Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Johan Legemaate: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Johan_Legemaate&oldid=57701756 7 dec 2020 ‎ BonteKraai)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Johan_Legemaate&oldid=57796203 20 dec 2020 Myrte84)
 
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Schermafbeelding 2020-12-04 162045.jpg|miniatuur|Johan Legemaate (2017)]]
<!-- [[Bestand:Schermafbeelding 2020-12-04 162045.jpg|miniatuur|Johan Legemaate (2017)]] -->
'''Johan Legemaate''' ([[Zierikzee]], [[11 november]] [[1958]]) is hoogleraar gezondheidrecht aan de [[Universiteit van Amsterdam]] (UvA) en [[Amsterdam UMC]].<ref>[https://www.researchgate.net/profile/Johan_Legemaate ResearchGate]––profiel</ref> Zijn wetenschappelijke werkzaamheden bij de juridische faculteit van de UvA combineert hij met werkzaamheden als juridisch adviseur voor het [[Academisch Medisch Centrum]] (AMC). Deze combinatie van wetenschap en praktijk is een rode draad in de carrière van Legemaate.  
'''Johan Legemaate''' ([[Zierikzee]], [[11 november]] [[1958]]) is hoogleraar gezondheidrecht bij het [[Amsterdam UMC]]<ref>[https://www.researchgate.net/profile/Johan_Legemaate ResearchGate]––profiel</ref> en de [[Universiteit van Amsterdam]] (UvA). Zijn wetenschappelijke activiteiten bij de medische en juridische faculteiten van de UvA combineert hij met werkzaamheden als juridisch adviseur van de locatie AMC van het Amsterdam UMC. Deze combinatie van wetenschap en praktijk is een rode draad in de carrière van Legemaate.  


== Opleiding ==
== Opleiding ==
Johan Legemaate is opgegroeid in Zierikzee en op zijn negende naar Sas van Gent verhuisd. In [[Terneuzen (stad)|Terneuzen]] heeft Legemaate het [[Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs|VWO]] gevolgd. Het kiezen van een studie bleek lastig. De voorkeur van Legemaate ging uit naar de journalistiek. Na een dag meelopen met een Zeeuwse journalist adviseerde hij Legemaate rechten te gaan studeren in verband met het perspectief op de arbeidsmarkt. Zodoende is Legemaate na het VWO rechten gaan studeren aan de [[Universiteit Utrecht|Universiteit van Utrecht]]. Gedurende zijn studie heeft Legemaate als vrijwilliger gewerkt in de wetswinkel in Utrecht.  
Johan Legemaate volgde middelbaar onderwijs ([[Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs|VWO]]) in [[Terneuzen (stad)|Terneuzen]]. Van 1977 tot 1982 studeerde hij rechten aan de [[Universiteit Utrecht|Universiteit van Utrecht]]. Gedurende zijn studie heeft Legemaate als vrijwiller gewerkt in de wetswinkel in Utrecht. Tijdens de laatste jaren van deze studie werkte hij als vrijwilliger in een wetswinkel die zich richtte op het ondersteunen van psychiatrische patiënten bij schendingen van hun rechten. In 1991 promoveerde Legemaate aan de UvA op een proefschrift getiteld “De rechtspositie van vrijwillig opgenomen psychiatrische patiënten”. Zijn promotor was prof. dr. H.J.J. Leenen.  
 
Tijdens zijn eerste baan heeft Legemaate een promotieonderzoek gedaan. Hij is in 1991 gepromoveerd op het thema "''De rechtspositie van vrijwillig opgenomen psychiatrische patiënten"'' onder begeleiding van Prof. H.H.J. Leenen.


== Loopbaan ==
== Loopbaan ==
Johan Legemaate is zijn loopbaan in 1982 gestart als juridisch medewerker bij de [[Stichting Patienten Vertrouwenspersoon]] (PVP). In 1991 is Legemaate gestart als beleidsmedewerker, en later hoofd juridische afdeling bij de [[KNMG]], wat hij bleef tot 2010. Van 1993 tot 2002 was hij hoogleraar gezondheidsrecht aan de [[Erasmus Universiteit Rotterdam|Universiteit van Rotterdam]], en van 2005 tot 2010 bijzonder hoogleraar gezondheidrecht aan de [[Vrije Universiteit Amsterdam|Vrije Universiteit van Amsterdam]]. Sinds 2010 is Legemaate werkzaam als hoogleraar gezondheidsrecht aan de [[Universiteit van Amsterdam]] en het [[Amsterdam UMC]]. Dit combineert hij met diverse nevenwerkzaamheden op het gebied van gezondheidsrecht.<ref>{{Citeer web|url=https://www.uva.nl/programmas/masters/publiekrecht-gezondheidsrecht/maak-kennis-met-ons/docenten/johan-legemaate.html|titel=Prof. dr. Johan Legemaate - Master Gezondheidsrecht|bezochtdatum=2020-12-04|auteur=Universiteit van Amsterdam|datum=2019-07-03|werk=Universiteit van Amsterdam|taal=nl}}</ref>
Van 1982 tot 1991 werkte Legemaate als juridisch medewerker van de Stichting Patientenvertrouwenspersoon Geestelijke Gezondheidszorg in Utrecht (Stichting  (PVP<ref>{{Citeer web|url=https://pvp.nl/WVGGZ/|titel=Home - Stichting PVP|bezochtdatum=2020-12-20|werk=pvp.nl}}</ref>). Deze functie sloot goed aan bij zijn eerdere ervaringen als wetswinkelier in de psychiatrie. Na het voltooien van zijn proefschrift in 1991 stapte hij over als jurist naar de [[KNMG]], de grootste artsenorganisatie van Nederland. Daar werkte hij met een korte onderbreking tot september 2010. Hij combineerde zijn functie bij de [[KNMG]] met universitaire aanstellingen als hoogleraar gezondheidsrecht ([[Erasmus Universiteit Rotterdam|Universiteit van Rotterdam]] 1993-2002, [[Vrije Universiteit Amsterdam|Vrije Universiteit van Amsterdam]] 2005-2010). In het najaar van 2010 verliet hij de [[KNMG]] om aan de slag te gaan als voltijds hoogleraar gezondheidsrecht bij de [[Universiteit van Amsterdam]], mede ten behoeve van het (toenmalige) [[Academisch Medisch Centrum|AMC]]. Dit combineert hij met diverse nevenwerkzaamheden op het gebied van gezondheidsrecht.<ref>{{Citeer web|url=https://www.uva.nl/programmas/masters/publiekrecht-gezondheidsrecht/maak-kennis-met-ons/docenten/johan-legemaate.html|titel=Prof. dr. Johan Legemaate - Master Gezondheidsrecht|bezochtdatum=2020-12-04|auteur=Universiteit van Amsterdam|datum=2019-07-03|werk=Universiteit van Amsterdam|taal=nl}}</ref>


== Nevenwerkzaamheden ==
== Onderwijs en onderzoek ==
*Lid begeleidingscommissie [[ZonMw]]; onderzoek "voltooid leven". 2018-2020.
*Raadsheer plaatsvervanger gerechtshof Den Bosch (medische strafkamer), sinds 2017.
*Lid van de Raad van Toezicht van het [[Deventer Ziekenhuis]], sinds 2017.
*Lid raad voor civiel-militaire zorg en onderzoek (RZO), sinds 2015.
*Voorzitter klachtencommissie SCEN-artsen. 2011-2019.
*Lid Centraal Tuchtcollege Gezondheidszorg, sinds 2012.
*Lid Raad van Advies [[College Bescherming Persoonsgegevens|College Bescherming persoonsgegevens]], 2010-2019.
*Lid [[gezondheidsraad]]. 2006 - 2015.<ref>[https://www.uva.nl/profiel/l/e/j.legemaate/j.legemaate.html UVA]––profiel</ref>


