Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Rosa Parks: verschil tussen versies
(nieuw) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
== Biografie == | == Biografie == | ||
===Jeugd=== | ===Jeugd=== | ||
Rosa Parks werd geboren als | Rosa Parks werd geboren als Rosa Louise McCauley in [[Tuskegee]], [[Alabama]]. Ze werd samen met haar broer Sylvester door haar moeder, een lerares, en door haar grootouders opgevoed. De vader had de familie in 1915 verlaten en was naar het noorden verhuisd. | ||
Tot haar elfde jaar kreeg ze thuis les van haar moeder. Daarna bezocht ze de Montgomery Industrial School for Girls en de Booker T. Washington High School, beide scholen uitsluitend voor Afro-Amerikanen. Het grootste deel van haar leven werkte ze als naaister. | |||
In 1932 trouwde ze met Raymond Parks, een haarkapper, die actief was in de beweging voor stemrecht voor Afro-Amerikanen: de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP). Rosa Parks was methodiste en ging naar de African Methodist Episcopal Church. | In 1932 trouwde ze met Raymond Parks, een haarkapper, die actief was in de beweging voor stemrecht voor Afro-Amerikanen: de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP). Rosa Parks was methodiste en ging naar de African Methodist Episcopal Church. | ||
===Burgerrechtenbeweging=== | ===Burgerrechtenbeweging=== | ||
Parks werd in december 1943 secretaresse bij het NAACP in Montgomery, naast haar beroep als naaister. De [[rassensegregatie]] was in die tijd in Montgomery overal te voelen: er waren aparte scholen, parkbanken, of liften voor „Whites only” en „Coloreds only” (enkel voor blanken of enkel voor kleurlingen). | Parks werd in december 1943 secretaresse bij het NAACP in Montgomery, naast haar beroep als naaister. De [[rassensegregatie]] was in die tijd in Montgomery overal te voelen: er waren aparte scholen, parkbanken, of liften voor „Whites only” en „Coloreds only” (enkel voor blanken of enkel voor kleurlingen). In de autobussen waren er vooraan vier rijen zitplaatsen voor blanken gereserveerd. Vaak bleven die onbezet, maar ze mochten niet gebruikt mochten worden door de Afro-Amerikaanse passagiers. Het voor hen gereserveerde deel achteraan in de bus was meestal overvol. De kleurlingen mochten in het midden van de bus gaan zitten, maar zodra een enkele blanke passagier hier wou gaan zitten, moesten ze de hele rij ontruimen, zodat de afscheiding tussen de rassen bewaard bleef. | ||
Op 1 december 1955 wenste een blanke persoon in het midden van de bus te gaan zitten. Iedereen maakte de rij vrij, behalve de toen 42-jarige Rosa Parks, | Op 1 december 1955 wenste een blanke persoon in het midden van de bus te gaan zitten omdat de rijen vooraan in de bus volzet waren. Iedereen maakte de rij vrij, behalve de toen 42-jarige Rosa Parks. Zij bleef zitten, niet omdat ze fysiek moe was, maar omdat ze het moe was om steeds te moeten toegeven. Daarop haalde de buschauffeur James Blake de politie. Parks werd gearresteerd wegens het verstoren van de openbare orde. Op 5 december werd ze veroordeeld tot een boete van 10 dollar en 4 dollar griffiekosten. | ||
[[Martin Luther King]], toen een nieuwkomer in Montgomery, begon de geweldloze „[[Montgomery-busboycot]]”, waardoor het busbedrijf bijna failliet ging en uiteindelijk de scheiding van blanken en zwarten in zijn bussen moest afschaffen. Dit leidde tot meer protesten tegen de rassensegregatie. Intussen was de rechtszaak van Rosa Parks bij het [[Amerikaanse Hooggerechtshof]] beland. Daar werd zij in het gelijk gesteld en werd de scheiding tussen blanken en [[Afro-Amerikanen|zwarten]] [[grondwet|ongrondwettig]] verklaard. | [[Martin Luther King]], toen een nieuwkomer in Montgomery, begon de geweldloze „[[Montgomery-busboycot]]”, waardoor het busbedrijf bijna failliet ging en uiteindelijk de scheiding van blanken en zwarten in zijn bussen moest afschaffen. Dit leidde tot meer protesten tegen de rassensegregatie. Intussen was de rechtszaak van Rosa Parks bij het [[Amerikaanse Hooggerechtshof]] beland. Daar werd zij in het gelijk gesteld en werd de scheiding tussen blanken en [[Afro-Amerikanen|zwarten]] [[grondwet|ongrondwettig]] verklaard. | ||
Begin [[1960-1969|jaren 60]] verhuisde Parks naar [[Detroit (Michigan)|Detroit]], waar ze tot haar dood woonde. Tussen 1965 en 1968 werkte ze als staflid voor [[John Conyers]], lid van het [[Huis van Afgevaardigden (Verenigde Staten)|Huis van Afgevaardigden]]. In 2004 bleek uit een medisch rapport dat Parks leed aan [[dementie]]. Ze overleed een jaar later in haar slaap. | Begin [[1960-1969|jaren 60]] verhuisde Parks naar [[Detroit (Michigan)|Detroit]], waar ze tot haar dood woonde. Tussen 1965 en 1968 werkte ze als staflid voor [[John Conyers]], lid van het [[Huis van Afgevaardigden (Verenigde Staten)|Huis van Afgevaardigden]]. In 2004 bleek uit een medisch rapport dat Parks leed aan [[dementie]]. Ze overleed een jaar later in haar slaap. | ||
===Voeding=== | |||
Toen zij opgroeide, had het gezin Parks weinig geld. Op jonge leeftijd kreeg Rosa Parks gezondheidsproblemen als gevolg van ongezonde voeding. Als gevolg hiervan nam ze gezonde voeding als een prioriteit in haar leven. Ze was meer dan 40 jaar [[vegetarisme|vegetariër]].<ref>{{aut|Judith Orloff}}, ''Positive Energy''</ref> | |||
=== Eerbetoon === | === Eerbetoon === | ||
* Als eerste vrouw in de geschiedenis van de Verenigde Staten werd haar lichaam tenslotte opgebaard in het [[Capitool (Washington D.C.)|Capitool]], een eer die normaal gesproken alleen aan presidenten en enkele [[oorlogsheld]]en gegund is. | * Als eerste vrouw in de geschiedenis van de Verenigde Staten werd haar lichaam tenslotte opgebaard in het [[Capitool (Washington D.C.)|Capitool]], een eer die normaal gesproken alleen aan presidenten en enkele [[oorlogsheld]]en gegund is. | ||
* Op 2 november 2005 vond in de ''Greater Grace Temple Church'' een herdenkingsdienst plaats met als sprekers onder andere [[Bill Clinton]], voordat Parks bijgezet werd in de ''Woodlawn Cemetery'' bij haar echtgenoot en haar moeder. | * Op 2 november 2005 vond in de ''Greater Grace Temple Church'' een herdenkingsdienst plaats met als sprekers onder andere [[Bill Clinton]], voordat Parks bijgezet werd in de ''Woodlawn Cemetery'' bij haar echtgenoot en haar moeder. | ||
* Op 27 februari 2013, kort na haar 100e geboortedag, werd in de [[National Statuary Hall]] op [[Capitol Hill]] door president [[Barack Obama]] een beeld ter nagedachtenis aan Rosa Parks onthuld. Eerder die maand was er in de VS een postzegel met haar beeltenis uitgebracht. | * Op 27 februari 2013, kort na haar 100e geboortedag, werd in de [[National Statuary Hall]] op [[Capitol Hill]] door president [[Barack Obama]] een beeld ter nagedachtenis aan Rosa Parks onthuld. Eerder die maand was er in de VS een postzegel met haar beeltenis uitgebracht. | ||
== Weblinks == | == Weblinks == | ||
* {{en}}[ | * {{en}}[https://www.achievement.org/autodoc/page/par0bio-1 Een biografie van Rosa Parks] | ||
{{Wikiquote|en}} | {{Wikiquote|en}} | ||
{{Commons}} | {{Commons}} | ||
{{Commonscat}} | {{Commonscat}} | ||
{{ | {{authority control|TYPE=p|GND=119472678 |LCCN=n/87/927953 |VIAF=18032665 |Wikidata=Q41921}} | ||
{{DEFAULTSORT:Parks, Rosa}} | {{DEFAULTSORT:Parks, Rosa}} | ||
[[Categorie:Afro-Amerikaanse geschiedenis]] | [[Categorie:Afro-Amerikaanse geschiedenis]] | ||
| Regel 35: | Regel 38: | ||
[[Categorie:Humanitair activist]] | [[Categorie:Humanitair activist]] | ||
[[Categorie:Mensenrechtenactivist]] | [[Categorie:Mensenrechtenactivist]] | ||
[[Categorie:Geboren in Alabama]] | |||
[[Categorie:Overleden in Michigan]] | |||
[[Categorie:Geboren in 1913]] | [[Categorie:Geboren in 1913]] | ||
[[Categorie:Overleden in 2005]] | [[Categorie:Overleden in 2005]] | ||
[[Categorie:Geboren op 4 februari]] | |||
[[Categorie:Overleden op 24 oktober]] | |||
{{groei}} | |||
Huidige versie van 9 nov 2024 om 02:26
Rosa Louise Parks-McCauley (Tuskegee, Alabama, 4 februari 1913 – Detroit, Michigan, 24 oktober 2005) was een Amerikaans burgerrechtenactiviste. Ze staat vooral bekend om het feit dat ze in 1955 weigerde haar zitplaats in een bus af te staan aan een blanke medepassagier.
