Brontekst bekijken van Universiteit Utrecht

{{Infobox universiteit
| naam                  = Universiteit Utrecht
| afbeelding            = Utrecht University Logo.JPG
| afbeeldingbreedte     = 145px
| latijnse naam         = ''Universitas Rheno-Traiectina'' of ''Universitas Ultraiectina''
| motto                 = ''Sol Iustitiae Illustra Nos'' (Zonne der gerechtigheid verlicht ons)
| oprichting            = 1634 Illustere School, 1636 verheven
| type                  = Vrij onderwijs
| rector                = Prof. dr. [[Henk Kummeling]]<ref>[https://www.uu.nl/organisatie/bestuur-en-organisatie/college-van-bestuur Universiteit Utrecht: College van Bestuur]</ref>
| stad                  = [[Utrecht (stad)|Utrecht]]
| land                  = [[Nederland]]
| studenten             = 30.152 (2014)<ref name="Cijfers en feiten">{{Citeer web|url=http://www.uu.nl/university/utrecht/NL/cijfersenfeiten/Pages/default.aspx |titel=Cijfers en feiten|bezochtdatum=30 september 2014}}</ref>
| staf                  = 5.295 excl. Geneeskunde (2012)<ref name="Cijfers en feiten" />
| vlag kleuren          = {{scarf|{{cell|#F6F}}{{cell|#F00}}{{cell|#3C0}}{{cell|#FFF82E}}{{cell|#00C}}{{cell|#60C}}{{cell|#39F}}}}
| lid van               = [[EUA]], [[Utrecht Network]], [[League of European Research Universities|LERU]], [[Stichting Academisch Erfgoed|SAE]]
| website               = http://www.uu.nl/
}}

De '''Universiteit Utrecht''' (UU) is een Nederlandse [[universiteit]] die gevestigd is in de stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Tot 20 oktober 1992 heette ze '''Rijksuniversiteit te Utrecht''' (RUU). Met meer dan 30.000 studenten (en een jaarlijkse instroom van 6.500 nieuwe studenten) is de UU een van de grootste universiteiten van Nederland. Aan de universiteit zijn ongeveer 6.000 medewerkers verbonden, waarvan 640 hoogleraren. De universiteit biedt [[bachelor]]opleidingen, [[Bijvak|minors]] en [[Master (academische graad)|masteropleidingen]] aan, alsmede [[wetenschappelijke promotie|promotie]]trajecten. De UU heeft zeven faculteiten, en heeft een totaal jaarbudget van circa 761 miljoen euro.

== Geschiedenis ==
[[Bestand:Universiteitsgebouw.JPG|thumb|left|Detail van het [[Academiegebouw (Utrecht)|Academiegebouw]] van de Universiteit Utrecht.]]
In 1634 ontstond de Utrechtse [[illustere school]] waar, na de [[Latijnse school]], een vervolgopleiding kon worden gevolgd. De illustere school werd verbonden aan de [[Utrechts Stedelijk Gymnasium|Hiëronymusschool]] en twee jaar later verheven tot universiteit. De opening van de Universiteit Utrecht vond plaats op [[26 maart]] [[1636]]. De inaugurale rede werd gehouden door de invloedrijke hoogleraar theologie [[Gisbertus Voetius]]; de eerste [[rector magnificus]] was hoogleraar [[rechten]] en [[wiskunde]] Bernardus Schotanus.<ref name=Jamin>Jamin, Hervé (2001), ''Kennis als opdracht: De Universiteit Utrecht 1636-2001'', Uitgeverij Matrijs, Utrecht</ref> De universiteit telde bij de opening enkele tientallen studenten en er werkten zeven hoogleraren aan vier faculteiten: de filosofische, die een [[propedeuse|propedeutische]] opleiding aan alle studenten bood, en de drie hogere faculteiten, de theologische, de juridische en de medische.

Utrecht bloeide in de zeventiende eeuw op, ondanks de [[Mededinging|concurrentie]] van de oudere universiteiten van [[Universiteit Leiden|Leiden]] (1575), [[Universiteit van Franeker|Franeker]] (1585) en [[Rijksuniversiteit Groningen|Groningen]] (1614) en van de [[illustere school|illustere scholen]] van [[Universiteit van Harderwijk|Harderwijk]] (1599, universiteit vanaf 1648) en [[Universiteit van Amsterdam|Amsterdam]] (1632). Vooral Leiden was een geduchte concurrent van Utrecht. Daarom moesten er de nodige investeringen worden gedaan. De stadsbibliotheek in de [[Janskerk (Utrecht)|Janskerk]] kreeg de functie van [[Universiteitsbibliotheek Utrecht|universiteitsbibliotheek]]. Het [[Catharijnegasthuis (Utrecht)|Catharijnegasthuis]] werd voor de medische faculteit in 1636 een academisch ziekenhuis. Een [[Oude Hortus|medische kruidentuin]] kon in 1639 worden aangelegd op [[Bolwerk (bouwwerk)|bolwerk]] [[Sonnenborgh (Utrecht)|Sonnenborgh]]. Drie jaar daarna richtte men op de [[Smeetoren]] een [[sterrenwacht]] in, die later ook gebruikt werd voor [[Meteorologie|weerkundige]] waarnemingen. In deze beginjaren werd tevens de [[Maliebaan (Utrecht)|Maliebaan]] geopend waar het [[Malie (spel)|maliespel]] gespeeld kon worden.

