Brontekst bekijken van Amerika (continent)

{{Infobox continent
| naam                = Amerika
| locatie             = Americas (orthographic projection).svg
| locatieonderschrift = Amerika ten opzichte van andere continenten
| oppervlakte         = 42.549.000
| inwoners            = 1 miljard
| dichtheid           = 23
| landen              = 35 (onafhankelijk en erkend)
| tijdzone-west       = [[UTC−10]] ([[Verenigde Staten]])
| tijdzone-oost       = [[UTC]] ([[Groenland]])
| portaal             = Amerika
}}
'''Amerika''' is een [[continent|landmassa]] die op het [[westelijk halfrond]] ten oosten van de [[Grote Oceaan]] en ten westen van de [[Atlantische Oceaan]] ligt. Amerika wordt meestal onderverdeeld in [[Noord-Amerika|Noord-]], [[Midden-Amerika|Midden-]] en [[Zuid-Amerika]], maar er bestaan ook andere indelingen; Midden-Amerika wordt bijvoorbeeld ook wel beschouwd als een deel van Noord-Amerika. Het heeft een landoppervlak van 42.549.000&nbsp;km² (28,4% van het totale landoppervlak van de aarde), waarmee Amerika als geheel na [[Azië]] het grootste [[continent]] is. Amerika heeft ongeveer een miljard inwoners (met 13,5% van de [[wereldbevolking]]).

== Geschiedenis ==
=== Formatie ===
Zuid-Amerika splitste zich zo'n 135 miljoen jaar geleden af van het supercontinent genaamd [[Gondwana (continent)|Gondwana]]. Het afgesplitste deel vormde een nieuw continent, dat ongeveer 3 miljoen jaar geleden via de landengte van Panama verbonden raakte met Noord-Amerika.

=== Oorsprong van de naam ===
Op 25 april 1507 werd voor het eerst de naam Amerika aan deze specifieke landmassa toegekend op een grote muurkaart die de Duitse cartograaf [[Martin Waldseemüller]] in [[Saint-Dié-des-Vosges]] maakte. De naam Amerika is afgeleid van de voornaam van [[Amerigo Vespucci (persoon)|Amerigo Vespucci]], een Italiaanse ontdekkingsreiziger die in de jaren 1490 de kusten van het Amerikaanse continent verkende en inzag dat het een nieuw continent was.

Volgens Herman Boel, schrijver van ''666 leugens die iedereen gelooft'' is het continent echter genoemd naar [[Richard Ameryk]] uit Wales, een koopman die de reizen van [[John Cabot]] naar Noord-Amerika financierde en er daarmee voor zorgde dat de Britten Noord-Amerika konden claimen. Dit is aannemelijker omdat de naamgeving van plaatsen altijd via de achternaam ging. Alleen van leden van koninklijke families werd de voornaam gebruikt.

== Status als continent ==
De classificatie van Amerika als één enkel [[werelddeel]], in plaats van meerdere continenten, staat ter discussie. Traditioneel worden in Engelstalige landen, evenals in Nederland en België, Noord- en Zuid-Amerika beschouwd als twee continenten die gescheiden worden door het [[Panamakanaal]]. In veel andere landen wordt Amerika daarentegen als één enkel continent gezien. Van de vijf ringen van de [[Olympische vlag]] die de vijf delen van de wereld vertegenwoordigen, wordt Amerika door één enkele ring gesymboliseerd.

