Lea Dasberg

Lena (Lea) Dasberg (Amsterdam, 18 oktober 1930 – Jeruzalem, 8 april 2018) is een Nederlands-Israëlisch historisch pedagoog.

Levensloop

Lea Dasberg werd geboren in het gezin van de joodse huisarts Isaac Dasberg en Bertha Nijstad. Zij had een oudere zus Dina en een jongere zus Rosette en werd modern orthodox-joods opgevoed.

In 1933 werd zij getroffen door zware jeugdreuma. Tussen 1938 en 1946 verbleef zij in een Zwitsers sanatorium, waardoor zij de oorlog overleefde. Maar als gevolg van de reuma zou ze haar verdere leven een handicap hebben.

Omdat ze tijdens de lange behandeling ook een leerachterstand opliep, deden de ouders na de oorlog een beroep op de historicus Jaap Meijer als privéleraar. Zo kon ze vanaf 1950 terug naar school aan het Vossius Gymnasium. Daar behaalde zij in 1952 haar diploma. Vervolgens studeerde zij geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 1965 promoveerde op een proefschrift over de ontwaarding van de jodenstatus in de elfde eeuw.

Van 1959 tot 1970 was ze lerares geschiedenis aan het joodse Maimonides Lyceum. In die periode werd haar belangstelling voor pedagogiek gewekt. In 1970 haalde professor Langeveld haar naar de Universiteit van Utrecht, waar ze tien jaar als wetenschappelijk hoofdmedewerker in de historische pedagogiek was.

Een belangrijke bijdrage leverde ze door het schrijven van Grootbrengen door kleinhouden in 1975, een boek over opvoedkunde, waarin ze stelt dat kinderen onvoldoende de mogelijkheid krijgen om zelfstandig volwassen te worden. Kinderen worden door de volwassene in een beschermd Jeugdland klein gehouden. Niettemin is het de taak van de opvoeders om de denkgrenzen van het kind te verruimen. Het boek kende in 1997 zijn vijftiende druk (in 2006 verscheen de 17e druk met Rembrandt-omslag); er werden tienduizenden exemplaren van verkocht, een bestseller in zijn categorie.

Van 1980 tot 1987 was Dasberg hoogleraar theoretische en historische pedagogiek aan de universiteit van Amsterdam. In 1985, tegen het eind van haar jaren als hoogleraar emigreerde ze als zionist naar Israël om zich in Yeroham in te zetten voor de vernieuwing van het basisonderwijs. Zij was later actief als publiciste en woonde in Jeruzalem.

Belangrijkste publicaties

• Untersuchungen über die Entwertung des Judenstatus im 11. Jahrhundert, Academisch proefschrift, Mouton (Den Haag, 1965) (Ook verschenen als: Études juives, 11; Parijs, Mouton)
• Grootbrengen door kleinhouden als historisch verschijnsel, 1975, ISBN 90-6009-190-6
• Tocht naar de toekomst: onze geschiedenis in beeld, 1977, ISBN 90-01-20040-0
• Leren samenleven: ontwikkeling van gedrag in de eerste levensfase, 1978, ISBN 90-70157-02-0
• Meer kennis, meer kans: het Nederlandse onderwijs, 1843-1914, 1978, ISBN 90-228-3733-5
• Pedagogie in de schaduw van het jaar 2000: of hulde aan de hoop, rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, 2 juni 1980, ISBN 90-6009-457-3
• Het kinderboek als opvoeder: twee eeuwen pedagogische normen en waarden in het historische kinderboek in Nederland, 1981, ISBN 90-232-1768-3
• Neveh Ya'akov: opstellen aangeboden aan dr. Jaap Meijer ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag, 1982, ISBN 90-232-1960-0
• Pedagogiek als utopie, of Terug naar de vooruitgang, 1987, ISBN 90-6009-802-1
• Meelopers en dwarsliggers, lezing ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van Trouw, Trouw (Amsterdam, 1993)
• Menswording tussen mode, management en moraal, 1996, ISBN 90-6508-241-7
• An intimate History of Jewish Childhood in the Western World 1723-1933, according to Autiobiographies. Trafford Publishing, 2009

Trivia

• In Arnhem en Zutphen zijn openbare basisscholen naar Lea Dasberg vernoemd.
• De biografie van Lea Dasberg wordt geschreven door Marion de Ras.

Externe links

• https://www.joodsamsterdam.nl/lea-dasberg/
• https://biografieportaal.nl/recensie/het-jeugdland-van-lea-dasberg/
• Trouw, 23 oktober 2004: Boekrecensie door Dolph Kohnstamm
• 1993 Interview met Lea Dasberg (met foto’s)