Brontekst bekijken van Donau

{{Zie artikel|Voor de gelijknamige Ottomaanse provincie, zie [[Donau (Ottomaanse provincie)]].}}
{{Infobox rivier
| afbeelding = Karte Donau.png
| lengte =2 829
| hoogte = 1 078
| debiet = 6 400
| oppervlakte = 817 000
| oorsprong = {{DE-VLAG}} [[Zwarte Woud]]
| uitmonding= {{UA-VLAG}}{{RO-VLAG}} [[Zwarte Zee]]
| stroomtdoor= {{DE}} <br/> {{AT}} <br/> {{SK}} <br/> {{HU}} <br/> {{HR}} <br/> {{RS}} <br/> {{BG}} <br/> {{RO}} <br/> {{MD}} <br/> {{UA}} <br/>
| afbeelding2 = Donauquelle.jpg
| onderschrift2 = De Donaubron in [[Donaueschingen]], Duitsland
}}
De '''Donau''' is de op één na langste rivier van [[Europa (werelddeel)|Europa]], na de [[Wolga]], en de langste binnen de [[Europese Unie]].<ref>[http://www.icpdr.org/main/danube-basin/river-basin (Danube Basin) ICPDR] - [[Internationale Commissie ter Bescherming van de Donau]].</ref>

De Donau ontstaat in het [[Zwarte Woud]] in [[Duitsland]] na de samenvloeiing van de [[Breg (rivier)|Breg]], de [[Brigach]] en de in [[Donaueschingen]] ontspringende [[Donaubach]]. De Donau stroomt oostwaarts door Centraal- en Zuidoost-Europa en mondt na 2829&nbsp;km<ref>gemeten vanaf het begin van de [[Breg (rivier)|Breg]]</ref> in het grensgebied van [[Roemenië]] en [[Oekraïne]] via de [[Donaudelta]] in de [[Zwarte Zee]] uit. Steden als [[Wenen]], [[Bratislava]], [[Boedapest]] en [[Belgrado]] liggen aan de Donau.

De Donau is een gemengde rivier, wat betekent dat hij gevoed wordt door smeltwater en regen.

Het economische belang van de Donau is groot. De belangrijkste economische activiteiten zijn de scheepvaart, de visserij en het toerisme. In 1992 werd de Donau door middel van het [[Main-Donaukanaal|Rijn-Main-Donaukanaal]] met de [[Main]] en de [[Rijn]] verbonden. Hierdoor kwam een nieuwe vaarroute tussen de [[Noordzee]] en de [[Zwarte Zee]] tot stand.

== Etymologie ==
Net als in het [[Nederlands]] heet de rivier in het [[Duits]] ''Donau''. Verder heet hij in het [[Slowaaks]] ''Dunaj'', in het [[Hongaars]] ''Duna'', in het [[Kroatisch]] ''Dunav'', in het [[Servisch]] en [[Bulgaars]] ''Dunav'' (Дунав), in het [[Roemeens]] ''Dunărea'', in het [[Oekraïens]] ''Doenaj'' (Дунай) en in het [[Engels]] en [[Frans]] ''Danube''. Deze namen zijn allemaal afkomstig van de aan het Keltisch ontleend [[Latijn]]se riviernaam ''Dānuvius'', in tegenstelling tot traditioneel Latijns ''Ister''.

De Latijnse riviernaam gaat dan weer, net zoals die van andere rivieren als de [[Dnjepr (rivier)|Dnepr]], [[Dnjestr]], [[Severski Donets|Donets]] en [[Don (Rusland)|Don]], terug op de [[Iraanse talen]] van de [[Scythen]] en [[Sarmaten]] of op die van de Oost-Europese [[Kelten]]. Doordat zowel het Iraans als het [[Keltische talen|Keltisch]] [[Indo-Europese talen]] zijn, het woord voor 'stroom' in het Oudiraans (bijvoorbeeld [[Ossetisch]] ''don'', 'water', [[Perzisch#Oudperzisch|Oudperzisch]] ''danuvatiy'', 'vloeit, stroomt') en in het Keltisch (bijvoorbeeld [[Welsh (taal)|Welsh]] waternaam ''Donwy'') overeenkomsten vertoont en beide volksstammen tot de Don en Donau waren doorgedrongen, valt de juiste etymologie niet met zekerheid te achterhalen.<ref>[[Robert S. P. Beekes]], art. ‘River’, in: [[James Patrick Mallory|J.P. Mallory]] en D.Q. Adams (red.), ''Encyclopedia of Indo-European Culture'', Londen/Chicago, Fitzroy Dearborn, 1997, p. 486-7.</ref>

Voor 1763 was de Duitse naam ''Tonach'', ''Tuonowe'' en later ook ''Tonaw'', ''Donaw''. De huidige uitgang -''au'' stamt van het [[Oudhoogduits]]e ''ouwa'', 'water, stroom; land bij het water, vochtig land' (waaruit gewestelijk ''Au'', ''Aue''), dat in het Nederlands nog herkenbaar is in de zelfstandige naamwoorden ''land'''ouw''''' en '''''ooi'''bos''.

== Geschiedenis ==
In de zevende eeuw v.Chr. voeren de [[Grieken]] van de Zwarte Zee stroomopwaarts de Donau op, na het passeren van [[Tomis]], het huidige [[Constanța (stad)|Constanța]]. Hun ontdekkingsreis eindigde bij de [[IJzeren Poort]], waar de Donau enkele tientallen kilometers lang door een nauw ravijn stroomde en het daardoor te gevaarlijk werd voor de Griekse schepen om de reis voort te zetten naar de zuidelijke [[Karpaten]] en het Servische ertsgebergte, aan de grens tussen het huidige Roemenië en [[Servië]].

Van het jaar 37 tot de regeringsperiode van keizer [[Valentinianus I]] (364-375) vormde de Donau, vrijwel vanaf de bron tot aan de monding, de natuurlijke noordoostgrens van het [[Romeinse Rijk]]. Deze grens kende echter enkele onderbrekingen zoals bij de Val van de Limes in 259. Tegelijk was de rivier de vaarroute voor zowel het leger als voor de bevoorrading van de aan de stroom gelegen nederzettingen.

De oversteek van de Donau naar [[Dacië]] lukte pas in 101 na de bouw van een brug ter hoogte van de stad [[Drobeta-Turnu Severin]], dicht bij de IJzeren Poort, en na het uitvechten van [[Dacische Oorlogen|twee veldslagen]], in 102 en 106. De overwinning op de Daciërs, aangevoerd door [[Decebalus]], deed de provincie Dacia ontstaan, die in 271 weer verloren ging.

In de negende eeuw was de Donau de trekroute van het Aziatische herdersvolk de [[Magyaren]], die halt hielden in het huidige Hongarije en daar met de ginds reeds gevestigde [[Slavische volkeren|Slavische]] bevolking onder [[Stefanus I van Hongarije]] het Hongaarse koninkrijk stichtten.