== Mediaoptredens ==
=== Onderwijs ===
Met enige regelmaat licht Legemaate in de media gezondheidsrechtelijke thema's toe.  
Aan de juridische faculteit van de [[Universiteit van Amsterdam|UvA]] is Legemaate opleidingsdirecteur van de Master Gezondheidsrecht, een van de twee masters op dit gebied in Nederland<ref>{{Citeer web|url=https://www.uva.nl/programmas/masters/publiekrecht-gezondheidsrecht/gezondheidsrecht.html|titel=Master Gezondheidsrecht|bezochtdatum=2020-12-20|auteur=Universiteit van Amsterdam|datum=2020-04-12|werk=Universiteit van Amsterdam|taal=nl}}</ref>. Oorspronkelijk was deze master een track binnen de master publiekrecht. In 2019 werd deze track onder leiding van Legemaate omgevormd tot een zelfstandige master. Legemaate coördineert deze master en draagt bij aan het onderwijsprogramma. In 2015 werd Legemaate binnen de juridische faculteit verkozen tot docent van het jaar en werd hij genomineerd voor de titel van UvA-docent van het jaar. Die laatste titel ging dat jaar naar een hoogleraar van een andere faculteit <ref>{{Citeer web|url=https://student.uva.nl/content/nieuws/2016/01/bas-de-bruin-winnaar-docent-van-het-jaar-2015.html|titel=Bas de Bruin winnaar Docent van het Jaar 2015 - UvA Studenten|bezochtdatum=2020-12-20|auteur=Universiteit van Amsterdam|datum=2016-11-01|werk=UvA Studentensite NL - Universiteit van Amsterdam|taal=nl}}</ref>.


=== TV-optredens ===
=== Onderzoek ===
In 2016 sprak hij in Nieuwsuur over 'Wanneer mag mijn kind sterven'.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2110603-wanneer-mag-mijn-kind-sterven.html Nieuwsuur 12 juni 2016]</ref>
Al sinds zijn jaren aan de [[Erasmus Universiteit Rotterdam|Erasmus Universiteit]] richt het wetenschappelijk onderzoek van Legemaate zich vooral op de spanning tussen de theorie van het recht en de praktijk van de gezondheidszorg. Sinds 1999 is hij betrokken geweest bij een groot aantal wetsevaluaties op dit gebied, onder meer die van de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (1999), de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (2000), de [[Euthanasie|Euthanasiewet]] (2012 en 2017)<ref>{{Citeer web|url=https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/05/23/derde-evaluatie-wet-toetsing-levensbeeindiging-op-verzoek-en-hulp-bij-zelfdoding|titel=Derde evaluatie Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding - Rapport - Rijksoverheid.nl|bezochtdatum=2020-12-20|auteur=Ministerie van Algemene Zaken|datum=2017-05-23|werk=www.rijksoverheid.nl|taal=nl-NL}}</ref> en de Wet afbreking zwangerschap (2020). Ook nam hij deel aan thematische wetsevaluaties naar zelfbeschikking in de zorg (2013), toezicht op de kwaliteit van zorg (2013) en gedwongen zorg (2014)<ref>{{Citeer web|url=https://publicaties.zonmw.nl/thematische-wetsevaluatie-gedwongen-zorg/|titel=Thematische wetsevaluatie gedwongen zorg - ZonMw Digitale Publicaties|bezochtdatum=2020-12-20|werk=publicaties.zonmw.nl|taal=nl}}</ref>. In 2021-2022 is hij de projectleider van de evaluatie van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en de Wet zorg en dwang.
In 2017 bij [[Kassa (televisieprogramma)|Kassa]] over 'Moeizame procedures voor schadevergoeding bij medische fouten'.<ref>[https://www.bnnvara.nl/kassa/artikelen/moeizame-procedure-voor-schadevergoeding-bij-medische-fouten Kassa 25 maart 2017]</ref>


