Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Chabad-Loebavitsj: verschil tussen versies
(begin) |
(subcat) |
||
| (4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 6: | Regel 6: | ||
De organisatie staat bekend onder de namen '''Chabad''', '''Loebavitsj''' (vaak in de Engelse spelling '''Lubavitch''') of '''Chabad-Lubavitch'''. | De organisatie staat bekend onder de namen '''Chabad''', '''Loebavitsj''' (vaak in de Engelse spelling '''Lubavitch''') of '''Chabad-Lubavitch'''. | ||
De naam „Chabad” is een Hebreeuws [[acroniem]] voor ''chochma, bina, daät'' ({{Heb| | De naam „Chabad” ({{Heb|חבד}}) is een Hebreeuws [[acroniem]] voor ''chochma'' ({{Heb|חכמה}}), ''bina'' ({{Heb|בינה}}), ''daät'' ({{Heb|דעת}}): „wijsheid, begrip en kennis”.<ref>[http://www.chabad.org/article.asp?AID=36226 ''About Chabad-Lubavitch''], op Chabad.org</ref> | ||
De naam „Loebavitsj” is de naam van het Russische stadje Ljoeb<u>a</u>vitsji (Russisch: Любавичи), vertaald: „Dorp van Liefde”, van waaruit de beweging ruim honderd jaar werd geleid. | De naam „Loebavitsj” is de naam van het Russische stadje Ljoeb<u>a</u>vitsji (Russisch: Любавичи), vertaald: „Dorp van Liefde”, van waaruit de beweging ruim honderd jaar werd geleid. | ||
Chabad-Loebavitsj is in ongeveer zeventig landen vertegenwoordigd met meer dan 3300 instituten<ref>http://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/36226/jewish/About-Chabad-Lubavitch.htm</ref> en met zendelingen (''sjloechim''). Een ledental is niet bekend, maar wordt vaak op rond de 200.000 geschat.<ref>{{Aut|Sue Fishkoff}}, {{google books|4R7zbndjTRgC@|p=PT20&lpg=PT20|The Rebbe’s Army. Inside the World of Chabad-Lubavitch}}, New York 2003, ISBN 0-8052-4189-2, p. 13: „There’s no membership roster, no official census. Many reporters use the figure of 200,000 Lubavitchers worldwide, but that’s little more than a guesstimate.</ref> | |||
==Zienswijzen== | ==Zienswijzen== | ||
De aparte richtingen binnen het chassidisme onderscheiden zich in de klemtoon die ze op bepaalde godsdienstige thema’s leggen. In de Chabad-beweging wordt vooral het [[contemplatie]]ve gebed en de intensieve, systematische studie van de chassidische leer belemtoond. Sinds rabbi Menachem Mendel Schneerson wordt ook heel wat moeite gedaan om seculiere of niet-praktizerende Joden te bereiken met de [[Thora]]-leer. | De aparte richtingen binnen het chassidisme onderscheiden zich in de klemtoon die ze op bepaalde godsdienstige thema’s leggen. In de Chabad-beweging wordt vooral het [[contemplatie]]ve gebed<ref>Dr. {{Aut|Naftali Löwenthal}}, [http://www.e-wellsprings.org/Article.asp?Category=2&Article=35 ''Contemplative Prayer in 20th Century Chabad'']</ref> en de intensieve, systematische studie van de chassidische leer belemtoond. Sinds rabbi Menachem Mendel Schneerson wordt ook heel wat moeite gedaan om seculiere of niet-praktizerende Joden te bereiken met de [[Thora]]-leer. | ||
Net als andere chassidische groepen beklemtoont de Chabad-beweging de vreugde (Hebreeuws: ''simcha'') in de dienst voor God, en de taak van de mens om door het gebruik van materiële goederen de goddelijke vonk (Hebreeuws: ''nitsotsot'') te bevrijden. Deze procedure heet in het Hebreeuws ook ''tiqqoen olam''. | Net als andere chassidische groepen beklemtoont de Chabad-beweging de vreugde (Hebreeuws: ''simcha'') in de dienst voor God, en de taak van de mens om door het gebruik van materiële goederen de goddelijke vonk (Hebreeuws: ''nitsotsot'') te bevrijden. Deze procedure heet in het Hebreeuws ook ''tiqqoen olam''. | ||