Ook de ''Route Charlemagne'', die tussen 1096 en 1099 tijdens de [[Eerste Kruistocht]] gebruikt werd door het leger van [[Godfried van Bouillon]], liep langs de Donau van [[Regensburg (stad)|Regensburg]] tot Belgrado. Zo'n 340 jaar later nam het [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse]] leger dezelfde weg maar in tegengestelde richting. De Donau was voor de Turken de hoofdroute voor de verplaatsing en bevoorrading van de troepen tijdens hun veldtocht door Zuidoost-Europa. De rivier maakte het voor de Ottomanen mogelijk om snel vooruit te gaan en in het jaar 1440 startte de belegering van Belgrado, zo'n 2000&nbsp;km stroomopwaarts. De stad viel echter pas in 1521 en enkele jaren later, in 1526, veroverde het Ottomaanse leger het koninkrijk Hongarije bij de eerste [[Slag bij Mohács (1526)|Slag bij Mohács]]. Aangezien koning [[Lodewijk II van Hongarije]] daarin omkwam, werden [[Bohemen]] en [[Slowakije]] (toen delen van Hongarije) door [[Keizer Ferdinand I (1503-1564)|Ferdinand I]], zwager van Lodewijk II, in het [[Habsburg]]se Oostenrijk ingelijfd. Hierdoor ontstond de ''Donaumonarchie''.

De Turken bereikten in 1529 de poorten van Wenen, in het hart van [[Centraal-Europa]], maar werden daar verslagen. Zo werd de Ottomaanse opmars langs de Donau een halt toe geroepen en vanaf de tweede slag van Mohács, in 1687, verloren ze stukje per beetje terrein en invloed. De geleidelijke Turkse terugtrekking is grotendeels terug te voeren op [[Oostenrijk-Hongarije|Oostenrijks-Hongaars]] initiatief, dat zo aan macht won, hoewel het tegelijkertijd zelf uit het [[Heilige Roomse Rijk]] verdreven werd. Naast Oostenrijk bleef het Ottomaanse Rijk desalniettemin een van de voornaamste politieke spelfiguren op de Zuidoost-Europese scène tot het definitief verlies van de gebieden in de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] tijdens de [[Russisch-Turkse Oorlog (1768-1774)]] en de [[Balkanoorlogen]] van 1912-1913. De Donau diende zo niet alleen als militaire en commerciële slagader maar eveneens als politieke, culturele en religieuze grens tussen het Oosten en het Westen.

=== Verdragen ===
Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werd in 1946 een nieuwe regeling voor het scheepsverkeer aangenomen, die de uit 1921 stammende Akkoorden van Parijs moest vervangen. Alle landen aan de Donau, behalve de verliezers Duitsland en [[Oostenrijk]], namen in 1948 deel aan de Conferentie van Belgrado. Bij de ondertekening van de overeenkomst werd ook beslist dat Oostenrijk lid van de daar opgerichte [[Donaucommissie]] mocht worden. Door verzet van de [[Sovjet-Unie|Sovjets]] kon de Bondsrepubliek Duitsland pas in 1998 toetreden tot de Commissie, bijna 50 jaar na de Conferentie van Belgrado. Nog steeds regelt de Donaucommissie de samenwerking tussen de Donaulanden inzake de scheepvaart.<ref>[http://www.danubecom-intern.org Website van de Donaucommissie]</ref>

In 1994 werd door verschillende landen de ''Conventie ter Bescherming van de Donau'' aangenomen, wat leidde tot de oprichting van de [[Internationale Commissie ter Bescherming van de Donau]]. Deze organisatie richt zich op de verbetering en bescherming van het leefmilieu in en rond de Donau.<ref>[http://www.icpdr.org Website van de ICPDR]</ref>

== Geografie ==
De Donau is de enige grote Europese rivier die in oostelijke richting stroomt. Na 2888&nbsp;km bereikt hij de Zwarte Zee via de Donaudelta, in Roemenië en Oekraïne. In tegenstelling tot andere rivieren worden de kilometers van de Donau stroomopwaarts geteld: het officieel nulpunt is de vuurtoren van Sulina aan de Zwarte Zeekust. Aangezien de Donau ontspringt in het Zwarte Woud en uitmondt in de Zwarte Zee, wordt de rivier in de Duitse volksmond ook wel ''Schwarzer Fluss'' (Zwarte rivier) genoemd.

Tien landen hebben toegang tot de Donau, waarvan er vier slechts aan één oever liggen. Dit zijn Kroatië, Bulgarije, Moldavië en Oekraïne. Gedurende 1070,9&nbsp;km, of 37% van de totale lengte, dient hij als staatsgrens.

De bijdrage per land tot het [[debiet]] van de Donau<ref>Bron: [[Internationale Commissie ter Bescherming van de Donau]]: Facts and Figures about the Danube River Basin</ref> is de volgende: Oostenrijk (22,1%), Roemenië (17,6%), Duitsland (14,5%), Servië (11,3%), Bosnië en Herzegovina (8,8%), Kroatië (6,4%), Hongarije (4,3%), Oekraïne (4,3%), Bulgarije (3,7%), Slovenië (3,1%), Slowakije (1,9%), Tsjechië (1,2%) en Moldavië (0,7%). Bosnië en Herzegovina, Slovenië en Tsjechië liggen zelf niet aan de Donau.
{| class="wikitable" align="right" style="width:40%;" summary="Aandeel van de Donaulanden"
! colspan="8" | Aandeel van de Donaulanden
|-
! | Land || Totaal&nbsp;aantal km || colspan="2"| Linkeroever || colspan="2" | Rechteroever || colspan="2" | Beide oevers
|-
! || || km || % || km || % || km || %
|-
| [[Duitsland]] || 687,00 || 687,0 || 24 || 658,6 || 23 || 658,6 || 36
|-
| [[Oostenrijk]] || 357,50 || 321,5 || 11 || 357,5 || 12 || 321,5 || 18
|-
| [[Slowakije]]|| 172,06 || 172,1 || 6 || 22,5 || 1 || 22,5 || 1
|-
| [[Hongarije]]|| 417,20 || 275,2 ||10 || 417,2 || 14 || 275,2 || 15
|-
| [[Kroatië]]|| 137,50 || 0,0||0 || 137,5 || 5 || 0,0 || 0
|-
| [[Servië]]|| 587,35 || 358,0 || 12 || 449,9 || 16 || 220,5 || 12
|-
| [[Roemenië]]|| 1075,00 || 1020,5 || 35 || 374,1 || 13 || 319,6 || 18
|-
| [[Bulgarije]]|| 471,55 || 0,0 || 0 || 471,6 || 16 || 0,0 || 0
|-
|[[Moldavië (land)|Moldavië]] || 0,57 || 0,6 || 0 || 0,0 || 0 || 0,0 || 0
|-
| [[Oekraïne]]|| 53,94 || 53,9 || 2 || 0,0 || 0 || 0,0 || 0
|-
| colspan="8" |<small>(Bron: Donaucommissie, Boedapest, januari 2000-maart 2004)</small>
|}
{|border="1" cellspacing=0 cellpadding=0
|align=center valign=bottom colspan=2|'''Rechteroever'''
|align=center valign=bottom bgcolor=blue rowspan=2 style="border-bottom:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''Donau-<br />kilometer''
|align=center valign=bottom colspan=2|'''Linkeroever'''
|-
|height= 19 align=center valign=bottom style="border-right:3px solid white"|'''Land'''
|align=center valign=bottom style="border-left:3px solid white"|'''Lengte in km'''
|align=center valign=bottom style="border-right:3px solid white"|'''Lengte in km'''
|align=center valign=bottom style="border-left:3px solid white"|'''Land'''
|-
|width=20% height= 20 align=right rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|Duitsland&nbsp;{{DE-VLAG}}
|width=22% align=center rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|658,6
|width=18% align=center bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''2888,77''
|width=20% align=center rowspan=4 style="border-right:3px solid white"|687,0
|width=20% rowspan=4 style="border-left:3px solid white"|{{DE-VLAG}}&nbsp;Duitsland
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''2230,20''
|-
| height= 19 align=right rowspan=6 style="border-right:3px solid white"|Oostenrijk&nbsp;{{AT-VLAG}}
| align=center rowspan=6 style="border-left:3px solid white"|357,5
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''2201,77''
|-
| align=center rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|321,5
| rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|{{AT-VLAG}}&nbsp;Oostenrijk
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1880,26''
|-
| align=center rowspan=6 style="border-right:3px solid white"|172,1
| rowspan=6 style="border-left:3px solid white"|{{SK-VLAG}}&nbsp;Slowakije
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1872,70''
|-
| height= 19 align=right rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|Slowakije&nbsp;{{SK-VLAG}}
| align=center rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|22,5
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1850,20''
|-
| height= 19 align=right rowspan=4 style="border-right:3px solid white"|Hongarije&nbsp;{{HU-VLAG}}
| align=center rowspan=4 style="border-left:3px solid white"|417,2
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1708,20''
|-
| align=center rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|275,2
| rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|{{HU-VLAG}}&nbsp;Hongarije
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1433,00''
|-
| height= 19 align=right rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|Kroatië&nbsp;{{HR-VLAG}}
| align=center rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|137,5
| align=center rowspan=4 style="border-right:3px solid white"|358,0
| rowspan=4 style="border-left:3px solid white"|[[Bestand:Flag of Serbia.svg|20px]]&nbsp;Servië
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1295,50''
|-
| height= 19 align=right rowspan=4 style="border-right:3px solid white"|Servië&nbsp;[[Bestand:Flag of Serbia.svg|20px]]
| align=center rowspan=4 style="border-left:3px solid white"|449,9
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''1075,00''
|-
| align=center rowspan=6 style="border-right:3px solid white"|940,9
| rowspan=6 style="border-left:3px solid white"|{{RO-VLAG}}&nbsp;Roemenië
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''845,65''
|-
| height= 19 align=right rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|Bulgarije&nbsp;{{BG-VLAG}}
| align=center rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|471,6
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''374,10''
|-
| height= 19 align=right rowspan=8 style="border-right:3px solid white"|Roemenië&nbsp;{{RO-VLAG}}
| align=center rowspan=8 style="border-left:3px solid white"|374,1
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''134,14''
|-
| align=center rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|0,6
| rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|{{MD-VLAG}}&nbsp;Moldavië
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''133,57''
|-
| align=center rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|53,9
| rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|{{UA-VLAG}}&nbsp;Oekraïne
|-
| align=center rowspan=2 bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''79,63''
|-
| align=center rowspan=2 style="border-right:3px solid white"|79,6
| rowspan=2 style="border-left:3px solid white"|{{RO-VLAG}}&nbsp;Roemenië
|-
| align=center bgcolor=blue style="border-bottom:3px solid blue;border-top:3px solid blue;border-left:3px solid blue;border-right:3px solid blue"|<font color=white>''0,00''
|}

