Witte kool: verschil tussen versies

Huidige versie van 14 aug 2024 om 07:10

Witte kool

Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:	Malviden
Orde:	Brassicales
Familie:	Brassicaceae, ook bekend als Cruciferae (Kruisbloemenfamilie)
Geslacht:	Brassica

Variëteit

Brassica oleracea convar. capitata
var. alba

Witte kool, (ook geschreven als wittekool), wetenschappelijke naam: Brassica oleracea convar. capitata / var. alba ^[1]) is een type kabuiskool (kabuis, buiskool).^[2] Ze wordt vooral geteeld voor de verwerking tot zuurkool, maar ook voor de verse markt. Het is een van de oudste koolsoorten. De teelt vindt vanouds voornamelijk plaats in West-Friesland (Noord-Holland), omdat daar geen aantasting door knolvoet optreedt. Dit is ook terug te vinden in de rasnamen, zoals in Langendijker Bewaar en Roem van Enkhuizen.

Ook vindt er nog teelt plaats in Limburg en Noord-Brabant, maar daar moet een ruime vruchtwisseling toegepast worden.

Soorten

Van witte kool bestaan twee typen:

het spitse type, (witte) spitskool genoemd, ook bij groene savooikool komt een spits type voor, en
het ronde type, wittekool.

Teelt

Er worden de volgende teeltwijzen onderscheiden:

Spitskool teelt voor de vroegste teelt met oogst in juni en soms ook voor de zomerteelt
Zomerteelt met oogst in juli en augustus
Vroege herfstteelt met oogst in september en begin oktober
Late herfstteelt met oogst in oktober
Bewaarteelt met oogst in november

Inhoudsstoffen

Witte kool heeft een hoog vitamine C gehalte en bevat thiocyanaat dat een antibiotische werking heeft. In tegenstelling tot veel andere groenten bevat witte kool vrijwel geen nitraat.

100 gram verse kool bevat:^[3]^[4]

25 calorieën = 104 kJ
3 g koolhydraten
- waarvan suikers: 0 g
1,4 g proteïne
46 mg calcium
0,5 mg ijzer
46 mg vitamine C
12 mg vitamine A
0,04 mg vitamine B1
0,04 mg vitamine B2
0,1 mg vitamine B6
1,7 mg vitamine E

Ziekten en beschadigingen

Buiten Noord-Holland is knolvoet (Plasmodiophora brassicae) de belangrijkste ziekte. Witte kool wordt ook vaak geteisterd door rupsaantastingen, onder andere door het Groot koolwitje, Klein koolwitje, koolbladroller, kooluil en koolmot, die veelvuldig voorkomen. Daarnaast komt aantasting voor van de koolvlieg en de koolgalmug.

Namen in andere talen

Deens: hvidkål of spidskål
Duits: Weisskohl of Weisskraut (vooral zuidelijk Duits), of gewoon Kraut.
De Duitsers hadden hieraan hun Engelse bijnaam (een etnofaulisme) te danken.
Engels: white cabbage
Fins: keräkaali
Frans: chou cabus
Italiaans: cavolo cappuccio bianco
Portugees: couve repolho
IJslands: hvítkál
Zweeds: vitkål

Culinair

zuurkool: door melkzure fementatie geconserveerde witte kool
kimchi: Koreaanse pikante gefermenteerde witte kool

Verwijzingen

Zie ook

Biologische zaaitabel

Vrije mediabestanden over kool op Wikimedia Commons

[1] º http://www.cpvo.europa.eu/documents/TP/vegetales/TP_048-2_BRASSICA_OLERACEA_CAPITATA.pdf zie blz. 24 voor wetenschappelijke naam

[2] º http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M029421

[3] º https://www.nutritionvalue.org/Cabbage%2C_raw_nutritional_value.html

[4] º https://www.buffcoach.net/ernaehrung/naehrwerte/gemuese/19785-naturprodukt-weisskohl

