Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Hoogtevrees: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Hoogteziekte is de naam voor ziekteverschijnselen, als een persoon zich te snel naar hoogtes verplaatst. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hoogteziekte&oldid=17179138]))
 
(+)
 
(2 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
'''Hoogteziekte''' oftewel '''bergziekte''' oftewel '''alpenziekte''' oftewel '''hypobaropathie''' is de naam voor een verzameling van ziekteverschijnselen, die kunnen optreden als een persoon zich te snel naar grote hoogtes verplaatst (''[[ICD-10]]'' D75.1).
'''Acrofobie''' of '''hoogtevrees''' is een [[fobie|fobische]] angst voor hoogten. Vrijwel iedereen heeft een bepaalde ongerustheid of angst voor hoogten, maar wanneer deze angst buitensporig is, spreekt men van '''acrofobie''', beter bekend als '''hoogtevrees'''.  


Hoogteziekte kan optreden vanaf hoogtes van 2500 meter, maar meestal treedt hoogteziekte op boven de 3500 meter.
De angst is buitensporig in een situatie wanneer er objectief geen of slechts een gering gevaar bestaat. Een grote hoogte is niet nodig om de angst op te wekken. Slechts enkele meters zijn dikwijls voldoende. De hoogte waarop de angstgevoelens uitbreken is individueel verschillend. Acrofobie heeft veel gemeen met [[Dieptevrees|bathofobie]], de vrees voor diepten. Beide [[fobie]]ën houden verband met de vrees om te vallen.


Tot ongeveer 6000 meter hoogte treedt hoogteziekte alleen op bij onvoldoende geacclimatiseerde mensen. Doordat de luchtdruk ongeveer elke 5500 meter halveert, bevat hetzelfde volume ingeademde lucht op die hoogte de helft minder [[Dizuurstof|zuurstof]]. Het lichaam controleert echter niet direct het zuurstofniveau in het bloed. In plaats daarvan wordt gecontroleerd op de hoeveelheid [[koolzuur]]gas, een afvalproduct dat moet worden uitgeademd. Bij verlaagde luchtdruk is de relatie tussen hoe moeilijk het lichaam aan zuurstof kan komen en hoe moeilijk het is om koolzuurgas kwijt te raken verstoord. Daardoor kan een tekort aan zuurstof ontstaan zonder dat de concentratie aan koolzuurgas in het bloed toeneemt.  
Het woord is afgeleid van het Griekse {{Grieks|ἄκρος}} (''ákros''): „top, hoogste punt” en {{Grieks|φόβος}}, „angst, vrees”.


Het menselijk lichaam heeft enige weken nodig om extra [[rode bloedlichaampjes]] aan te maken. De nieren gaan bij een verlaagde zuurstofspanning het [[hormoon]] [[erytropoëtine]] aanmaken dat het [[rode beenmerg]] aanzet tot een grotere productie aan [[rode bloedcel]]len. Als het lichaam voldoende geacclimatiseerd is, kan een mens in principe voor altijd op deze hoogte verblijven.  
=== Symptomen ===
Zoals bij andere [[specifieke fobie]]ën kunnen lichamelijke bezwaren optreden. Binnen enkele seconden of minuten kunnen de symptomen tot een hoogtepunt komen, waaronder kortademigheid, hartkloppingen, duizeligheid, zweten, pijn of een beklemmend gevoel in de borst.


Dit verandert vanaf een hoogte van ongeveer 6000 meter. Zo kan zelfs een goed geoefende en volledig geacclimatiseerd persoon slechts enkele dagen verblijven op een hoogte van 8000 meter. De hoogte van 9000 meter geldt als de absolute bovengrens waarop een mens in leven kan blijven.
Psychische symptomen van acrofobie zijn, naast de eigenlijke angstreactie, [[depersonalisatie]] (het verlies van het natuurlijke persoonlijkheidsgevoel), intensieve voorstellingen dat men per vergissing of omdat men de controle verliest naar beneden zou vallen.