=== Steden ===
De Donau stroomt onder meer door de volgende steden:
{|
|-valign=top
|
* [[Sigmaringen (stad)|Sigmaringen]] - Duitsland
* [[Ulm (Baden-Württemberg)|Ulm]] - Duitsland
* [[Ingolstadt]] - Duitsland
* [[Regensburg (stad)|Regensburg]] - Duitsland
* [[Straubing]] - Duitsland
* [[Passau (stad)|Passau]] - Duitsland
* [[Linz]] - Oostenrijk
* [[Krems an der Donau]] - Oostenrijk
* [[Wenen]] - hoofdstad van Oostenrijk
* [[Bratislava]] - hoofdstad van Slowakije
* [[Komárno]] - Slowakije
* [[Komárom (plaats)|Komárom]] - Hongarije
* [[Esztergom (stad)|Esztergom]] - Hongarije
|
* [[Visegrád]] - Hongarije
* [[Vác]] - Hongarije
* [[Boedapest]] - hoofdstad van Hongarije
* [[Baja]] - Hongarije
* [[Vukovar]] - Kroatië
* [[Mohács]] - Hongarije
* [[Bačka Palanka]] - Servië
* [[Novi Sad]] - Servië
* [[Belgrado]] - hoofdstad van Servië
* [[Smederevo]] - Servië
* [[Drobeta-Turnu Severin]] - Roemenië
* [[Vidin (stad)|Vidin]] - Bulgarije
* [[Lom (Bulgarije)|Lom]] - Bulgarije
|
* [[Orjachovo]] - Bulgarije
* [[Nikopol (Bulgarije)|Nikopol]] - Bulgarije
* [[Giurgiu (stad)|Giurgiu]] - Roemenië
* [[Roese (stad)|Roese]] - Bulgarije
* [[Călărași (stad)|Călărași]] - Roemenië
* [[Silistra (stad)|Silistra]] - Bulgarije
* [[Brăila]] - Roemenië
* [[Galați (stad)|Galați]] - Roemenië
* [[Tulcea (stad)|Tulcea]] - Roemenië
* [[Giurgiulești]] - Moldavië
* [[Izmajil]] - Oekraïne
* [[Sulina (Roemenië)|Sulina]] - Roemenië
|}

=== Zijrivieren ===
De Donau zelf stroomt door Duitsland, Oostenrijk, Slowakije, [[Hongarije]], Kroatië, Servië, [[Bulgarije]], Roemenië, [[Moldavië (land)|Moldavië]] en [[Oekraïne]], en zijn zijrivieren breiden dit stroomgebied nog verder uit met [[Polen]], [[Tsjechië]], [[Zwitserland]], [[Italië]], [[Slovenië]], [[Bosnië en Herzegovina]], [[Montenegro]], [[Macedonië (land)|Macedonië]], [[Kosovo]] en [[Albanië]]. Het Donaubekken heeft een totale oppervlakte van 795.686&nbsp;km².

De belangrijkste zijrivieren van de Donau komen met de stroomrichting mee gezien van rechts, met name uit de [[Alpen]]. Sommige van deze zijrivieren zijn op zichzelf al belangrijke stromen. Zowel in Tsjechië als in Servië is er een zijrivier die Morava heet, met dezelfde etymologie. Van bron tot monding<ref>In deze paragraaf staan de zijrivieren gerangschikt volgens de richting bron-monding van de Donau. Bij de bespreking van de loop van de Donau worden ze geplaatst bij het land waarin hun monding ligt, opgesplitst in linker- en rechterzijrivieren.</ref> zijn de voornaamste vertakkingen:
{|
|-valign=top
|
* de [[Iller]] voor 70 m³/s
* de [[Lech (rivier)|Lech]] voor 200 m³/s
* de [[Altmühl]] voor 22 m³/s
* de [[Naab]] voor 49 m³/s
* de [[Isar (rivier)|Isar]] voor 174 m³/s
* de [[Inn (rivier)|Inn]] voor 735 m³/s
* de [[Traun (rivier)|Traun]] voor 150 m³/s
* de [[Enns (rivier)|Enns]] voor 195 m³/s
* de [[Morava (Tsjechië)]] voor 110 m³/s
* de [[Rába]] (''Raab'') voor 63 m³/s
|
* de [[Váh]] voor 161 m³/s
* de [[Hron]] voor 55 m³/s
* de [[Ipeľ]] voor 22 m³/s
* de [[Sió]], afvoer van het [[Balatonmeer]], voor 39 m³/s
* de [[Drau]] (''Drava'') voor 577 m³/s
* de [[Tisza]] voor 794 m³/s
* de [[Sava (rivier)|Sava]] voor 1564 m³/s
* de [[Timiș (rivier)|Timiș]] voor 47 m³/s
* de [[Morava (Servië)]] voor 232 m³/s
|
* de [[Timok]] voor 31 m³/s
* de [[Jiu]] voor 86 m³/s
* de [[Iskar]] voor 54 m³/s
* de [[Olt (rivier)|Olt]] voor 174 m³/s
* de [[Jantra]] voor 47 m³/s
* de [[Argeș (rivier)|Argeș]] voor 71 m³/s
* de [[Ialomița (rivier)|Ialomița]] voor 45 m³/s
* de [[Siret (rivier)|Siret]] voor 240 m³/s
* de [[Proet]] voor 110 m³/s
|}