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Taxobox| type =  plant
-| naam =  Wittekool
+| naam =  Witte kool
 | afbeelding = 800px-Spitzkraut.jpg
-| afbeeldingtekst =Wittekool
+| afbeeldingtekst =Witte kool
 | rijk = ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
 | stam = ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
@@ Regel 10: / Regel 10: @@
 | clade4 = [[Malviden]]
 | orde = ''[[Brassicales]]''
-| familie = ''[[Brassicaceae]]'' (Kruisbloemenfamilie)
+| familie = ''[[Brassicaceae]]'', ook bekend als ''[[Cruciferae]]'' (Kruisbloemenfamilie)
 | geslacht= ''[[Brassica]]''
 | taxon= [[Variëteit (biologie)|Variëteit]]
@@ Regel 17: / Regel 17: @@
 | datum =
   }}
+'''Witte kool''', (ook geschreven als '''wittekool'''), wetenschappelijke naam: '''Brassica oleracea''' convar. '''capitata'''  / var. '''alba''' <ref>http://www.cpvo.europa.eu/documents/TP/vegetales/TP_048-2_BRASSICA_OLERACEA_CAPITATA.pdf zie blz. 24 voor wetenschappelijke naam</ref>) is een type [[kabuiskool]] (kabuis, buiskool).<ref>http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M029421</ref> Ze wordt vooral geteeld voor de verwerking tot [[zuurkool]], maar ook voor de verse markt. Het is een van de oudste koolsoorten. De teelt vindt vanouds voornamelijk plaats in West-Friesland (Noord-Holland), omdat daar geen aantasting door [[knolvoet]] optreedt. Dit is ook terug te vinden in de [[plantenras|rasnamen]], zoals in Langendijker Bewaar en Roem van Enkhuizen.
-'''Wittekool''' oftewel '''Brassica oleracea''' convar. '''capitata'''  / var. '''alba''' <ref>http://www.cpvo.europa.eu/documents/TP/vegetales/TP_048-2_BRASSICA_OLERACEA_CAPITATA.pdf zie blz. 24 voor wetenschappelijke naam</ref>) wordt vooral voor de verwerking tot [[zuurkool]], maar ook voor de verse markt geteeld. Het is een van de oudste koolsoorten. De teelt vindt vanouds voornamelijk plaats in West-Friesland (Noord-Holland), omdat daar geen aantasting door [[knolvoet]] optreedt. Dit is ook terug te vinden in de [[plantenras|rasnamen]], zoals in Langendijker Bewaar en Roem van Enkhuizen.
+Ook vindt er nog teelt plaats in Limburg en Noord-Brabant, maar daar moet een ruime [[vruchtwisseling]] toegepast worden.
-<br>Ook vindt er nog teelt plaats in Limburg en Noord-Brabant, maar daar moet een ruime [[vruchtwisseling]] toegepast worden.
 == Soorten ==
-Van wittekool bestaan twee typen:
+Van witte kool bestaan twee typen:
-*het spitse type, (witte) spitskool genoemd, ook bij [[savooiekool|groene savooiekool]] komt een spits type voor, en
+*het spitse type, (witte) spitskool genoemd, ook bij [[savooikool|groene savooikool]] komt een spits type voor, en
 *het ronde type, wittekool.
@@ Regel 35: / Regel 35: @@
 ==Inhoudsstoffen==
-Wittekool heeft een hoog [[vitamine C]] gehalte en bevat [[thiocyanaat]] dat een [[antibioticum|antibiotische]] werking heeft. In tegenstelling tot veel andere groenten bevat witte kool vrijwel geen [[nitraat]].
+Witte kool heeft een hoog [[vitamine C]] gehalte en bevat [[thiocyanaat]] dat een [[antibioticum|antibiotische]] werking heeft. In tegenstelling tot veel andere groenten bevat witte kool vrijwel geen [[nitraat]].
-gram verse kool bevat:
+gram verse kool bevat:<ref>https://www.nutritionvalue.org/Cabbage%2C_raw_nutritional_value.html</ref><ref>https://www.buffcoach.net/ernaehrung/naehrwerte/gemuese/19785-naturprodukt-weisskohl</ref>
-*110 [[joule|kJ]]
-* 4 g koolhydraten
+*25 calorieën = 104 [[joule|kJ]]
-* 2 g eiwit
+* 3 g koolhydraten
-* 50 mg calcium
+** waarvan suikers: 0 g
+* 1,4 g proteïne
+* 46 mg calcium
 * 0,5 mg ijzer
-* 50 mg vitamine C
+* 46 mg vitamine C
-* 0,04 mg vitamine B1
+* 12 mg vitamine A
-* 0,04 mg vitamine B2
+* 0,04 mg vitamine B1<!--check pls. -->
+* 0,04 mg vitamine B2<!--Check pls. -->
+* 0,1 mg vitamine B6
+* 1,7 mg vitamine E
 ==Ziekten en beschadigingen==
-Buiten Noord-Holland is [[knolvoet]] (''Plasmodiophora brassicae'') de belangrijkste ziekte. Wittekool wordt ook vaak geteisterd door rupsaantastingen, onder andere door het [[Groot koolwitje]], [[Klein koolwitje]], [[koolbladroller]], [[kooluil]] en [[koolmot]], die veelvuldig voorkomen. Daarnaast komt aantasting voor van de [[koolvlieg]] en de [[koolgalmug]].
+Buiten Noord-Holland is [[knolvoet]] (''Plasmodiophora brassicae'') de belangrijkste ziekte. Witte kool wordt ook vaak geteisterd door rupsaantastingen, onder andere door het [[Groot koolwitje]], [[Klein koolwitje]], [[koolbladroller]], [[kooluil]] en [[koolmot]], die veelvuldig voorkomen. Daarnaast komt aantasting voor van de [[koolvlieg]] en de [[koolgalmug]].
-== Zie ook ==
+===Namen in andere talen===
-*[[Biologische zaaitabel]]
+*Deens: hvidkål of spidskål
+*Duits: Weisskohl of Weisskraut (vooral zuidelijk Duits), of gewoon Kraut.<br>De Duitsers hadden hieraan hun Engelse bijnaam (een [[etnofaulisme]]) te danken.
+*Engels: white cabbage
+*Fins: keräkaali
+*Frans: chou cabus
+*Italiaans: cavolo cappuccio bianco
+*Portugees: couve repolho
+*IJslands: hvítkál
+*Zweeds: vitkål
-===Namen in andere talen===
+==Culinair==
-*Deens: Hvidkål of Spidskål
+* [[zuurkool]]: door melkzure fementatie geconserveerde witte kool
-*Duits: Weisskohl of Weisskraut
+* [[kimchi]]: Koreaanse pikante gefermenteerde witte kool
-*Engels: White cabbage
-*Fins: Keräkaali
-*Frans: Chou cabus
-*Italiaans: Cavolo cappuccio bianco
-*Portugees: Couve repolho
-*IJslands: Hvítkál
-*Zweeds: Vitkål
-===Referenties===
+===Verwijzingen===
 {{reflist}}
+== Zie ook ==
+*[[Biologische zaaitabel]]
 {{commons|cabbage|kool}}
 [[Categorie:Spitskool]]
 [[Categorie:Bladgroente]]