Brontekst bekijken van Rhätische Bahn

{{Infobox spoorwegmaatschappij
| bedrijfsnaam      = Rhätische Bahn
| bestandsnaam logo = 
| afbeelding        = KARTE rhb.png
| onderschrift      = ''spoorwegnet Rhätische Bahn''
| land              = {{CH-VLAG}} [[Zwitserland]]/{{IT-VLAG}} [[Italië]]
| hoofdvestiging    = [[Chur]]
| actief-vanaf-tot  = 1895 - nu
| website           = http://www.rhb.ch
| moederbedrijf     = 
| aandeelhouder     = 
| vloot             = 
| traject           = diverse [[Rhätische Bahn#Trajecten|zie tekst]]
| stations          = 
| aantalkilometers  = 
}}
{{Infobox werelderfgoed
| soort=cultuur
| afbeelding=MapRhaetischeBahn.svg|250px
| naam=Rhätische Bahn in het Albula / Bernina landschap
| land={{IT}} {{CH}}
| regio=Europa en Noord-Amerika
| criteria=ii, iv
| UNESCO volgnr.=1276
| inschrijving=2008
}}
{|{{Prettytable-SP}}
{{SP-kop|Traject Davos – Filisur}}
{{SP-data
| LENGTE=20
}}
{{SP-tabel}}
{{SP3||STR|||< [[Landquart–Davos|Landquart–Davos-Bahn]]}}
{{SP3||BHF||49.98|[[Davos]] Platz||1540&nbsp;m}}
{{SP3||eHST||51.56|Davos Islen||1516&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||53.29|Davos Frauenkirch||1505&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||56.32|Davos Glaris||1454&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Teverna tunnel||319&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Rotschtobel tunnel||200&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||60.14|Davos Monstein||1347&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Eistöbeli tunnel||241&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1|||Silberberg tunnel||964&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Brombenz I tunnel||113&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Brombenz II tunnel||232&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1|||Bärentritt tunnel||969&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Wiessen I tunnel||450&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Wiessen II tunnel||96&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||64.64|[[Wiesen (Zwitserland)|Davos Wiesen]]||1197&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||'''[[Wiesenerviaduct]]'''||&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Mädje tunnel||250&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Cavia I tunnel||24&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Cavia II tunnel||66&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Schönboden tunnel||235&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Büel tunnel||52&nbsp;m}}
{{SP3||ABZg+r|||[[Albulabahn]] van [[Station Chur|Chur]]–Thusis}}
{{SP3||BHF||69.28|[[Filisur]]||1080&nbsp;m}}
{{SP3||STR|||[[Albulabahn]] naar [[St. Moritz]]}}
|}
|}
{|{{Prettytable-SP}}
{{SP-kop|Traject Landquart – Chur – Thusis}}
{{SP-data
| LENGTE=41.26
}}
{{SP-tabel1}}
{{SP3||STR||||[[Spoorlijn Sargans – Chur|van Sargans]]}}
{{SP3||STR|STR+l|||[[Landquart–Davos|van Davos en Kloosters]]}}
{{SP3||WBRÜCKE|WBRÜCKE|||brug over Landquart}}
{{SP3||BHF-L|BHF-R|0.00|[[Landquart GR|Landquart]]||523&nbsp;m}}
{{SP3||STR|eABZgl+l|||RhB hoofdwerkplaats}}
{{SP3||STR|HST|1.29|Landquart Ried||522&nbsp;m}}
{{SP3||STR|BHF|2.22|[[Igis]]||523&nbsp;m}}
{{SP3|exSTR+l|eABZgr|BHF|3.99|[[Zizers]]||531&nbsp;m}}
{{SP3|exSTR|STR2u|STR3||< kruising SBB traject Sargans–Chur}}
{{SP3|exSTR|STR+1|STR+4u}}
{{SP3|exABZglr|eABZg+r|STR|||SBB en RhB industrieterrein Untervaz (drie railig)}}
{{SP3|exENDEe|BHF|STR|5.82|[[Untervaz]]-Trimmis||537&nbsp;m}}
{{SP3||STR|STR|||RhB traject drie railig}}
{{SP3||eABZgr|STR|||<< einde drie railig traject}}
{{SP3||eHST|STR|7.17|[[Trimmis]]||541&nbsp;m}}
{{SP3||BHF|STR|10.96|[[Haldenstein]]||562&nbsp;m}}
{{SP3||BHF|STR|??.??|Chur Wiesental||&nbsp;?m}}
