Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Franse republikeinse kalender en Gebruiker:Mendelo/Plaktafel: verschil tussen pagina's

(Verschil tussen pagina's)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Pagina 1
Pagina 2
Geen bewerkingssamenvatting
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franse_republikeinse_kalender&oldid=51004337)
 
Regel 1: Regel 1:
{{RepublikeinseKalender}}
{{Zijbalk Franse republikeinse kalender}}
{|
De '''Franse revolutionaire kalender''' (ook wel '''republikeinse''' of '''jakobijnse kalender''') was een stelsel van tijdmeting dat van 1793 tot 1806 in gebruik was in het [[Franse Revolutie|revolutionaire Frankrijk]]. De kalender verving de (christelijke) [[gregoriaanse kalender]] en verdeelde het jaar in twaalf maanden van elk drie ''décades'', tiendaagse weken. In de uiteindelijke versie van de kalender begon de jaartelling op 22 september 1792, de stichtingsdatum van de [[Eerste Franse Republiek]].
|{{nowrap|__TOC__}}
 
| valign="top"|De '''Franse republikeinse kalender''', ook aangeduid met de termen '''Franse revolutionaire kalender''' en '''jacobijnse kalender''', was een kalendersysteem dat officieel gebruikt werd van 5 oktober of 24 oktober 1793 tot 1 januari 1806 in de periode van de [[Franse Revolutie]].
Een jaar na invoering van de kalender werd ook een nieuwe, [[Decimaal talstelsel|decimale]] dagindeling voorgesteld, waarin een etmaal bestond uit tien uren van elk honderd minuten, die weer verdeeld waren in honderd seconden elk.
|}
 
== Achtergrond ==
== Geschiedenis ==
De revolutie had van Frankrijk een [[Secularisme|seculiere]] staat gemaakt die zich afzette tegen alles wat kerks was.
[[Bestand:Charles-Gilbert Romme.png|thumb|[[Charles-Gilbert Romme]] zou de kalender hebben ontwikkeld tijdens zijn gevangenschap]]
De revolutie had van Frankrijk een [[Secularisme|seculiere]] staat gemaakt die zich afzette tegen alles wat kerks was. In het kader van de [[scheiding van kerk en staat]] was ook de gregoriaanse kalender een ongewenst overblijfsel van het verleden: die mat immers de tijd sinds de (vermeende) geboortedag van [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Christus]].
 
Om de tijdmeting van haar christelijke wortels te ontdoen ontwierpen de wiskundige [[Charles-Gilbert Romme]] en de schrijver, acteur en dichter [[Fabre d'Églantine]] een nieuwe kalender, waarin de tijd werd gerekend vanaf [[22 september]] [[1792]], de datum waarop de [[Eerste Franse Republiek]] werd uitgeroepen. Een jaar werd verdeeld in 12 maanden van elk 3 decaden van elk 10 dagen, met per jaar 5 of 6 extra dagen om de duur van het kalenderjaar gelijk te trekken met het astronomische jaar.


De kalender was ook een uiting van een [[technocratie|technocratische]] denkwijze die met het verleden wilde breken.
De kalender was van 5 oktober of 24 oktober 1793 tot 1 januari 1806 officieel in gebruik.<ref>De nieuwe namen voor de maanden werden op 30 oktober 1793 gepubliceerd. Op het einde van 1793 is de kalenderhervorming rond.</ref> Na de annexatie van de [[Oostenrijkse Nederlanden]] door Frankrijk (1795), werd ook daar de Republikeinse kalender ingevoerd: in de [[Burgerlijke Stand]] vanaf 17 juni 1796, en algemeen verplicht vanaf 3 april 1798. Na de val van [[Robespierre]] in juli 1794 gingen er stemmen op om de kalender af te schaffen, maar in 1795 werd de kalender in de nieuwe grondwet opgenomen. Ondertussen waren de beide makers slachtoffers geworden van het [[Schrikbewind]].


Men probeerde alles aan de ''rede'' te onderwerpen en vond dat religie hierin geen plaats had. Bijgevolg wou men ook van de [[gregoriaanse kalender]] en de zogenaamde [[christelijke jaartelling]] vanaf, waarin was uitgegaan van de geboorte van [[Jezus Christus]].
[[Bestand:Eglantine.png|thumb|[[Fabre d'Églantine]]]]
In april 1798 werd de vermelding van de Gregoriaanse kalender officieel verboden. In 1800 nam de druk op het weer toelaten van de Gregoriaanse kalender toe. In 1802 werd de tiendaagse week door de zevendaagse vervangen. Deze hybride vorm bleef nog drie jaar bestaan.<ref>Elchardus, M. (1989) De Republikeinse kalender... 'niets minder dan een verandering van religie', p. 102-139. In: De opstand van de intellectuelen. De Franse revolutie als avant-première van de moderne cultuur.</ref>


De wiskundige [[Charles-Gilbert Romme]] ontwierp een kalendersysteem dat bedoeld was als rationeler  dan de gregoriaanse kalender. Een jaar werd verdeeld in 12 maanden van dezelfde lengte, elk met 3 decaden van elk 10 dagen. Om het kalenderjaar niet te laten verschuiven tegenover het astronomische jaar, kreeg het nog 5 of 6 extra dagen. De jaartelling zou beginnen vanaf [[22 september]] [[1792]], de datum waarop de [[Eerste Franse Republiek]] werd uitgeroepen.
Op 10 [[Nivôse]] van het jaar XIV (31 december 1805) werd het systeem afgeschaft. Op 1 januari 1806 ging men opnieuw over op de [[gregoriaanse kalender]]. Gedurende de [[Commune van Parijs (1871)|commune van Parijs]] in 1871 is de revolutionaire kalender sporadisch gebruikt.


De schrijver, acteur en dichter [[Fabre d'Églantine]] bedacht eigentijdse namen.
Het bijbehorende [[metrieke stelsel]] had meer succes. Hoewel ook dat weer tijdelijk werd afgeschaft veroverde het (bijna) de gehele wereld, vooral ook in de wetenschap, en werd het uitgebouwd tot het [[SI-stelsel]].


== Invoer en wijzigingen ==
=== Wijzigingen ===
De kalender werd in verschillende fasen ingevoerd en eveneens in verschillende fasen weer uit gebruik genomen.
In de korte tijd van het bestaan van de kalender is er een aantal varianten van kracht geweest.


