren van zaden.

Om de gewaardeerde hoogleraar Hugo de Vries te bewegen niet in te gaan op een eervol aanbod van de Colombia universiteit en hem voor Amsterdam te behouden, werd in 1912 een heel nieuw gebouw – in Amsterdamse Schoolstijl- neergezet, ontworpen door de architect J.M. van der Mey (die ook het Scheepvaarthuis aan de Prins Hendrikkade heeft gebouwd) op de plek van de oude palmen- en varenkas. Belendende gebouwen en kleine laboratoria werden gemoderniseerd en bij het hoofdgebouw getrokken om de door prof. De Vries de nodig geachte lokaliteiten te verkrijgen. Deze waren: beneden een ruime collegezaal en een museumzaal. Op de eerste etage een bibliotheek, wat kleinere werkkamers en twee grote lokalen voor microscopie boven het museum. De gevels worden geschilderd en het gebouw van centrale verwarming en elektrisch licht voorzien.

Op 13 januari 1915 vond de inwijding van het gebouw plaats. Daaraan herinnert nog de gedenkplaat in de hal. Vijfenzeventig jaar later, onder leiding van architectenbureau Van Stigt, waren weer bouwvakkers bezig met metselen, uitbreken en verbouwen. Dit leidt ertoe dat bijna 100% van de beschikbare ruimte wordt toegevoegd door het maken van entresols, de kappen te voorzien van grote dakkapellen en enkele verdiepte souterrains. De ruime entree en het trappenhuis blijven intact.

Op voorspraak van prof. J. Heimans (zoon van Eli Heimans) kreeg in 1948 ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van Hugo de Vries het Botanisch Laboratorium zijn naam. In 1991 werd bij de heropening van het gebouw en gelet op het feit dat veel natuur- en milieuorganisaties in het pand zijn gevestigd besloten tot de huidige naam: Hugo de Vriescentrum.

Externe link

• AVRO Close Up: Van der Mey. Pionier van de Amsterdamse School

Bronnen

• Mens en Natuur, uitg. IVN 42ste jaargang no.1 (1991), De Plantage Hortus, 5e jaargang no.1 (maart 1990)
• Nieuw Leven voor Oude Gebouwen, Annemarie Wijn (augustus 2006, Agora Europa)

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties