|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| Een '''gelaatsexpressie''' oftewel '''mimiek''' is het gevolg van de samentrekking bepaalde [[gelaatsspieren]] en wordt beschouwd als een van de vormen van [[non-verbale communicatie|non-verbale]] expressies van [[emotie]]s. Onderzoek toont aan dat er zes basale gelaatsexpressies bestaan die een uitdrukking zijn van de volgende emoties: [[woede]], [[angst]], [[afkeer]], [[blijdschap]], [[verdriet]] en [[verrassing]]. Gelaatsexpressies komen niet alleen bij [[mens]]en voor, maar ook bij sommige [[zoogdieren]].
| | #Redirect[[gelaatsexpressies]] |
| | |
| ==Spontane en gewilde gelaatsexpressies==
| |
| Bij mensen kan een onderscheid gemaakt worden tussen spontane en bewust gecontroleerde gelaatsexpressies. Omdat de spontane gelaatsexpressies, zoals het omhoog of omlaag trekken van de mondhoeken bij [[blijdschap]] of [[verdriet]], een directe afspiegeling zijn van bepaalde emoties, zijn zij moeilijk te onderdrukken. Vanwege de sterke associatie tussen emoties en gelaatsexpressies wordt soms wel beweerd dat een bewust uitgevoerde gelaatsexpressie ook het daaraan gekoppelde gevoel kan oproepen. Gelaatsexpressies komen tot stand via specifieke gelaatsspieren, waaronder de [[musculus zygomaticus maior]] (bij [[glimlach]]en), de [[corrugator]] (bij fronsen) en de [[orbicularis oculi]] (rondom de ogen). Ook de ogen (bijvoorbeeld het knipperen van de ogen), en het wel of niet hebben van [[oogcontact]] blijken bij te dragen tot gelaatsexpressies.
| |
| | |
| Veel mensen (met name ouderen) houden de gelaatsspieren tussen de [[wenkbrouwen]] gespannen, oftewel in één postie, welke vaak een [[kwaadheid|kwade]] of [[strengheid|strenge]] uitdrukking teweeg brengt, wat vaak onterecht is. Echter kan het een voortdurende gewoonte zijn, waardoor er een (denk)rimpel onstaat (tussen en iets onder de wenkbrouwen) die blijvend is. In vroegere tijden was het minder gebruikelijk om de emoties te tonen, waardoor deze op dergelijke manier tegengehouden (verborgen) werden. Tegenwoordig is het juist ''in'' om een ''open blik'' te hebben, en juist zoveel mogelijk [[oogcontact]], waarbij eventuele emoties direct kenbaar (zichtbaar) zijn voor anderen. Op die manier wordt iemand snel [[sympathie]]k bevonden.
| |
| | |
| ==Gelaatsexpressies en hersenen==
| |
| *Produceren van gelaatsexpressies
| |
| Spontane en gewilde gelaatsexpressies zijn van verschillende circuits in de [[hersenen]] afhankelijk<ref>Gazzaniga, M.S. & Smylie, C.S. (1990). Hemispheric mechanisms controlling voluntary and spontaneous facial expressions. J. Cog. Neurosc., 2, 239-245</ref>. Gewilde gelaatsexpressies blijken vooral afhankelijk van hogere motorische gebieden in de linker [[hersenhelft]], terwijl spontane gelaatsuitdrukkingen via oudere gebieden in de hersenen, zoal [[basale ganglia]] tot stand komen.
| |
| Zo kunnen bijvoorbeeld patiënten met bepaalde hersenbeschadigingen niet bewust de mondhoeken omlaag of omlaag bewegen, maar wel bij een spontane glimlach. Ook het tegenovergestelde beeld kan optreden. Bij de [[ziekte van Parkinson]] is vaak de spontane gelaatsexpressie verstoord, zoals blijkt uit een maskerachtig gezicht. De patiënten kunnen echter wel bewust glimlachen, d.w.z de mondhoeken omhoog bewegen als hen dat wordt gevraagd.
| |
| Het produceren van een realistische expressie van een emotie zonder het bijbehorende gevoel is niet eenvoudig. Al in de negentiende eeuw stelde de neuroloog Guilaume-Benjamin [[Duchenne]] de Boulogne vast dat dit te maken heeft met een specifieke oogspier, de [[orbicularis oculi]] <ref>Duchenne,G.B. (1862/1990). The Mechanism of Human Facial Expression. Cambridge: Cambridge University Press</ref>. Deze spier is moeilijk bewust te controleren, en wordt alleen geactiveerd door echte emoties. Hij wordt soms ook nog wel Duchenne’s spier genoemd.