=== Geschreven media ===
De wetenschappelijke publicaties van Legemaate richten zich vooral op de rechten van de patiënt, de regulering van de kwaliteit van zorg en medisch handelen rond het levenseinde. Samen met Anniek de Ruijter staat Legemaate aan het hoofd van het Law Centre for Health and Life, dat eind 2020 binnen de juridische faculteit van de UvA is opgericht.
Legemaate is diverse malen geciteerd in artikelen, onder andere handelend over het wettelijk verbod op het zwijgcontract, de vaccinatieplicht en de juridische straf voor artsen bij code zwart, die ten onrechte wordt gevreesd.<ref>[https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wettelijk-verbod-op-zwijgcontract-is-overbodig~b4853261/ De Volkskrant 8 april 2016]</ref><ref> [https://nos.nl/artikel/2247297-vaccinatieplicht-kan-dat-wel-nee-maar-voer-de-druk-op-ouders-op.html NOS.nl 23 april 2018]</ref><ref>[https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/arts-hoeft-geen-juridische-straf-te-vrezen-bij-code-zwart~b4188eda/ Volkskrant 13 april 2020]</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2357255-indirecte-vaccinatieplicht-of-niet-er-zijn-minder-heftige-alternatieven.html NOS.nl 19 november 2020]</ref>


== Publicaties ==
Legemaate is (co)auteur van tal van richtlijnen op het gebied van ethiek en recht in de zorg, waaronder de de KNMG-richtlijn palliatieve sedatie 2005<ref>{{Citeer web|url=https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/palliatieve-zorg-en-palliatieve-sedatie.htm|titel=Palliatieve zorg en palliatieve sedatie|bezochtdatum=2020-12-20|werk=www.knmg.nl|taal=nl-NL}}</ref>, de GOMA 2010<ref>{{Citeer web|url=https://deletselschaderaad.nl/stichting-letselschade-raad/gedragscodes/gedragscode-medische-incidenten/|titel=Gedragscode Openheid medische incidenten (GOMA)|bezochtdatum=2020-12-20|werk=De Letselschade Raad|taal=nl}}</ref> en een handreiking over samenwerking in de zorg uit 2010<ref>{{Citeer web|url=https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/verantwoordelijkheidsverdeling.htm|titel=Verantwoordelijkheidsverdeling|bezochtdatum=2020-12-20|werk=www.knmg.nl|taal=nl-NL}}</ref>. Hij was ook betrokken bij de meeste recente herziening (in 2018) van de richtlijn over hulp bij zelfdoding aan patiënten met een psychische stoornis <ref>{{Citeer web|url=https://www.nvvp.net/website/nieuws/2018/richtlijn-levensbeeindiging-op-verzoek-in-de-psychiatrie-herzien|titel=Richtlijn levensbeëindiging op verzoek in de psychiatrie herzien|bezochtdatum=2020-12-20|werk=www.nvvp.net}}</ref>. Legemaate is ook een van de initiatiefnemers van het OPEN-project, waarin het AUMC, de Vrije Universiteit en het Nivel samenwerken. Dit project onderhoudt een leernetwerk van ziekenhuizen, die met elkaar best practices uitwisselen over het open en eerlijk informeren van patiënten na medische incidenten en fouten<ref>{{Citeer web|url=https://openindezorg.nl/|titel=OPEN: Onderzoekstraject van ziekenhuizen en wetenschappers|bezochtdatum=2020-12-20|werk=Open in de zorg|taal=nl}}</ref>.


