Cyriel Rousseeu

Cyriel Rousseeu (Watou, 7 november 1882 – Antwerpen, 30 augustus 1968) was een actief Vlaamsgezinde.

Levensloop

Zoon uit een West-Vlaams boerengezin, week Rousseeu in 1906 uit naar Antwerpen en werd er trambediende. In 1911 ontmoette hij August Borms, aan wie hij vroeg het voorzitterschap te willen aanvaarden van een afdeling van de Groeningerwacht in Merksem. Hij kreeg het idee voor de oprichting van Pro Westlandia, een vereniging die de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen en Zuid-West-Vlaanderen zou bevorderen. De vereniging werd opgericht en van 1911 tot 1914 was hij er de secretaris van.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog volgde hij Borms in het activisme. Hij zette zich in voor de Vlaamse krijgsgevangenen in Duitsland. Hij verzamelde in anderhalf jaar en stuurde naar hen op: 21.000 boeken en 30.000 brochures en liederenbundels. In augustus 1917 trok hij naar Göttingen als ’bestendig afgevaardigde’ van de Raad van Vlaanderen in het Belgisch krijgsgevangenenkamp. Als activistisch propagandist organiseerde hij er politieke, sociale en culturele activiteiten.

In 1918 bleef hij in Duitsland en in 1919 werd hij bij verstek tot 18 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Hij keerde naar België terug, kreeg opnieuw een proces en werd vrijgesproken. In de jaren 1920 bleef hij druk corresponderen met de in de gevangenis verblijvende en ter dood veroordeelde Borms, die zelf een 300-tal brieven voor Rousseeu naar buiten wist te smokkelen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Rousseeu actief in de collaborerende Zannekinwerkgemeenschap en publiceerde enkele artikelen in het blad Volk en Staat. Hij werd dan ook na de Tweede Wereldoorlog gearresteerd, maar kwam in november 1945 zonder veroordeling vrij.

Hij werd voorzitter van het Erecomité Dr. A. Borms en bleef ijveren voor diens vrijlating en, na zijn executie, voor zijn eerherstel. Hij werkte ook mee aan de Bormsherdenking in april 1966 en was tweemaal spreker op de Frans-Vlaamse Cultuurdagen in Waregem. Hij werkte mee aan de voorbereiding van de eerste Taal- en Letterkundige Dag in Steenvoorde, die de dag na zijn overlijden plaatsvond.

Rousseeu schreef uitgebreide memoires, die bewaard worden in het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven. Hij had niet de bedoeling ze te publiceren, maar bedoelde ze als hulp bij studies over het leven en het werk van Borms.

Publicaties

• Hoe de Vlaamschgezinden ginder achter het front denken, in: Het Vlaamsche Nieuws, 9 januari 1916.
• Vlaamsche krijgsgevangenen en Vlaanderens Politieke Zelfstandigheid, in: Het Vlaamsche Nieuws, 28 februari 1918.
• Van onze Vlaamsche krijgsgevangenen in Duitschland, in: Het Vlaamsche Nieuws, 1 oktober 1918.

Literatuur

• A. BORMS, Bij een 60sten verjaardag, in: Volk en Staat, 7 november 1942.
• Cyriel Rousseeu tachtig jaar, in: ’t Pallieterke, 15 november 1962.
• Gaston DURNEZ, ’Mijn vriend Dr. Borms’. Cyriel Rousseau vertelt, in: De Standaard, 14 juni 1965.
• Luc VERBEKE, In memoriam. Cyriel Rousseeu, in: Ons Erfdeel, december 1968.
• Luc VERBEKE, Vlaanderen in Frankrijk: taalstrijd en Vlaamse Beweging in Frans- en Zuid-Frankrijk, 1970.
• M. NUYTTENS & M. SOMERS, Een nieuwe kijk op Pro Westlandia, in: De Franse Nederlanden, 1984.
• W. DOLDERER, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt, Kasseler Forschungen zur Zeitgeschichte, 1989.
• Wouters, Nico met aanvulling van Bourel, Wido, Rousseeu, Cyriel, in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Lannoo, Tielt, 1998. Herwerkte uitgave 2023.