=== Duitsland ===
De Donau ontstaat op 1,4&nbsp;km ten oosten van [[Donaueschingen]] door de samenvloeiing van twee uit het [[Zwarte Woud]] komende riviertjes, de [[Brigach]] en de [[Breg (rivier)|Breg]]. In Donaueschingen zelf ontspringt de [[Donaubach]], zodat er 3 Donaubronnen zijn. De bron van de [[Breg (rivier)|Breg]] bij [[Furtwangen im Schwarzwald|Furtwangen]] geldt ondertussen als officiële omdat zij het verst verwijderd is van de monding.

De [[waterscheiding]] met de [[Rijn]] verloopt zeer grillig, hetgeen voor een belangrijk deel samenhangt met de ontwikkelingsgeschiedenis van beide rivieren. De stroomgebieden in [[Zuid-Duitsland]] grijpen op verschillende plaatsen in elkaar.

Van de bron tot aan de [[Oostenrijk]]se grens legt de Donau in [[Duitsland]] 687&nbsp;km af en is daarmee de op twee na grootste rivier van het land. Aan zijn oevers liggen steden als [[Tuttlingen (stad)|Tuttlingen]], [[Sigmaringen (stad)|Sigmaringen]], [[Ulm (Baden-Württemberg)|Ulm]], [[Neu-Ulm (stad)|Neu-Ulm]], [[Ingolstadt]], [[Regensburg (stad)|Regensburg]], [[Straubing]] en [[Passau (stad)|Passau]]. Vanaf [[Kelheim (stad)|Kelheim]] wordt de rivier bevaarbaar.

Rechtse zijrivieren zijn:
* de [[Iller]], in [[Neu-Ulm (stad)|Neu-Ulm]]
* de [[Lech (rivier)|Lech]], bij [[Marxheim]] (ten oosten van [[Donauwörth]])
* de [[Isar (rivier)|Isar]], bij [[Deggendorf (stad)|Deggendorf]]
* de [[Inn (rivier)|Inn]], in [[Passau (stad)|Passau]]

Linkse zijrivieren zijn:
* de [[Wörnitz (rivier)|Wörnitz]], in [[Donauwörth]]
* de [[Altmühl]], na [[Kelheim (stad)|Kelheim]]
* de [[Naab]] en de [[Regen (rivier)|Regen]] bij [[Regensburg (stad)|Regensburg]]

Een bekend ezelsbruggetje op Duitse scholen luidt:

{{cquote|Iller, Isar, Lech und Inn<br />fließen rechts zur Donau hin;<br />Wörnitz, Altmühl, Naab und Regen<br />kommen ihr von links entgegen.}}

Daarmee worden in het eerste deel van dit rijm meteen de belangrijkste zijrivieren vernoemd. Zelfs de grootste linkerzijrivier, de [[Naab]], brengt met 49 m³/s maar half zoveel water aan als de kleinste rechterzijrivier, de [[Iller]]. Ook monden talrijke kleinere zijriviertjes uit in de Donau, zoals de Riß, de Roth, de Große Lauter, de Blau, de Günz, de Brenz, de Mindel, de Zusam, de Schmutter, de Paar, de Abens, de Große Laber, de Vils of Ilz, de Erlau en de Ranna.

Tussen Immendingen en Tuttlingen verliest de rivier in de [[Donauversinkung|Donauversickerung]] zoveel water in de [[karst (geografie)|karstgebieden]] dat hij gemiddeld 77 dagen per jaar droogvalt. Dit water vloeit ondergronds over een afstand van 11 kilometer om terug aan de oppervlakte te komen als [[Aachquelle]]. Deze vloeit af naar het [[Bodenmeer]], zodat het water van de Donau zowel in de [[Zwarte Zee]] als in de [[Noordzee]] terechtkomt.

In [[Passau (stad)|Passau]] monden van links eerst de [[Ilz (rivier)|Ilz]] en een beetje verder van rechts de [[Inn (rivier)|Inn]] in de Donau uit. Het [[Alpen]]water van de Inn is groen, dat van de Donau blauw en het uit moerasgebieden komende water van de Ilz zwart, waardoor de Donau nog een stuk na de samenvloeiing die drie kleuren uitslaat. Het valt op hoe sterk het groene water van de Inn dat van de Donau kleurt. Naast het soms zeer grote debiet van de Inn, hangt dit voornamelijk samen met het grote verschil in diepte tussen de twee rivieren (Inn: 1,90 meter, Donau: 6,80 meter). De Inn bevat op jaarbasis gemiddeld zo'n 5% meer water dan de Donau. Dit komt hoofdzakelijk door het sterke hoogwater van de Inn tijdens het dooiseizoen in de bergen. De Donau wijst een duidelijk constanter debiet aan - zij brengt gedurende het grootste deel van het jaar (zeven maanden, van oktober tot april) meer water met zich mee.

Belangrijke bouwwerken langs de Duitse Donau zijn in het bijzonder de aartsabdij Beuron (''Erzabtei Beuron''), het slot van het vorstengeslacht Hohenzollern in [[Sigmaringen (stad)|Sigmaringen]], de gotische [[Munster van Ulm]] (''Ulmer Münster'') met de hoogste kerktoren ter wereld (161,6 m), de vlak aan de oever gelegen Weltenburgabdij (''Abtei Weltenburg'') en de Bevrijdingshalle (''Befreiungshalle''), beide in de buurt van [[Kelheim (stad)|Kelheim]], de Stenen Brug (''Steinerne Brücke'') en Sint-Pietersdom in [[Regensburg (stad)|Regensburg]] en het Walhalla bij [[Donaustauf]].

=== Oostenrijk ===
Geen enkel land wordt zo sterk met de Donau geassocieerd als [[Oostenrijk]]. Dit komt onder meer door de bekende wals ''An der schönen blauen Donau'' (door [[Johann Strauss jr.]]) en de bijnaam ''Donaumonarchie'' voor het [[Oostenrijk-Hongarije|Oostenrijk-Hongaarse dubbelmonarchie]], aangezien de Donau over 1300&nbsp;km door het toenmalig grondgebied stroomde. In het huidige Oostenrijk blijft daar slechts zo'n 350&nbsp;km van over en zo is het land gezakt tot op de 6e plaats in het rijtje van de voornaamste Donaulanden. Desalniettemin watert bijna het hele grondgebied af in de Donau (en dus ook in de [[Zwarte Zee]]). Enkel de deelstaat [[Vorarlberg]] watert grotendeels af in de [[Rijn]] (naar de [[Noordzee]]), een zeer klein gebied in de noordwesthoek van [[Neder-Oostenrijk]] ([[Waldviertel]]) in de [[Lainsitz]] (< [[Moldau]] < [[Elbe (rivier)|Elbe]] < [[Noordzee]]) en een nog kleiner deel van [[Opper-Oostenrijk]] ([[Mühlviertel]]) in de [[Moldau]].