=== Wetenschappelijke publicaties ===
Als deskundige op het gebied van het gezondheidsrecht geeft Legemaate regelmatig commentaar op actuele ontwikkelingen op radio of televisie, of in de schriftelijke media, over onderwerpen als levensbeeindiging bij minderjarigen<ref>{{Citeer web|url=https://nos.nl/l/2110603|titel='Wanneer mag mijn kind sterven?'|bezochtdatum=2020-12-20|werk=nos.nl|taal=nl}}</ref>, schadevergoeding na medische fouten<ref>{{Citeer web|url=https://www.bnnvara.nl/kassa/artikelen/moeizame-procedure-voor-schadevergoeding-bij-medische-fouten|titel=Moeizame procedure voor schadevergoeding bij medische fouten - Kassa - BNNVARA|bezochtdatum=2020-12-20|werk=Kassa|taal=nl}}</ref>, het gebruik van zwijgcontracten in de zorg<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b4853261|titel='Wettelijk verbod op zwijgcontract is overbodig'|bezochtdatum=2020-12-20|auteur=Loes Singeling|datum=2016-04-08|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref> en selectie van patiënten voor een IC-bed tijdens de coronapandemie<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b4188eda|titel=Arts hoeft geen juridische straf te vrezen bij code zwart|bezochtdatum=2020-12-20|auteur=Johan Legemaate, Maartje de Jong|datum=2020-04-13|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref>.
* Amendments of medical disciplinary law (2019). Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 163.


* Position of guidelines under new law: consequences of new legislation on health care quality (2014). Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 158, A7380–.
In 2007 kreeg Legemaate in het kader van een door het tijdschrift Mr. uitgeroepen verkiezing door vakgenoten de Gouden Peer Gezondheidsrecht uitgereikt, als beste jurist op het terrein van het gezondheidsrecht<ref>{{Citeer web|url=https://www.mr-online.nl/gouden-peer-en-gouden-stoofpeer-gezondheidsrecht/|titel=Gouden Peer en Gouden Stoofpeer Gezondheidsrecht|bezochtdatum=2020-12-20|datum=2007-03-02|werk=Mr. Online|taal=nl}}</ref>. Legemaate is hoofdredacteur van het Handboek Gezondheidsrecht, het meest gezaghebbende handboek binnen dit vakgebied.


* Ending life at the patient’s request: who sets the standards? (2013) Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 157(25), A6372–.  
== Nevenwerkzaamheden ==
 
Legemaate was 2004 tot 2012 voorzitter van de Vereniging voor Gezondheidsrecht. Hij maakt deel uit van de redactie van het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is hij toezichthouder geweest bij een aantal zorginstellingen, waaronder het [[Jeroen Bosch Ziekenhuis]] en het [[Deventer Ziekenhuis|Deventer Ziekenhuis.]] In dat kader maakte hij ook enkele jaren deel uit van de wetenschappelijke adviesraad van de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in de Zorg (NVTZ).  
* Wikken en wegen gezondheidsrecht in beweging : Rede Uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam op woensdag 11 mei 2011. Inaugurele rede Universiteit van Amsterdam. Vossiuspers UvA.
 
* Who really “owns” images made of patients? (2011) Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 155, A3061–.
 
* Beoordeel de dokter, maar wel toetsbaar. (2011) Medisch contact, 66(15), 942–944.


* Removing a patient from the practice list. (2010) Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 154(51-52), A2883–.
In 2012 werd Legemaate benoemd tot lid-jurist van het Centraal Tuchtcollege in de Gezondheidszorg. Ook is hij raadsheer-plaatsvervanger in de medische strafkamer van het [[Gerechtshof 's-Hertogenbosch|Gerechtshof Den Bosch]]. Eerder maakte Legemaate deel uit van de Gezondheidsraad, de raad van advies van de [[Autoriteit Persoonsgegevens]] en de Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO). Daarnaast was hij lid van tal van (begeleidings)commissies, onder andere in het kader van een politiek omstreden onderzoek naar de omvang van de groep mensen die het leven wil beëindigen op grond van een voltooid leven<ref>{{Citeer web|url=https://nos.nl/l/2320910|titel=Rapport 'voltooid leven': ruim tienduizend 55-plussers met doodswens|bezochtdatum=2020-12-20|werk=nos.nl|taal=nl}}</ref>.


* “Low trust” in de gezondheidszorg. (2009) Tijdschrift voor gezondheidsrecht, 33(5), 351–359. <nowiki>https://doi.org/10.1007/BF03081628</nowiki>
== Trivia ==
 
In zijn jonge jaren maakte Legemaate deel uit van carnavalsvereniging de Sasse Leutesnokkers<ref>{{Citeer web|url=http://www.leutesnokkers.nl/|titel=De Sasse Leutesnokkers|bezochtdatum=2020-12-20|werk=www.leutesnokkers.nl}}</ref>.
* Patiëntveiligheid en patiëntenrechten (2006). Inaugurele rede Vrije Universiteit Amsterdam. Bohn Stafleu van Loghum.
 
