Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Sociale innovatie: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sociale_innovatie&diff=cur&oldid=46007673 12 feb 2016 Alexander berkhoff Henriduvent)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sociale_innovatie&oldid=46008633 13 feb 2016 Henriduvent)
 
Regel 1: Regel 1:
'''Sociale innovatie''' is een begrip dat omstreeks aan het eind van de twintigste eeuw is ingevoerd als aanvulling op de term technische of technologische innovatie en om te onderstrepen dat technologische en sociale vernieuwing elkaar veronderstellen. Het begrip wordt ook gebruikt om vernieuwingsprocessen op het gebied van samenwerking binnen en buiten bedrijven te beschrijven en om het belang hiervan te benadrukken. <ref>http://www.industriebeleid.nl/documenten/Sociale-innovatie-Een-panacee.pdf</ref>
'''Sociale innovatie''' is een begrip dat aan het eind van de twintigste eeuw in zwang is geraakt om te onderstrepen dat technologische vernieuwing sociale vernieuwing vereist. Het begrip wordt ook gebruikt om vernieuwingsprocessen op het gebied van samenwerking bij bedrijven te beschrijven en om het belang hiervan te benadrukken voor de verbetering van de productie.<ref>http://www.industriebeleid.nl/documenten/Sociale-innovatie-Een-panacee.pdf</ref>


== Definitie ==
== Definitie ==
Er is geen algemeen aanvaarde en sluitende definitie van sociale innovatie. Het Nederlands Centrum voor Sociale innovatie (NCSI) formuleerde samen met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de vakbonden en de werkgeversorganisaties de volgende definitie van sociale innovatie: een vernieuwing in de arbeidsorganisatie en in arbeidsrelaties die leidt tot verbeterde prestaties van de organisatie en ontplooiing van talenten.<ref>http://www.kennisbanksocialeinnovatie.nl/fileupload/NCSI_Definitiekaart_Sociale_Innovatie_-definitief-.pdf</ref> In het verlengde daarvan zien Henk Volberda en Frans Van den Bosch (Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit) sociale innovatie als het samenspel tussen het ontwikkelen van nieuwe managementvaardigheden (''dynamisch managen''), het hanteren van innovatieve organisatieprincipes (''flexibel organiseren''), en het realiseren van hoogwaardige arbeidsvormen (''slimmer werken'') om het concurrentievermogen en de productiviteit te verbeteren<ref>Henk Volberda en Menno Bosma, Innovatie 3.0, Slimmer managen, organiseren en werken (2011)</ref>. Zij bepleiten het geven van meer verantwoordelijkheden aan de uitvoerenden en het bewerkstelligen van minder voor de hand liggende samenwerkingsverbanden binnen en buiten de eigen organisatie. De Nederlandse [[Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI)]] beschouwt sociale innovatie als een verzamelnaam voor hedendaagse initiatieven van mensen en organisaties gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken <ref>http://www.awti.nl/documenten/adviezen/2014/1/31/de-kracht-van-sociale-innovatie</ref>. De Vlaamse [[Sociale Innovatie Frabriek]] geeft een vergelijkbare onschrijving: ''een innovatieve oplossing op een maatschappelijk belangrijke uitdaging, die resulteert in een product, dienst, organisatiemodel en/of methode'' <ref>
Er is geen algemeen aanvaarde en sluitende definitie van sociale innovatie. De Nederlandse [[Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI)]] beschouwt sociale innovatie als 'een verzamelnaam voor hedendaagse initiatieven van mensen en organisaties gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken' <ref>http://www.awti.nl/documenten/adviezen/2014/1/31/de-kracht-van-sociale-innovatie</ref>. De Vlaamse [[Sociale Innovatiefabriek]] geeft als omschrijving: 'een innovatieve oplossing op een maatschappelijk belangrijke uitdaging, die resulteert in een product, dienst, organisatiemodel en/of methode' <ref>http://www.socialeinnovatiefabriek.be/nl#sthash.tfjMXhtv.dpbs</ref> Deze definities zijn verwant met die van de [[EU]] uit 2013: 'de ontwikkeling en implementatie van nieuwe ideeën (producten, diensten en modellen) die aansluiten bij maatschappelijke behoeften en nieuwe sociale relaties en samenwerkingsverbanden creëren'. Het Nederlands Centrum voor Sociale innovatie (NCSI) gaf samen met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven de volgende definitie: 'een vernieuwing in de arbeidsorganisatie en in arbeidsrelaties die leidt tot verbeterde prestaties van de organisatie en ontplooiing van talenten'.<ref>http://www.kennisbanksocialeinnovatie.nl/fileupload/NCSI_Definitiekaart_Sociale_Innovatie_-definitief-.pdf</ref> In het verlengde daarvan zien de onderzoekers Henk Volberda en Frans Van den Bosch (Erasmus Universiteit) sociale innovatie als het 'samenspel tussen het ontwikkelen van nieuwe managementvaardigheden (''dynamisch managen''), het hanteren van innovatieve organisatieprincipes (''flexibel organiseren''), en het realiseren van hoogwaardige arbeidsvormen (''slimmer werken'') om het concurrentievermogen en de productiviteit te verbeteren'<ref>Henk Volberda en Menno Bosma, Innovatie 3.0, Slimmer managen, organiseren en werken (2011)</ref>.
http://www.socialeinnovatiefabriek.be/nl#sthash.tfjMXhtv.dpbs</ref>