Ongeveer halfweg tussen het Duitse [[Passau (stad)|Passau]] en het Oostenrijkse [[Linz]] ligt de [[Schlögener Schlinge]], een meander die de Donau kort rechtsomkeer doet maken. Zo'n 70 kilometer na de Duitse grens ligt aan beide oevers dan Linz, de derde grootste stad van het land.

Voorbij [[Mauthausen (gemeente)|Mauthausen]], [[Enns (stad)|Enns]] (waar de gelijknamige [[Enns (rivier)|zijrivier]] uitmondt) en [[Grein (Oostenrijk)|Grein]] (waar de Donau zijn diepste punt aanwijst in Oostenrijk), bereikt de rivier na ongeveer 90&nbsp;km de stad [[Melk (gemeente)|Melk]] met haar bekende abdij. Vervolgens stroomt hij amper 35&nbsp;km door een van de mooiste Donauvalleien, de [[Wachau (Oostenrijk)|Wachau]], die van [[Dürnstein]] tot [[Krems an der Donau]] reikt. Dit gebied staat geklasseerd als [[UNESCO]]-[[Werelderfgoed]]. Aansluitend doorkruist hij de Tullnerfeldvlakte.

Het is al bijna aan de [[Slowakije|Slowaakse]] grens dat de Donau door de hoofdstad [[Wenen]] stroomt. Wenen was gedurende eeuwen de grootste en belangrijkste van alle Donausteden, maar moet deze onderscheiding ondertussen met [[Boedapest]] en [[Belgrado]] delen. De rivier maakte van de stad een voornaam handelscentrum, en tot op vandaag is de Donau een belangrijke handelsroute tussen het voormalige [[Oostblok]] en [[West-Europa]]. Er werden ingenieuze werken uitgevoerd om de gevolgen van overstromingen in Wenen te beperken.

Belangrijke rechterzijrivieren zijn:
* de [[Traun (rivier)|Traun]], in [[Linz]]
* de [[Enns (rivier)|Enns]], bij [[Enns (stad)|Enns]]
* de [[Ybbs (rivier)|Ybbs]], bij [[Ybbs an der Donau]]
* de [[Traisen (rivier)|Traisen]], bij [[Altenwörth]]
* de [[Wien (rivier)|Wien]] (''Wienfluss''), te [[Wenen]]
* de [[Schwechat (rivier)|Schwechat]], ten oosten van [[Mannwörth]]

Van links komen:
* de [[Aist]], bij [[Schwertberg]]
* de [[Kamp (rivier)|Kamp]], bij [[Krems an der Donau]]

In Oostenrijk liggen elf waterkrachtcentrales op de Donau.
De [[Internationale Commissie ter Bescherming van de Donau]] (''Internationale Kommission zum Schutz der Donau'') heeft haar zetel in [[Wenen]] en heeft als onderwerp de bescherming van het leefmilieu van het Donaubekken.

=== Slowakije ===
Waar de [[Morava (Tsjechië)|Morava]] in de Donau (''Dunaj'') uitmondt, gaat de Donau, na heel even de Oostenrijks-Slowaakse grens gevormd te hebben, [[Slowakije]] binnen. Slechts 45 kilometer na [[Wenen]] ligt op de linkeroever de Slowaakse hoofdstad [[Bratislava]], met nieuwere stadsdelen op de rechteroever. Achter Bratislava vormt hij de grens met [[Hongarije]].

Omdat de Donau steeds de Slowaakse zuidgrens volgt (uitgezonderd in Bratislava), komen alle Slowaakse zijrivieren van links. De voornaamste daarvan zijn:
* de [[Morava (Tsjechië)|Morava]] (Duits: ''March''), die eerst de Oostenrijks-Tsjechische en daarna de Oostenrijks-Slowaakse grens vormt tot deze in [[Devín]] uitmondt in de Donau, met aan de overkant [[Hainburg an der Donau|Hainburg]] in [[Oostenrijk]]. De Donau stroomt dan even volledig door Slowaaks grondgebied.
* de [[Váh]] (Duits: ''Waag'', Hongaars: ''Vág''), de langste Slowaakse rivier, mondt uit in de Donau in [[Komárno]], een centrum van de [[Hongaarse minderheid in Slowakije]], met aan de overkant de Hongaarse stad [[Komárom (plaats)|Komárom]]. De twee stadsdelen werden gescheiden toen de Donau in 1921 de Slowaaks-Hongaarse grens werd.
* de [[Hron]] (Duits: ''Gran''), mondt uit in de Donau te [[Štúrovo]], met aan de overkant de Hongaarse stad [[Esztergom (stad)|Esztergom]]
* de [[Ipeľ]] (Duits: ''Eipel'', Hongaars: ''Ipoly''), die gedurende 140&nbsp;km de noordoostelijke Slowaaks-Hongaarse grens vormt, tot deze in het kleinere stadje [[Chľaba]] uitmondt in de Donau, met aan de overkant van de Ipel het Hongaarse [[Szob]] (tussen [[Esztergom (stad)|Esztergom]] en [[Vác]], het begin van de [[Donauknie]]).

=== Hongarije ===
Na de monding van de [[Ipeľ]] (Hongaars: ''Ipoly'') verlaat de Donau (''Duna'') bij [[Szob]] de [[Slowakije|Slowaakse]] grens en worden beide oevers [[Hongarije|Hongaars]]. Kort daarop dwingen de Börzsöny- en Pilisberg de rivier in een rechthoekige bocht naar het zuiden om zo de fameuze [[Donauknie]] bij [[Visegrád]] (Duits: ''Plintenburg'') te vormen. Zo onderbreekt hij zijn loop van doorgaans west naar oost om 500&nbsp;km strikt naar het zuiden te vloeien.

Na zo'n 40&nbsp;km stroomt de Donau door de Hongaarse hoofdstad [[Boedapest]], die met haar 1,8 miljoen inwoners de grootste stad aan de rivier is. Die verlaat hier het Hongaarse middelgebergte en gaat de [[Grote Hongaarse Laagvlakte]] (Hongaars: ''(Nagy-)Alföld'') binnen, waarvan hij de westelijke grens vormt. De rivier is inmiddels zo breed dat voorbij Boedapest nog maar twee bruggen zijn. Na talrijke kleinere steden als [[Dunaújváros]] (''Donauneustadt''), [[Baja]] (''Frankenstadt''), [[Paks]] (''Paksch'') und [[Kalocsa]] (''Kollotschau'') verlaat de Donau kort na [[Mohács]] Hongarije en vormt verder de grens tussen [[Kroatië]] en [[Servië]].

Belangrijke zijrivieren (alle van rechts) die in Hongarije uitmonden zijn:
* de [[Leitha]] (Hongaars: ''Lajta''), die tot 1921 de grens tussen [[Cisleithanië]] en [[Transleithanië]] en later respectievelijk [[Oostenrijk]] en [[Hongarije]] vormde. Hij komt in [[Győr]] de (zesde stad van Hongarije) van links met de [[Rába]] samen.
* de [[Rába]] (Duits: ''Raab''), komt bij [[Győr]] samen met de [[Leitha]] om de [[Mosoni Duna]] te vormen en zo'n 15&nbsp;km verder uit te monden in de Donau.
* de [[Sió]], de afvoer van het [[Balatonmeer]], die enkele kilometers ten oosten van [[Szekszárd]] uitmondt in de Donau.