* Integrating health law and health policy: a European perspective. (2002) Health Policy (Amsterdam), 60(2), 101–110.<ref>[https://doi.org/10.1016/S0168-8510(01)00189-0 Elsevier]</ref>
 
* The development and implementation of patients’ rights: Dutch experience of the right to information. (2002) Medicine and Law, 21(4), 723–734.
 
* Physician-Assisted Suicide in Psychiatry: Developments in the Netherlands. (1997) Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 6(2), 175–188.<ref>[https://doi.org/10.1017/S0963180100007799 Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics]</ref>
 
* Legal aspects of Euro legislation: border crossing transfer of data. (1996) The International Journal of Risk & Safety in Medicine, 8(1), 55–59.<ref>[https://doi.org/10.3233/JRS-1996-8108]</ref>
 
* Legal aspects of euthanasia and assisted suicide in the Netherlands, 1973-1994. (1995) Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 4(1), 112–121.
 
* De rechtspositie van vrijwillig opgenomen psychiatrische patiënten. Dissertatie, Gouda Quint.
 
=== Boeken ===
* Veilig incident melden: context en randvoorwaarden (2007). Bohn Stafleu van Loghum.
 
* Knelpunten rond het medisch dossier. Koninklijke Vermande.
 
* Verantwoordingsplicht en aansprakelijkheid in de gezondheidszorg (1997) Tjeenk Willink.
 
* De WGBO: van tekst naar toepassing. Bohn Stafleu Van Loghum.
 
* Goed recht: de betekenis en de gevolgen van het recht voor de praktijk van de hulpverlening (1994). Vereniging voor Gezondheidsrecht.


{{Appendix}}
{{Appendix}}
 
{{authority control|TYPE=p|Wikidata= }}
{{DEFAULTSORT:Legemaate, Johan}}
{{DEFAULTSORT:Legemaate, Johan}}
[[Categorie:Nederlands hoogleraar]]
[[Categorie:Nederlands hoogleraar]]

Huidige versie van 21 dec 2020 om 01:05

Johan Legemaate (Zierikzee, 11 november 1958) is hoogleraar gezondheidrecht bij het Amsterdam UMC[1] en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zijn wetenschappelijke activiteiten bij de medische en juridische faculteiten van de UvA combineert hij met werkzaamheden als juridisch adviseur van de locatie AMC van het Amsterdam UMC. Deze combinatie van wetenschap en praktijk is een rode draad in de carrière van Legemaate.

Opleiding

Johan Legemaate volgde middelbaar onderwijs (VWO) in Terneuzen. Van 1977 tot 1982 studeerde hij rechten aan de Universiteit van Utrecht. Gedurende zijn studie heeft Legemaate als vrijwiller gewerkt in de wetswinkel in Utrecht. Tijdens de laatste jaren van deze studie werkte hij als vrijwilliger in een wetswinkel die zich richtte op het ondersteunen van psychiatrische patiënten bij schendingen van hun rechten. In 1991 promoveerde Legemaate aan de UvA op een proefschrift getiteld “De rechtspositie van vrijwillig opgenomen psychiatrische patiënten”. Zijn promotor was prof. dr. H.J.J. Leenen.