{{SP3||ABZgl|KRZ||Verbinding naar [[Chur–Arosa-Bahn]]}}
{{SP3||BHF-L|BHF-R|13.68|[[Station Chur|Chur]]||584&nbsp;m}}
{{SP3||eABZg+l|exSTRr|||begin drie railig traject}}
{{SP3||HST||15.17|Chur West||578&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||17.71|[[Felsberg (Zwitserland)|Felsberg]]||569&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||20.15|[[Domat/Ems]]||581&nbsp;m}}
{{SP3||eABZgl|exSTR+r|||einde drie railig traject}}
{{SP3||HST|exSTR|22.02|Ems Werk||597&nbsp;m}}
{{SP3||STR|exSTRl| |[[Ems-Chemie|Ems Werk]]}}
{{SP3||BHF||23.57|[[Reichenau GR|Reichenau]]-[[Tamins]]||604&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Hinterrhein|151 m}}
{{SP3||ABZgr|||traject naar Disentis/Mustér}}
{{SP3||BHF||27.44|[[Bonaduz]]||659&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||28.69|[[Rhäzüns]]||654&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||32.81|[[Rothenbrunnen]]||622&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||36.59|[[Rodels]]-[[Realta]]||640&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||38.49|[[Cazis]]||658&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||41.26|[[Thusis]]||697&nbsp;m}}
{{SP3||STR||| voortzetting als [[Albulabahn]]}}
|}
|}
{|{{Prettytable-SP}}
{{SP-kop|Reichenau-Tamins – Disentis/Mustér}}
{{SP-data
| LENGTE=49.31
}}
{{SP-tabel1}}
{{SP3||KMW||0.0||punt ligt in Landquart}}
{{SP3||BHF||23.57|[[Reichenau GR|Reichenau]]-[[Tamins]]||604&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Hinterrhein||151&nbsp;m}}
{{SP3||ABZgl|||traject naar Thusis–[[Albulabahn|Albula]]}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Farsch (Vorderrhein)||84&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Lehne Wackenau|(Maliesbachbrücke)||89&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1|||Dabi||299&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||28.26||[[Trin]]|609&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1|||Ransum tunnel||423&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Isla Bella (Vorderrhein)||61&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL2|||Krummwag tunnel||83&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||32.73|[[Bahnhof Versam-Safien|Versam-Safien]]||635&nbsp;m}}
{{SP3||eABZgl|exSTR+r}}
{{SP3||WBRÜCKE|exWBRÜCKE|35.66|Carrerabachbrücke (Vorderrhein)||42&nbsp;m}}
{{SP3||eABZg+l|exSTRr}}
{{SP3||BHF||36.86|[[Valendas]]-[[Sagogn]]||669&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||40.74|[[Castrisch]]||705&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||42.91|[[Ilanz]]||698&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Ilanz(Vorderrhein)||56&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||47.96|||[[Rueun]]||733&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Rueun (Vorderrhein)||61&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||50.07||[[Waltensburg/Vuorz]]|744&nbsp;m}}
{{SP3||BRÜCKE|||Tscharbach||95&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||54.87||[[Breil/Brigels|Tavanasa-Breil/Brigels]]|788&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE|||Tavanasa (Vorderrhein) ||89&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1||||Val Plaunca|110&nbsp;m}}
{{SP3||TUNNEL1||||Tiraun|227&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||60.82||[[Trun GR|Trun]]|852&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||64.00||[[Sumvitg|Rabius-Surrein]]|928&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||66.25||[[Sumvitg|Sumvitg-Cumpadials]]|982&nbsp;m}}
{{SP3||WBRÜCKE||||Val-Russein-Viadukt|89&nbsp;m}}
{{SP3||BHF||72.88||[[Disentis|Disentis/Mustér]]|1130&nbsp;m}}
{{SP3||STR||||voortzetting als [[Furka-Oberalp-Bahn|FO]] / [[Matterhorn Gotthard Bahn|MGB]] [[Spoorlijn Brig - Disentis|naar Andermatt–Brig]]}}
|}
|}