==Locaties== | |||
De beweging werd in 1775 gesticht in Liozna, toen een dorp in Groothertogdom Litouwen (nu Wit-Rusland), door rabbi Schneur Zalman van Liadi. | |||
De leiding van de Chabad-beweging bevond zich onder rabbi Schneur Zalman te Ljadi. Zijn zoon en opvolger rabbi Dovber verhuisde naar het stadje Loebavitsj. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] vertrokken de leidende rabbi’s uit Loebavitsj naar de Don, Riga en Warschau. In 1940 vluchtte rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn naar de [[Verenigde Staten]]. Hij ging er in het New Yorkse stadsdeel Crown Heights (Brooklyn) wonen. Ook zijn opvolger, rabbi Menachem Mendel Schneerson, woonde daar tot zijn overlijden. | |||
De centrale Chabad-synagoge ligt eveneens in Crown Heights. Wegens het adres „770 Eastern Parkway”, wordt zij ook „770” genoemd. | |||
==Leiding== | |||
De vroege chassidim beklemtoonden het belang van de rabbi. De Chabad-Loebavitsj-beweging werd in de geschiedenis achtereenvolgens door zeven rabbi’s geleid. Elk van deze rabbi’s schreef werken over aspecten van [[joodse mystiek]], in totaal wel duizenden boeken. | |||
*De eerste rabbi van de beweging was rabbi Schneur Zalman van Ljadi (1745–1812). | |||
*Rabbi Dovber Schneuri (1773–1827) was de zoon van rabbi Shneur Zalman. Hij verhuisde de hoofdzetel van de beweging naar het dorp Ljoebavitsji. Oorspronkelijk werd zijn leiderschap in twijfel getrokken door rabbi Aaron Halevi van Stroselje. Men noemt hem vaak de ''mitteler rebbe'' (Jiddisch: {{Heb|מיטעלער רבי}}), of in het Hebreeuws ''Admoer Haëmtzoei'' ({{Heb|אדמו״ר האמצעי}}) („middenste rabbi”). | |||
*Rabbi Shmuel Schneersohn (1834–1882), de zevende en jongste zoon van rabbi Menachem Mendel, werd rabbi in het plaatsje Ljoebavitsji, terwijl verschillende broers op andere plaatsen rabbi werden. Men noemt hem ook ''Maharasj'', een acroniem voor „Moreinoe ha-Rav Shmuel” („onze leraar, rabbi Sjmoeël [=Samuël]”) | |||
*Rabbi Sholom Dovber Schneersohn (1860–1920), Shmuels tweede zoon, volgde zijn vader op als rabbi. Hij wachtte enige tijd voor hij de rabbi-titel aannam, om zijn oudere broer, Zalman Aaron, niet voor de borst te stoten. Hij richtte een jesjiva op met de naam Tomchei Temimim. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]], verhuisde hij naar Rostov aan de Don. Men noemt hem gewoonlijk de Rashab, als acroniem van „Rabbi Shalom Ber”. | |||
*Rabbi Menachem Mendel Schneersohn (1789–1866) was een kleinzoon van rabbi Shneur Zalman en schoonzoon van rabbi Dovber. Men noemt hem ook de Tsemach Tsedek, naar de titel van zijn [[responsa]]. | |||
*Rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn (1880–1950) was de enige zoon van Sholom Dovber. Hij ontvluchtte Rusland, na een poging van de [[Bolsjewisten]] om hem te laten executeren. Hij leidde de beweging vanuit Warschau, Polen, tot het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]]. Nadat hij vluchtte voor de nazi’s, woonde hij in Brooklyn, New York, tot zijn overlijden. Een groot deel van de huidige organizatiestructuur van de Chabadbeweging werd door hem opgericht. Hij stichtte verschillende plaatselijke en internationale Chabad-instituten. Men noemt hem vaak de Rayatz of ook de ''Frierdiker Rebbe'' („vorige rebbe”). | |||
