Henricus Oort

Henricus Oort (Eemnes, 27 december 1836 – Leiden, 13 december 1927) was een Nederlands vrijzinnig protestants theoloog en oriëntalist. Hij werkte mee aan de Leidse Vertaling van de Bijbel.

Leven

Henricus Oort was de zoon van dominee Henricus Lucas Oort en diens echtgenote Dina Maria Blom. Hij ging naar school in zijn geboortestad Eemnes en in Delft. Later vervolgde hij zijn opleiding aan de gymnasia in Delft en Den Haag. In 1854 studeerde hij aan de Universiteit Leiden. Hij kreeg les van Carel Gabriel Cobet, Matthias de Vries, Theodoor Willem Johannes Juynboll, Johannes Jacobus Prins, Nicolaas Christiaan Kist, Johannes Henricus Scholten en Abraham Kuenen. Op 1 oktober 1860 promoveerde hij onder Kuenen met de doctoraatsverhandeling Disputatio de pericope Num. XXII:2-XXIV historiam Bileami continente in de theologie.

In 1860 werd hij dominee in Santpoort en in 1866 in Harlingen. Op 31 maart 1873 werd hij hoogleraar aan het Athenaeum Illustre Amsterdam voor het Oude Testament, Hebreeuws, geschiedenis van de Hebreeën, Arabisch, Syrisch, Aramees, Logica en Metafysica, welke taak hij op zich nam met de inaugurele lezing De tegenwoordige toestand der Israëlietische oudheidkunde. Op 27 september 1875 werd hij benoemd tot hoogleraar Hebreeuws, geschiedenis van Israël en interpretatie van het Oude Testament aan de Universiteit van Leiden, die hij op 10 december 1875 aannam met de inaugurele rede Israël, het volk van den godsdienst.

In 1877 werd hij ontheven van de lezingen over de interpretatie van het Oude Testament en in 1891/92 was hij betrokken bij de organisatorische taken van de universiteit als rector van het Alma Mater. Hij was ook ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Op 7 mei 1907 werd hij emeritus en op 16 september 1907 ging hij officieel met pensioen.

Familie

Op 28 november 1860 huwde hij in Leiden met Elisabeth Wilhelmina de Goeje (Menaldumadeel, 31 augustus 1838 – Leiden, maart 1906). Zij was de dochter van dominee Pieter de Goeje (Enkhuizen, 4 juni 1806 – Heerenveen, 8 januari 1854) en Wilhelmina Bernardina von Schilling (Lingen, 1 augustus 1810 – Leiden, 10 mei 1872), die op 9 maart 1832 in Leiden waren getrouwd.

Van de kinderen in dit gezin zijn bekend:

• Henricus Lucas Oort (Santpoort, 6 maart 1864 – Utrecht, 9 januari 1925), dominee
• Reinoud Oort (1873–1910), dominee
• Abraham Hermanus Oort (Harlingen – Leiden, 12 mei 1941), huwde op 14 september 1897 in Leiden met Ruth Hannah Faber (overleden in Leiden, 20 november 1957), dochter van Jan Faber en Henrietta Sophia Susanna Schaaij.
• Dina Maria Oort (geboren in Velsen), huwde op 12 juli 1883 in Leiden met de arts dr. François Delhez
• Jeannette Maria Oort (geboren in Leiden, 28 maart 1881)

Werken (selectie)

• De dienst der Baälim in Israël, Leiden 1864, naar het Engels vertaald door J. W. Colenso in 1865
• Het menschenoffer in Israël, Haarlem 1865
• Jeremia in de lijst van zijn tijd, Leiden 1866
• Twaalf wonderspreuken van Jezus, ’s-Hertogenbosch 1868
• Handleiding om bijbelsche verhalen met kinderen te bespreken, vooral ten dienste van zondagsscholen, 1870
• Twaalf wonderspreuken van Jezus, 1870, 1892
• De Bijbel voor jongelieden, Haarlem 1871–1874, 6-delig. (met dr. J. Hooykaas Herderschee)
• De tegenwoordige toestand der Israëlietische oudheidkunde, Leiden 1873
• Godsdienst volgens de beginselen der ethische richting onder de modernen, 1876
• De laatste eeuwen van Israëls volksbestaan. 1877 en 1878, 2-delig, 2e oplage in 1915
• Antwoord aan T. Tal, Amsterdam 1880
• Een moeilijke plaats uit den Talmud, in: Eigen Haard, 1880, Nr. 1.
• Evangelie en Talmud uit het oogpunt der zedelijkheid vergeleken, Leiden 1881, Engelse vertaling: The Talmud and the New Testament, in: The Modern Review, 1883, deel 4, p. 464–494 en p. 728–752
• Der Ursprung der Blutbeschuldigung gegen die Juden, Leiden, Leipzig 1884
• Eene geloofsbelijdenis, 1897
• Textus Hebraici Emendationes Quibus In Vetere Testamento Neerlandice Vertendo, 1900
• Ons leven in God, 1902
• De bergrede, 1905
• Wat weten wij van Jezus?, 1911
• De dwaasheid der prediking van Jezus, 1913
• Uit de prediking van Jezus, 1917
• Het christendom dat komt, 1918

Literatuur

• C. Houtman: Oort, Henricus, in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme. Kok, Kampen, 1998, ISBN 9024292697, deel 4, p. 350 (Online)
• C. E. Hooykaas: Levensbericht van Henricus Oort (27 December 1836-13 December 1927), in: Handelingen en mededeelingen van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, over het jaar 1928-1929. E. J. Brill, Leiden 1929, p. 77 (Online op dbnl.org)
• B. D. Eerdmans: PROF. DR. H. OORT. †, in: Jaarboekje voor Geschiedenis en Oudheidkunde van Leiden en Rijnland. A.W. Sijthoff’s, Leiden, 1928 (Online PDF)