De universiteit trok vele studenten uit het buitenland aan, met name [[Duitsland|Duitsers]], [[Engeland|Engelsen]] en [[Schotland|Schotten]]. Zij waren getuigen van de intellectuele en theologische strijd die de aanhangers van de nieuwe filosofie ([[René Descartes]] woonde een tijdlang in Utrecht) leverden met de aanhangers van de orthodoxe theoloog [[Voetius]], de eerste hoogleraar van de universiteit.

De [[Franse tijd in Nederland|Franse bezetter]] degradeerde in 1810 de Utrechtse universiteit tot 'école secondaire' (middelbare school), maar na de oprichting van het [[Koninkrijk der Nederlanden]] in 1813 kreeg de universiteit haar oude rechten terug. In 1817 werden Leiden, Groningen en Utrecht de drie [[Rijksuniversiteit]]en (zgn. 'hoge scholen') van het Noordelijke deel van de nieuwe staat. Leiden kreeg de titel van 'eerste' hoge school. Utrecht speelde een prominente rol in de opbloei van de Nederlandse natuurwetenschap. Rond 1850 vormde zich de zogenaamde 'Utrechtse school' in de natuurwetenschappen, met als kopstukken de hoogleraren [[Pieter Harting (bioloog)|Harting]], [[Gerardus Johannes Mulder|Mulder]], [[Christophorus Buys Ballot|Buys Ballot]] en [[Franciscus Cornelis Donders|Donders]]. Zij introduceerden het [[onderwijslaboratorium]] als oefenplaats voor hun studenten. De [[Rijks Veeartsenijschool]] werd in 1918 een hogeschool en vanaf 1925 de faculteit [[Diergeneeskunde]] van de universiteit.

Met het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] bleef de universiteit geopend. Rector Kruyt ontsloeg in november 1940 de drie joodse hoogleraren ([[Leonard Ornstein (natuurkundige)|Ornstein]], Wolff en Roos) en vier joodse assistenten (Katz, Fischer, Pais en Van der Hoeven) en deed daarna een "dringend beroep" op de Utrechtse studenten om niet als in Leiden en Delft in opstand te komen. "Nooit probeerden de Utrechtse bestuurders de vaak onduidelijke maatregelen [van de Duitsers] te interpreteren ten faveure van de [joodse] betrokkenen. In geval van twijfel vroeg men stelselmatig om precisie bij het departement van Onderwijs, wat consequent tot verscherping van de verordeningen leidde."<ref>Hervé Jamin: ''Kennis als opdracht. De Universiteit Utrecht 1636-2001''. Utrecht, Matrijs, 2001. pag. 178-179</ref> Ook Joodse studenten werden buiten de universiteit gezet. Eind 1942 eiste de Duitse bezetter de naamregisters op in verband met tewerkstellingen. De universiteit weigerde deze te overhandigen. Een aantal studenten ging er vervolgens toe over om de studentenadministratie in brand te steken. Sommige studenten verzorgden onderdak voor kinderen uit joodse families via het [[Utrechts Kindercomité|Kindercomité]] en [[Kindjeshaven (crèche)|Kindjeshaven]]. Studente [[Truus van Lier]] ging over tot gewapend verzet en schoot in 1943 de Utrechtse NSB-hoofdcommissaris van politie G.J. Kerlen dood.

Vanaf de jaren 1960 is een aanzienlijk deel van de universiteit verhuisd naar [[De Uithof (Utrecht)|De Uithof]] dat het meest oostelijke deel van de stad beslaat en ten zuiden van [[De Bilt (dorp)|De Bilt]] ligt.

De Universiteit Utrecht is vertegenwoordigd in de [[Stichting Academisch Erfgoed]], een stichting die als doel heeft om universitaire collecties en cultuurschatten in stand te houden.

== Faculteiten ==
[[Bestand:Universiteitutrechttrans2.jpg|thumb|218px|Het [[Willem C. van Unnikgebouw]] (voorheen Transitorium II)]]
[[Bestand:Universiteit-Utrecht_Leuvenlaan-19_De-Uithof_Utrecht_Nederland.JPG|thumb|218px|Universiteit Utrecht aan de Leuvenlaan 19 in De Uithof]]
De gebouwen van de Universiteit Utrecht zijn over de stad verspreid. De meeste [[faculteit (universiteit)|faculteiten]] zijn gevestigd in [[De Uithof (Utrecht)|De Uithof]]. Twee grote faculteiten (Geesteswetenschappen en Recht, Economie, Bestuur en Organisatie) zijn gevestigd in de binnenstad.