== Achtergrond ==
== Achtergrond ==
Er zijn ten minste vier redenen waarom sociale innovatie in de belangstelling staat:
Er zijn verschillende oorzaken te noemen voor de grote belangstelling voor sociale innovatie aan het eind van de twintigste en het begin van de eenentwintigste eeuw. Technologische ontwikkelingen (zoals robotisering) vroegen en vragen om nieuwe organisaties en verdienmodellen. Technologische vernieuwing wordt vaak niet geaccepteerd als er geen aandacht voor de sociale dimensie ervan is. Er zijn aanwijzingen dat succes of de arbeidsproductiviteit van bedrijven voor een klein deel wordt bepaald door R&D-investeringen en voor het overgrote deel door factoren op het gebied van mens en organisatie. Meer flexibele vormen van management en grotere participatie van uiteenlopende betrokkenen zouden gewenst. Dergelijke sociaal innovatieve organisaties zouden namelijk beter in staat zijn om technische innovaties toe te passen en beter kunnen reageren op veranderingen in de omgeving dan traditionele organisaties.<ref>http://www.kennisbanksocialeinnovatie.nl/fileupload/NCSI_Argumentenkaart_Sociale_Innovatie_-_definitief.pdf</ref>. .
* Snelle technologische ontwikkelingen (zoals robotisering) gooien bestaande organisaties met hun verdienmodellen omver als zij niet in staat zijn zichzelf opnieuw uit te vinden, met nieuwe verdienmodellen te komen en wendbaarder te organiseren. Klassieke voorbeelden zijn natuurlijk de videotheken die door aanbieders als Netflix overbodig zijn geworden of Uber dat de hele taxiwereld op zijn kop zet.
Door veel overheden wordt daarom aandacht besteed aan sociale innovatie. De Europese Commissie heeft bijvoorbeeld het project 'Social innovation Initiative for Europe (SIE)' opgezet.<ref>https://webgate.ec.europa.eu/socialinnovationeurope/en/</ref>
* De [[innovatieparadox]]: Uit onderzoek blijkt dat succes van veel bedrijven voor ween klein deel wordt bepaald door R&D investeringen en voor het overgrote deel door factoren op het gebied van mens en organisatie. Volgens onderzoekers als Volberda zouden bedrijven daarom meer moeten inzetten op organisatie- en managementvernieuwing.
* De [[arbeidsproductiviteit]]paradox: In sommige landen, zoals Nederland, stijgt de arbeidsproductivitetit niet of nauwelijks, ondanks alle investeringen op bedrijfsniveau gedaan in informatietechnologie.
* Technologie wordt niet altijd en overal geaccepteerd. een betere sociale inbedding zou de acceptatie doen toenemen, hetgeen andere vormen van engagment en besluitvorming vraagt.
Sociaal innovatieve organisaties zouden beter in staat zijn om technische innovaties toe te passen en kunnen wendbaarder reageren op veranderingen in de omgeving dan traditionele organisaties.  
<ref>http://www.kennisbanksocialeinnovatie.nl/fileupload/NCSI_Argumentenkaart_Sociale_Innovatie_-_definitief.pdf</ref>. Daarmee zijn ze effectiever dan traditioneel georganiseerde organisaties maar mogelijk niet efficiënter. Volgens onderzoek van de Erasmus Universiteit hebben bedrijven die investeren in sociale innovatie een betere concurrentiepositie.
 