De '''Rhätische Bahn''' (Italiaans: ''Ferrovia Retica'', Retoromaans: ''Viafier Retica'', afgekort '''RhB'''), ook wel ''die "Kleine Rote"'' genoemd<ref>[https://www.rhb.ch/de/medien/medienmitteilungen/details/die-kleine-rote-mit-grosser-leistung] website RhB: ''Die «Kleine Rote» mit grosser Leistung''</ref>, is een [[Lijst van Zwitserse spoorwegmaatschappijen|Zwitserse spoorwegmaatschappij]] in het [[kantons van Zwitserland|kanton]] [[Graubünden]]. De spoorwegmaatschappij komt voort uit de door de [[Nederland]]er [[Willem-Jan Holsboer]] in 1888 opgerichte [[Landquart-Davos-Bahn|Schmalspurbahn Landquart–Davos]] AG, die in 1895 de naam veranderde naar ''Rhätische Bahn''.

De RhB is een van de vele private spoorwegmaatschappijen van [[Zwitserland]]. Deze private maatschappijen exploiteren meestal regionale spoorlijnen. “Privaat” moet overigens met een korrel zout worden genomen, aangezien de meeste maatschappijen geheel of gedeeltelijk in handen van de regionale overheden zijn. Zo ook de RhB, die bijna geheel het eigendom is van het kanton [[Graubünden]].

In 2008 werden twee spoorlijnen van de RhB door [[UNESCO]] op de [[Werelderfgoedlijst]] geplaatst: de [[Albulabahn]] en de [[Berninabahn]].

== Geschiedenis ==
Tot laat in de negentiende eeuw was [[Graubünden]] een afgelegen en geïsoleerd deel van [[Zwitserland]]. Rond deze tijd kwam het toerisme naar de [[Alpen]] op gang, mede vanwege de vermeende heilzame werking van de berglucht. Het dorp [[Davos]] groeide uit tot een van de eerste vakantieoorden van de streek; toen natuurlijk alleen nog bedoeld voor de zeer welgestelden, die zich vakantiereizen konden veroorloven. Pionier op dit gebied was de [[Nederland]]er [[Willem-Jan Holsboer]] uit [[Zutphen (stad)|Zutphen]], die enkele hotels in Davos begon. Een groot probleem bij de ontwikkeling van het dorp was het feit dat het moeilijk te bereiken was. Holsboer bedacht dat een spoorlijn het toerisme zou kunnen stimuleren en richtte de [[Landquart–Davos|‘Schmalspurbahn Landquart – Davos’]] op. In [[1889]] was het eerste gedeelte gereed, van [[Landquart (plaats)|Landquart]] in het [[Rijn]]dal naar [[Klosters]]. Een jaar later was het mogelijk om Davos per trein te bereiken.

De door hem gerealiseerde spoorlijn tussen Landquart en Davos is het begin van het huidige RhB-net. Holsboer heeft in 1890 een uitgewerkte studie en planning gereed voor de bouw van de Scalettabahn, waarmee hij de spoorlijn vanuit Davos met het [[Engadin]] en zelfs verder naar [[Chiavenna]] in Italië wilde verbinden. De plannen werden door de bevolking in Graubünden in een referendum verworpen ten gunste van de [[Albulabahn]]. Als sportief verliezer zette Holsboer zich daarna in voor de bouw van de Albulabahn. De voltooiing ervan heeft hij niet meer meebeleefd; hij stierf voor het gereedkomen van de Albulabahn aan een hartaanval. De plannen voor de Scalettabahn zijn bewaard gebleven, maar de leesbaarheid is niet altijd even goed.

De spoorlijn zou aansluiten op de reeds in 1889 in gebruik genomen spoorlijn Landquart – Davos. Vanuit Davos had men de mogelijkheid om door twee dalen te gaan. Het kortere Dischmadal en het langere Sertigdal. Het Dischmadal was echter wat lawines betreft gevaarlijker. Uit de plannen blijkt niet welke van de dalen zou zijn gekozen, echter uit het spoorbaanprofiel blijkt dat is uitgegaan van de variant via het Sertigdal. De stijging vanuit Davos tot aan het tunnelportaal bedroeg ongeveer 45‰. Er hoefden niet, zoals bij de Albulabaan, allerlei klim- en keertunnels gebouwd te worden, dit omdat men in het Sertigdal de normale landschapsvorm en de natuurlijke stijging van het dal kon gebruiken voor de spoorlijn.