De zeven faculteiten van de UU zijn:
* [[Bètawetenschap]]pen
* [[Diergeneeskunde]]
* [[Geesteswetenschappen]]
* [[Geneeskunde]] - onderdeel van het [[Universitair Medisch Centrum Utrecht|UMC Utrecht]]
* [[Geowetenschappen]]
* [[Rechtsgeleerdheid|Recht]], [[Economie (wetenschap)|Economie]], [[Bestuurskunde|Bestuur en Organisatie]]
* [[Sociale wetenschappen|Sociale Wetenschappen]]

Naast de faculteiten zijn er binnen de UU nog 7 graduate schools en twee onderwijsinstituten:
* Graduate Schools:
** Graduate School of Geosciences
** Graduate School of Humanities
** Graduate School of Law, Economics and Governance
** Graduate School of Life Sciences
** Graduate School of Natural Sciences
** Graduate School of Social and Behavioural Science
** Graduate School of Teaching
* Onderwijsinstituten:
** [[University College Utrecht]]
** [[University College Roosevelt]]

=== Faculteit Geesteswetenschappen ===
De faculteit Geesteswetenschappen is opgedeeld in vier verschillende departementen:
* Departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis
* Departement Media- en Cultuurwetenschappen
* Departement Talen, Literatuur en Communicatie
* Departement Filosofie en Religiewetenschap
De faculteit Geesteswetenschappen is een van de grootste faculteiten van de Universiteit Utrecht, verantwoordelijk voor meer dan veertig bacheloropleidingen en meer dan zeventig masterprogramma's.

=== Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie ===
De faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (afgekort REBO) bestaat uit de volgende departementen:
* Departement Rechtsgeleerdheid
* Departement Economie: [[Utrecht University School of Economics]] (USE)
* Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO)
De faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie kent drie studieverenigingen, die opkomen voor de belangen van studenten, maar vooral ook studie-inhoudelijke en sociale activiteiten organiseren:
* JSVU (rechtsgeleerdheid)
*[[ECU '92]] (economie en bedrijfseconomie)
* Perikles (bestuurs- en organisatiewetenschap)

=== Faculteit Bètawetenschappen ===
De faculteit Bètawetenschappen is in november 2004 ontstaan als fusie en bestaat uit de volgende departementen:
{| class="wikitable" width="40%"
!Departement
!Studies
|-
|Farmaceutische wetenschappen ||College of Pharmaceutical Sciences (CPS); Farmacie
|-
|Biologie ||Biologie
|-
|Scheikunde ||Scheikunde
|-
|Natuur- en sterrenkunde ||Natuur- en sterrenkunde
|-
|Wiskunde ||Wiskunde; Wiskunde en toepassingen
|-
|Informatica ||Informatica; Informatiekunde
|}

Voorheen waren dit zelfstandige faculteiten, behalve de laatste twee, die samen een faculteit vormden.

* Undergraduate School Bètawetenschappen (bacheloropleidingen)
* Graduate School of Natural Sciences (masteropleidingen in richtingen wiskunde, natuurkunde, informatica, scheikunde, wijsbegeerte en toepassingen)
* Graduate School of Life Sciences (masteropleidingen in richtingen biologie, farmacie, scheikunde, diergeneeskunde, geneeskunde en biomedische wetenschappen)
* Utrecht School of Pharmacy (masterprogramma dat opleidt tot apotheker)

De faculteit Bètawetenschappen kent vijf studieverenigingen, die opkomen voor de belangen van studenten, maar vooral ook studie-inhoudelijke en sociale activiteiten organiseren:
* [[A-Eskwadraat]] (natuurkunde, wiskunde, informatica en informatiekunde)
* [[U.S.S. Proton|Proton]] (scheikunde)
* [[Sticky]] (informatica en informatiekunde)
* [[Utrechtse Biologen Vereniging|UBV]] (biologie)
* [[Unitas Pharmaceuticorum|UP]] (farmacie en college of pharmaceutical sciences)

=== Faculteit Geowetenschappen ===
De faculteit Geowetenschappen is met 4 bacheloropleidingen en 16 masteropleidingen het grootste opleidingscentrum op het terrein van geowetenschappen met ongeveer 3200 studenten. Deze faculteit bestaat uit de volgende departementen:
* Aardwetenschappen
* Fysische Geografie
* Innovatie-, Milieu-, en Energiewetenschappen
* Sociale Geografie en Planologie