De Europese Commissie besteedt veel aandacht aan sociale innovatie en heeft bijvoorbeeld het project 'Social innovation Initiative for Europe (SIE)' opgezet.<ref>https://webgate.ec.europa.eu/socialinnovationeurope/en/</ref> Binnen het onderzoeksprogramma Horizon 2020, het Europese financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie heeft het een belangrijke plaats. Buiten Europa werken inmiddels ook andere landen aan de inbedding van sociale innovatie in hun innovatiebeleid


== Kenmerken ==
== Kenmerken ==
Organisaties die als sociaal innovatief worden gezien hebben gemeen:
Organisaties die als sociaal innovatief worden gezien hebben tenminste een van de volgende kenmerken <ref>http://mvonederland.nl/sociale-innovatie/nut-en-noodzaak</ref>:
* flexibiliteit en dynamiek: vaststaande regels en procedures worden zoveel mogelijk voorkomen;
* Dynamisch management: er wordt een groot beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van de medewerkers of andere uitvoerders; dit gaat gepaard met veel interactie en zou motivatie, creativiteit en ondernemerschap van de betrokkenen stimuleren;
* verantwoordelijkheid en slimheid: eigenaarschap en ondernemerschap worden meer bij de uitvoerders gelegd; deze hebben een relatief grote vrijheid van handelen om hun talenten optimaal in te kunnen zetten; hiërarchische relaties ontbreken grotendeels: het gaat om 'gedistribueerd leiderschap';  
* 'Slimmer werken': er wordt geprobeerd medewerkers of andere uitvoerenden dat te laten doen waar ze goed in zijn. Dit zou de ontwikkeling van hun talenten stimuleren en het gevoeldl van verantwoordelijkheid vergroten;
* interne en externe openheid: informatie wordt zoveel mogelijk onderling gedeeld en er wordt veel met externe partijen samengewerkt.
* Flexibele organisatie: er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de binnen de organisatie aanwezige kennis en kunde; dit leidt tot teams van mensen met uiteenlopende competenties binnen de organisatie.
 
* [[Co-creatie]]: er wordt samengewerkt met externe partijen, zoals consumenten, bedrijven, overheden en/of kennisinstellingen.
Sociaal innovatieve concepten blijken niet altijd eenvoudig ingevoerd te kunnen worden. Dit komt mede doordat zij andersoortig gedrag van betrokkenen vereisen dan bij de gangbare organisatieparadigma's en -praktijken. In dit kader wordt vaak gesproken over het loslaten van controle en het organiseren vanuit vertrouwen.


== Sociale innovatie in de praktijk ==
== Sociale innovatie in de praktijk ==
Voorbeelden van sociale innovaties zijn:
Voorbeelden van sociale innovaties zijn:
 
* organisaties waarin medewerkers gelijktijdig hun eigen werkgever zijn;
* organisaties waarin medewerkers gelijktijdig hun eigen werkgever zijn;  
* organisaties waarin medewerkers in zelforganiserende / zelfsturende teams werken;
* organisaties waarin medewerkers in zelforganiserende / zelfsturende teams werken;
* coöperaties waarin zelfstandigen of burgers samen werken en producten en/of diensten ontwikkelen;
* coöperaties waarin zelfstandigen of burgers samen werken en producten en/of diensten ontwikkelen;
* campussen en bedrijfsverzamelgebouwen ('broedplaatsen') waarin medewerkers van verschillende organisaties elkaar treffen en over organisatiegrenzen heen producten/diensten ontwikkelen.
* campussen en bedrijfsverzamelgebouwen ('broedplaatsen') waarin medewerkers van verschillende organisaties elkaar treffen en over organisatiegrenzen heen producten/diensten ontwikkelen.
== Externe links ==


{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
{{References}}
{{References}}
}}
{{Wikidata|Q1399209}} }}
 
<!--vaag origineel onderzoeksachtig bronloos betoog met aannames en veronderstellingen. tevens neerlandocentrisch -->
[[Categorie:Innovatie]]
[[Categorie:Innovatie]]

Huidige versie van 26 feb 2016 om 19:29

Sociale innovatie is een begrip dat aan het eind van de twintigste eeuw in zwang is geraakt om te onderstrepen dat technologische vernieuwing sociale vernieuwing vereist. Het begrip wordt ook gebruikt om vernieuwingsprocessen op het gebied van samenwerking bij bedrijven te beschrijven en om het belang hiervan te benadrukken voor de verbetering van de productie.[1]