De Scaletta-tunnel zou ruim 7,5 kilometer lang worden en in het Val Susauna weer in de buitenlucht tevoorschijn te komen. Door het Val Susauna daalt de lijn naar het [[Engadin]] wederom met 45‰. In het station Capella bereikt de spoorlijn de plaats waar tegenwoordig de spoorlijn naar Scuol ligt.

Holsboer wilde meer en begon een project voor de aanleg van een lijn van [[Chur]], de hoofdstad van het kanton, naar [[Thusis]]. De aanleg van de lijn begon in [[1894]]. In hetzelfde jaar werd een lijn door het vlakke Rijndal aangelegd die [[Landquart (plaats)|Landquart]] met [[Chur]] verbond.

In [[1895]] werd de spoorwegmaatschappij hernoemd in Rhätische Bahn. Er kwamen plannen voor meer lijnen: van [[Reichenau (Graubünden)|Reichenau]] (op de lijn [[Chur]] – [[Thusis]]) naar [[Ilanz]] (geopend in [[1903]]) en de [[Albulabahn|Albula]]-lijn van [[Thusis]] naar [[St. Moritz]] in het [[Engadin]]-dal (geopend in [[1903]] t/m [[Celerina/Schlarigna|Celerina]] en in 1904 t/m [[St. Moritz]]).  Met name [[Thusis]] – [[St. Moritz]] was een lastige lijn om aan te leggen vanwege de grote hoogteverschillen. De lijnen [[Chur]] – [[Thusis]] en [[Thusis]] – [[St. Moritz]] vormen samen de hoofdverbinding van de RhB en worden aangeduid met [[Albulabahn]].

Later werd een korte lijn aangelegd die [[Davos]] verbond met [[Filisur]] op de Albulabahn. Ook werd de lijn naar [[Ilanz]] verlengd tot [[Disentis]].

Er kwamen ook plannen voor een lijn van [[St. Moritz]] naar [[Oostenrijk]], maar deze lijn is nooit verder aangelegd dan de [[Zwitserland|Zwitserse]] plaats [[Scuol]].

De jongste lijn van de RhB is de [[Vereinalijn]] tussen [[Klosters]] (op de lijn [[Landquart (plaats)|Landquart]] – [[Davos]]) naar [[Vereinatunnel|Sagliains]]. Het grootste gedeelte van de lijn, die in [[1999]] geopend is, ligt in de negentien kilometer lange [[Vereinatunnel]].

== Gefuseerde maatschappijen ==
Een aantal lijnen is aangelegd door andere maatschappijen:
* [[Ferrovia Bellinzona-Mesocco]], er waren plannen voor een spoorlijn van [[Bellinzona (gemeente)|Bellinzona]] ([[Ticino (kanton)|kanton Ticino]]) naar [[Thusis]]. Een eerste gedeelte hiervan, [[Bellinzona (gemeente)|Bellinzona]] – [[Messocco]] werd geopend in 1907. De exploitant hiervan fuseerde met de RhB in 1942, het passagiersvervoer op deze lijn verdween in 1979 en het goederen vervoer tot 2003.
* [[Bernina-Bahn]] (BB), [[St. Moritz]] – [[Tirano]] ([[Italië]]) deze is geopend in [[1910]] en fuseerde met de RhB in 1950. Deze lijn bereikt het hoogste punt van de RhB bij de [[Berninapas]] op 2253 meter.
* [[Chur–Arosa-Bahn]] (ChA), [[Chur]] – [[Arosa (Zwitserland)|Arosa]] deze werd geopend in 1914 en fuseerde in 1950 met de RhB.