*22 september 1792: De nieuwe jaartelling wordt ingevoerd (het jaartal werd I). De gregoriaanse jaarindeling blijft behouden.
*22 september 1792: Invoering, maar met behoud van de gregoriaanse jaarindeling. Alleen werd het jaartal I.
*5 oktober 1793: Invoering van decaden, en 12 maanden van 30 dagen. De maanden, de dagen van de decade, en de aanvullende dagen worden genummerd.
*5 oktober 1793: Invoering van decaden, en 12 maanden van 30 dagen. De maanden, de dagen van de decade, en de aanvullende dagen worden genummerd.
*24 oktober 1793: De maanden en de dagen van de decade krijgen namen.
*24 oktober 1793: De maanden en de dagen van de decade krijgen namen.
*30 oktober 1793: de nieuwe maandnamen worden gepubliceerd, en tegen het einde van dat jaar was de invoering van de nieuwe kalender afgerond.
*24 november 1793: Er wordt een aantal naamswijzigingen doorgevoerd. Het jaar I, dat op 31 december 1792 geëindigd was, wordt met terugwerkende kracht opgerekt tot 21 september 1793.
*24 november 1793: Er worden een aantal naamswijzigingen doorgevoerd. Het jaar I, dat op 31 december 1792 geëindigd was, wordt met terugwerkende kracht opgerekt tot 21 september 1793.
* Na de bezetting van de [[Oostenrijkse Nederlanden]] door Franse troepen (1794), werd ook daar de Republikeinse kalender ingevoerd; in de [[Burgerlijke Stand]] vanaf 17 juni 1796, en algemeen verplicht vanaf 3 april 1798.
* Juli 1794: Na de val van [[Robespierre]] in juli 1794 ging er stemmen op om de kalender af te schaffen, maar in 1795 werd de kalender opgenomen in de nieuwe grondwet. De beide auteurs ervan, Romme en d’Églantine, waren intussen het slachtoffer geworden van het [[Schrikbewind]]. De strijd tussen de zondag en de decadi zou Frankrijk zes jaar lang in twee kampen verdelen.
*22 september 1794: De dag wordt decimaal verdeeld.
*22 september 1794: De dag wordt decimaal verdeeld.
*7 april 1795: De decimale dagindeling wordt (na een half jaar) weer afgeschaft. Bij dezelfde wet waarin de decimale maten en gewichten juist werden ingevoerd.
*7 april 1795: De decimale dagindeling wordt (na een half jaar) weer afgeschaft. Bij dezelfde wet waarin de decimale maten en gewichten juist werden ingevoerd.
*24 augustus 1795: De [[Aanvullende dag van de republikeinse kalender|sanscullottiden]] worden hernoemd in ’jours complémentaires’, aanvullende dagen.
*24 augustus 1795: De [[Aanvullende dag van de republikeinse kalender|sanscullottiden]] worden hernoemd in aanvullende dagen.
*In april 1798 werd de vermelding van de gregoriaanse kalender officieel verboden.
*In 1800 nam de druk toe om de gregoriaanse kalender weer toe te laten.
*26 juli 1800: Alleen ambtenaren zijn nog onderworpen aan de decade. Anderen mogen de week weer gebruiken.
*26 juli 1800: Alleen ambtenaren zijn nog onderworpen aan de decade. Anderen mogen de week weer gebruiken.
*8 april 1802: De ’decade’ werd weer vervangen door de zevendaagse week. Ook ambtenaren kregen opnieuw een wekelijkse rustdag. Deze hybride vorm bleef nog drie jaar in werking,<ref>{{Aut|Elchardus, M.}}, (1989) De Republikeinse kalender … ’niets minder dan een verandering van religie’, p. 1–139. In: ''De opstand van de intellectuelen. De Franse revolutie als avant-première van de moderne cultuur.''</ref> tot 10 [[Nivôse]] van het jaar XIV (31 december 1805).  
*8 april 1802: De decade wordt ook voor ambtenaren afgeschaft. Ook zij herkrijgen de wekelijkse rustdag.
*1 januari 1806: De kalender wordt geheel afgeschaft. De officiële instanties maken terug gebruik van de [[gregoriaanse kalender]].
*1 januari 1806: De kalender wordt geheel afgeschaft.
*1871: Gedurende de [[Commune van Parijs (1871)|commune van Parijs]] werd sporadisch de revolutionaire kalender gebruikt.
 
In dit artikel wordt de uitgebreidste vorm, die van 24 november 1793, beschreven.[[Bestand:Dezimaltaschenuhr napoleonische Aera DSC 5024.jpg|thumb|Decimaal uurwerk. De uurwijzer gaat in een etmaal rond, dus half zo snel als bij een gewone klok. De minuutwijzer gaat in 100 decimale minuten, dat is 2,4 uur, rond.]]


In dit artikel wordt de uitgebreidste vorm van de republikeinse kalender beschreven, namelijk die van 24 november 1793.
== Dagindeling ==
Bij de decimaal verdeelde kalender behoorde bij decreet van 4 [[Frimaire]] van het jaar [[II (Franse republikeinse kalender)|II]] ([[24 november]] [[1793]]) ook een nieuwe decimale urenindeling van de dag. Tien uren van ieder 100 minuten van elk honderd seconden zouden het dagritme moeten gaan bepalen. Vooral omdat er bij de ''kwart voor'' en ''kwart over'' geen cijfers stonden (immers 7,5 en 2,5) vond het nieuwe systeem weinig weerklank, temeer daar de tijd vooral als tijdstip werd gebruikt: men rekende nog niet zo veel met tijdsduur, waardoor de decimale opbouw minder voordeel bood. Hierdoor heeft deze indeling nooit veel ingang gevonden. Bovendien waren de klokken gecompliceerd doordat men ook de oude tijd wilde aangeven. Daardoor was de productie gering en klokken met een tienuren-wijzerplaat zijn uiterst zeldzaam.<ref>Bron: Catalogus van de Frick-collectie in New York</ref>


De jaartallen werden met [[Romeinse cijfers]] geschreven. Het is twijfelachtig of men dit met latere, dus hogere, jaartallen had kunnen volhouden, want Arabische cijfers zijn veel gemakkelijker te gebruiken.
==Jaren==
De Republikeinse [[kalender]] werd met terugwerkende kracht ingevoerd vanaf 22 september 1792. Deze datum is de eerste dag - de eerste [[vendémiaire]] - van de eerste maand van het jaar I van de Franse revolutionaire [[jaartelling]]. Dit eerste jaar liep natuurlijk ook door in 1793. De laatste dag van het eerste jaar is vervolgens 21 september 1793. De jaartallen werden met [[Romeinse cijfers]] geschreven.