Biografie
Jeugd
Rosa Parks werd geboren als Rosa Louise McCauley in Tuskegee, Alabama. Ze werd samen met haar broer Sylvester door haar moeder, een lerares, en door haar grootouders opgevoed. De vader had de familie in 1915 verlaten en was naar het noorden verhuisd.
Tot haar elfde jaar kreeg ze thuis les van haar moeder. Daarna bezocht ze de Montgomery Industrial School for Girls en de Booker T. Washington High School, beide scholen uitsluitend voor Afro-Amerikanen. Het grootste deel van haar leven werkte ze als naaister.
In 1932 trouwde ze met Raymond Parks, een haarkapper, die actief was in de beweging voor stemrecht voor Afro-Amerikanen: de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP). Rosa Parks was methodiste en ging naar de African Methodist Episcopal Church.
Burgerrechtenbeweging
Parks werd in december 1943 secretaresse bij het NAACP in Montgomery, naast haar beroep als naaister. De rassensegregatie was in die tijd in Montgomery overal te voelen: er waren aparte scholen, parkbanken, of liften voor „Whites only” en „Coloreds only” (enkel voor blanken of enkel voor kleurlingen). In de autobussen waren er vooraan vier rijen zitplaatsen voor blanken gereserveerd. Vaak bleven die onbezet, maar ze mochten niet gebruikt mochten worden door de Afro-Amerikaanse passagiers. Het voor hen gereserveerde deel achteraan in de bus was meestal overvol. De kleurlingen mochten in het midden van de bus gaan zitten, maar zodra een enkele blanke passagier hier wou gaan zitten, moesten ze de hele rij ontruimen, zodat de afscheiding tussen de rassen bewaard bleef.
Op 1 december 1955 wenste een blanke persoon in het midden van de bus te gaan zitten omdat de rijen vooraan in de bus volzet waren. Iedereen maakte de rij vrij, behalve de toen 42-jarige Rosa Parks. Zij bleef zitten, niet omdat ze fysiek moe was, maar omdat ze het moe was om steeds te moeten toegeven. Daarop haalde de buschauffeur James Blake de politie. Parks werd gearresteerd wegens het verstoren van de openbare orde. Op 5 december werd ze veroordeeld tot een boete van 10 dollar en 4 dollar griffiekosten.
Martin Luther King, toen een nieuwkomer in Montgomery, begon de geweldloze „Montgomery-busboycot”, waardoor het busbedrijf bijna failliet ging en uiteindelijk de scheiding van blanken en zwarten in zijn bussen moest afschaffen. Dit leidde tot meer protesten tegen de rassensegregatie. Intussen was de rechtszaak van Rosa Parks bij het Amerikaanse Hooggerechtshof beland. Daar werd zij in het gelijk gesteld en werd de scheiding tussen blanken en zwarten ongrondwettig verklaard.
Begin jaren 60 verhuisde Parks naar Detroit, waar ze tot haar dood woonde. Tussen 1965 en 1968 werkte ze als staflid voor John Conyers, lid van het Huis van Afgevaardigden. In 2004 bleek uit een medisch rapport dat Parks leed aan dementie. Ze overleed een jaar later in haar slaap.
Voeding
Toen zij opgroeide, had het gezin Parks weinig geld. Op jonge leeftijd kreeg Rosa Parks gezondheidsproblemen als gevolg van ongezonde voeding. Als gevolg hiervan nam ze gezonde voeding als een prioriteit in haar leven. Ze was meer dan 40 jaar vegetariër.[1]
Eerbetoon
- Als eerste vrouw in de geschiedenis van de Verenigde Staten werd haar lichaam tenslotte opgebaard in het Capitool, een eer die normaal gesproken alleen aan presidenten en enkele oorlogshelden gegund is.
- Op 2 november 2005 vond in de Greater Grace Temple Church een herdenkingsdienst plaats met als sprekers onder andere Bill Clinton, voordat Parks bijgezet werd in de Woodlawn Cemetery bij haar echtgenoot en haar moeder.
- Op 27 februari 2013, kort na haar 100e geboortedag, werd in de National Statuary Hall op Capitol Hill door president Barack Obama een beeld ter nagedachtenis aan Rosa Parks onthuld. Eerder die maand was er in de VS een postzegel met haar beeltenis uitgebracht.
Weblinks
(en) Citaten van of over Rosa Parks op Wikiquote
Vrije mediabestanden over Rosa Parks op Wikimedia Commons
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Rosa Parks op Wikimedia Commons.
Q41921 (reasonator) Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Bing Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • tekst herschrijven met scribbr.io •
- º Judith Orloff, Positive Energy