=== Faculteit Geneeskunde ===
Het onderwijs dat gegeven wordt door de faculteit geneeskunde wordt veel in samenwerking gedaan met het UMC Utrecht. Onder de faculteit geneeskunde vallen 2 bacheloropleidingen en 3 masteropleidingen:
* Geneeskunde (Bachelor en Master)
* Biomedische Wetenschappen
* Biomedical Sciences
* Klinische Gezondheidswetenschappen
* Selective Utrecht Medical Master (SUMMA)

=== Faculteit Diergeneeskunde ===
[[File:100 jaar Maatschappij voor Diergeneeskunde-514721.ogv|thumb|Faculteit Diergeneeskunde in het [[Polygoonjournaal]] (1962)]]
De faculteit Diergeneeskunde is de enige instelling in Nederland waar dierenartsen worden opgeleid, met ongeveer 1500 studenten en 1000 medewerkers. Deze faculteit bestaat uit de volgende departementen:
* Biochemie en Celbiologie
* Dier in Wetenschap en Maatschappij
* Geneeskunde van Gezelschapsdieren
* Gezondheidszorg Landbouwhuisdieren
* Gezondheidszorg Paard
* Infectieziekten en Immunologie
* Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS)
* Pathobiologie

Om het onderwijs en onderzoek te faciliteren, beschikt de faculteit Diergeneeskunde over drie universiteitsklinieken:

* Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren
* Universiteitskliniek voor Paarden
* Universitaire Landbouwhuisdierenpraktijk

Hier kunnen verschillende diersoorten op (meestal) doorverwijzing specialistische zorg krijgen, waarbij gelijktijdig studenten worden opgeleid. Gezamenlijk vormen de drie klinieken een [[Academisch ziekenhuis|academisch dierenziekenhuis]], het grootste academische dierenziekenhuis buiten de Verenigde Staten.

== Campus ==
De Universiteit heeft ervoor gekozen een flink deel van haar [[budget]] in moderne architectuur in De [[Uithof (Utrecht)|Uithof]] te investeren. Zodoende staan er nu onder andere het [[Educatorium]] van [[Rem Koolhaas]], een studentencomplex van [[Rudy Uytenhaak]] en een bibliotheek van [[Wiel Arets]]. De campus trekt daardoor veel bezoekende architectuurstudenten. In 2011 is het David de Wiedgebouw (vernoemd naar [[David de Wied]]) in gebruik genomen, ontworpen door [[Herman Hertzberger]] en [[Laurens Jan ten Kate]].

== Studentenleven ==
Het studentenleven speelt zich af bij studie- en studenten(sport)verenigingen.
Zie voor een opsomming:
* [[Lijst van universitaire studieverenigingen#Universiteit Utrecht|Lijst van studieverenigingen]]
* [[Lijst van studentengezelligheidsverenigingen in Nederland#Utrecht|Lijst van studentengezelligheidsverenigingen]]
* [[Lijst van confessionele studentenverenigingen in Nederland#Utrecht|Lijst van confessionele studentenverenigingen]]
* [[Lijst van studentenmuziekverenigingen#Utrecht|Lijst van studentenmuziekverenigingen]]
* [[Lijst van Nederlandse studentensportverenigingen#Utrecht|Lijst van studentensportverenigingen]]

== Enkele bekende alumni en medewerkers ==
Een aantal bekende personen is [[alumnus]] en/of (voormalig) medewerker van de UU, onder wie enkele winnaars van de [[Nobelprijs]]. Onder de eredoctores van de Universiteit Utrecht geniet vooral [[Winnie Mandela]] bekendheid (1986).

Zie: [[Lijst van alumni en medewerkers van de Universiteit Utrecht]]<br>
Zie: [[Lijst van eredoctoraten van de Universiteit Utrecht]]

== Zie ook ==
* [[Lijst van rectores magnifici van de Universiteit Utrecht]]
* [[Sol Lumen]], een kunstproject ter gelegenheid van het 375-jarig bestaan van de universiteit
* [[Bijvoet Centrum voor Biomoleculair Onderzoek]], een onderzoeksinstituut van de universiteit op het gebied van de moleculaire levenswetenschappen
* [[DUB]], Digitaal Universiteitsblad, het redactioneel onafhankelijke blad van de Universiteit Utrecht

== Externe link ==
* {{nl}} {{en}}[http://www.uu.nl Officiële website Universiteit Utrecht]

{{Appendix|2=
{{References}}
* De eerste versie van dit artikel is met toestemming overgenomen van de [http://www.uu.nl website van de Universiteit Utrecht].
}}
{{Navigatie universiteiten Nederland}}
{{Navigatie Utrecht Network}}
{{Navigatie League of European Research Universities}}
{{Commonscat|Universiteit Utrecht}}

[[Categorie:Universiteit Utrecht| ]]