==Opbouw en kenmerken==
De [[astronomie]] geldt als [[IJking|ijkpunt]] van de kalender. Het nieuwe [[jaar]] begint om middernacht van het [[dag|etmaal]] waarin de zon de [[herfstequinox]] bereikt, zoals waargenomen vanuit Parijs. Dus als op 24 september om 00h32 Parijse tijd de herfst begint, is 24 september nieuwjaarsdag, 1 vendémaire. Dit betekent dat er geen hanteerbare regels zijn voor [[Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)|schrikkeljaren]]. Het idee hierachter is dat de kalender nooit uit de pas kan lopen, maar het ontbreken van een duidelijke regelmaat voor schrikkeljaren is een groot manco. Men weet zonder kennis van de volgende herfstequinox immers nooit hoeveel dagen een jaar heeft, of wanneer een jaar begint en eindigt.
===Jaren===
[[Image:Charles-Gilbert_Romme.png|{{largethumb}}|left|De wiskundige [[Charles-Gilbert Romme]] zou de kalender hebben ontwikkeld tijdens zijn gevangenschap]]
De [[astronomie]] geldt als [[IJking|ijkpunt]] van de kalender. Het nieuwe [[jaar]] begint om middernacht van het [[dag|etmaal]] waarin de zon de [[herfstequinox]] bereikt (het officiële begin van de herfst), zoals waargenomen vanuit Parijs. Dus als de herfst begint op 24 september om 00.32 uur Parijse tijd, begint het nieuwe jaar die dag, op 24 september. Het idee hierachter is dat de kalender nooit uit de pas kan geraken met de hemellichamen, maar dit betekent ook dat er geen gemakkelijk hanteerbare regels zijn voor [[schrikkeljaar|schrikkeljaren]]. Wanneer men niet weet wanneer de volgende herfstequinox valt, kan men niet weten hoeveel dagen een jaar heeft, of wanneer een jaar begint en eindigt. De eerste vendémiaire kon vallen op 22 of 23 [[september]], en indien men de Franse kalender vandaag zou gebruiken, zou ook 24 september mogelijk zijn. Twee mogelijke begindata zijn te wijten aan het feit dat de schrikkeljaarregeling niet synchroon loopt met die van de gregoriaanse kalender. 24 september is nu mogelijk omdat het jaar 2000 in de gregoriaanse kalender geen schrikkeljaar was.


De republikeinse [[kalender]] werd met terugwerkende kracht ingevoerd vanaf 22 september 1792. Deze datum is de eerste dag, de eerste [[vendémiaire]], van de eerste maand van het jaar I van de Franse revolutionaire [[jaartelling]]. Dit eerste jaar liep natuurlijk ook door in 1793. De laatste dag van het eerste jaar is vervolgens 21 september 1793.
Hoewel de astronomische herfst op de eerste van de maand begint, is dat voor de andere seizoenen niet het geval. De seizoenen duren immers gemiddeld iets langer dan 91 dagen. Het gevolg is dat de zomer pas omstreeks 4 messidor begint. Bij de eerstvolgende herfstequinox wordt de afwijking, met de jours sansculottides, weer rechtgetrokken.


{| width="100%"
{| class="wikitable"  
|width="30%"|
!Jaar||width=15%|Begindatum||{{Witte kolom|6}}||Jaar||width=15%|Begindatum||{{Witte kolom|6}}||Jaar||width=15%|Begindatum||{{Witte kolom|5}}
{| class="wikitable" width="100%"
!Jaar
!Begindatum
|-
|-
| I
|I
|22 sep 1792
|22 sep 1792
|VI
|22 sep 1797
|{{Celgradient| to right,pink,#f8f9fa 50%}} |XI
|23 sep 1802
|-
|-
| II
|II
|22 sep 1793
|22 sep 1793
|{{Celgradient| to right,pink,#f8f9fa 50%}} |VII
|22 sep 1798
|XII
|{{Celgradient| to right,yellow,#f8f9fa 10%}} |24 sep 1803
|-
|-
|style="background: lightyellow;" | III
|{{Celgradient| to right,pink,#f8f9fa 50%}} |III
|22 sep 1794
|22 sep 1794
|-
|VIII
| IV
|style="background: lightblue;" |23 sep 1795
|-
| V
|22 sep 1796
|}
|width="30%"|
{| class="wikitable" width="100%"
!Jaar
!Begindatum
|-
| VI
|22 sep 1797
|-
|style="background: lightyellow;" | VII
|22 sep 1798
|-
| VIII
|23 sep 1799
|23 sep 1799
|XIII
|23 sep 1804
|-
|-
| IX
|IV
|{{Celgradient| to right,yellow,#f8f9fa 10%}} |23 sep 1795
|IX
|23 sep 1800
|23 sep 1800
|XIV
|23 sep 1805
|-
|-
| X
|V
|22 sep 1796
|X
|23 sep 1801
|23 sep 1801
|}
|width="30%"|
{| class="wikitable" width="100%"
!Jaar
!Begindatum
|-
|style="background: lightyellow;" | XI
|23 sep 1802
|-
| XII
|style="background: lightblue;" | 24 sep 1803
|-
| XIII
|23 sep 1804
|-
| XIV
|23 sep 1805
|-
|jan 1806
|jan 1806
|<small>herinvoering gregoriaanse kalender</small>
|colspan=2|herinvoering van gregoriaanse kalender
|}
|}
|}


{|
{|class=wikitable
|
|{{Celgradient| to right,pink,#f8f9fa 10%}} |Schrikkeljaar in revolutionaire kalender
{|class="wikitable" width="60px;"
|style="background: lightblue;" |&nbsp;
|-
|-
|style="background: lightyellow;" |&nbsp;
|{{Celgradient| to right,yellow,#f8f9fa 10%}} |Schrikkeljaar in gregoriaanse kalender
|}
|}
|
 
{|
De [[Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)#Aanvangsdata in onze tijd|aanvangsdata in onze tijd]] staan in een aparte tabel.
|Schrikkeljaar in de gregoriaanse kalender
|-
|Schrikkeljaar in de revolutionaire kalender
|}
|}
De theoretische [[Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)#Aanvangsdata in onze tijd|aanvangsdata in onze tijd]] staan in een aparte tabel.


=== Schrikkeljaren ===
=== Schrikkeljaren ===
{{Zie hoofdartikel|Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)}}
{{Zie hoofdartikel|Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)}}
De wet bevat niet alleen een regeling voor het begin van het jaar maar ook voor de [[Schrikkeljaar|schrikkeljaren]]. Men realiseerde zich niet dat die regelingen strijdig waren. Niet lang na de afschaffing zou 23 september 1811 tot twee jaren hebben behoord, en 22 september 1812 tot geen enkel jaar. Vanaf dan zou dit probleem zich elke vier jaar voordoen.
De wet bevat niet alleen een regeling voor het begin van het jaar maar ook voor de [[Schrikkeljaar|schrikkeljaren]]. Men had zich niet gerealiseerd dat die regelingen strijdig waren. Niet lang na de afschaffing zou 23 september 1811 tot twee jaren hebben behoord, en 22 september 1812 tot geen enkel jaar. Vanaf dan zou het probleem zich elke vier jaar voordoen.
De wet zou dus noodzakelijkerwijs aangepast moeten worden.
De wet zou dus noodzakelijkerwijs aangepast moeten worden.