Definitie

Er is geen algemeen aanvaarde en sluitende definitie van sociale innovatie. De Nederlandse Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) beschouwt sociale innovatie als 'een verzamelnaam voor hedendaagse initiatieven van mensen en organisaties gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken' [2]. De Vlaamse Sociale Innovatiefabriek geeft als omschrijving: 'een innovatieve oplossing op een maatschappelijk belangrijke uitdaging, die resulteert in een product, dienst, organisatiemodel en/of methode' [3] Deze definities zijn verwant met die van de EU uit 2013: 'de ontwikkeling en implementatie van nieuwe ideeën (producten, diensten en modellen) die aansluiten bij maatschappelijke behoeften en nieuwe sociale relaties en samenwerkingsverbanden creëren'. Het Nederlands Centrum voor Sociale innovatie (NCSI) gaf samen met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven de volgende definitie: 'een vernieuwing in de arbeidsorganisatie en in arbeidsrelaties die leidt tot verbeterde prestaties van de organisatie en ontplooiing van talenten'.[4] In het verlengde daarvan zien de onderzoekers Henk Volberda en Frans Van den Bosch (Erasmus Universiteit) sociale innovatie als het 'samenspel tussen het ontwikkelen van nieuwe managementvaardigheden (dynamisch managen), het hanteren van innovatieve organisatieprincipes (flexibel organiseren), en het realiseren van hoogwaardige arbeidsvormen (slimmer werken) om het concurrentievermogen en de productiviteit te verbeteren'[5].

Achtergrond

Er zijn verschillende oorzaken te noemen voor de grote belangstelling voor sociale innovatie aan het eind van de twintigste en het begin van de eenentwintigste eeuw. Technologische ontwikkelingen (zoals robotisering) vroegen en vragen om nieuwe organisaties en verdienmodellen. Technologische vernieuwing wordt vaak niet geaccepteerd als er geen aandacht voor de sociale dimensie ervan is. Er zijn aanwijzingen dat succes of de arbeidsproductiviteit van bedrijven voor een klein deel wordt bepaald door R&D-investeringen en voor het overgrote deel door factoren op het gebied van mens en organisatie. Meer flexibele vormen van management en grotere participatie van uiteenlopende betrokkenen zouden gewenst. Dergelijke sociaal innovatieve organisaties zouden namelijk beter in staat zijn om technische innovaties toe te passen en beter kunnen reageren op veranderingen in de omgeving dan traditionele organisaties.[6]. . Door veel overheden wordt daarom aandacht besteed aan sociale innovatie. De Europese Commissie heeft bijvoorbeeld het project 'Social innovation Initiative for Europe (SIE)' opgezet.[7]

Kenmerken

Organisaties die als sociaal innovatief worden gezien hebben tenminste een van de volgende kenmerken [8]:

  • Dynamisch management: er wordt een groot beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van de medewerkers of andere uitvoerders; dit gaat gepaard met veel interactie en zou motivatie, creativiteit en ondernemerschap van de betrokkenen stimuleren;
  • 'Slimmer werken': er wordt geprobeerd medewerkers of andere uitvoerenden dat te laten doen waar ze goed in zijn. Dit zou de ontwikkeling van hun talenten stimuleren en het gevoeldl van verantwoordelijkheid vergroten;
  • Flexibele organisatie: er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de binnen de organisatie aanwezige kennis en kunde; dit leidt tot teams van mensen met uiteenlopende competenties binnen de organisatie.
  • Co-creatie: er wordt samengewerkt met externe partijen, zoals consumenten, bedrijven, overheden en/of kennisinstellingen.

Sociale innovatie in de praktijk

Voorbeelden van sociale innovaties zijn:

  • organisaties waarin medewerkers gelijktijdig hun eigen werkgever zijn;
  • organisaties waarin medewerkers in zelforganiserende / zelfsturende teams werken;
  • coöperaties waarin zelfstandigen of burgers samen werken en producten en/of diensten ontwikkelen;
  • campussen en bedrijfsverzamelgebouwen ('broedplaatsen') waarin medewerkers van verschillende organisaties elkaar treffen en over organisatiegrenzen heen producten/diensten ontwikkelen.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow

Q1399209 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow
rel=nofollow