De [[Donaucommissie]] heeft haar zetel in [[Boedapest]].

=== Kroatië ===
Met een totale lengte van 137&nbsp;km heeft [[Kroatië]] na [[Moldavië (land)|Moldavië]] en [[Oekraïne]] het kleinste stuk Donau (''Dunav'') op zijn grondgebied. Die stroomt op het drielandenpunt voorbij [[Mohács]] met [[Hongarije]] en [[Servië]] bij [[Batina (Osijek-Baranja)|Batina]] het land binnen en vormt vandaar de natuurlijke grens tussen Kroatië en Servië.

De belangrijkste Kroatische stad aan de Donau is [[Vukovar]] (Duits: ''Wulkoburg''). Vukovar werd tijdens de [[Oorlogen in Joegoslavië#Kroatië|oorlog met Servië]] voor een groot deel verwoest.

Aangezien de Donau steeds op de grens loopt, kunnen Kroatische zijrivieren enkel van rechts komen. De belangrijkste is:
* de [[Drau]] (Kroatisch: ''Drava''), na de [[Tisza]] de tweede langste zijrivier van de Donau, die een 20&nbsp;km voor haar monding door [[Osijek]] (de vierde stad van het land) passeert.

=== Servië ===
Vanaf [[Bezdan]] (tegenover het Kroatische [[Batina (Osijek-Baranja)|Batina]]), net voorbij de grens met [[Hongarije]], vormt de Donau (Дунав) de noord-zuidgrens tussen [[Kroatië]] (rechteroever) en [[Servië]] (linkeroever). Zo'n 25&nbsp;km verder ligt aan Servische kant de havenstad [[Apatin]], die tot de [[Tweede Wereldoorlog]] bijna uitsluitend door "Donauzwaben" (in de 18e eeuw geïmmigreerde Duitsers) bevolkt was en tot dan ''Abthausen'' heette. Bij [[Vukovar]] in Kroatië neemt hij zijn traditionele zuidoostelijke stroomrichting, waarvan hij sinds de [[Donauknie]] in het noorden van [[Hongarije]] was afgeweken, weer aan en gaat wat verder bij [[Bačka Palanka]] Servië binnen.

Verder stroomafwaarts passeert de Donau [[Novi Sad]] (Нови Сад), de tweede grootste stad van het land, waar in 1999 tijdens [[NAVO]]-bombardementen tijdens de [[Kosovo-oorlog]] alle drie bruggen verloren gingen. De zes daaropvolgende jaren verliep het verkeer tussen beide stadsdelen via een pontonbrug. Aangezien die maar drie maal per week werd geopend, was dit de belangrijkste hindernis voor het scheepsverkeer op de Donau. Sinds de heropening van de [[Vrijheidsbrug (Novi Sad)|Vrijheidsbrug]] op 11 oktober 2005 is de rivier weer ongehinderd bevaarbaar.

75&nbsp;km verderop bereikt de Donau de een van de oudste nederzettingen aan zijn oevers, [[Belgrado]]. Reeds 7000 jaar bewoond, en nu met 1,7 miljoen inwoners na [[Boedapest]] en [[Wenen]] de derde grootste Donaustad. De kern van de stad wordt gevormd door de imposante Kalemegdanvesting op een rots aan de monding van de [[Sava (rivier)|Sava]].

Dan stroomt hij voorbij de ruïne van de vesting Golubac en gaat dan door de [[IJzeren Poort]] (Гвоздена). Vervolgens vormt hij de grens tussen Servië en [[Roemenië]] tot de Djerdap-stuwdam. Aan Servische kant ligt het Nationale Park Djerdap (sinds 1974, 63.608 ha).

Linkerzijrivieren zijn:
* de [[Tisza]] (Duits: ''Theiß'', Servisch: Тиса), de voornaamste zijrivier van de Donau en na deze de tweede grootste rivier van Hongarije en Servië. Hij mondt uit bij [[Titel (Servië)|Titel]], halfweg tussen [[Novi Sad]] en [[Belgrado]], in Centraal-[[Vojvodina]] in Servië.
* de [[Timiș (rivier)|Timiș]] (Тамиш), in de industriestad [[Pančevo]] (Панчево), net voorbij [[Belgrado]].

Rechterzijrivieren zijn:
* de [[Sava (rivier)|Sava]], in [[Belgrado]].
* de [[Morava (Servië)|Morava]], bij [[Smederevo]] (Смедерево), halfweg tussen Belgrado en de [[Roemenië|Roemeense]] grens.
* de [[Timok]], een kleine rivier die de laatste 15&nbsp;km voor zijn monding de grens tussen [[Servië]] en [[Bulgarije]] vormt, en dus op het drielandenpunt met [[Roemenië]] bij [[Prahovo]], uitmondt in de Donau.

=== Bulgarije ===
De Donau markeert gedurende 500&nbsp;km de noordgrens van [[Bulgarije]] (rechteroever) met [[Roemenië]] (linkeroever). Er liggen twee bruggen, de eerste verbindt sinds 1954 de grootste Bulgaarse stad [[Roese (stad)|Roese]] met het Roemeense [[Giurgiu (stad)|Giurgiu]] en de tweede verbindt die sinds 2013 de Bulgaarse stad [[Vidin (stad)|Vidin]] met de Roemeense stad [[Calafat]]. Ondanks de lengte van de grens en het feit dat de Donau de enige bevaarbare rivier van het land is, heeft de Donau voor Bulgarije over het algemeen slechts economische betekenis voor de lokale handelsvloot. Dit komt door de ligging in het dunbevolkte, uiterste noorden van het land.

Van de 12 Donauhavens op Bulgaars grondgebied zijn de belangrijkste die van Vidin, [[Lom (Bulgarije)|Lom]], [[Orjachovo]], [[Nikopol (Bulgarije)|Nikopol]], [[Svištov]], Roese en [[Silistra (stad)|Silistra]]. In Svištov bereikt de Donau het zuidelijkste punt van zijn loop. Na Svištov richt hij zich weer wat richting noordoosten en verlaat een kleine 200&nbsp;km verder bij Silistra het land.

Doordat de Donau de noordgrens van Bulgarije vormt, komen alle zijrivieren die er uitmonden van rechts. De belangrijkste zijn:
* de [[Iskar]] (Искър), tegenover het Roemeense [[Corabia]].
* de [[Jantra]], zo'n 15&nbsp;km na Svištov.

=== Roemenië ===
Met 1075&nbsp;km, een derde van de totale lengte van de Donau, is [[Roemenië]] veruit het belangrijkste Donauland. Bij het aankomen uit [[Servië]] stroomt hij langs de grens in zuidwestelijke richting door het Banatgebergte, een uitloper van de [[Transsylvanische Alpen]]. Voorbij [[Orșova]] stroomt hij door de bekende [[IJzeren Poort]], die tot de damwerken in de jaren 1970 het gevaarlijkste stuk van de Donau was. Daarachter ligt de stad [[Drobeta-Turnu Severin]]. Dan maakt de rivier een bocht naar het zuiden en passeert [[Gruia]], [[Pristol]], [[Cetate]] en [[Calafat]]. Vervolgens richt hij zich weer naar het oosten en vormt gedurende 500&nbsp;km de grens met [[Bulgarije]].