Dit levert een probleem op wanneer men de kalender in de huidige tijd wil plaatsen. Wettelijk is de kalender afgeschaft. De wettelijke regeling ongewijzigd gebruiken kan ook niet. Er bestaan verschillende opvattingen over hoe deze kalender vandaag zou moeten lopen.
Dit levert een probleem op als men de kalender in de huidige tijd wil plaatsen. Wettelijk is de kalender afgeschaft. De wettelijke regeling ongewijzigd gebruiken kan ook niet. Over hoe het nu zou moeten bestaat een aantal verschillende opvattingen.


De hier getoonde kalenders geven de datumomrekening naar de gregoriaanse kalender, waarbij de jaaraanvang alleen voor de jaren I t/m XVI de oorspronkelijke regeling volgt. Buiten deze tijdsperiode waarin de kalender officieel van kracht was, wordt in dit artikel de schrikkeljaarregeling van de [[Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)#Commissie Romme|commissie Romme]] toegepast: hierin wordt een gemiddelde herfstequinox gevolgd, niet het exacte tijdstip van de herfstequinox te Parijs.
De hier getoonde kalenders geven de datumomrekening naar de gregoriaanse kalender, waarbij de jaaraanvang alleen voor de jaren I t/m XVI de oorspronkelijke regeling volgt. Daarbuiten wordt de regelmatige regeling van de [[Schrikkeljaar (Franse republikeinse kalender)#Commissie Romme|commissie Romme]] toegepast. De herfstequinox wordt dus globaal gevolgd, niet exact.


===Maanden===
==Maanden==
[[Image:Fabre d'Eglantine.jpg|{{largethumb}}|left|De dichter [[Fabre d’Églantine]] bedacht de namen van de maanden.]]
In de nieuwe kalender was het jaar, zoals dat ook in het Oude [[Oude Egypte|Egypte]] gebruikelijk was, opgedeeld in 12 [[maand]]en van 30 [[dag]]en ''plus'' 5 (of 6) aanvullende dagen aan het eind van het jaar. Deze laatste dagen zijn nodig om met het [[tropisch jaar]] (~365¼ dagen) in de pas te blijven. De namen van de maanden waren bedacht door de dichter [[Fabre d'Églantine]]. Iedere maand herinnert aan een kenmerk van het klimaat in Frankrijk. Bovendien blijkt uit de uitgangen van namen tot welk seizoen een maand behoort.
In de republikeinse kalender werd het jaar, zoals in de [[Koptische kalender]], opgedeeld in 12 [[maand]]en van 30 [[dag]]en ''plus'' 5 (of 6) aanvullende dagen aan het eind van het jaar. Deze laatste dagen zijn nodig om met het [[tropisch jaar]] (~365¼ dagen) in de pas te blijven.


De namen van de maanden waren bedacht door de dichter [[Fabre d’Églantine]]. Iedere maand herinnert aan een kenmerk van het klimaat in Frankrijk: in de winter bijvoorbeeld was er ''nivôse'', de sneeuwmaand.
De namen van de maanden kunnen verwarring geven met de traditionele Nederlandse namen:
* Floréal (bloeimaand) valt ongeveer samen met mei (bloeimaand).
* Prairial (weidemaand) valt ongeveer samen met juni, niet met april (grasmaand).
* Messidor (oogstmaand) valt ongeveer samen met juli, niet met augustus (oogstmaand).


Het verband met de traditionele gregoriaanse kalender is hieronder bij benadering gegeven, waarbij opgemerkt moet worden dat er van jaar tot jaar enige kleine verschuivingen konden plaatsvinden.
==Weekindeling==
De [[week]] ([[Bijbel (christendom)|bijbels]] van oorsprong) werd vervangen door de decade, een periode van 10 dagen; drie decades vormden één maand. Dat betekende dat er nog maar een op tien dagen vrij was in plaats van een op zeven, een ontwikkeling die paste in een langere trend van afschaffing van vrije dagen.<ref name=":0">{{Citeer boek|auteurlink=|auteur=Michael Perelman|titel=The Invention of Capitalism|uitgever=Duke University Press|datum=2000|pagina's=18|ISBN=|bezochtdatum=}}</ref> De weekdagen (zondag, maandag, enz) werden vervangen door tien namen die gebaseerd waren op de [[telwoord]]en in het [[Latijn]]:{{Kolommen4
| Kolom1=
*Primidi
*Duodi
*Tridi
| Kolom2=
*Quartidi
*Quintidi
*Sextidi
| Kolom3=
*Septidi
*Octidi
*Nonidi
| Kolom4=
*Decadi, een vrije dag die de zondag moest vervangen.
}}


Op de decadi waren scholen en veel openbare gebouwen gesloten. Het houden van verkopingen was verboden. Het vieren van de mis en het sluiten van huwelijken op deze rustdag werd aangemoedigd. Er werden hardloopwedstrijden georganiseerd, waarbij de Franse lelie moest worden vertrapt. Het gezamenlijk zingen van liederen werd bevorderd. Ambtenaren waren verplicht de festiviteiten en lezingen over de landbouw te bezoeken.<ref>Enhus, E. (1989) En de tiende dag vierden zij feest, p. 141-156. In: De opstand van de intellectuelen. De Franse revolutie als avant-première van de moderne cultuur.</ref>


De vijf of zes jours complémentaires (aanvullende dagen), of sansculottiden, behoren niet tot een maand ([[17 september]] ~ [[21 september]])
De zevendaagse weekindeling werd in april 1802 weer ingevoerd, terwijl het 10-dagenritme al sinds juli 1800 alleen nog maar voor ambtenaren van kracht was. Zo werd het stelsel al ruim voor de definitieve afschaffing op 1 januari 1806 langzaam gesloopt.


De wintermaanden worden meestal met de uitgang -''ôse'' geschreven. Dit was de spelling van de wet van 24 oktober 1793. Een maand later, in de wet van 24 november 1793, is dit echter veranderd in -''ose''.
==Dagen van het jaar==
Om de [[naamdag]]en van de [[rooms-katholiek]]e heiligen te vervangen, was iedere reguliere dag van het jaar (dus niet de sansculottiden) gewijd aan een dier (iedere quintidi, een werktuig (iedere rustdag, decadi), een mineraal of delfstof (de overige dagen in de maand Nivôse) of een plant, boom of vrucht (iedere andere dag).