*Rabbi Menachem Mendel Schneerson werd in de vroege jaren 1940 door rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn benoemd als leider over de educatieve en sociale diensten van de beweging. Later volgde hij Yosef Yitzchak Schneersohn op. Hij breidde het wereldwijde net van Chabad-instituten enorm uit. Hoewel hij in 1994 overleed, werd hij niet opgevolgd. | |||
==Joodse zending== | |||
Meer dan vierduizend zendelingen en hun gezinnen zijn nu samen met tienduizenden medewerkers actief bij pogingen om seculiere joden dichter te betrekken bij de traditionele chassidische beleving van de joodse godsdienst. Een manier waarop zij te werk gaan is, door ter gelegenheid van joodse feestdagen openbare activiteiten te organiseren, bijvoorbeeld het aansteken van de [[Chanoekia|negenarmige kandelaar]] voor het [[Chanoeka|Chanoekafeest]], en bij deze gelegenheid de niet-chassidische Joden tussen de toeschouwers aan te spreken. | |||
==Chabad messianisme== | |||
Toen rabbijn Menachem Mendel Schneerson in de jaren 1990 onderwees dat de messias in zijn generatie zou komen, raakten heel wat Chabad-aanhangers ervan overtuigd dat hij de langverwachte masjiach (messias) zou zijn. Toen de rabbi in 1994 overleed, geloofde een aanzienlijke groep dat hij weer tot leven zou komen en zijn functie als messias zou opnemen. Tussen 1998 en 2004 ondertekenden honderd rabbi’s een verklaring dat hij de messias zou zijn. | |||
Rabbi Menachem Mendel Schneerson wordt nog steeds beschouwd als de leidende rabbi van Chabad. Wanneer men over hem spreekt, gebruikt men uitdrukkingen alsof hij nog leeft, zoals het acroniem ''shlita'' („moge hij nog lang leven en aangename dagen hebben”), in de plaats van ''zatzal'' (''zecher tzadik livracha'', „moge de herinnering van deze rechtvaardige man tot zegen zijn”), wat men gebruikelijk over overledenen zegt. Men gebruikt ook wel de letters ''mhm'' bij zijn naam, wat rechtuit betekent: ''Melech Hamasjiach'', „koning Messias”). | |||
Vrijwel alle andere charedisch-joodse bewegingen zijn het oneens met deze zienswijze. Zo noemde onder andere de 96-jarige rabbijn Eliezer Schach hem een „valse messias”.<ref>''Newsweek''</ref> | |||
{{ | ==Verwijzingen== | ||
{{reflist}} | |||
[[Categorie: Chassidisme]] | [[Categorie: Chassidisme]] | ||
Huidige versie van 23 mrt 2016 om 21:02
Chabad-Lubavitch is één van de hoofdtakken van het hedendaags chassidisme.
De beweging werd gesticht in Rusland in 1775. De officiële hoofdzetel bevindt zich in de wijk Crown Heights te Brooklyn, New York.
Naam
De organisatie staat bekend onder de namen Chabad, Loebavitsj (vaak in de Engelse spelling Lubavitch) of Chabad-Lubavitch.
De naam „Chabad” (חבד) is een Hebreeuws acroniem voor chochma (חכמה), bina (בינה), daät (דעת): „wijsheid, begrip en kennis”.[1]
De naam „Loebavitsj” is de naam van het Russische stadje Ljoebavitsji (Russisch: Любавичи), vertaald: „Dorp van Liefde”, van waaruit de beweging ruim honderd jaar werd geleid.
