Brontekst bekijken van Portugees

{{Infobox taal
| Naam in Nederlands =Portugees
| Naam in taal       =Português
| gesproken          =[[Portugal]] (incl. [[Madeira (eiland)|Madeira]] en [[Azoren]]), [[Brazilië]], [[Angola]], [[Mozambique]], [[Sao Tomé en Principe]], [[Guinee-Bissau]], [[Equatoriaal-Guinea]], [[Oost-Timor]], [[Macau]] en [[Kaapverdië]], [[Daman en Diu]]{{Bron?||2013|05|19}}, [[Namibië]].<br />Kleine groepjes Portugeestaligen in [[Old Goa|Goa]], [[Zuid-Afrika]]{{Bron?||2013|05|19}}, [[Malakka (staat)|Malakka]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] en [[Andorra]].
| uitgestorven       =
| sprekers           = ± 250 miljoen, waarvan 202 miljoen moedertaalsprekers (2016)<ref>[http://www.ethnologue.com/statistics/size Ethnologue]</ref>
| rang               =6
| taalfamilie        =[[Indo-Europees]]
* [[Italische talen|Italisch]]
** [[Romaanse talen|Romaans]]
*** [[Gallo-Romaanse talen#Iberisch.2F Romaans-Iberisch .2F Ibero-Romaans|Iberisch-Romaans]]
**** '''Portugees'''
| dialecten          =
* [[Braziliaans]]
* [[Beirão]]
* [[Paulistano]]
* [[Caboverdiano]]
* [[Dialecten van de wereld - P#Portugees|etc.]]
| creolen            =
* [[Papiaments]]
* [[Saramaccaans]]
* [[Portugese creoolse talen|etc.]]
| alfabet            = [[Latijns alfabet]]
| officieelin        =
{{Uitklapbare lijst
| titel = 9 landen, 1 afhankelijk gebied
| align = 
| 1 = {{AO}}
| 2 = {{BR}}
| 3 = {{GQ}}
| 4 = {{GW}}
| 5 = {{CV}}
| 6 = {{MO}}
| 7 = {{MZ}}
| 8 = {{TL}}
| 9 = {{PT}}
| 10 = {{ST}}
}}
{{Uitklapbare lijst
| titel = Minderheidstaal in 14 landen
| align = 
| 1 = {{AR}}
| 2 = {{CA}}
| 3 = [[Bestand:..Daman and Diu Flag(INDIA).png|24px]] [[Daman en Diu]] ([[India]])
| 4 = {{FR}}
| 5 = {{ES}}
| 6 = [[Bestand:Flag of Goa.svg|22px]] [[Goa (India)|Goa]] ([[India]])
| 7 = {{JP}}
| 8 = {{LU}}
| 9 = [[Bestand:Flag of Malacca.svg|22px]] [[Malakka (staat)|Malakka]] ([[Maleisië]])
| 10 = {{NA}}
| 11 = {{PY}}
| 12 = {{UY}}
| 13 = {{VE}}
| 14 = {{VS}}
| 15 = {{ZA}}
| 16 = {{CH}}
}}
| organisatie        = [[Gemeenschap van Portugeessprekende landen]], [[Internationaal Instituut voor de Portugese taal]]
| 639-1              = pt
| 639-2              = por
| 639-3              = por
}}
'''Portugees''' ({{lang|pt|''língua portuguesa''}}, of kortweg {{lang|pt|''português''}}) is een [[Romaanse taal|Romaanse]] [[wereldtaal]] die wordt gesproken in [[Portugal]], [[Brazilië]], [[Angola]], [[Guinee-Bissau]], [[Sao Tomé en Principe]], [[Oost-Timor]], [[Kaapverdië]], [[Mozambique]], en andere gebieden, zoals [[Goa (deelstaat)|Goa]] en [[Malakka (staat)|Malakka]] ([[Cristao]]). Het wordt ook gesproken door een minderheid in [[Macau]], waar het een officiële taal is. In [[Galicië (Spanje)|Galicië]], een gebied in [[Spanje]] ten noorden van [[Portugal]], wordt ''Galego'' ([[Galicisch]]) gesproken; officieel een andere taal, maar het lijkt erg op het Portugees. De Portugeessprekende landen werken op taalgebied samen in de [[Gemeenschap van Portugeessprekende landen]].

==Sprekers==
Volgens een [[UNESCO]]-rapport uit [[2000]] werd het Portugees toen door 176 miljoen mensen gesproken. Inmiddels zijn dit er enkele tientallen miljoenen meer als gevolg van de [[bevolkingsgroei]]. Zo is het aantal Brazilianen toegenomen tot 181 miljoen (2004). Het is een officiële taal van de [[Europese Unie]], [[Mercosul]] en de landen in de, hierboven genoemde, Gemeenschap van Portugeessprekende landen.