{{clearleft}}
Begindata van de maanden:
{| class="wikitable" width="100%"
{|class=wikitable
! [[Herfst]]maanden<br />(uitgang -''aire'')
!Maand↓     Jaar→||I||II||III||IV||V||VI||VII||VIII||IX||X||XI||XII||XIII||XIV||
! [[Winter]]maanden<br />(uitgang -''ôse'')
|-
! [[Lente]]maanden<br />(uitgang -''al'')
!colspan=16|Herfst
! [[Zomer]]maanden<br />(uitgang -''idor'')
|-
! [[Vendémiaire]] - Wijnmaand
|22||22||22||23||22||22||22||23||23||23||23||24||23||23||september
|-
|-
| [[Vendémiaire]] Wijnmaand <br />([[22 september]] ~ [[21 oktober]])
! [[Brumaire]] - Mistmaand
| [[Nivôse]] Sneeuwmaand <br />([[21 december]] ~ [[19 januari]])
|22||22||22||23||22||22||22||23||23||23||23||24||23||23||oktober
| [[Germinal (maand)|Germinal]] Kiemmaand <br />([[21 maart]] ~ [[19 april]])
| [[Messidor]] Oogstmaand<br />([[19 juni]] ~ [[18 juli]])
|-
|-
| [[Brumaire]] Mistmaand <br />([[22 oktober]] ~ [[20 november]])
! [[Frimaire]] - Koudemaand
| [[Pluviôse]] Regenmaand <br />([[20 januari]] ~ [[18 februari]])
|21||21||21||22||21||21||21||22||22||22||22||23||22||22||november
| [[Floréal]] Bloemmaand <br />([[20 april]] ~ [[19 mei]])
| [[Thermidor]] Hittemaand <br />([[19 juli]] ~ [[17 augustus]])
|-
|-
| [[Frimaire]] Koudemaand <br />([[21 november]] ~ [[20 december]])
!colspan=16|Winter
| [[Ventôse]] Windmaand <br />([[19 februari]] ~ [[20 maart]])
|-
| [[Prairial]] Weidemaand <br />([[20 mei]] ~ [[18 juni]])
! [[Nivôse]] - Sneeuwmaand
| [[Fructidor]] Fruitmaand <br />([[18 augustus]] ~ [[16 september]])
|21||21||21||22||21||21||21||22||22||22||22||23||22||22||december
|}
|-
 
! [[Pluviôse]] - Regenmaand
===Decade===
|20||20||20||21||20||20||20||21||21||21||21||22||21||21||januari
De week werd vervangen door de decade, een periode van 10 dagen. Dat betekende dat er nog maar een op tien dagen vrij was in plaats van een op zeven, en dat heeft de acceptatie bepaald niet geholpen. Scholen en veel openbare gebouwen waren gesloten. Het houden van verkopingen was verboden. Het vieren van de mis en het sluiten van huwelijken op deze rustdag werd aangemoedigd. Er werden hardloopwedstrijden georganiseerd, waarbij de Franse lelie moest worden vertrapt. Het gezamenlijk zingen van liederen werd bevorderd. Ambtenaren waren verplicht de festiviteiten en lezingen over de landbouw te bezoeken.<ref>{{Aut|Enhus, E.}}, (1989) En de tiende dag vierden zij feest, p. 141-156. In: ''De opstand van de intellectuelen. De Franse revolutie als avant-première van de moderne cultuur.''</ref>
|-
 
! [[Ventôse]] - Windmaand<ref>De wintermaanden worden meestal met de uitgang -''ôse'' geschreven. Dit was de spelling van de wet van 24 oktober 1793. Een maand later, in de wet van 24 november 1793, is dit echter veranderd in -''ose''.</ref>
Het bijbehorende [[Système International|decimale stelsel van maten en gewichten]] had meer succes.
|19||19||19||bgcolor=pink|20||19||19||19||19||20||20||20||bgcolor=pink|21||20||20||februari
Hoewel ook dit tijdelijk weer werd afgeschaft, veroverde het bijna de hele wereld; de meeste wetenschapsgebieden gingen volledig over op het decimale matenstelsel.
|-
 
!colspan=16| Lente
===Dagen van de decade===
|-
In plaats van in [[Week|weken]], die [[Bijbel|bijbels]] van oorsprong zijn, werd elke maand opgedeeld in drie perioden van 10 dagen (decades). De weekdagen (zondag, maandag, enz.) werden vervangen door tien namen die gebaseerd waren op de [[telwoord]]en in het [[Latijn]]:
! [[Germinal (maand)|Germinal]] - Kiemmaand
 
|21||21||21||21||21||21||21||22||22||22||22||23||22||22||maart
:Primidi, Duodi, Tridi, Quartidi, Quintidi,
|-
:Sextidi, Septidi, Octidi, Nonidi,
! [[Floréal (maand)|Floréal]] - Bloeimaand
:Decadi, een vrije dag die de zondag moest vervangen.
|20||20||20||20||20||20||20||21||21||21||21||22||21||21||april
 
|-
De zevendaagse weekindeling werd in april 1802 weer ingevoerd, terwijl het tiendagenritme al sinds juli 1800 alleen nog maar voor ambtenaren van kracht was. Zo werd het stelsel al ruim voor de definitieve afschaffing op 1 januari 1806 langzaam gesloopt.
! [[Prairial]] - Weidemaand
 
|20||20||20||20||20||20||20||21||21||21||21||22||21||21||mei
De vijf of zes aanvullende dagen (jours complémentaires) werden in een korte periode ook de sansculottiden (Frans: sansculottides) genoemd.
|-
 
!colspan=16|Zomer
<small>1e dag: I t/m VII ----- 2e dag: VIII t/m XIII</small>
|-
 
! [[Messidor]] - Oogstmaand
*Jour de la vertu — Dag van de deugd ([[17 september|17]] of [[18 september]])
|19||19||19||19||19||19||19||20||20||20||20||20||20||20||juni
*Jour du génie — Dag van het vernuft ([[18 september|18]] of [[19 september]])
*Jour du travail — Dag van de arbeid ([[19 september|19]] of [[20 september]])
*Jour de l’opinion — Dag van de meningsuiting ([[20 september|20]] of [[21 september]])
*Jour des récompenses — Dag van de beloning ([[21 september|21]] of [[22 september]])
*Jour de la révolution — Revolutiedag; schrikkeldag, alleen III ([[22 september]] [[1795]]), VII ([[22 september]] [[1799]]) en XI ([[23 september]] [[1803]])
 
===Dagen van het jaar===
Om de [[naamdag]]en van de [[rooms-katholiek]]e heiligen te vervangen, werd iedere reguliere dag van het jaar (dus niet de aanvullende dagen / jours complémentaires) gewijd aan een dier (iedere quintidi), een werktuig (iedere rustdag, decadi) of een plant, boom, mineraal of delfstof (iedere andere dag).
 