== Trajecten ==
Deze kaarten zijn te zien via hun oorspronkelijke bedrijven.
* [[Albulabahn|Thusis – St. Moritz]]
* [[Landquart–Davos|Landquart – Davos]]
* [[Chur–Arosa-Bahn|Chur – Arosa]]
* [[Bernina-Bahn|St. Moritz – Tirano]]
* [[Engadiner Bahn|Pontresina – Scuol-Tarasp]]
* [[Ferrovia Bellinzona-Mesocco|Bellinzona – Mesocco]]
* [[Vereinatunnel]]

== Lijnennet ==
Hoewel de spoorlijnen een regionaal karakter hebben is de RhB van groot belang voor de ontsluiting van deze onherbergzame regio: veel bergwegen zijn gesloten in de winter en sneeuw maakt autorijden vaak lastig. Daarnaast speelt de RhB een belangrijke rol in het vervoer van toeristen naar populaire bestemmingen zoals [[Davos]] en [[St. Moritz]]. De RhB is hierbij niet alleen vervoermiddel maar is zelf ook een toeristenattractie: de maatschappij exploiteert verschillende “sightseeing”-treinen met panoramarijtuigen zoals de beroemde [[Glacier Express]] [[St. Moritz]] – [[Zermatt]], die samen met de [[Matterhorn Gotthard Bahn]] (MGB) wordt geëxploiteerd.

Ook het vervoer van goederen naar afgelegen plaatsen is een belangrijke bron van inkomsten voor de spoorwegmaatschappij. Ten slotte vervoert de RhB ook auto’s op de autotreinen door de [[Vereinatunnel|Vereina-]] en [[Albulatunnel]].

De RhB exploiteert vandaag de dag de volgende reguliere treinseries:
* Regionalexpress [[Chur]] – [[St. Moritz]]
* Regionalexpress [[Disentis|Disentis/Mustér]] – Chur – [[Klosters]] – [[Scuol]]-[[Tarasp]] door de [[Vereinatunnel]]
* Regionalexpress [[Landquart (plaats)|Landquart]] – Klosters – [[Davos]] Platz
* Stoptrein Chur – [[Arosa (Zwitserland)|Arosa]]
* Stoptrein Scuol-Tarasp – [[Samedan]] – [[Pontresina]]
* Stoptrein St. Moritz – [[Tirano]] ([[Italië]])
* Stoptrein Davos Platz – [[Filisur]]
* Stoptrein [[Thusis]] – [[Rhäzüns]] – Chur
* Stoptrein Rhäzüns – Chur – Landquart – [[Schiers]]

== Techniek ==
In bergachtig gebied kennen de spoorlijnen talloze [[boog (spoor)|bogen]], [[tunnel]]s en [[brug (bouwwerk)|bruggen]]. Om de aanleg zo goedkoop mogelijk te houden worden de spoorstaven minder ver uit elkaar gelegd dan normaal: de [[spoorwijdte]] is 1000&nbsp;mm ([[smalspoor]]) in plaats van de gebruikelijke 1435&nbsp;mm ([[normaalspoor]]). Het voordeel daarvan is dat er kleinere boogstralen mogelijk zijn, waardoor het landschap beter kan worden gevolgd en op die manier kosten voor tunnels en bruggen kunnen worden vermeden.

== Spoorlijnen ==
Smalspoor is te vinden bij vele berglijnen in [[Zwitserland]], waaronder ook de [[Matterhorn Gotthard Bahn]] (MGB). Deze maatschappij sluit in [[Disentis]] aan op het netwerk van de RhB, waardoor treinen door kunnen rijden op beide netwerken.

In tegenstelling tot andere berglijnen is op de RhB geen [[tandradspoorweg|tandrad]] te vinden, waardoor het hellingpercentage beperkt moet blijven. Dit betekent dat er geleidelijk gestegen moet worden. In de [[Albulabahn]] zijn daarom verschillende [[keertunnel]]s te vinden, waarin de trein in de berg een stijgende cirkel beschrijft.

De [[Bernina-Bahn]] kent van oudsher niet alleen een ander voltage, maar ook steilere hellingen en kleinere [[Boogstraal|boogstralen]] dan de rest van het netwerk, het zogenaamde Stamnetz. Hierdoor kan veel materieel van het Stamnetz niet op de [[Bernina-Bahn]] rijden. De [[Bernina-Bahn]] kent geen keertunnels, maar wel een bovengronds keerviaduct bij [[Brusio]].