==Kenmerken==
{{Zie ook|Zie ook [[Braziliaans Portugees]]}}
Het Portugees in [[Brazilië]] wijkt af van het Portugees in de andere gebieden. Er heeft echter een spellingshervorming plaatsgevonden (het Acordo Ortográfico uit 1990, in 1998) met alle Portugeestalige landen, waarin werd afgesproken de taal in alle Portugeessprekende landen hetzelfde te spellen. In Portugal heeft de aangepaste spelling echter veel tegenstand ondervonden bij het publiek en wordt de aanpassing nog niet alom toegepast. De variant van Brazilië wordt [[Braziliaans-Portugees]] genoemd. Het gesproken Portugees van Portugal is voor Brazilianen moeilijk te verstaan.

==Grammatica==
{{Zie hoofdartikel|Portugese grammatica}}
Het meest unieke aan de Portugese grammatica is het [[werkwoord]]. Het Portugees heeft meer [[vervoeging|vervoegingen]] behouden uit klassiek [[Latijn]] dan de andere [[Romaanse talen]]. De grammatica's van het [[Spaans]] en het Portugees lijken sterk op elkaar.

== Dialecten ==
[[Bestand:Map of the portuguese language in the world.png|thumb|Wereldkaart met gebieden waar Portugees wordt gesproken]]
[[Bestand:Portugueselanguagedialects-Portugal.png|thumb|Portugese dialecten in Portugal]]
[[Bestand:Dialectos portugués Brasil.png|thumb|Portugese dialecten in Brazilië]]
{| class="wikitable"
! Dialect
! Gesproken in
!
|-
! colspan=5 |[[Portugal]]
|-
|Açoriano
|''[[Azoren]]''
|-
|Alentejano
|''[[Alentejo]]''
|-
|Algarvio
|''[[Algarve]]''
|-
|Alto-Minhoto
|''Noord-[[Braga (district)|Braga]]''
|-
|Baixo-Beirão;<br /> Alto-Alentejano
|''Midden-Portugal''
|-
|Beirão
|''Midden-Portugal''
|-
|Estremenho
|''Omgeving van Coimbra en Lissabon''
|-
|Madeirense
|''[[Madeira (eiland)|Madeira]]''
|-
|Nortenho
|''Omgeving van [[Braga (stad)|Braga]] en [[Porto (stad)|Porto]]''
|-
|Transmontano
|''[[Trás-os-Montes]]''
|- bgcolor=#DDDDDD
! colspan=5 |[[Brazilië]]/Regionalismos
|-
|Caipira
|''Platteland van São Paulo (staat) en omstreken van Sao Paulo, (stad) het noorden van Paraná en Minas Gerais.''
|-
|Capixaba
|''Vroegere benaming voor de inwoners van Vitoria.<br /> Thans algemeen voor de bevolking van [[Espírito Santo (staat)|Espírito Santo]]
|-
|Fluminense
|''staat [[Rio de Janeiro (staat)|Rio de Janeiro]]''
|-
|Carioca
|''stad [[Rio de Janeiro (stad)|Rio de Janeiro]]''
|-
|Cearense
|''staat [[Ceará (staat)|Ceará]]''
|-
|Baiano
|''[[Bahia (staat)|Bahia]]''
|-
|Gaúcho
|''[[Rio Grande do Sul]]''
|-
|Mineiro
|''staat [[Minas Gerais]]''
|-
|Nordestino
|''Noordoostelijke staten''
|-
|Nortista
|''[[Amazonebekken]]''
|-
|Paulistano
|''Stad [[São Paulo (stad)|São Paulo]] ''
|-
|Sertão
|''staten [[Goiás (staat)|Goiás]] en [[Mato Grosso (staat)|Mato Grosso]]''
|-
|Sulista
|''De zuidelijke staten [[Paraná (staat)|Paraná]] en [[Santa Catarina (Brazilië)|Santa Catarina]]''
|-
! colspan=5 |[[Uruguay]]
|-
|Dialectos Portugueses del Uruguay (Portunhol Riverense, Fronterizo e Bayano)
|noorden van Uruguay
|-
! colspan=5 |[[Afrika]]
|-
|Angolano
|''[[Angola]]''
|-
|Caboverdiano
|''[[Kaapverdië]]''
|-
|Guineense
|''[[Guinee-Bissau]]''
|-
|Moçambicano
|''[[Mozambique]]''
|-
|Santomense
|''[[Sao Tomé en Principe]]''
|-
! colspan=5 |[[Azië]]
|-
|Timorense
|''[[Oost-Timor]]''
|-
|Macaense
|''[[Macau]], China''
|}

{| class="wikitable"
! Portugees !! [[Italiaans (taal)|Italiaans]] !! [[Spaans]] !! ([[Nederlands]])
|-
| ação || azione || acción || actie
|-
| direção || direzione || dirección || richting
|-
| elétrico || elettrico || eléctrico || elektrisch
|-
| ótimo || ottimo || óptimo || uitstekend, optimaal
|}

== Zie ook ==
* [[Lijst van landen met het Portugees als officiële taal]]

{{Appendix}}

{{Wikibooks|Portugees|Cursus Portugees (in opbouw)}}
{{Wikt|Portugees}}
{{InterWiki|code=pt|naam=Portugese}}
{{Navigatie Italische en Romaanse talen}}

[[Categorie:Portugees| ]]