==== Herfst ====
<small>1e aanvangsdag: I t/m III, V t/m VII —— 2e: IV, VIII t/m XI, XIII t/m XIV —— 3e: XII</small>
{| class="wikitable vatop"
|- style="background:#ccf;"
!width=33% | [[Vendémiaire]]<br>(22, 23 of 24 september ~&nbsp;21,&nbsp;22&nbsp;of&nbsp;23&nbsp;oktober)
!width=33% | [[Brumaire]]<br>(22, 23 of 24 oktober ~&nbsp;20,&nbsp;21&nbsp;of&nbsp;22&nbsp;november)
!width=33% | [[Frimaire]]<br>(21, 22, 23 november ~&nbsp;20,&nbsp;21&nbsp;of&nbsp;22&nbsp;december)
|-
|-
|
! [[Thermidor]] - Hittemaand
# Raisin ([[Druif (vrucht)|Druif]])
|19||19||19||19||19||19||19||20||20||20||20||20||20||20||juli
# Safran ([[Saffraan]])
# Châtaigne ([[Kastanje]])
# Colchique ([[Bonte krokus|Krokus]])
# Cheval ([[Paard (dier)|Paard]])
# Balsamine ([[Springzaad|Springbalsemien]])
# Carotte ([[Wortel (groente)|Wortel]])
# Amarante ([[Amarant (geslacht)|Amarant]])
# Panais ([[Pastinaak]])
# Cuve ([[Vat (verpakking)|Wijnvat]])
# Pomme de terre ([[Aardappel]])
# Immortelle ([[Strobloem (plant)|Strobloem]])
# Potiron ([[Pompoen|Kalebas]])
# Réséda ([[Mignonette]])
# Âne ([[Ezel (dier)|Ezel]])
# Belle de nuit ([[Mirabilis jalapa|Wonderbloem]])
# Citrouille ([[Pompoen]])
# Sarrasin ([[Boekweit]])
# Tournesol ([[Zonnebloem]])
# Pressoir ([[Pers (machine)|Wijnpers]])
# Chanvre ([[Hennep]], [[Marihuana]])
# Pêche ([[Perzik]])
# Navet ([[Knolraap]])
# Amaryllis ([[Amaryllis (plantengeslacht)|Amaryllis]])
# Boeuf ([[Rundvee|Rund]])
# Aubergine ([[Aubergine (plant)|Aubergine]])
# Piment ([[Chilipeper]])
# Tomate ([[Tomaat]])
# Orge ([[Gerst]])
# Tonneau ([[Vat (verpakking)|Wijnton]])
 
|
# Pomme ([[Appel (vrucht)|Appel]])
# Céleri ([[Snijselderij]])
# Poire ([[Peer (vrucht)|Peer]])
# Betterave ([[Biet]])
# Oie ([[ganzen|Gans]])
# Héliotrope ([[Heliotroop]])
# Figue ([[Vijg (fruit)|Vijg]])
# Scorsonère ([[Schorseneer]])
# Alisier ([[Elsbes]])
# Charrue ([[Ploeg (werktuig)|Ploeg]])
# Salsifis ([[Tragopogon|Morgenster]])
# Macre ([[Waternoot]])
# Topinambour ([[Aardpeer]])
# Endive ([[Witlof]])
# Dindon ([[kalkoenen|Kalkoen]])
# Chervis ([[Suikerwortel]])
# Cresson ([[Witte waterkers|Waterkers]])
# Dentelaire ([[Mannentrouw]])
# Grenade ([[Granaatappel]])
# Herse ([[Eg (landbouw)|Eg]])
# Bacchante ([[Asarum baccharis]])
# Azarole ([[Azarooldoorn]])
# Garance ([[Meekrap]])
# Orange ([[Sinaasappel]])
# Faisan ([[Gewone fazant|Fazant]])
# [[Pistache]]
# Macjonc ([[Aardaker]])
# Coing ([[Kweepeer]])
# Cormier ([[Peervormige lijsterbes]])
# Rouleau ([[Gladde rol|Wals]])
 
|
# Raiponce ([[Rapunzel (geslacht)|Rapunzel]])
# Turneps ([[Knolraap|Raapstelen]])
# Chicorée ([[Cichorei]])
# Nèfle ([[Mispel]])
# Cochon ([[Varkens|Varken]])
# Mâche ([[Veldsla]])
# Chou-fleur ([[Bloemkool]])
# Miel ([[Honing]])
# Genièvre ([[Juniperus|Jeneverbesstruik]])
# Pioche ([[Houweel]])
# Cire ([[Bijenwas]])
# Raifort ([[Mierik|Mierikswortel]])
# Cèdre ([[Ceder]])
# Sapin ([[Zilverspar]])
# Chevreuil ([[Ree]])
# Ajonc ([[Gaspeldoorn]])
# Cyprès ([[Italiaanse cipres|Cipres]])
# Lierre ([[Hedera]], klimop)
# Sabine ([[Juniperus|Jeneverbes (vrucht]]))
# Hoyau ([[Schoffel]])
# Erable sucré ([[Esdoorn (boom)|Esdoorn]])
# Bruyère ([[Struikhei]])
# Roseau ([[Riet]])
# Oseille ([[Veldzuring]])
# Grillon ([[Krekels|Krekel]])
# Pignon ([[Pijnboompit]])
# Liège ([[Kurk (materiaal)|Kurk]])
# Truffe ([[Truffel]])
# Olive ([[Olijf]])
# Pelle ([[Schep]])
|}
 
====Winter====
<small>1e aanvangsdag: I t/m III, V t/m VII —— 2e: IV, VIII t/m XI, XIII t/m XIV —— 3e: XII</small>
{| class="wikitable"
|- style="background:#ccf;"
!width=33% | [[Nivôse]]<br>(21, 22 of 23 december ~&nbsp;19,&nbsp;20&nbsp;of&nbsp;21&nbsp;januari)
!width=33% | [[Pluviôse]]<br>(20, 21 of 22 januari ~&nbsp;18,&nbsp;19&nbsp;of&nbsp;20&nbsp;februari)
!width=33% | [[Ventôse]]<br>(19, 20 of 21 februari ~&nbsp;20&nbsp;of&nbsp;21&nbsp;maart)
|-
|-
|
! [[Fructidor]] - Fruitmaand
# Tourbe ([[Turf (brandstof)|Turf]])
|18||18||18||18||18||18||18||19||19||19||19||19||19||19||augustus
# Houille ([[Steenkool]])
# Bitume ([[Bitumen]])
# Soufre ([[Zwavel]])
# Chien ([[Hond]])
# Lave ([[Lava]])
# Terre végétale ([[Humus]])
# Fumier ([[Mest]])
# Salpêtre ([[Salpeter]])
# Fléau ([[Dorsvlegel]])
# Granit ([[Graniet]])
# Argile ([[Klei]])
# Ardoise ([[Leisteen]])
# Grès ([[Zandsteen]])
# Lapin ([[Konijn (dier)|Konijn]])
# Silex ([[Vuursteen]])
# Marne ([[Mergel (sedimentologie)|Mergel]])
# Pierre à chaux ([[Kalksteen]])
# Marbre ([[Marmer]])
# Van ([[Wan (mand)|Wan]])
# Pierre à plâtre ([[Gips]])
# Sel ([[Keukenzout|Zout]])
# Fer ([[IJzer (element)|IJzer]])
# Cuivre ([[Koper (element)|Koper]])
# Chat ([[Kat (dier)|Kat]])
# Étain ([[Tin (element)|Tin]])
# Plomb ([[Lood (element)|Lood]])
# Zinc ([[Zink (element)|Zink]])
# Mercure ([[Kwik]])
# Crible ([[Zeef]])
 