Loopbaan

Van 1982 tot 1991 werkte Legemaate als juridisch medewerker van de Stichting Patientenvertrouwenspersoon Geestelijke Gezondheidszorg in Utrecht (Stichting (PVP[2]). Deze functie sloot goed aan bij zijn eerdere ervaringen als wetswinkelier in de psychiatrie. Na het voltooien van zijn proefschrift in 1991 stapte hij over als jurist naar de KNMG, de grootste artsenorganisatie van Nederland. Daar werkte hij met een korte onderbreking tot september 2010. Hij combineerde zijn functie bij de KNMG met universitaire aanstellingen als hoogleraar gezondheidsrecht (Universiteit van Rotterdam 1993-2002, Vrije Universiteit van Amsterdam 2005-2010). In het najaar van 2010 verliet hij de KNMG om aan de slag te gaan als voltijds hoogleraar gezondheidsrecht bij de Universiteit van Amsterdam, mede ten behoeve van het (toenmalige) AMC. Dit combineert hij met diverse nevenwerkzaamheden op het gebied van gezondheidsrecht.[3]

Onderwijs en onderzoek

Onderwijs

Aan de juridische faculteit van de UvA is Legemaate opleidingsdirecteur van de Master Gezondheidsrecht, een van de twee masters op dit gebied in Nederland[4]. Oorspronkelijk was deze master een track binnen de master publiekrecht. In 2019 werd deze track onder leiding van Legemaate omgevormd tot een zelfstandige master. Legemaate coördineert deze master en draagt bij aan het onderwijsprogramma. In 2015 werd Legemaate binnen de juridische faculteit verkozen tot docent van het jaar en werd hij genomineerd voor de titel van UvA-docent van het jaar. Die laatste titel ging dat jaar naar een hoogleraar van een andere faculteit [5].

Onderzoek

Al sinds zijn jaren aan de Erasmus Universiteit richt het wetenschappelijk onderzoek van Legemaate zich vooral op de spanning tussen de theorie van het recht en de praktijk van de gezondheidszorg. Sinds 1999 is hij betrokken geweest bij een groot aantal wetsevaluaties op dit gebied, onder meer die van de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (1999), de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (2000), de Euthanasiewet (2012 en 2017)[6] en de Wet afbreking zwangerschap (2020). Ook nam hij deel aan thematische wetsevaluaties naar zelfbeschikking in de zorg (2013), toezicht op de kwaliteit van zorg (2013) en gedwongen zorg (2014)[7]. In 2021-2022 is hij de projectleider van de evaluatie van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en de Wet zorg en dwang.

De wetenschappelijke publicaties van Legemaate richten zich vooral op de rechten van de patiënt, de regulering van de kwaliteit van zorg en medisch handelen rond het levenseinde. Samen met Anniek de Ruijter staat Legemaate aan het hoofd van het Law Centre for Health and Life, dat eind 2020 binnen de juridische faculteit van de UvA is opgericht.

Legemaate is (co)auteur van tal van richtlijnen op het gebied van ethiek en recht in de zorg, waaronder de de KNMG-richtlijn palliatieve sedatie 2005[8], de GOMA 2010[9] en een handreiking over samenwerking in de zorg uit 2010[10]. Hij was ook betrokken bij de meeste recente herziening (in 2018) van de richtlijn over hulp bij zelfdoding aan patiënten met een psychische stoornis [11]. Legemaate is ook een van de initiatiefnemers van het OPEN-project, waarin het AUMC, de Vrije Universiteit en het Nivel samenwerken. Dit project onderhoudt een leernetwerk van ziekenhuizen, die met elkaar best practices uitwisselen over het open en eerlijk informeren van patiënten na medische incidenten en fouten[12].

Als deskundige op het gebied van het gezondheidsrecht geeft Legemaate regelmatig commentaar op actuele ontwikkelingen op radio of televisie, of in de schriftelijke media, over onderwerpen als levensbeeindiging bij minderjarigen[13], schadevergoeding na medische fouten[14], het gebruik van zwijgcontracten in de zorg[15] en selectie van patiënten voor een IC-bed tijdens de coronapandemie[16].

In 2007 kreeg Legemaate in het kader van een door het tijdschrift Mr. uitgeroepen verkiezing door vakgenoten de Gouden Peer Gezondheidsrecht uitgereikt, als beste jurist op het terrein van het gezondheidsrecht[17]. Legemaate is hoofdredacteur van het Handboek Gezondheidsrecht, het meest gezaghebbende handboek binnen dit vakgebied.