== Talen ==
[[Bestand:Americas.jpg|thumb|Amerika]]
De meest gesproken talen in Amerika zijn:
* [[Spaans]], gesproken door ongeveer 350 miljoen mensen in vele landen, regio's en eilanden over het hele continent.
* [[Engels]], gesproken door ongeveer 300 miljoen mensen in de [[Verenigde Staten]] ([[Amerikaans-Engels]]), [[Canada]] ([[Canadees-Engels]]), [[Guyana]], [[Belize (land)|Belize]] en eilanden in de Caraïbische Zee
* [[Portugees]], gesproken door ongeveer 185 miljoen mensen in [[Brazilië]]
* [[Frans]], gesproken door ongeveer 7 miljoen mensen in [[Quebec (provincie)|Quebec]] en 2 miljoen in de rest van [[Canada]] ([[Canadees-Frans]]), de [[Caraïben]] (vooral in [[Haïti]]) en in [[Frans-Guyana]].
* [[Guaraní (taal)|Guaraní]], gesproken door ongeveer 6 miljoen mensen in [[Paraguay]], en in bepaalde gebieden van [[Argentinië]], [[Bolivia]] en [[Brazilië]].
* [[Mapudungun]] (of Mapuche), gesproken door ongeveer 440.000 mensen in [[Chili]] en [[Argentinië]].
* [[Aymara (taal)|Aymara]], volkstaal in de [[Andes]], vooral in [[Bolivia]].
* [[Nederlands]], gesproken op de voormalige [[Nederlandse Antillen]], op [[Aruba]] en in [[Suriname]].
* [[K'iche' (taal)|K'iche']] en andere [[Maya-talen]], volkstaal gesproken in [[Guatemala]] en het zuiden van [[Mexico (land)|Mexico]].
* [[Quechua (taal)|Quechua]], volkstaal gesproken in [[Ecuador]], [[Peru]], [[Bolivia]] en het noorden van [[Chili]] en [[Argentinië]].
* [[Kreyòl|Haïtiaans Creools]], creoolse taal, gesproken door ongeveer 7,8 miljoen mensen in [[Haïti]].
* [[Nahuatl]], volkstaal in Centraal-[[Mexico (land)|Mexico]] met 1,5 miljoen sprekers.

== Landen en gebieden ==
=== Soevereine staten ===
Er zijn 35 soevereine staten in Amerika, 23 in Noord-Amerika en 12 in Zuid-Amerika:
{| border="0"
|----- valign="top"
| width="25%" |
* {{AG}}
* {{AR}}
* {{BS}}
* {{BB}}
* {{BZ}}
* {{BO}}
* {{BR}}
* {{CA}}
* {{CL}}
| width="25%" |
* {{CO}}
* {{CR}}
* {{CU}}
* {{DM}}
* {{DO}}
* {{EC}}
* {{SV}}
* {{GD}}
* {{GT}}
| width="25%" |
* {{GY}}
* {{HT}}
* {{HN}}
* {{JM}}
* {{MX}}
* {{NI}}
* {{PA}}
* {{PY}}
* {{PE}}
| width="25%" |
* {{KN}}
* {{LC}}
* {{VC}}
* {{SR}}
* {{TT}}
* {{UY}}
* {{VE}}
* {{US}}
|}

=== Niet-onafhankelijke gebieden ===
{|
|-
|
* {{VI}}
* {{AI}}
* {{AW}}
* {{BM}}
* {{NL-vlag|Bonaire}}
* {{VG}}
* {{CW}}
* {{FK}}
* {{GF}}
* {{GL}}
* {{FR-vlag|Guadeloupe}}
* {{KY}}
| valign=top |
* {{FR-vlag|Martinique}}
* {{MS}}
* {{US-vlag|Navassa}}
* {{PR}}
* {{NL-vlag|Saba}}
* {{FR-vlag|Saint-Barthélemy}}
* {{PM}}
* {{NL-vlag|Sint Eustatius}}
* {{FR-vlag|Saint-Martin}}
* {{SX}}
* {{TC}}
* {{GS}}
|}

== Alternatieve namen ==
Zowel in het [[Engels]] als in het [[Nederlands]] worden met de termen ''Amerika'' en ''Amerikaan'' tegenwoordig vaak slechts de [[Verenigde Staten|Verenigde Staten van Amerika]] en de inwoners van dat land bedoeld. Om verwarring te voorkomen wordt het hele continent dan ook dikwijls aangeduid als '''de Amerika's''' of '''het Amerikaanse continent'''.

In [[Europa (werelddeel)|Europa]] wordt het continent Amerika vaak ook de [[Nieuwe Wereld]] genoemd. Onder indiaanse activisten is sinds een aantal jaar de naam [[Abya Yala]] in zwang geraakt als alternatieve benaming voor het Amerikaanse continent. De term "westelijk halfrond" wordt ook wel als synoniem gebruikt voor het Amerikaanse continent, hoewel kleine delen van Afrika en Europa ook op het westelijk halfrond liggen.

== Zie ook ==
* [[Latijns-Amerika]]

{{Appendix|1=alles|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Americas|datum=20051030}}
}}
{{Navigatie continenten en regio's van de wereld}}
{{Commonscat|Americas}}
{{woordenboek|Amerika}}

[[Categorie:Amerika| ]]