|
# Lauréole ([[Zijdebast]])
# Mousse ([[Mossen|Mos]])
# Fragon ([[Ruscaceae]])
# Perce-neige ([[Gewoon sneeuwklokje|Sneeuwklokje]])
# Taureau ([[Stier (rundvee)|Stier]])
# Laurier-thym ([[Sneeuwbal (geslacht)|Viburnum tinus]])
# [[Amadouvier]] ([[Schimmels|echte tonderzwam]])
# Mézéréon ([[Rood peperboompje]])
# Peuplier ([[Populier]])
# Coignée ([[Bijl]])
# Ellébore ([[Nieskruid]])
# Brocoli ([[Broccoli]])
# Laurier ([[Laurier]])
# Avelinier ([[Hazelaar (plant)|Hazelaar]])
# Vache ([[Koe (rundvee)|Koe]])
# Buis ([[Buxus (geslacht)|Buxus]])
# Lichen ([[Korstmos]])
# If ([[Venijnboom]], Taxus)
# Pulmonaire ([[Longkruid]])
# Serpette ([[Hakmes]])
# Thlaspi ([[Thlaspi arvense|Witte krodde]])
# Thimelé ([[Daphne (plantengeslacht)|Plantengeslacht Daphne]])
# Chiendent ([[Kweek]])
# Trainasse ([[Duizendknoop]])
# Lièvre ([[Echte hazen|Haas]])
# Guède ([[Wede]])
# Noisetier ([[Hazelaar (plant)|Hazelaar]])
# Cyclamen ([[Cyclaam]])
# Chélidoine ([[Stinkende gouwe]])
# Traîneau ([[Slee]])
 
|
# Tussilage ([[Klein hoefblad]])
# Cornouiller ([[Kornoelje]])
# Violier ([[Steenraket]])
# Troène ([[Wilde liguster|Liguster]])
# Bouc ([[geit|Bok]])
# Asaret ([[Hazelwortel]], [[Aristolochiales]])
# Alaterne ([[Sporkehout]])
# Violette ([[Viooltje]])
# Marceau ([[Boswilg]])
# Bêche ([[Spade]])
# Narcisse ([[Narcis]])
# Orme ([[Iep]])
# Fumeterre ([[Duivenkervelfamilie|Gewone Duivenkervel]])
# Vélar ([[Gewone raket]])
# Chèvre ([[Geit]])
# Épinard ([[Spinazie]])
# Doronic ([[Composietenfamilie|Composiet]])
# Mouron ([[Guichelheil]])
# Cerfeuil ([[Echte kervel]])
# Cordeau ([[Touw]])
# Mandragore ([[Alruin]])
# Persil ([[Peterselie]])
# Cochléaria ([[Echt lepelblad]])
# Pâquerette ([[Madeliefje]])
# Thon ([[Tonijn]])
# Pissenlit ([[Paardenbloem]])
# Sylve ([[Bosanemoon]])
# Capillaire ([[Adiantum|Soort Varen]])
# Frêne ([[Es (boom)|Es]])
# Plantoir ([[Pootijzer|Pootijzer]], werktuig om bollen te planten)
|}
 
==== Lente ====
<small>1e aanvangsdag: I t/m VII —— 2e: VIII t/m XIII</small>
{| class="wikitable"
|- style="background:#ccf;"
!width=33% | [[Germinal (maand)|Germinal]]<br>(21 of 22 maart ~&nbsp;19&nbsp;of&nbsp;20&nbsp;april)
!width=33% | [[Floréal]]<br>(20 of 21 april ~&nbsp;19&nbsp;of&nbsp;20&nbsp;mei)
!width=33% | [[Prairial]]<br>(20 of 21 mei ~&nbsp;18&nbsp;of&nbsp;19&nbsp;juni)
|-
|-
|
!colspan=16|De vijf of zes aanvullende dagen aan het eind van het jaar noemt men de sansculottiden:
# Primevère ([[Stengelloze sleutelbloem]])
# Platane ([[Plataan]])
# [[Asperge]]
# Tulipe ([[Tulp]])
# Poule ([[Kip (vogel)|Hen, Kip]])
# Bette ([[Snijbiet]])
# Bouleau ([[Berk]])
# Jonquille ([[Narcis]])
# Aulne ([[Els (boom)|Els]])
# Couvoir ([[Broedstoof]])
# Pervenche ([[Maagdenpalm]])
# Charme ([[Carpinus|Haagbeuk]])
# Morille ([[Morielje]])
# Hêtre ([[Fagus|Beuk]])
# Abeille ([[Honingbij]])
# Laitue ([[Sla]])
# Mélèze ([[Lariks]])
# Ciguë ([[Gevlekte scheerling]])
# Radis ([[Radijs]])
# Ruche ([[Bijenkorf (voorwerp)|Bijenkorf]])
# Gainier ([[Judasboom]])
# Romaine ([[Sla|Slasoort]])
# Marronnier ([[Tamme kastanje]])
# Roquette ([[Rucola]])
# Pigeon ([[Duiven en tortels|Duif]])
# Lilas ([[Sering]])
# Anémone ([[Anemoon]])
# Pensée ([[Viooltje|Viooltjessoort]])
# Myrtille ([[Blauwe bes]])
# Greffoir ([[Mes (voorwerp)|Mes]])
 
|
# Rose ([[Rozen|Roos]])
# Chêne ([[Eik]])
# Fougère ([[Varens|Varen]])
# Aubépine ([[Meidoorn]])
# Rossignol ([[Nachtegaal]])
# Ancolie ([[Akelei]])
# Muguet ([[Lelietje-van-dalen]])
# Champignon ([[Paddenstoel (schimmel)|Paddestoel]])
# Hyacinthe ([[Hyacinthus (geslacht)|Hyacint]])
# Râteau ([[Hark]])
# Rhubarbe ([[Rabarber]])
# Sainfoin ([[Esparcette]])
# Bâton-d’or ([[Steenraket]])
# Chamérops ([[Palmenfamilie|Palm]])
# Ver à soie ([[Zijdevlinder|Zijderups]])
# Consoude ([[Smeerwortel]])
# Pimprenelle ([[Kleine pimpernel]])
# Corbeille d’or ([[Schizaad|Schildzaad]])
# Arroche ([[Tuinmelde]])
# Sarcloir ([[Schoffel]])
# Statice ([[Engels gras]])
# Fritillaire ([[Kievitsbloem]])
# Bourrache ([[Bernagie|Komkommerkruid]])
# Valériane ([[Echte valeriaan]])
# Carpe ([[Karper]])
# Fusain ([[Kardinaalsmuts]])
# Civette ([[Bieslook]])
# Buglosse ([[Ossentong]])
# Sénevé ([[Mosterd#Mosterdzaad|Mosterdzaad]])
# Houlette (Schaapherdersstaf)
 