De meeste treinen bestaan uit een elektrische [[locomotief (spoorwegmaterieel)|locomotief]] met goederenwagens of personenrijtuigen. De stoptreinen [[Thusis]] – [[Chur]] – [[Schiers]] bestaan uit [[treinstel]]len en de [[Bernina-Bahn]] wordt hoofdzakelijk met motorrijtuigen (dit zijn eendelige treinstellen) geëxploiteerd. Motorrijtuigen kunnen ook goederenwagens meevoeren, wat op deze lijn vaak voorkomt.

Zowel de [[Arosabahn]] als de [[Bernina-Bahn]] kennen diverse stukken straatspoor, waarbij de trein als een [[tram]] door de straten rijdt. Deze lijnen hebben dan ook meer het karakter van een [[lokaalspoorlijn]].

== Elektrische tractie ==
Het zogenaamde Stamnetz is tussen 1913 en 1922 [[elektrificatiesysteem|geëlektrificeerd]] met 11.000 [[Volt (eenheid)|volt]], 16 2/3&nbsp;Hz [[wisselspanning]]. Door de toepassing van deze spanning kon men de [[Engadin]] locomotieven voorzien van luchtgekoelde transformatoren in plaats van de bij 15.000 volt noodzakelijke zwaardere oliegekoelde transformatoren. Deze zouden het gewicht van een locomotief behoorlijk hoger maken dan tot dusverre gebruikelijk was.

De Ferrovia Bellinzona-Mesocco had vanaf het begin in 1907 [[elektrische tractie]] met 1500 volt [[gelijkspanning]].

De [[Bernina-Bahn]] had vanaf het begin in 1910 elektrische tractie met 750 volt gelijkspanning; in het jaar 1935 is deze verhoogd tot 1000 volt gelijkspanning.

De [[Arosabahn]] had vanaf het begin in 1914 elektrische tractie met 2400 volt gelijkspanning. In 1997 is dit veranderd in 11.000 volt wisselspanning, 16 2/3&nbsp;Hz.

== Foto's ==
<gallery widths="120">
Bestand:Mh RhB arosabahn in chur.jpeg|Arosabahn in [[Chur]]
Bestand:RhB ABe 4-4 III Kreisviadukt Brusio.jpg|[[Spiraalviaduct van Brusio‎]]
Bestand:Mh rhb disentis.jpeg|Trein te [[Disentis]]
Bestand:Rhbtrein Tirano.jpg|Een RhB trein op het station van [[Tirano]].
Bestand:RhB, Sankt-Moritz.jpg|thumb|RhB [[Ge 3/3]] in [[Sankt Moritz]]
</gallery>

== Literatuur ==
* ''Eisenbahnatlas Schweiz''. Schweers + Wall, Aachen 2004, ISBN 3-89494-122-7.

== Zie ook ==
* [[Albulabahn]]
* [[Arosabahn]]
* [[Bernina-Bahn]]
* [[Engadiner Bahn]]
* [[Landquart–Davos|Landquart – Davos]]
* [[Ferrovia Bellinzona-Mesocco]]
* [[Vereinatunnel]]
* [[Lijst van beroemde spoorlijnen en treinen]]
* [[Zwitserse Spoorwegen]]
* [[Lijst van Zwitserse spoorwegmaatschappijen]]
* [[Spoorlijnen op de Werelderfgoedlijst]]

== Externe link ==
* {{de}} [http://www.rhb.ch/ Officiële site van de RhB]

{{Appendix|2=
{{References}}
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Rhätische Bahn}}
}}
{{Commonscat|Rhätische Bahn}}
{{Navigatie Rhätische Bahn}}
{{Navigatie treinen Rhätische Bahn}}
{{Navigatie werelderfgoed Zwitserland}}
{{Navigatie spoorwegmaatschappijen Europa}}
{{Navigatie werelderfgoed Italië}}
{{Coor title dms|46|24|32|N|10|1|11|E|scale:6250}}

{{DEFAULTSORT:Rhatische Bahn}}
[[Categorie:Graubünden]]
[[Categorie:Geschiedenis van Graubünden]]
[[Categorie:Zwitserse spoorwegmaatschappij]]
[[Categorie:Werelderfgoed in Zwitserland]]
[[Categorie:Smalspoor in Zwitserland]]