De symptomen van hoogteziekte worden onderscheiden in 'milde' en 'ernstige' symptomen.
De hoogtevrees is geen angst om te vallen die iemand blijft achtervolgen ook wanneer de situatie geweken is: de angst is slechts tijdelijk actief wanneer een situatie zich voordoet.


== Milde symptomen ==
=== Behandeling ===
*(Lichte) hoofdpijn
Acrofobie kan net als de meeste van dergelijke fobieën vrij gemakkelijk worden behandeld door middel van [[gedragstherapie]]. Acrofobe mensen kunnen kunnen vaak wennen aan bepaalde hoge plekken, zoals een woning in een flatgebouw. Wanneer men gedurende langere tijd niet meer blootgesteld werd aan hoogtes, kan de angst terugkomen.
*Duizeligheid
*Slapeloosheid
*Slechte eetlust, misselijkheid
*Algeheel malaisegevoel
*Onregelmatige ademhaling in de slaap
*Verlaagde urineafgifte
*Licht [[oedeem]] op handen, voeten en gezicht
*Tintelende vingers


== Ernstige symptomen ==
Om hoogtevrees te behandelen worden ook medicijnen gebruikt, verschillende ontspanningstechnieken en oefeningen met praktijksituaties (bijvoorbeeld: het afleggen van een parcours met touwen aan bomen).
*Zware hoofdpijn (die niet verdwijnt met pijnstillers)
*Abnormale oververmoeid, moeilijk ademhalen (ook bij rust)
*Ophoesten van roze, roestkleurig slijm
*Verlies van coördinatie
*Onverschillig, apathisch gedrag
*Blauwachtige lippen en/of nagels
*Bewusteloosheid


Als niet ingegrepen wordt zal de patiënt met ernstige symptomen binnen enkele uren overlijden. Op zeer grote hoogten (boven 10 km, denk aan drukuitval in vliegtuig) kan dit zelfs vrij snel (binnen enkele minuten) optreden.
Er zijn ook hardnekkige vormen die moeilijk te behandelen zijn.


== Remedie ==
=== Types ===
Bij milde symptomen is het meestal voldoende om 1 à 2 dagen niet verder te stijgen en zo het lichaam de gelegenheid te geven zich aan de hoogte aan te passen. Bij ernstige symptomen is er maar één mogelijkheid: afdalen. Het dalen met 500 tot 1000 meter heeft bijna altijd een verlichtend effect op de symptomen, die na een aantal dagen over moeten zijn.
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen verschillende soorten hoogtevrees.
*Cognitieve hoogtevrees wordt veroorzaakt door angstgedachten die gerelateerd zijn aan angst om te (kunnen) springen of angst dat een constructie niet sterk genoeg is.
*Pure optische hoogtevrees kan al achter glas (zonder echte bijgedachten) paniek geven, wanneer men op een etage van een flat verkeert.


Er bestaat een medicijn met de naam Diamox (werkzame stof Acetazolamide), wat het optreden van milde en voor korte tijd ook ernstige symptomen kan voorkomen. Dit is echter geen geneesmiddel dat het effect van verblijven op grote hoogte teniet doet.
Veel soorten hoogtevrees zijn echter een mengvorm van cognitieve en optische hoogtevrees. Hoogtevrees kan optreden ten gevolge van overbelasting, bijvoorbeeld na een burn out of overspannenheid. Veelal blijft de hoogtevrees-gevoeligheid bestaan als de overbelasting weer is verdwenen. Vaak dient de hoogtevrees dan afzonderlijk te worden behandeld.
Wanneer direct afdalen niet mogelijk is kan Diamox als noodmaatregel ingezet worden.
Het preventief gebruik van Diamox is zeer omstreden.


== Zie ook ==
Ook '''hypsifobie''' wordt wel als hoogtevrees vertaald. Deze vorm van hoogtevrees is een angst voor het opzien tegen hoge gebouwen.
* [[Migraine]]
* [[Hypoxie (medisch)|Hypoxie]]


== Externe links ==
{{disclaimer medisch lemma}}
* [http://www.itg.be/itg/Uploads/MedServ/nhoogte.pdf Algemene informatie m.b.t. Hoogteziekte]
== Literatuur ==
* [http://www.hoogteziekte.info/ Alles over hoogteziekte]
* {{Aut|J. van den Berg; M. Krämer; L. Grootaarts}}, [http://home.bsl.nl/boek/9789031346295/Omgaan_met_hoogtevrees Omgaan met hoogtevrees]
* [http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=102 Dossier over Hoogteziekte]
* [http://users.pandora.be/lode.stevens/cma/hoogte2.html Hoogteziekte]


{{commons|Altitude sickness}}
[[Categorie:Fobie]]
[[Categorie:Letsel]]
[[Categorie:Alpinisme]]

Huidige versie van 23 feb 2013 om 11:33

Acrofobie of hoogtevrees is een fobische angst voor hoogten. Vrijwel iedereen heeft een bepaalde ongerustheid of angst voor hoogten, maar wanneer deze angst buitensporig is, spreekt men van acrofobie, beter bekend als hoogtevrees.

De angst is buitensporig in een situatie wanneer er objectief geen of slechts een gering gevaar bestaat. Een grote hoogte is niet nodig om de angst op te wekken. Slechts enkele meters zijn dikwijls voldoende. De hoogte waarop de angstgevoelens uitbreken is individueel verschillend. Acrofobie heeft veel gemeen met bathofobie, de vrees voor diepten. Beide fobieën houden verband met de vrees om te vallen.

Het woord is afgeleid van het Griekse ἄκρος (ákros): „top, hoogste punt” en φόβος, „angst, vrees”.

Symptomen

Zoals bij andere specifieke fobieën kunnen lichamelijke bezwaren optreden. Binnen enkele seconden of minuten kunnen de symptomen tot een hoogtepunt komen, waaronder kortademigheid, hartkloppingen, duizeligheid, zweten, pijn of een beklemmend gevoel in de borst.

Psychische symptomen van acrofobie zijn, naast de eigenlijke angstreactie, depersonalisatie (het verlies van het natuurlijke persoonlijkheidsgevoel), intensieve voorstellingen dat men per vergissing of omdat men de controle verliest naar beneden zou vallen.

De hoogtevrees is geen angst om te vallen die iemand blijft achtervolgen ook wanneer de situatie geweken is: de angst is slechts tijdelijk actief wanneer een situatie zich voordoet.

Behandeling

Acrofobie kan net als de meeste van dergelijke fobieën vrij gemakkelijk worden behandeld door middel van gedragstherapie. Acrofobe mensen kunnen kunnen vaak wennen aan bepaalde hoge plekken, zoals een woning in een flatgebouw. Wanneer men gedurende langere tijd niet meer blootgesteld werd aan hoogtes, kan de angst terugkomen.

Om hoogtevrees te behandelen worden ook medicijnen gebruikt, verschillende ontspanningstechnieken en oefeningen met praktijksituaties (bijvoorbeeld: het afleggen van een parcours met touwen aan bomen).

Er zijn ook hardnekkige vormen die moeilijk te behandelen zijn.

Types

Er kan onderscheid worden gemaakt tussen verschillende soorten hoogtevrees.

  • Cognitieve hoogtevrees wordt veroorzaakt door angstgedachten die gerelateerd zijn aan angst om te (kunnen) springen of angst dat een constructie niet sterk genoeg is.
  • Pure optische hoogtevrees kan al achter glas (zonder echte bijgedachten) paniek geven, wanneer men op een etage van een flat verkeert.

Veel soorten hoogtevrees zijn echter een mengvorm van cognitieve en optische hoogtevrees. Hoogtevrees kan optreden ten gevolge van overbelasting, bijvoorbeeld na een burn out of overspannenheid. Veelal blijft de hoogtevrees-gevoeligheid bestaan als de overbelasting weer is verdwenen. Vaak dient de hoogtevrees dan afzonderlijk te worden behandeld.

Ook hypsifobie wordt wel als hoogtevrees vertaald. Deze vorm van hoogtevrees is een angst voor het opzien tegen hoge gebouwen.

Wikisage is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of toepassing van de in dit lemma gegeven medische informatie.    lees meer

Literatuur