Chabad-Loebavitsj is in ongeveer zeventig landen vertegenwoordigd met meer dan 3300 instituten[2] en met zendelingen (sjloechim). Een ledental is niet bekend, maar wordt vaak op rond de 200.000 geschat.[3]
Zienswijzen
De aparte richtingen binnen het chassidisme onderscheiden zich in de klemtoon die ze op bepaalde godsdienstige thema’s leggen. In de Chabad-beweging wordt vooral het contemplatieve gebed[4] en de intensieve, systematische studie van de chassidische leer belemtoond. Sinds rabbi Menachem Mendel Schneerson wordt ook heel wat moeite gedaan om seculiere of niet-praktizerende Joden te bereiken met de Thora-leer.
Net als andere chassidische groepen beklemtoont de Chabad-beweging de vreugde (Hebreeuws: simcha) in de dienst voor God, en de taak van de mens om door het gebruik van materiële goederen de goddelijke vonk (Hebreeuws: nitsotsot) te bevrijden. Deze procedure heet in het Hebreeuws ook tiqqoen olam.
Locaties
De beweging werd in 1775 gesticht in Liozna, toen een dorp in Groothertogdom Litouwen (nu Wit-Rusland), door rabbi Schneur Zalman van Liadi. De leiding van de Chabad-beweging bevond zich onder rabbi Schneur Zalman te Ljadi. Zijn zoon en opvolger rabbi Dovber verhuisde naar het stadje Loebavitsj. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vertrokken de leidende rabbi’s uit Loebavitsj naar de Don, Riga en Warschau. In 1940 vluchtte rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn naar de Verenigde Staten. Hij ging er in het New Yorkse stadsdeel Crown Heights (Brooklyn) wonen. Ook zijn opvolger, rabbi Menachem Mendel Schneerson, woonde daar tot zijn overlijden.
De centrale Chabad-synagoge ligt eveneens in Crown Heights. Wegens het adres „770 Eastern Parkway”, wordt zij ook „770” genoemd.
Leiding
De vroege chassidim beklemtoonden het belang van de rabbi. De Chabad-Loebavitsj-beweging werd in de geschiedenis achtereenvolgens door zeven rabbi’s geleid. Elk van deze rabbi’s schreef werken over aspecten van joodse mystiek, in totaal wel duizenden boeken.
- De eerste rabbi van de beweging was rabbi Schneur Zalman van Ljadi (1745–1812).
- Rabbi Dovber Schneuri (1773–1827) was de zoon van rabbi Shneur Zalman. Hij verhuisde de hoofdzetel van de beweging naar het dorp Ljoebavitsji. Oorspronkelijk werd zijn leiderschap in twijfel getrokken door rabbi Aaron Halevi van Stroselje. Men noemt hem vaak de mitteler rebbe (Jiddisch: מיטעלער רבי), of in het Hebreeuws Admoer Haëmtzoei (אדמו״ר האמצעי) („middenste rabbi”).
- Rabbi Shmuel Schneersohn (1834–1882), de zevende en jongste zoon van rabbi Menachem Mendel, werd rabbi in het plaatsje Ljoebavitsji, terwijl verschillende broers op andere plaatsen rabbi werden. Men noemt hem ook Maharasj, een acroniem voor „Moreinoe ha-Rav Shmuel” („onze leraar, rabbi Sjmoeël [=Samuël]”)
- Rabbi Sholom Dovber Schneersohn (1860–1920), Shmuels tweede zoon, volgde zijn vader op als rabbi. Hij wachtte enige tijd voor hij de rabbi-titel aannam, om zijn oudere broer, Zalman Aaron, niet voor de borst te stoten. Hij richtte een jesjiva op met de naam Tomchei Temimim. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, verhuisde hij naar Rostov aan de Don. Men noemt hem gewoonlijk de Rashab, als acroniem van „Rabbi Shalom Ber”.
- Rabbi Menachem Mendel Schneersohn (1789–1866) was een kleinzoon van rabbi Shneur Zalman en schoonzoon van rabbi Dovber. Men noemt hem ook de Tsemach Tsedek, naar de titel van zijn responsa.
- Rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn (1880–1950) was de enige zoon van Sholom Dovber. Hij ontvluchtte Rusland, na een poging van de Bolsjewisten om hem te laten executeren. Hij leidde de beweging vanuit Warschau, Polen, tot het begin van de Tweede Wereldoorlog. Nadat hij vluchtte voor de nazi’s, woonde hij in Brooklyn, New York, tot zijn overlijden. Een groot deel van de huidige organizatiestructuur van de Chabadbeweging werd door hem opgericht. Hij stichtte verschillende plaatselijke en internationale Chabad-instituten. Men noemt hem vaak de Rayatz of ook de Frierdiker Rebbe („vorige rebbe”).
- Rabbi Menachem Mendel Schneerson werd in de vroege jaren 1940 door rabbi Yosef Yitzchak Schneersohn benoemd als leider over de educatieve en sociale diensten van de beweging. Later volgde hij Yosef Yitzchak Schneersohn op. Hij breidde het wereldwijde net van Chabad-instituten enorm uit. Hoewel hij in 1994 overleed, werd hij niet opgevolgd.
Joodse zending
Meer dan vierduizend zendelingen en hun gezinnen zijn nu samen met tienduizenden medewerkers actief bij pogingen om seculiere joden dichter te betrekken bij de traditionele chassidische beleving van de joodse godsdienst. Een manier waarop zij te werk gaan is, door ter gelegenheid van joodse feestdagen openbare activiteiten te organiseren, bijvoorbeeld het aansteken van de negenarmige kandelaar voor het Chanoekafeest, en bij deze gelegenheid de niet-chassidische Joden tussen de toeschouwers aan te spreken.
Chabad messianisme
Toen rabbijn Menachem Mendel Schneerson in de jaren 1990 onderwees dat de messias in zijn generatie zou komen, raakten heel wat Chabad-aanhangers ervan overtuigd dat hij de langverwachte masjiach (messias) zou zijn. Toen de rabbi in 1994 overleed, geloofde een aanzienlijke groep dat hij weer tot leven zou komen en zijn functie als messias zou opnemen. Tussen 1998 en 2004 ondertekenden honderd rabbi’s een verklaring dat hij de messias zou zijn.
Rabbi Menachem Mendel Schneerson wordt nog steeds beschouwd als de leidende rabbi van Chabad. Wanneer men over hem spreekt, gebruikt men uitdrukkingen alsof hij nog leeft, zoals het acroniem shlita („moge hij nog lang leven en aangename dagen hebben”), in de plaats van zatzal (zecher tzadik livracha, „moge de herinnering van deze rechtvaardige man tot zegen zijn”), wat men gebruikelijk over overledenen zegt. Men gebruikt ook wel de letters mhm bij zijn naam, wat rechtuit betekent: Melech Hamasjiach, „koning Messias”).
Vrijwel alle andere charedisch-joodse bewegingen zijn het oneens met deze zienswijze. Zo noemde onder andere de 96-jarige rabbijn Eliezer Schach hem een „valse messias”.[5]
Verwijzingen
- º About Chabad-Lubavitch, op Chabad.org
- º http://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/36226/jewish/About-Chabad-Lubavitch.htm
- º Sue Fishkoff, The Rebbe’s Army. Inside the World of Chabad-Lubavitch op Google Books, New York 2003, ISBN 0-8052-4189-2, p. 13: „There’s no membership roster, no official census. Many reporters use the figure of 200,000 Lubavitchers worldwide, but that’s little more than a guesstimate.
- º Dr. Naftali Löwenthal, Contemplative Prayer in 20th Century Chabad
- º Newsweek