Nevenwerkzaamheden

Legemaate was 2004 tot 2012 voorzitter van de Vereniging voor Gezondheidsrecht. Hij maakt deel uit van de redactie van het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is hij toezichthouder geweest bij een aantal zorginstellingen, waaronder het Jeroen Bosch Ziekenhuis en het Deventer Ziekenhuis. In dat kader maakte hij ook enkele jaren deel uit van de wetenschappelijke adviesraad van de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in de Zorg (NVTZ).

In 2012 werd Legemaate benoemd tot lid-jurist van het Centraal Tuchtcollege in de Gezondheidszorg. Ook is hij raadsheer-plaatsvervanger in de medische strafkamer van het Gerechtshof Den Bosch. Eerder maakte Legemaate deel uit van de Gezondheidsraad, de raad van advies van de Autoriteit Persoonsgegevens en de Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO). Daarnaast was hij lid van tal van (begeleidings)commissies, onder andere in het kader van een politiek omstreden onderzoek naar de omvang van de groep mensen die het leven wil beëindigen op grond van een voltooid leven[18].

Trivia

In zijn jonge jaren maakte Legemaate deel uit van carnavalsvereniging de Sasse Leutesnokkers[19].

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º ResearchGate––profiel
  2. º Home - Stichting PVP. pvp.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  3. º (nl) Universiteit van Amsterdam. Prof. dr. Johan Legemaate - Master Gezondheidsrecht. Universiteit van Amsterdam (2019-07-03) Geraadpleegd op 2020-12-04
  4. º (nl) Universiteit van Amsterdam. Master Gezondheidsrecht. Universiteit van Amsterdam (2020-04-12) Geraadpleegd op 2020-12-20
  5. º (nl) Universiteit van Amsterdam. Bas de Bruin winnaar Docent van het Jaar 2015 - UvA Studenten. UvA Studentensite NL - Universiteit van Amsterdam (2016-11-01) Geraadpleegd op 2020-12-20
  6. º (nl) Ministerie van Algemene Zaken. Derde evaluatie Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding - Rapport - Rijksoverheid.nl. www.rijksoverheid.nl (2017-05-23) Geraadpleegd op 2020-12-20
  7. º (nl) Thematische wetsevaluatie gedwongen zorg - ZonMw Digitale Publicaties. publicaties.zonmw.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  8. º (nl) Palliatieve zorg en palliatieve sedatie. www.knmg.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  9. º (nl) Gedragscode Openheid medische incidenten (GOMA). De Letselschade Raad Geraadpleegd op 2020-12-20
  10. º (nl) Verantwoordelijkheidsverdeling. www.knmg.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  11. º Richtlijn levensbeëindiging op verzoek in de psychiatrie herzien. www.nvvp.net Geraadpleegd op 2020-12-20
  12. º (nl) OPEN: Onderzoekstraject van ziekenhuizen en wetenschappers. Open in de zorg Geraadpleegd op 2020-12-20
  13. º (nl) 'Wanneer mag mijn kind sterven?'. nos.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  14. º (nl) Moeizame procedure voor schadevergoeding bij medische fouten - Kassa - BNNVARA. Kassa Geraadpleegd op 2020-12-20
  15. º (nl) Loes Singeling. 'Wettelijk verbod op zwijgcontract is overbodig'. de Volkskrant (2016-04-08) Geraadpleegd op 2020-12-20
  16. º (nl) Johan Legemaate, Maartje de Jong. Arts hoeft geen juridische straf te vrezen bij code zwart. de Volkskrant (2020-04-13) Geraadpleegd op 2020-12-20
  17. º (nl) Gouden Peer en Gouden Stoofpeer Gezondheidsrecht. Mr. Online (2007-03-02) Geraadpleegd op 2020-12-20
  18. º (nl) Rapport 'voltooid leven': ruim tienduizend 55-plussers met doodswens. nos.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
  19. º De Sasse Leutesnokkers. www.leutesnokkers.nl Geraadpleegd op 2020-12-20
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow