Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Lookalike (fonds): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(Aanpassing)
 
Regel 8: Regel 8:
In 1998 waarschuwde de [[Consumentenbond]] dat de erkende Alzheimer Stichting verward kon worden met de Amerikaanse organisatie Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO), en het erkende [[KWF Kankerbestrijding]]) verward kon worden met het Wereld Kanker Onderzoeks Fonds (WKOF).<ref name="druppels">{{Citeer tijdschrift |1=. |2=Consumentenbond |datum=december 2005 |url=http://www.wereldburgers.tv/wp-content/uploads/2009/08/Consumentengids_-_311205_-_Moderne_liefdadigheid_irriteert_gevers.pdf |titel=Moderne liefdadigheid irriteert gevers (kader "Als twee druppels...") |tijdschrift=[[Consumentengids]] |jaargang=48 |nummer=12 |pp=30 |doi= }}</ref> Het WKOF behaalde jaren later alsnog het CBF-keurmerk, maar raakte dat in 2012 weer kwijt na verzwaarde eisen.<ref>[http://www.cbf.nl/nieuwsbericht/Keurmerk-van-Wereld-Kanker-Onderzoek-Fonds-WCRF-NL-wordt-niet-verlengd-door-CBF Keurmerk van Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) wordt niet verlengd door CBF]. CBF.nl, gepubliceerd op 29 mei 2012, bekeken op 16 november 2014</ref> Het was onduidelijk hoeveel geld besteed werd aan onderzoek en voorlichting, en hoeveel ging naar de Amerikaanse oprichters Marilyn Gentry en Jerry Watson.<ref name="Argos2013"/> Het College van Beroep van toezichthouder CBF stelde echter het CBF in het ongelijk, waardoor het WKOF in 2013 weer het CBF-Keur kon dragen.<ref>[http://www.wereldburgers.tv/2013/01/11/omstreden-kankerfonds-krijgt-cbf-keurmerk-terug/ Omstreden kankerfonds krijgt CBF-keurmerk terug]. Wereldburgers.tv, 11 januari 2013</ref>
In 1998 waarschuwde de [[Consumentenbond]] dat de erkende Alzheimer Stichting verward kon worden met de Amerikaanse organisatie Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO), en het erkende [[KWF Kankerbestrijding]]) verward kon worden met het Wereld Kanker Onderzoeks Fonds (WKOF).<ref name="druppels">{{Citeer tijdschrift |1=. |2=Consumentenbond |datum=december 2005 |url=http://www.wereldburgers.tv/wp-content/uploads/2009/08/Consumentengids_-_311205_-_Moderne_liefdadigheid_irriteert_gevers.pdf |titel=Moderne liefdadigheid irriteert gevers (kader "Als twee druppels...") |tijdschrift=[[Consumentengids]] |jaargang=48 |nummer=12 |pp=30 |doi= }}</ref> Het WKOF behaalde jaren later alsnog het CBF-keurmerk, maar raakte dat in 2012 weer kwijt na verzwaarde eisen.<ref>[http://www.cbf.nl/nieuwsbericht/Keurmerk-van-Wereld-Kanker-Onderzoek-Fonds-WCRF-NL-wordt-niet-verlengd-door-CBF Keurmerk van Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) wordt niet verlengd door CBF]. CBF.nl, gepubliceerd op 29 mei 2012, bekeken op 16 november 2014</ref> Het was onduidelijk hoeveel geld besteed werd aan onderzoek en voorlichting, en hoeveel ging naar de Amerikaanse oprichters Marilyn Gentry en Jerry Watson.<ref name="Argos2013"/> Het College van Beroep van toezichthouder CBF stelde echter het CBF in het ongelijk, waardoor het WKOF in 2013 weer het CBF-Keur kon dragen.<ref>[http://www.wereldburgers.tv/2013/01/11/omstreden-kankerfonds-krijgt-cbf-keurmerk-terug/ Omstreden kankerfonds krijgt CBF-keurmerk terug]. Wereldburgers.tv, 11 januari 2013</ref>


In 2000 oordeelde de Haagse kantonrechter dat het Nationaal Hartfonds zijn naam moest veranderen, op aandringen van de Nederlandse Hartstichting dat zijn inkomsten met 1 miljoen gulden zag afnemen vergeleken met een jaar eerder.<ref name="Trouw20000522">{{Citeer nieuws |url=http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2508529/2000/05/22/Verwarrend-Hartfonds-moet-naam-wijzigen.dhtml |titel='Verwarrend' Hartfonds moet naam wijzigen |werk=Trouw |datum=22 mei 2000 |bezochtdatum=18 november 2014}}</ref> In december 2001 stelden de Tweede-kamerleden Niederer en Terpstra een aantal [[Kamervraag|Kamervragen]] aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en staatssecretaris van Justitie over het bestaan van ''Look-alikes'' van organisaties met het [[CBF-Keur]].<ref>[http://www.ftm.nl/neppers-in-de-goede-doelen-wereld-lijken-onstuitbaar/ Neppers in de goede doelen wereld lijken onuitroeibaar]. FTM.nl, 30 oktober 2012</ref><ref group="noot" name="kamervraag">Kamervragen zijn te vinden op [https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20012002-531.pdf Kamervragen van Niederer en Terpstra (beide VVD) over lookalikes, 12 december 2001]</ref> [[Margo Vliegenthart|Staatssecretaris Vliegenthart]] antwoordde dat het de taak is van het [[CBF]] om het publiek hier over te informeren. En wees erop dat het Openbaar Ministerie kan optreden op grond van artikel 297 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.<ref group="noot"> Wettekst te vinden op [http://wetten.overheid.nl/BWBR0003045/Boek2/Titel6/Artikel297 Artikel 297] van boek 2 (rechtspersonen) van het [[Burgerlijk Wetboek (Nederland)|Burgerlijk Wetboek]].</ref> In februari 2004 stelde [[Clémence Ross-van Dorp|staatssecretaris Ross-van Dorp]] in antwoord op kamervragen dat het bestaan van deze organisaties een particuliere aangelegenheid is, en dat de sector primair zelfregulerend moet zijn.<ref>[http://www.vfi.nl/website/pers/persberichten/brancheorganisaties-goede-doelen-bepleiten-wettelijke-verantwoordingsplicht Brancheorganisaties goede doelen bepleiten wettelijke verantwoordingsplicht], VFI.nl, 18 februari 2004</ref><ref group="noot" name="kamervraagVietsch">Kamervragen zijn te vinden op [https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20032004-786.html Aanhangselnummer 786], Aanhangsel van de Handelingen, Vergaderjaar 2003-2004, Tweede Kamer der Staten-Generaal. Gepubliceerd op 13 februari 2004; bekeken op 16 november 2014</ref> Wel werd het CBF per 2003 aanvullende subsidie toegezegd om deze functie beter uit te kunnen voeren.
In 2000 oordeelde de Haagse kantonrechter dat het Nationaal Hartfonds zijn naam moest veranderen, op aandringen van de Nederlandse Hartstichting dat zijn inkomsten met 1 miljoen gulden zag afnemen vergeleken met een jaar eerder.<ref name="Trouw20000522">{{Citeer nieuws |url=http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2508529/2000/05/22/Verwarrend-Hartfonds-moet-naam-wijzigen.dhtml |titel='Verwarrend' Hartfonds moet naam wijzigen |werk=Trouw |datum=22 mei 2000 |bezochtdatum=18 november 2014}}</ref> In december 2001 stelden de Tweede-kamerleden Niederer en Terpstra een aantal [[Kamervraag|Kamervragen]] aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en staatssecretaris van Justitie over het bestaan van ''Look-alikes'' van organisaties met het [[CBF-Keur]].<ref>[http://www.ftm.nl/neppers-in-de-goede-doelen-wereld-lijken-onstuitbaar/ Neppers in de goede doelen wereld lijken onuitroeibaar]. FTM.nl, 30 oktober 2012</ref><ref "kamervraag">Noot:Kamervragen zijn te vinden op [https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20012002-531.pdf Kamervragen van Niederer en Terpstra (beide VVD) over lookalikes, 12 december 2001]</ref> [[Margo Vliegenthart|Staatssecretaris Vliegenthart]] antwoordde dat het de taak is van het [[CBF]] om het publiek hier over te informeren. En wees erop dat het Openbaar Ministerie kan optreden op grond van artikel 297 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.<ref"noot"> Noot:Wettekst te vinden op [http://wetten.overheid.nl/BWBR0003045/Boek2/Titel6/Artikel297 Artikel 297] van boek 2 (rechtspersonen) van het [[Burgerlijk Wetboek (Nederland)|Burgerlijk Wetboek]].</ref> In februari 2004 stelde [[Clémence Ross-van Dorp|staatssecretaris Ross-van Dorp]] in antwoord op kamervragen dat het bestaan van deze organisaties een particuliere aangelegenheid is, en dat de sector primair zelfregulerend moet zijn.<ref>[http://www.vfi.nl/website/pers/persberichten/brancheorganisaties-goede-doelen-bepleiten-wettelijke-verantwoordingsplicht Brancheorganisaties goede doelen bepleiten wettelijke verantwoordingsplicht], VFI.nl, 18 februari 2004</ref><ref "kamervraagVietsch" >Noot: Kamervragen zijn te vinden op [https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20032004-786.html Aanhangselnummer 786], Aanhangsel van de Handelingen, Vergaderjaar 2003-2004, Tweede Kamer der Staten-Generaal. Gepubliceerd op 13 februari 2004; bekeken op 16 november 2014</ref> Wel werd het CBF per 2003 aanvullende subsidie toegezegd om deze functie beter uit te kunnen voeren.


=== Onderzoeken Argos 2012–2013: netwerk-Pluut ===
=== Onderzoeken Argos 2012–2013: netwerk-Pluut ===
In 2012 gaven zeven grote goededoelenfondsen (met een keurmerk van het CBF) in het onderzoeksjournalistieke radioprogramma [[Argos (radio)|Argos]] aan last te hebben van look-alikes: [[KWF Kankerbestrijding|Koningin Wilhelmina Fonds]],  de [[Nederlandse Hartstichting]], de [[Diabetes Fonds|Stichting Diabetes Fonds]], [[Alzheimer Nederland]], de Stichting MS Research,  de [[Parkinson Vereniging]] en het Reumafonds.<ref name="Argos2012">{{Citeer web |url=http://www.radio1.nl/item/81925-Namaak%20goede%20doelen.html |titel=Namaak goede doelen |werk=[[Argos (radio)|Argos]] |uitgever=[[VARA]]/[[Human (omroep)|Human]]/VPRO |datum=27 oktober 2012 |bezochtdatum=17 november 2014}}</ref> In mei 2013 berichtte Argos opnieuw over de zeven lookalikes, waaronder over verstrengeling van belangen door overlappende bestuursfuncties tussen de verschillende organisaties, hetgeen een netwerk aan het licht bracht. Volgens het programma zou de Haagse zakenman Roland Pluut een spil zijn bij een aantal van de organisaties.<ref name="Argos2013"/> Pluut kreeg kritiek van de [[Vereniging tegen de Kwakzalverij]], wiens bestuurslid en oud-voorzitter [[Cees Renckens]] schreef dat Pluut zeker zeven fondsenwervende 'goede doelen' had opgericht en geld had doorgesluisd naar bevriende en eigen bedrijfjes en een buitenlandse stichting.<ref name="Trucendoos">{{Citeer tijdschrift |1=Renckens |2=C.N.M. |datum=21 december 2013 (laatst gewijzigd 4 juni 2014) |url=http://www.kwakzalverij.nl/1624/De_trucendoos_van_Roland_Pluut_kwakzalverij_als_dekmantel |titel=De trucendoos van Roland Pluut: kwakzalverij als dekmantel |tijdschrift=Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij |jaargang= |nummer= |pp=36–44}}</ref><ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.omroepwest.nl/nieuws/11-02-2014/zakenman-uit-den-haag-sleept-anti-kwakzalvers-voor-rechter |titel=Zakenman uit Den Haag sleept anti-kwakzalvers voor rechter |uitgever=[[Omroep West]] |datum=11 februari 2014 |bezochtdatum=17 november 2014}}</ref> In een kort geding aangespannen door Pluut werd de Vereniging gesommeerd tot het plaatsen van een rectificatie met betrekking tot punten die ze niet voldoende kon onderbouwen. De rechter achtte het niet onrechtmatig dat Pluut het "meesterbrein achter deze trucendoos" werd genoemd en dat de fondsen die de niet-reguliere geneeskunde ondersteunden gekwalificeerd werden als "kwakfondsen". Tevens vond de rechter dat Pluut onvoldoende onderbouwde waarom hij niet als de "initiator" genoemd kon worden van de drie organisaties (Nederlands Hartfonds; Nederlandse Reumastichting en; Kanker Behandeling en Preventie).<ref group="noot">De uitspraak van de [[Rechtbank Amsterdam]] is online na te lezen via [http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2014:3727 Zaaknummer C/13/562092]</ref>
In 2012 gaven zeven grote goededoelenfondsen (met een keurmerk van het CBF) in het onderzoeksjournalistieke radioprogramma [[Argos (radio)|Argos]] aan last te hebben van look-alikes: [[KWF Kankerbestrijding|Koningin Wilhelmina Fonds]],  de [[Nederlandse Hartstichting]], de [[Diabetes Fonds|Stichting Diabetes Fonds]], [[Alzheimer Nederland]], de Stichting MS Research,  de [[Parkinson Vereniging]] en het Reumafonds.<ref name="Argos2012">{{Citeer web |url=http://www.radio1.nl/item/81925-Namaak%20goede%20doelen.html |titel=Namaak goede doelen |werk=[[Argos (radio)|Argos]] |uitgever=[[VARA]]/[[Human (omroep)|Human]]/VPRO |datum=27 oktober 2012 |bezochtdatum=17 november 2014}}</ref> In mei 2013 berichtte Argos opnieuw over de zeven lookalikes, waaronder over verstrengeling van belangen door overlappende bestuursfuncties tussen de verschillende organisaties, hetgeen een netwerk aan het licht bracht. Volgens het programma zou de Haagse zakenman Roland Pluut een spil zijn bij een aantal van de organisaties.<ref name="Argos2013"/> Pluut kreeg kritiek van de [[Vereniging tegen de Kwakzalverij]], wiens bestuurslid en oud-voorzitter [[Cees Renckens]] schreef dat Pluut zeker zeven fondsenwervende 'goede doelen' had opgericht en geld had doorgesluisd naar bevriende en eigen bedrijfjes en een buitenlandse stichting.<ref name="Trucendoos">{{Citeer tijdschrift |1=Renckens |2=C.N.M. |datum=21 december 2013 (laatst gewijzigd 4 juni 2014) |url=http://www.kwakzalverij.nl/1624/De_trucendoos_van_Roland_Pluut_kwakzalverij_als_dekmantel |titel=De trucendoos van Roland Pluut: kwakzalverij als dekmantel |tijdschrift=Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij |jaargang= |nummer= |pp=36–44}}</ref><ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.omroepwest.nl/nieuws/11-02-2014/zakenman-uit-den-haag-sleept-anti-kwakzalvers-voor-rechter |titel=Zakenman uit Den Haag sleept anti-kwakzalvers voor rechter |uitgever=[[Omroep West]] |datum=11 februari 2014 |bezochtdatum=17 november 2014}}</ref> In een kort geding aangespannen door Pluut werd de Vereniging gesommeerd tot het plaatsen van een rectificatie met betrekking tot punten die ze niet voldoende kon onderbouwen. De rechter achtte het niet onrechtmatig dat Pluut het "meesterbrein achter deze trucendoos" werd genoemd en dat de fondsen die de niet-reguliere geneeskunde ondersteunden gekwalificeerd werden als "kwakfondsen". Tevens vond de rechter dat Pluut onvoldoende onderbouwde waarom hij niet als de "initiator" genoemd kon worden van de drie organisaties (Nederlands Hartfonds; Nederlandse Reumastichting en; Kanker Behandeling en Preventie).<ref"noot">Noot:De uitspraak van de [[Rechtbank Amsterdam]] is online na te lezen via [http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2014:3727 Zaaknummer C/13/562092]</ref>


Hieronder staan de zeven organisaties genoemd waarvan Argos en Renckens berichtten dat die deel uitmaken van het lookalike-netwerk van Pluut met daarnaast de fondsen die ze volgens hen zouden nabootsen.<ref name="Argos2013"/><ref>{{Citeer web |url=http://typo3.vara.nl/fileadmin/uploads/ONJO/be_users/documents/Argos/Excel_20document_20goede_20doelen_20en_20look_20a_20likes_20uitzending_20Argos_2027_20oktober_202012-2.xls |titel=Excel document goede doelen en look a likes uitzending Argos 27 oktober 202012-2 |werk=Argos |uitgever=VARA |datum=27 oktober 2012 |bezochtdatum=18 november 2014}} (voorheen beschikbaar op [http://onderzoek.incontxt.nl/fileadmin/uploads/ONJO/be_users/documents/Argos/Excel_20document_20goede_20doelen_20en_20look_20a_20likes_20uitzending_20Argos_2027_20oktober_202012-2.xls onderzoek.incontxt.nl] via [https://web.archive.org/web/20121104183430/http://www.onjo.nl/Item.2561.0.html?&no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=74551 Onjo.nl]</ref><ref name="Trucendoos"/>
Hieronder staan de zeven organisaties genoemd waarvan Argos en Renckens berichtten dat die deel uitmaken van het lookalike-netwerk van Pluut met daarnaast de fondsen die ze volgens hen zouden nabootsen.<ref name="Argos2013"/><ref>{{Citeer web |url=http://typo3.vara.nl/fileadmin/uploads/ONJO/be_users/documents/Argos/Excel_20document_20goede_20doelen_20en_20look_20a_20likes_20uitzending_20Argos_2027_20oktober_202012-2.xls |titel=Excel document goede doelen en look a likes uitzending Argos 27 oktober 202012-2 |werk=Argos |uitgever=VARA |datum=27 oktober 2012 |bezochtdatum=18 november 2014}} (voorheen beschikbaar op [http://onderzoek.incontxt.nl/fileadmin/uploads/ONJO/be_users/documents/Argos/Excel_20document_20goede_20doelen_20en_20look_20a_20likes_20uitzending_20Argos_2027_20oktober_202012-2.xls onderzoek.incontxt.nl] via [https://web.archive.org/web/20121104183430/http://www.onjo.nl/Item.2561.0.html?&no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=74551 Onjo.nl]</ref><ref name="Trucendoos"/>
Regel 136: Regel 136:
In de jaren ‘90 van de twintigste eeuw was er in de [[Verenigde Staten]] een toename van look-alikes die leken op bestaande organisaties.<ref name="SS-LCSNS">[http://www.newspapers.com/newspage/60365906/ Local Cancer Society not soliciting]. Standard-Speaker, p15, 27 april 1992</ref> In 1988 liet de American Cancer Society openlijk weten last te hebben van look-alike organisaties die via mailings geld wierven. Meestal ging het om niet-erkende organisaties, die opgericht waren door individuelen. Sommige imiteerden ook de naam en logo van de stichting.<ref>{{en}}{{aut|Vikki Broughton}}, ''[http://news.google.com/newspapers?nid=1734&dat=19880326&id=lX4cAAAAIBAJ&sjid=AlIEAAAAIBAJ&pg=2168,3088071 'Look-Alike' Fundraisers Operating Through Mail]''. The Dispatch, 26 maart 1988</ref>
In de jaren ‘90 van de twintigste eeuw was er in de [[Verenigde Staten]] een toename van look-alikes die leken op bestaande organisaties.<ref name="SS-LCSNS">[http://www.newspapers.com/newspage/60365906/ Local Cancer Society not soliciting]. Standard-Speaker, p15, 27 april 1992</ref> In 1988 liet de American Cancer Society openlijk weten last te hebben van look-alike organisaties die via mailings geld wierven. Meestal ging het om niet-erkende organisaties, die opgericht waren door individuelen. Sommige imiteerden ook de naam en logo van de stichting.<ref>{{en}}{{aut|Vikki Broughton}}, ''[http://news.google.com/newspapers?nid=1734&dat=19880326&id=lX4cAAAAIBAJ&sjid=AlIEAAAAIBAJ&pg=2168,3088071 'Look-Alike' Fundraisers Operating Through Mail]''. The Dispatch, 26 maart 1988</ref>


Op 28 juli 1989 beklaagden afgezanten van de drie grootste Amerikaanse liefdadigheidsinstellingen (de American Cancer Society, de [[American Heart Association]], en de American Lung Association) zich tijdens een hoorzitting voor een subcomité van het Congres,<ref group="noot">Dit subcomité voor Transport, Toerisme en Gevaarlijke materialen van het comité voor Energie en Commercie had rechtsbevoegdheid over de Federale Handelscommissie en de toenmalige voorzitter (congreslid Thomas A. Luken) wilde de direct-mail acties, zoals misleidende loterijen, aan banden leggen.</ref> dat hun organisaties werden geschaad door misleidende of frauduleuze fondsenwerving door look-alike organisaties. Keith A. Greiner, voorzitter van de American Cancer Society drong aan op aanpassing van de wetgeving, om fondsenwerving door de look-alike organisaties een halt toe te roepen.<ref>{{en}}{{aut|James T. Bennett, Thomas J. DiLorenzo}}, ''Unhealthy charities: hazardous to your health and wealth'' (1994:p208). BasicBooks. ISBN 9780465029105</ref><ref name="HopkinsTLOF">{{en}}{{aut|Bruce R. Hopkins}}, ''The Law of Fundraising'' (2013). John Wiley & Sons, 5e editie. ISBN 9781118650646</ref>
Op 28 juli 1989 beklaagden afgezanten van de drie grootste Amerikaanse liefdadigheidsinstellingen (de American Cancer Society, de [[American Heart Association]], en de American Lung Association) zich tijdens een hoorzitting voor een subcomité van het Congres,<ref"noot">Noot:Dit subcomité voor Transport, Toerisme en Gevaarlijke materialen van het comité voor Energie en Commercie had rechtsbevoegdheid over de Federale Handelscommissie en de toenmalige voorzitter (congreslid Thomas A. Luken) wilde de direct-mail acties, zoals misleidende loterijen, aan banden leggen.</ref> dat hun organisaties werden geschaad door misleidende of frauduleuze fondsenwerving door look-alike organisaties. Keith A. Greiner, voorzitter van de American Cancer Society drong aan op aanpassing van de wetgeving, om fondsenwerving door de look-alike organisaties een halt toe te roepen.<ref>{{en}}{{aut|James T. Bennett, Thomas J. DiLorenzo}}, ''Unhealthy charities: hazardous to your health and wealth'' (1994:p208). BasicBooks. ISBN 9780465029105</ref><ref name="HopkinsTLOF">{{en}}{{aut|Bruce R. Hopkins}}, ''The Law of Fundraising'' (2013). John Wiley & Sons, 5e editie. ISBN 9781118650646</ref>


De afgevaardigde van de American Heart Association liet in december voor de subcomité voor Concurrentietoezicht, Monopolies en Zakelijke rechten weten dat de problemen toenemen, en dat ze zich zorgen maken om de verwarring die bewust verspreidt wordt om een deel van de fondsgelden op te strijken voor wat weinig van doen heeft met charitatieve doelen.<ref>''Charities and Nonprofit Organizations: What You Get when You Give : Hearing Before the Subcommittee on Antitrust, Monopolies, and Business Rights of the Committee on the Judiciary, United States Senate, One Hundred First Congress, First Session, on Abuses in Charitable Gift Giving by Not-for-profit Organizations as Well as For-profit Organizations Working on Behalf of Not-for-profits'', December 15, 1989. Volume 101, Nummer 1274 van S. hrg, United States Congress. U.S. Government Printing Office, 1991</ref>
De afgevaardigde van de American Heart Association liet in december voor de subcomité voor Concurrentietoezicht, Monopolies en Zakelijke rechten weten dat de problemen toenemen, en dat ze zich zorgen maken om de verwarring die bewust verspreidt wordt om een deel van de fondsgelden op te strijken voor wat weinig van doen heeft met charitatieve doelen.<ref>''Charities and Nonprofit Organizations: What You Get when You Give : Hearing Before the Subcommittee on Antitrust, Monopolies, and Business Rights of the Committee on the Judiciary, United States Senate, One Hundred First Congress, First Session, on Abuses in Charitable Gift Giving by Not-for-profit Organizations as Well as For-profit Organizations Working on Behalf of Not-for-profits'', December 15, 1989. Volume 101, Nummer 1274 van S. hrg, United States Congress. U.S. Government Printing Office, 1991</ref>
Regel 145: Regel 145:


{{Wikidata|Q4843420}}
{{Wikidata|Q4843420}}
{{Appendix|1=|2=
{{Appendix|1=
== Noten ==
{{References|group="noot"}}
== Bronnen en/of referenties ==
*{{Citeer tijdschrift |1=Renckens |2=C.N.M. |datum=12 februari 2000 |url=http://www.ntvg.nl/system/files/publications/2000103280001a.pdf |titel=De wonderbaarlijke opkomst van 'kwakfondsen' |tijdschrift=[[Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde]] |jaargang= 144 |nummer=7 |pp=332–334 |doi= }}
*{{Citeer tijdschrift |1=Renckens |2=C.N.M. |datum=12 februari 2000 |url=http://www.ntvg.nl/system/files/publications/2000103280001a.pdf |titel=De wonderbaarlijke opkomst van 'kwakfondsen' |tijdschrift=[[Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde]] |jaargang= 144 |nummer=7 |pp=332–334 |doi= }}
*{{Citeer web |url=http://www.vpro.nl/speel.program.24658587.html |titel=Rijk worden van het goede doel |werk=[[Argos (radio)|Argos]] |uitgever=[[VPRO]] |datum=18 mei 2013}}
*{{Citeer web |url=http://www.vpro.nl/speel.program.24658587.html |titel=Rijk worden van het goede doel |werk=[[Argos (radio)|Argos]] |uitgever=[[VPRO]] |datum=18 mei 2013}}

Huidige versie van 23 okt 2021 om 12:57

Een lookalike, look-alike, ook wel namaakgoededoel of namaakfonds,[1][2] is een organisatie die donaties opstrijkt door mee te varen op de naamsbekendheid, betrouwbaarheid en populariteit van een gevestigde en erkende charitatieve organisatie.[3] De organisatie maakt gebruik van verwarring bij de consument die ontstaat als gevolg van de sterke gelijkenis, meestal door imitatie van de naam, logo en huisstijl.[2][4] In veel gevallen wordt de collecte grotendeels niet besteed aan hetzelfde charitatieve doel.[2]

Nederland

Toezicht en omvang lookalikes

In Nederland hoeven stichtingen en fondsen slechts een beperkte verantwoording af te leggen over hun fondsenwervende activiteiten en hun doelbestedingen. Look-alike organisaties kennen doorgaans geen erkenning van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF), het toezichthoudend orgaan, waardoor het toezicht op de bestemming van de collectegelden vaak onbekend of onduidelijk is. In 2003 schatte het CBF dat in Nederland tien tot twintig lookalikestichtingen zo'n 50[5] tot 75[6] miljoen euro ophaalden.

Ontwikkeling 1998–2012

In 1998 waarschuwde de Consumentenbond dat de erkende Alzheimer Stichting verward kon worden met de Amerikaanse organisatie Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO), en het erkende KWF Kankerbestrijding) verward kon worden met het Wereld Kanker Onderzoeks Fonds (WKOF).[7] Het WKOF behaalde jaren later alsnog het CBF-keurmerk, maar raakte dat in 2012 weer kwijt na verzwaarde eisen.[8] Het was onduidelijk hoeveel geld besteed werd aan onderzoek en voorlichting, en hoeveel ging naar de Amerikaanse oprichters Marilyn Gentry en Jerry Watson.[2] Het College van Beroep van toezichthouder CBF stelde echter het CBF in het ongelijk, waardoor het WKOF in 2013 weer het CBF-Keur kon dragen.[9]

In 2000 oordeelde de Haagse kantonrechter dat het Nationaal Hartfonds zijn naam moest veranderen, op aandringen van de Nederlandse Hartstichting dat zijn inkomsten met 1 miljoen gulden zag afnemen vergeleken met een jaar eerder.[10] In december 2001 stelden de Tweede-kamerleden Niederer en Terpstra een aantal Kamervragen aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en staatssecretaris van Justitie over het bestaan van Look-alikes van organisaties met het CBF-Keur.[11][12] Staatssecretaris Vliegenthart antwoordde dat het de taak is van het CBF om het publiek hier over te informeren. En wees erop dat het Openbaar Ministerie kan optreden op grond van artikel 297 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.<ref"noot"> Noot:Wettekst te vinden op Artikel 297 van boek 2 (rechtspersonen) van het Burgerlijk Wetboek.</ref> In februari 2004 stelde staatssecretaris Ross-van Dorp in antwoord op kamervragen dat het bestaan van deze organisaties een particuliere aangelegenheid is, en dat de sector primair zelfregulerend moet zijn.[13][14] Wel werd het CBF per 2003 aanvullende subsidie toegezegd om deze functie beter uit te kunnen voeren.

Onderzoeken Argos 2012–2013: netwerk-Pluut

In 2012 gaven zeven grote goededoelenfondsen (met een keurmerk van het CBF) in het onderzoeksjournalistieke radioprogramma Argos aan last te hebben van look-alikes: Koningin Wilhelmina Fonds, de Nederlandse Hartstichting, de Stichting Diabetes Fonds, Alzheimer Nederland, de Stichting MS Research, de Parkinson Vereniging en het Reumafonds.[15] In mei 2013 berichtte Argos opnieuw over de zeven lookalikes, waaronder over verstrengeling van belangen door overlappende bestuursfuncties tussen de verschillende organisaties, hetgeen een netwerk aan het licht bracht. Volgens het programma zou de Haagse zakenman Roland Pluut een spil zijn bij een aantal van de organisaties.[2] Pluut kreeg kritiek van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, wiens bestuurslid en oud-voorzitter Cees Renckens schreef dat Pluut zeker zeven fondsenwervende 'goede doelen' had opgericht en geld had doorgesluisd naar bevriende en eigen bedrijfjes en een buitenlandse stichting.[16][17] In een kort geding aangespannen door Pluut werd de Vereniging gesommeerd tot het plaatsen van een rectificatie met betrekking tot punten die ze niet voldoende kon onderbouwen. De rechter achtte het niet onrechtmatig dat Pluut het "meesterbrein achter deze trucendoos" werd genoemd en dat de fondsen die de niet-reguliere geneeskunde ondersteunden gekwalificeerd werden als "kwakfondsen". Tevens vond de rechter dat Pluut onvoldoende onderbouwde waarom hij niet als de "initiator" genoemd kon worden van de drie organisaties (Nederlands Hartfonds; Nederlandse Reumastichting en; Kanker Behandeling en Preventie).<ref"noot">Noot:De uitspraak van de Rechtbank Amsterdam is online na te lezen via Zaaknummer C/13/562092</ref>

Hieronder staan de zeven organisaties genoemd waarvan Argos en Renckens berichtten dat die deel uitmaken van het lookalike-netwerk van Pluut met daarnaast de fondsen die ze volgens hen zouden nabootsen.[2][18][16]

Origineel (met CBF-keurmerk) Lookalike (zonder CBF, of verklaring geen bezwaar)
MS Research MS anders[19][20]
  • Kantoor: Amsterdam
  • Opgericht: 1996 onder de naam 'Multiple Sclerose Internationaal'
  • Website: ms-anders.nl
KWF Kankerbestrijding

Stichting Kankerbehandeling en -preventie[2][21]

Stichting Nationaal Fonds tegen Kanker

  • Kantoor: Amsterdam
  • Opgericht: 8 maart 1999
  • Veranderde kort na oprichting zijn naam 'Stichting Nationaal Fonds Kankerbestrijding' onder dreiging rechtszaak door KWF Kankerbestrijding. Heeft zich losgemaakt van het netwerk-Pluut en geniet inmiddels al enige jaren de ANBI-status.[22]
Diabetes Fonds Stichting Preventie Diabetes[5]
Alzheimer Nederland, stichting Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO)[7][5][20][23]
  • Kantoor: Maastricht
  • Opgericht: 1993. Haar Amerikaanse moederorganisatie American Health Assistance Foundation (AHAF) werd opgericht in 1973. Deze organisatie houdt zich naast alzheimer ook bezig met maculadegeneratie en glaucoom.
  • Bijzonderheden: aanvraag CBF-keurmerk (verklaring geen bezwaar) in 1997 afgewezen
  • Website: alzheimer.nl
Parkinson Patiëntenvereniging Stichting Internationaal Parkinson Fonds[20]
Stichting Nationaal Reumafonds Artrose & Reuma Stichting[6][19]
  • Bijzonderheden: de naam van de stichting is onder dreiging van een rechtszaak veranderd van Nederlandse Reumastichting in Artrose en Reuma Stichting.[10] In 2010 werd de naam wederom veranderd in 'Stichting Cerole', waarna de stichting werd ontbonden

Stichting Artrose Zorg[2]

Nederlandse Hartstichting Fonds voor het hart[24][20]
  • Kantoor: Den Haag
  • Opgericht: 1998
  • Bijzonderheden: dit fonds heeft op last van de Haagse kantonrechter in 2000 zijn naam veranderd en heette aanvankelijk 'Nationaal Hartfonds'[10]
  • Website: voorhethart.nl. Geliquideerd in 2010, maar voortgezet vanuit Stichting Wetenschappelijk Bureau Integratie Geneeskunde, opgericht op 27 november 1998.

Andere lookalikes

Deze fondsen staan los van het netwerk-Pluut, maar zijn ook als lookalikes geïdentificeerd.

Origineel (met CBF-keurmerk) Lookalike (zonder CBF, of verklaring geen bezwaar)
Leprastichting Nederlands Lepra Fonds[23]
  • Bijzonderheden: eind jaren 70 opgeheven.[bron?]
SOS-Kinderdorpen

Wereldkinderen

Stichting Wereld Dorpen voor Kinderen[6]
  • Kantoor: Amsterdam
  • Opgericht: moederorganisatie "Zusters van Maria" in 1964, in Nederland actief vóór 1999 [25]
  • Kantoor: Amsterdam
  • Website: worldvillages.org
Spieren voor Spieren

Prinses Beatrix Spierfonds

Stichting Spierziekten[26]
  • Opgericht: 2008
  • Bijzonderheden: de voorzitter van de Stichting Spierziekten werd op 13 mei door de rechter veroordeeld voor oplichting. Hij kreeg dertig uur werkstraf. De voorzitter had zonder vergunning gecollecteerd, het telefoonnummer dat hij had afgedrukt was vals en er was geen bestemming voor het opgehaalde geld.[27] De Stichting Spierziekten is op 28 maart 2011 opgeheven.[26]

Verenigde Staten

In de jaren ‘90 van de twintigste eeuw was er in de Verenigde Staten een toename van look-alikes die leken op bestaande organisaties.[28] In 1988 liet de American Cancer Society openlijk weten last te hebben van look-alike organisaties die via mailings geld wierven. Meestal ging het om niet-erkende organisaties, die opgericht waren door individuelen. Sommige imiteerden ook de naam en logo van de stichting.[29]

Op 28 juli 1989 beklaagden afgezanten van de drie grootste Amerikaanse liefdadigheidsinstellingen (de American Cancer Society, de American Heart Association, en de American Lung Association) zich tijdens een hoorzitting voor een subcomité van het Congres,<ref"noot">Noot:Dit subcomité voor Transport, Toerisme en Gevaarlijke materialen van het comité voor Energie en Commercie had rechtsbevoegdheid over de Federale Handelscommissie en de toenmalige voorzitter (congreslid Thomas A. Luken) wilde de direct-mail acties, zoals misleidende loterijen, aan banden leggen.</ref> dat hun organisaties werden geschaad door misleidende of frauduleuze fondsenwerving door look-alike organisaties. Keith A. Greiner, voorzitter van de American Cancer Society drong aan op aanpassing van de wetgeving, om fondsenwerving door de look-alike organisaties een halt toe te roepen.[30][31]

De afgevaardigde van de American Heart Association liet in december voor de subcomité voor Concurrentietoezicht, Monopolies en Zakelijke rechten weten dat de problemen toenemen, en dat ze zich zorgen maken om de verwarring die bewust verspreidt wordt om een deel van de fondsgelden op te strijken voor wat weinig van doen heeft met charitatieve doelen.[32]

Cancer Fund of America, van Watson en Hughey, is een voorbeeld van een look-alike. In 1992 werd ze gedaagd door de staat Pennsylvania voor misleidende collecteactiviteiten waarbij sprake zou zijn van verwarring met de American Cancer Society: Ze kopieerden voor hun bedelbrieven teksten van de American Cancer Society.[4] Tevens meldde de American Cancer Society dat ze meldingen ontving van mensen die dachten dat ze geld ingezameld hadden voor hun organisatie, terwijl het ging om het Cancer Fund of America dat bedelbrieven had gestuurd met een oproep om geld te collecteren voor hun fonds.[28]