| |
| *Begrijpen van gelaatsexpressies
| |
| Het begrijpen van gelaatsuitdrukkingen van emoties blijkt vooral afhankelijk te zijn van de rechterhersenhelft <ref>Gazzaniga, M.S. & Smylie, C.S. (1883). Facial recognition and brain asymmetries: clues to underlying mechanisms. A. Neurol., 13, 536-540</ref>. Zo hebben mensen met een beschadiging van de rechterhersenhelft moeite met het herkennen van emotionele expressies op plaatjes van gezichten. Gelaatsexpressies van emoties zijn overigens ook bij normale proefpersonen soms moeilijk te onderscheiden. Sommige gelaatsexpressies zoals woede en tevredenheid zijn makkelijk uit elkaar te houden, terwijl expressies van afkeer en angst moeilijker van elkaar zijn te onderscheiden. Ook maken mensen soms vergissingen bij het interpreteren van gelaatsuitdrukkingen. Zo kan een neutrale gelaatsuitdrukking bij een bepaald persoon als angstig worden geïnterpreerd, omdat zijn of haar gelaatstrekken lijken op die van een ander persoon wiens gezicht wel (echte) angst uitstraalt. Mensen met een bepaalde vorm van [[autisme]] hebben meestal ook moeite om gelaatsexpressies te herkennen, uitgezonderd sommigen met het [[Aspergersyndroom]], die wél de [[emotionele intelligentie]] (gedeelten van de [[meervoudige intelligentie]]) in grote mate hebben kunnen ontwikkelen. Dit komt doordat dezen [[begrijpend denken]] in plaats van [[beredeneren|beredenerend denken]] (wat vrijwel alle mensen doen doordat een [[woordelijk]]e [[taal]] wordt aangeleerdt, wat [[lineair]]e [[beredenering]]en teweeg brengt, en daardoor ook slechts gedeeltelijke, bijbehorende [[begrip]]pen).
| |
| | |
| ==Gelaatsexpressies en cultuur==
| |
| [[Charles Darwin]] merkte als eerste op dat emoties door mensen van verschillende culturen op dezelfde wijze worden uitgedrukt <ref>Darwin, C. (1872/1965). The expressions of emotions in Man and Animals. Chigaco: the University of Chigaco Press</ref>. Later onderzoek naar gelaatsexpressies van o.a. [[Ekman]] leek Darwins opvatting grotendeels te ondersteunen, wat betreft de uiting van basale emoties als woede, angst, afkeer (walging), verrassing en blijheid <ref>Ekman, P. 1(1980). The Face of Man, expressions of universal emotions in a New Guinea Village. New York: Garland ,STPM Press </ref>. In verband hiermee wordt aangenomen dat gelaatsexpressies voor een groot deel aangeboren zijn. Het uiten van gevoelens in een sociale context is echter mede afhankelijk van bepaalde regels die cultuurbepaald zijn. Ekman noemt dat [[display rules]] <ref>Ekman, P. & Friesen, W.V. (1975). Unmasking the Face. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall</ref>. In de Westerse cultuur is het bijvoorbeeld ongepast voor winnaars of verliezers om blijheid respectievelijk verdriet te tonen. Het publiekelijk uiten van deze emoties wordt daarom gemaskeerd of onderdrukt. Deze display rules spelen dus vooral een rol in gezelschap van anderen, terwijl de spontane gelaatsexpressies beter tot uiting gekomen als men alleen is, of zich onbespied waant.
| |
| | |
| ==De spieren van de gelaatsexpressie ==
| |
| Musculus:
| |
| * [[Auricularis anterior]]
| |
| * [[Buccinator]]
| |
| * [[Corrugator supercilii]]
| |
| * [[Depressor anguli oris]]
| |
| * [[Depressor labii inferioris]]
| |
| * [[Depressor septi nasi]]
| |
| * [[Frontalis]]
| |
| * [[Levator anguli oris]]
| |
| * [[Levator labii superioris]]
| |
| * [[Levator labii superioris alaeque nasi]]
| |
| * [[Mentalis]]
| |
| * [[Modiolus (anatomy)|modiolus]]
| |
| * [[Nasalis]]
| |
| * [[Orbicularis oculi]]
| |
| * [[Orbicularis oris]]
| |
| * [[Platysma]]
| |
| * [[Procerus]]
| |
| * [[Risorius]]
| |
| * [[Zygomaticus major]]
| |
| * [[Zygomaticus minor]]
| |
| | |
| {{reflist}}
| |
| | |
| ==Externe links==
| |
| * [http://members.aol.com/nonverbal3/facialx.htm Facial Expression at Nonverbal World]
| |
| * [http://images.google.com/imgres?imgurl=http://webdrive.service.emory.edu/groups/research/chimpanzee-cognition/CCL/ethogram/spec_laugh.jpg&imgrefurl=http://webdrive.service.emory.edu/groups/research/chimpanzee-cognition/CCL/ethogram.htm&h=382&w=784&sz=94&hl=en&start=6&tbnid=SzTd6o7BvU2mUM:&tbnh=70&tbnw=143&prev=/images%3Fq%3DChimpanzee%2Blaughter%26svnum%3D10%26hl%3Den%26lr%3D%26rls%3DHPIA,HPIA:2006-24,HPIA:en%26sa%3DN Chimpanzee Facial Expression & Vocalizations]
| |
| * [http://www.petalk.org/DogLaughSpect.html Dog Laughter Vocalization Spectrograph]
| |
| * [http://research.animationsinstitut.de/ Facial Expression Repertoire]
| |
| * [http://www.gladwell.com/2002/2002_08_05_a_face.htm The Naked Face], August 5, 2002. Annals of Psychology]
| |
| * http://en.wikipedia.org/wiki/Facial_muscles
| |
| * [http://www.kasrl.org/facial_expression.html Facial Expressions Resources Page]
| |
| * [http://www.kasrl.org/jaffe.html JAFFE database] vrije database van gelaatsexpressies
| |
| * [http://artifacial.org/ Artifacial Expression] Computer-controlled human facial expression as art
| |
| *http://stephan.dahl.at/nonverbal/culture_and_nonverbal.html
| |
| *http://www.pierce.ctc.edu/tlink/general/projects/emotions/emotions.html
| |
| | |
| [[categorie:communicatie]]
| |
| [[Categorie:Gemoedstoestand]]
| |
| [[Categorie:Menselijk gedrag]]
| |