Zo stroomt de Donau door de steden [[Dăbuleni]], [[Corabia]] (met aan de overkant de monding van de [[Iskar]]), [[Turnu Măgurele]], [[Zimnicea]] (met aan de overkant de monding van de [[Jantra (rivier)|Jantra]]), [[Giurgiu (stad)|Giurgiu]] (met aan de overkant het Bulgaarse [[Roese (stad)|Roese]]), [[Oltenița]], waar de [[Argeș (rivier)|Argeș]] uitmondt, en [[Călărași (stad)|Călărași]] (op zijtak). Hier maakt de Donau een knik naar het noorden en vormt de westelijke grens van de [[Dobroedzja]]. De Donau stroomt door Cernavodă, Topalu, Hârșova, Giurgeni en Gropeni en later langs de binnenhavens van [[Brăila]] en [[Galați (stad)|Galați]]. Zo'n 15&nbsp;km verder maakt hij een laatste knik naar het oosten en vormt de grens met [[Oekraïne]] waar de Donau nog door [[Tulcea (stad)|Tulcea]] en [[Pardina]] stroomt voor hij zich vertakt in de [[Donaudelta]], een zeer waardevol natuurgebied. De noordelijkste arm daarvan blijft als grens dienen.

Alle Roemeense zijrivieren van belang komen van links. Dit zijn:
* de [[Jiu]], mondt een paar kilometer stroomopwaarts van het [[Bulgarije|Bulgaarse]] [[Orjachovo]] (Оряхово), dat aan de andere oever ligt, uit in de Donau.
* de [[Olt (rivier)|Olt]], mondt uit bij [[Turnu Măgurele]], met aan de overkant [[Nikopol (Bulgarije)|Nikopol]] in Bulgarije.
* de [[Argeș (rivier)|Argeș]], die bij [[Oltenița]] uitmondt in de Donau. Hij verenigde zich zo'n 15&nbsp;km eerder bij het dorpje [[Budești (Călărași)|Budești]] met de [[Dâmbovița (rivier)|Dâmbovița]], die door [[Boekarest]] stroomt.
* de [[Ialomița (rivier)|Ialomița]], net voorbij [[Hârșova]], zo'n 65&nbsp;km voor de stad [[Brăila]].
* de [[Siret (rivier)|Siret]], die kort voor [[Galați (stad)|Galați]] uitmondt in de Donau. Na de [[Proet]] is de Siret de voornaamste rivier van de [[Moldavië (Roemenië)|Roemeense provincie Moldavië]].
* de [[Proet]], met zijn 953&nbsp;km de op een na langste zijrivier van de Donau. De Proet vormt de hele oostgrens van Roemenië met [[Moldavië (land)|Moldavië]]. De monding bevindt zich 10&nbsp;km ten oosten van [[Galați (stad)|Galați]], een belangrijke binnenhaven.

=== Moldavië ===
Van alle oeverstaten heeft [[Moldavië (land)|Moldavië]] veruit het kleinste stuk Donau (''Dunărea''). Hij stroomt het land binnen na de monding van de [[Proet]] bij het Moldavisch grensdorp [[Giurgiulești]], in het zuidelijkste puntje van het land. Oorspronkelijk duurde dit slechts 340 meter, ware het niet dat [[Oekraïne]] bij een gronduitwisseling in 1999 Moldavië 230 meter extra aanbood en zo het totale Moldavisch stuk op 570 meter bracht. Het landomsloten Moldavië maakt van de gelegenheid gebruik om er een haven te bouwen en zo zijn afhankelijkheid van andere landen te reduceren. De bouw van een olieterminal begon in 1996 en werd afgewerkt in 2006.

De [[Proet]] is de enige [[Moldavië (land)|Moldavische]] zijrivier en vormt de hele oostgrens met [[Roemenië]].

=== Oekraïne ===
Nadat de Donau (Дунай /Dunay) Moldavië verlaat, splitst hij zich voor de Roemeense stad [[Tulcea (stad)|Tulcea]] in twee takken. De noordelijke [[Chilia-arm]] vormt de grens tussen [[Roemenië]] en [[Oekraïne]] en is tevens de belangrijkste afwatering; 63% van het water stroomt erdoor naar de [[Zwarte Zee]]. De zuidelijke [[Tulcea-arm]] splits zich na Tulcea nog eens in twee: de [[Sulina-arm]] en de [[Sfântu Gheorghe-arm]]. De voornaamste Oekraïense steden aan de Donau zijn [[Izmajil]] (Ізмаїл), [[Kilia]] (Кілія, naamgever van de Chilia-arm) en [[Vilkovo]] (Вілкове). De Sulina-arm en de Sfântu Gheorghe-arm stromen door Roemenië.

In Vilkovo begint het controversiële [[Bystrojekanaal]], dat een snelle verbinding (бистрий /bystryj = "snel" in het Oekraïens) moest leggen tussen de Donau en de Zwarte Zee. Die vaarweg zou dan volledig onder Oekraïense controle liggen en de scheepvaartkosten drukken. Onder internationale druk werden de plannen in juni 2005 tijdelijk stilgelegd. Het project zou grote ecologische schade toebrengen in de 800.000 ha grote [[Donaudelta]], waarvan zo'n 120.000 ha Oekraïens is.

=== Donaudelta ===
{{Zie hoofdartikel|Donaudelta}}
De Donaudelta (''Delta Dunării'' in het [[Roemeens]]) is met een oppervlakte van 3.446&nbsp;km² de grootste Europese [[rivierdelta]]. De delta bevindt zich grotendeels in [[Dobroedzja]], [[Roemenië]]; een kleiner deel ligt in [[Oblast Odessa]], [[Oekraïne]]. Het gebied is rijk aan bossen, meren, moerassen en duinen, met stroompjes en geulen die uitmonden in de Zwarte Zee. Meer dan 1200 verschillende planten, 300 soorten vogels en 45 soorten zoetwatervissen komen er voor. Het gebied is een belangrijke trekhalte en broedplaats voor vogels.

De delta is onderdeel van het [[Mens- en Biosfeerprogramma]] (MAB) van UNESCO en staat op de [[Werelderfgoedlijst#Roemenië|Werelderfgoedlijst]]. Ongeveer 2.733&nbsp;km² natuurgebied wordt beschermd en meerdere kwetsbare stukken zijn gesloten voor het publiek.

Er wonen ongeveer 15.000 mensen, die door de visserij en de landbouw in hun levensonderhoud worden voorzien. Hierbij wordt gebruikgemaakt van traditionele houten [[kajak]]s. Het merendeel van de inwoners zijn Roemenen maar is ook een omvangrijke gemeenschap van [[Lipovanen]]. Dit zijn afstammelingen van Russen die de ''Oude Rite'' aanhingen en in 1772 vluchtten voor het regime van [[Catharina II van Rusland|Catharina de Grote]] om godsdienstige vervolging te voorkomen. Het belangrijkste centrum van Lipovaanse gemeenschap in het Oekraïense deel van de Donaudelta is [[Vilkove]].

Elk jaar wordt de delta 40 meter breder, als gevolg van het [[alluviaal|alluvium]] dat door de Donau langs de rivier wordt gedeponeerd. Dit maakt de delta uiterst dynamisch.