Externe links

Q4843420 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

*Renckens, C.N.M. (12 februari 2000). De wonderbaarlijke opkomst van 'kwakfondsen'. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 144 (7): 332–334.
  1. º Argos bekritiseert namaakgoededoelen. Website CBF. Centraal Bureau Fondsenwerving (27 oktober 2012) Geraadpleegd op 17 november 2014
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Rijk worden van het goede doel. Argos. VPRO (18 mei 2013) Geraadpleegd op 17 november 2014
  3. º Perry van Dijk. Goede doelen: let op dubbelgangers. PlusOnline. Roularta Media Group, Bayard Presse Benelux (27 november 2009) Geraadpleegd op 17 november 2014
  4. ↑ 4,0 4,1 (en) Kathleen S. Kelly, Effective Fund-Raising Management (2012:p291-292). Routledge. ISBN 9781135693992
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Joop Bouma. "De cowboys van de charimarkt", Trouw, 24 november 2003. Geraadpleegd op 17 november 2014.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Hanno Bakkeren. "Goede doelen zijn meeliftende 'lookalikes' beu", de Volkskrant, 26 juli 2003. Geraadpleegd op 17 november 2014.
  7. ↑ 7,0 7,1 ., Consumentenbond (december 2005). Moderne liefdadigheid irriteert gevers (kader "Als twee druppels..."). Consumentengids 48 (12): 30.
  8. º Keurmerk van Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) wordt niet verlengd door CBF. CBF.nl, gepubliceerd op 29 mei 2012, bekeken op 16 november 2014
  9. º Omstreden kankerfonds krijgt CBF-keurmerk terug. Wereldburgers.tv, 11 januari 2013
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 "'Verwarrend' Hartfonds moet naam wijzigen", Trouw, 22 mei 2000. Geraadpleegd op 18 november 2014.
  11. º Neppers in de goede doelen wereld lijken onuitroeibaar. FTM.nl, 30 oktober 2012
  12. º Noot:Kamervragen zijn te vinden op Kamervragen van Niederer en Terpstra (beide VVD) over lookalikes, 12 december 2001
  13. º Brancheorganisaties goede doelen bepleiten wettelijke verantwoordingsplicht, VFI.nl, 18 februari 2004
  14. º Noot: Kamervragen zijn te vinden op Aanhangselnummer 786, Aanhangsel van de Handelingen, Vergaderjaar 2003-2004, Tweede Kamer der Staten-Generaal. Gepubliceerd op 13 februari 2004; bekeken op 16 november 2014
  15. º Namaak goede doelen. Argos. VARA/Human/VPRO (27 oktober 2012) Geraadpleegd op 17 november 2014
  16. ↑ 16,0 16,1 Renckens, C.N.M. (21 december 2013 (laatst gewijzigd 4 juni 2014)). De trucendoos van Roland Pluut: kwakzalverij als dekmantel. Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij  : 36–44.
  17. º "Zakenman uit Den Haag sleept anti-kwakzalvers voor rechter", Omroep West, 11 februari 2014. Geraadpleegd op 17 november 2014.
  18. º Excel document goede doelen en look a likes uitzending Argos 27 oktober 202012-2. Argos. VARA (27 oktober 2012) Geraadpleegd op 18 november 2014 (voorheen beschikbaar op onderzoek.incontxt.nl via Onjo.nl
  19. ↑ 19,0 19,1 Joop Bouma. "Goede doelen / De gelegenheid maakt de dief", Trouw, 29 juni 2006. Geraadpleegd op 18 november 2014.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 "Waarschuwing tegen Amerikaanse manier van geld inzamelen", Trouw, 12 mei 1998. Geraadpleegd op 18 november 2014.
  21. º Stichting Kankerbehandeling en -preventie. Radar. TROS (28 november 2011) Geraadpleegd op 17 november 2014
  22. º Renckens (2013), p. 38, 42–43.
  23. ↑ 23,0 23,1 Gerbrand Feenstra. "Alzheimer in verwarring", de Volkskrant, 20 september 1996. Geraadpleegd op 18 november 2014.
  24. º Jan van Klinken, Dubbelgangers op charimarkt: scheiding van kaf en koren bij fondsenwervers dichterbij. Reformatorisch Dagblad, 13 juli 2002. Scan van originele artikel over lookalikes.
  25. º Dirk Mellema, Leve de gulheid. Algemeen dagblad, 15 december 1999
  26. ↑ 26,0 26,1 Waarschuwing: Stichting Spierziekten. Website CBF. Centraal Bureau Fondsenwerving (2 april 2009 (laatst gewijzigd 28 maart 2011)) Geraadpleegd op 17 november 2014
  27. º Janine Budding. Collectanten Stichting Spierziekten bestraft voor oplichting. Website MedicalFacts. Stichting MedicalFacts (15 mei 2009) Geraadpleegd op 17 november 2014
  28. ↑ 28,0 28,1 Local Cancer Society not soliciting. Standard-Speaker, p15, 27 april 1992
  29. º (en) Vikki Broughton, 'Look-Alike' Fundraisers Operating Through Mail. The Dispatch, 26 maart 1988
  30. º (en) James T. Bennett, Thomas J. DiLorenzo, Unhealthy charities: hazardous to your health and wealth (1994:p208). BasicBooks. ISBN 9780465029105
  31. º (en) Bruce R. Hopkins, The Law of Fundraising (2013). John Wiley & Sons, 5e editie. ISBN 9781118650646
  32. º Charities and Nonprofit Organizations: What You Get when You Give : Hearing Before the Subcommittee on Antitrust, Monopolies, and Business Rights of the Committee on the Judiciary, United States Senate, One Hundred First Congress, First Session, on Abuses in Charitable Gift Giving by Not-for-profit Organizations as Well as For-profit Organizations Working on Behalf of Not-for-profits, December 15, 1989. Volume 101, Nummer 1274 van S. hrg, United States Congress. U.S. Government Printing Office, 1991
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Lookalike_(fonds)&oldid=329831"