|
|
| (3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| '''Woede''' is een [[emotie]] die kan optreden bij iemand die gedwarsboomd of tegengewerkt wordt, als diens "[[territorium (dieren)|territorium]]" betreden wordt, of als zijn of haar grenzen overschreden worden. Woede zet dus aan tot [[agressie]] (of gaat ermee samen), van de persoon zelf of van zijn of haar groepsgenoten. Woede kan zich uiten in woorden (schelden, schreeuwen) of in daden in de vorm van fysiek geweld (slaan, schoppen, handtastelijkheden) of het gebruik van wapens.
| | #Redirect[[woede]] |
| | |
| Op een andere manier beschouwd is woede de gevoelscomponent van [[agressie]], een onderdeel van de [[stress]]reactie die bij alle dieren optreedt: een waargenomen bedreiging roept een tegenreactie op, die op zijn beurt bedreigend is en kan uitmonden in geweld.
| |
| | |
| Milde vormen van woede worden aangeduid met woorden als ''ergernis'', ''geprikkeldheid'' of ''irritatie''. Gematigde vormen met de termen ''boosheid'', ''kwaadheid'' en ''toorn''. En sterkere vormen met ''driftbuien'', ''woedeaanvallen'', ''[[eruptio]]'' of ''razernij''. Als iemand zijn woede niet laat blijken, terwijl hij wel kwaad is, is er sprake van ''opgekropte woede''.
| |
| | |
| Welke vorm van woede er optreedt hangt niet alleen af van de sterkte van de prikkel en van het karakter van de persoon, maar ook van diens algehele toestand. Toestanden die de prikkelbaarheid van een persoon kunnen verhogen zijn: [[vermoeidheid]], [[honger]], [[pijn]], [[ziekte]], [[seksuele frustratie]], en het gebruik - of de onthouding - van [[drug]]s. Ook hormonale veranderingen zoals bij [[Premenstrueel_syndroom|PMS]], [[menopauze]] of een [[Manie|manische episode]] kunnen de prikkelbaarheid verhogen.
| |
| | |
| Iemand die boos is kan deze woede op een wilde en ongerichte manier uiten, zoals met schreeuwen of slaan, maar kan ook gericht een [[conflict (onenigheid)|conflict]] aangaan en proberen de bedreiging of de obstakels uit de weg te ruimen. De boosheid kan echter ook worden ingehouden en opgepot. Ook kan de boosheid op niet-conflictueuze wijze worden geuit. Als iemand zijn woede over langere tijd op subtiele wijze laat blijken en hierbij directe conflicten uit de weg gaat, spreekt men wel van passief-agressief gedrag.
| |
| | |
| Als woede gepaard gaat met [[agressie]] (fysiek of verbaal) kan deze gericht zijn tegen andere personen, organisaties of soms voorwerpen (bijvoorbeeld [[computeragressie]]). Ook kan de woede gericht zijn op de eigen persoon, bijvoorbeeld als hij of zij meent iets onverstandigs of slechts gedaan te hebben.
| |
| | |
| In de klassieke filosofie werd reeds geschreven over woede door de Griekse wijsgeer Aristoteles en door de Romeinse [[Stoa | stoïcijn]] [[Seneca]], die daaraan zijn verhandeling ''De ira'' (''Over de woede'') wijdde.
| |
| | |
| === Psychische stoornis of ziekte ===
| |
| | |
| Sommige wetenschappers beweren dat bepaalde vormen van woede of razernij een aandoening zijn. Dit wordt alleen beweerd over de meest extreme gevallen. Bijvoorbeeld mensen die zich niet meer kunnen beheersen door een traumatische ervaring. Een bekende vorm van zo'n traumatische ervaring is pesten. Mensen die vroeger vaak gepest werden kunnen zo'n stoornis oplopen. Waardoor enkele gebieden in de hersenen overmatig reageren op een bedreigende situatie. Doordat men zich vroeger iedere dag moest verdedigen tegen ''gevaren''.
| |
| | |
| ==Zie ook==
| |
| * [[Angst]]
| |
| * [[Verdriet]]
| |
| | |
| [[Categorie:Psychologie]]
| |
| [[Categorie:Gemoedstoestand]]
| |