== Cultuurgeschiedenis ==
De op één grootste rivier van Europa heeft in de culturen van zijn oeverstaten veel sporen nagelaten. Naast de talrijke sagen en legenden hebben ook schrijvers zich op de Donau geïnspireerd, gaande van [[Ovidius]] in de [[Oudheid]] tot [[Claudio Magris]] en [[Péter Esterházy]] aan het einde van de 20e eeuw. Ook in [[Jean Auel]]s werk speelt de rivier een grote rol, en zou zijn naam afgeleid zijn van een moedergodin. Maar zijn belangrijkste echo vindt de Donau in de muziek, met de beroemde Weense wals van Johann Strauss jr., ''[[An der schönen blauen Donau]]'' op.314 als toppunt. Strauss jr. componeerde ook een snelle [[polka]] ''Vom Donaustrande'' op.356 en de wals ''Donauweibchen'' op.427 nog als ode aan de Donau. Zijn collega [[Carl Ziehrer]] bracht 5 aan de Donau gerelateerde werken uit: de polka-mazurkas ''Donauweibchen'' op.46 en ''Donau-Nixe'' op.427; de mars ''Wacht an der Donau!'' op.385 en de walsen ''Donausegen'' op.446 en ''Von der Donau-zur Spree'' op.552. [[Franz Lehár]]s
''An der grauen Donau-Waltz'' (Donaulegenden) reflecteert de crisis waarin Oostenrijk in 1918 verkeerde: het is een wals in mineur.

== Economie ==
=== Scheepvaart ===
Vanaf [[Kelheim (stad)|Kelheim]], even voor [[Regensburg (stad)|Regensburg]], op bijna 500&nbsp;km van zijn bron, wordt de Donau de komende 2415&nbsp;km tot aan zijn monding bevaarbaar. De opening van het [[Main-Donaukanaal|Rijn-Main-Donaukanaal]] in 1992 betekende een nieuwe stimulans voor de scheepvaart. Er opende zich hierdoor een nieuwe vaarroute van de [[Noordzee]], via de [[Rijn]] en de [[Main]], met de [[Zwarte Zee]]. Zo werden havens en industriegebieden als [[haven van Rotterdam|Rotterdam]], [[haven van Antwerpen|Antwerpen]] en het [[Ruhrgebied]] met Zuidoost-Europa verbonden. Ook werd in 1984 het 64&nbsp;km lange [[Donau-Zwarte Zeekanaal]] geopend, waardoor men niet meer door de [[Donaudelta]] hoeft te varen om de Zwarte Zee te bereiken, maar 350&nbsp;km kan afsnijden.

Voor het varen op de Donau is er een apart Donaupatent nodig. Dit wordt alleen verkregen na het afleggen van een examen dat nader ingaat op ondieptes, plaatsen, stromingen e.d. Na opening van het Main-Donaukanaal heeft de Belgische cartograaf (en oud-schipper) Pierre Verberght de gehele Donau in kaart gebracht voor de scheepvaart. Deze kaarten worden op heel veel schepen gebruikt.

Vanuit Nederland wordt er veel erts, veevoer, magnesiet en zout naar de Donau gebracht, en dan vooral naar Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Vanuit deze landen komen er weer veel landbouwproducten terug zoals maïs, zonnebloempitten, gerst en koolzaad.

Een binnenschip heeft ongeveer 14 vaardagen nodig van Rotterdam naar Boedapest, afhankelijk van waterstanden. In november en december 2011 stond het water als gevolg van aanhoudende droogte in Midden-Europa en op de Balkan zo laag dat zo'n honderd vrachtschepen voor de Hongaarse grens noodgedwongen stillagen.

Van de Donau is het Duitse gedeelte slecht bevaarbaar. Dit vooral zo op het traject Straubing - Vilshofen (grofweg tussen Regensburg en Passau). Dit gedeelte zou verder gekanaliseerd moeten worden door sluizen, zodat er een gegarandeerde diepgang gerealiseerd wordt. Milieubewegingen houden dit vooralsnog met succes tegen. Gevolg is wel dat veel vervoer op dit traject over de weg gaat.

Daarnaast zijn er op een aantal toeristisch interessante trajecten van de Donau ook passagiersdiensten en cruisevaarten, zoals [[Passau (stad)|Passau]]-[[Wenen]]-[[Boedapest]].

Wat betreft de Donauscheepvaart, wordt de rivier opgedeeld in drie delen:
* de ''Hoge Donau'' van [[Kelheim (stad)|Kelheim]] tot [[Komárom (plaats)|Komárom]]
* de ''Midden Donau'' van Komárom tot [[Drobeta-Turnu Severin]]
* de ''Lage Donau'' van Drobeta-Turnu Severin tot de monding

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de [[Rijn]] wordt in het stroomgebied de kilometers aangegeven vanaf de monding bij de oude [[vuurtoren]] van [[Sulina (Roemenië)|Sulina]] aan de [[Zwarte zee]].
De eerst 150 kilometer is de aanduiding evenwel in [[zeemijl]]en (0-81). Ook geldt deze markering voor de zijrivieren.

=== Visserij ===
De Donau is zeer visrijk. In de Donau kan [[karper]], [[Atlantische zalm|zalm]] en [[steuren|steur]] gevonden worden. Ook zijn er genoeg andere soorten, zoals [[echte meervallen|meerval]]. Er wordt ook veel in de zijrivieren van de Donau gevist, zoals in de Tisza of de meertjes daarnaast. In Roemenië speelt de Donauvisserij een erg belangrijke rol. In de Donaudelta is er vis in overvloed. Voor de [[Lipovanen]] die in de Donaudelta leven is de visvangst hun enige bron van inkomst.

=== Toerisme ===
Naast vistoerisme, zijn er ook campings, hotels of vankantiewoningen aan de Donau met andere doelen. Er zijn verschillende fietsroutes in Midden-Europa, waaronder de [[Donauradweg]] of Donauroute. Deze route is 950&nbsp;km lang en loopt aan weerszijden van de Donau. Er zijn zelfs speciale "fietshotels"<ref>[https://web.archive.org/web/20070926225637/http://home.planet.nl/~arie-verschoor/ Beschrijving van de Donauroute]</ref> aangelegd.

Op de grens met Servië en Roemenië is er de [[IJzeren Poort]]. De IJzeren Poort is een kloofdal van de Donau dat in ruime zin een traject van 134&nbsp;km lengte omvat. Er worden vaartochten georganiseerd in de IJzeren Poort.

Ook de Donaudelta is heel toeristisch. Men komt er voor vaartochten of de visserij.

[[Donaueschingen]] is ook een veelbezochte plaats vanwege de samenvloeiing van de 'Donaubronnen'.


{{Commonscat|Danube}}
{{Appendix}}
{{authority control|TYPE=|Wikidata=Q1653 }}
{{Navigatie Donau}}

[[Categorie:Rivier in Duitsland]]
[[Categorie:Rivier in Baden-Württemberg]]
[[Categorie:Rivier in Beieren]]
[[Categorie:Rivier in Oostenrijk]]
[[Categorie:Rivier in Slowakije]]
[[Categorie:Rivier in Hongarije]]
[[Categorie:Rivier in Kroatië]]
[[Categorie:Rivier in Servië]]
[[Categorie:Rivier in Bulgarije]]
[[Categorie:Rivier in Roemenië]]
[[Categorie:Rivier in Oekraïne]]