|
# [[Luzerne]]
# Hémérocalle ([[Hemerocallidaceae|Lelie]])
# Trèfle ([[Klaver (plant)|Klaver]])
# Angélique ([[Grote engelwortel]])
# Canard ([[Eenden|Eend]])
# Mélisse ([[Citroenmelisse]])
# Fromental ([[Glanshaver]])
# Martagon ([[Martagonlelie]])
# Serpolet ([[Tijm]])
# Faux ([[Zeis]])
# Fraise ([[Aardbei]])
# Bétoine ([[Andoorn]])
# Pois ([[Erwt]])
# [[Acacia]]
# Caille ([[Kwartel]])
# Oeillet ([[Anjer]])
# Sureau ([[Vlier (plant)|Vlierbes]])
# Pavot ([[Klaproos|Papaver]])
# Tilleul ([[Lindeboom]])
# Fourche ([[Mestvork|Mestvork, Riek]])
# Barbeau ([[Korenbloem]])
# Camomille ([[Echte kamille|Kamille]])
# Chèvrefeuille ([[Kamperfoelie]])
# caille-lait ([[Walstro]])
# Tanche ([[Zeelt]])
# Jasmin ([[Jasminum|Jasmijn]])
# [[verbena|Verveine]] (Verbena geslacht uit de [[IJzerhardfamilie]])
# Thym ([[Tijm]])
# Pivoine ([[Pioenroos]])
# Chariot ([[Kar|Handkar]])
|}
 
====Zomer====
<small>1e aanvangsdag: I t/m VII —— 2e: VIII t/m XIII</small>
{| class="wikitable"
|- style="background:#ccf;"
!width=33% | [[Messidor]]<br>(19 of 20 juni ~&nbsp;18&nbsp;of&nbsp;19&nbsp;juli)
!width=33% | [[Thermidor]]<br>(19 of 20 juli ~&nbsp;17&nbsp;of&nbsp;18&nbsp;augustus)
!width=33% | [[Fructidor]]<br>(18 of 19 augustus ~&nbsp;16&nbsp;of&nbsp;17 september)
|-
|-
|
!
# Seigle ([[Rogge (graan)|Rogge]])
|17||17||bgcolor=yellow|17||17||17||17||bgcolor=yellow|17||18||18||18||bgcolor=yellow|18||18||18||18||september
# Avoine ([[Haver]])
# Oignon ([[Ui (plant)|Ui]])
# Véronique ([[Ereprijs]])
# Mulet ([[Muildier/muilezel]])
# Romarin ([[rozemarijn (plant)|Rozemarijn]])
# Concombre ([[Komkommer]])
# Echalote ([[Sjalot]])
# Absinthe ([[Absintalsem]])
# Faucille ([[Sikkel (werktuig)|Sikkel]])
# Coriandre ([[Koriander]])
# Artichaut ([[Artisjok]])
# Girofle ([[Kruidnagel]])
# Lavande ([[Lavendel]])
# Chamois ([[Gems (dier)|Gems]])
# Tabac ([[Gewone tabaksplant|Tabaksplant]])
# Groseille ([[Rode bes]])
# Gesse ([[Lathyrus]])
# Cerise ([[Kers (fruit)|Kers]])
# Parc ([[Park]])
# Menthe ([[Munt (plant)|Munt]])
# Cumin ([[Komijn]])
# Haricot ([[Boon]])
# Orcanète ([[Alkanna]])
# Pintade ([[Parelhoenders|Parelhoen]])
# Sauge ([[Echte salie|Salie]])
# Ail ([[Knoflook]])
# Vesce ([[Voederwikke]])
# Blé ([[Tarwe]])
# Chalémie ([[Schalmei]])
 
|
# Epeautre ([[Eenkoorn]])
# Bouillon blanc ([[Koningskaars]])
# Melon ([[Meloen (vrucht)|Suikermeloen]])
# Ivraie ([[Raaigras]])
# Bélier ([[Schaap (dier)|Ram]])
# Prêle ([[Paardenstaart (plant)|Paardenstaart]])
# Armoise ([[Bijvoet]])
# Carthame ([[Saffloer]])
# Mûre ([[Gewone braam|Braamstruik]])
# Arrosoir ([[Gieter]])
# [[Panicum|Panis]] (Vingergras, [[Siergras]])
# Salicorne ([[Kortarige zeekraal]])
# Abricot ([[Abrikoos]])
# Basilic ([[Basilicum]])
# Brebis ([[Schaap (dier)|Ooi]])
# Guimauve ([[Heemst]])
# Lin ([[Vlas (gewas)|Vlas]])
# Amande ([[Amandelboom|Amandel]])
# Gentiane ([[Gentiaan]])
# Ecluse ([[Sluis (waterbouwkunde)|Sluis]])
# Carline ([[Carlina]])
# Câprier ([[Kappertjes]])
# Lentille ([[Linze|Linzen]])
# Aunée ([[Alant]])
# Loutre ([[Otters|Otter]])
# Myrte ([[Mirte]])
# Colza ([[Koolzaad]])
# Lupin ([[Lupine]])
# Coton ([[Katoenplant|Katoen]])
# Moulin ([[Molen]])
 
|
# Prune ([[Pruim]])
# Millet ([[Gierst]])
# [[Lycoperdon]] (een [[boleet]])
# Escourgeon ([[gerst|zesrijïge gerst]])
# Saumon ([[Atlantische zalm|Zalm]])
# Tubéreuse ([[tuberose|Tuberose, nachthyacint]])
# Sucrion ([[Wintergerst]])
# Apocyn ([[Maagdenpalmfamilie|Maagdenpalm]])
# Réglisse ([[Zoethout]])
# Echelle ([[Ladder]])
# Pastèque ([[Watermeloen]])
# Fenouil ([[Venkel]])
# Epine vinette ([[Berberis|Zuurbes]])
# Noix ([[Juglans|Walnoot]])
# Truite ([[Forel]])
# Citron ([[Citroen (vrucht)|Citroen]])
# Cardère ([[Grote kaardenbol|Kaardenbol]])
# Nerprun ([[Rhamus|Vuiboom]])
# Tagette ([[Afrikaantje]])
# Hotte ([[Tas (voorwerp)|Tas]])
# Eglantine ([[Rozen|Eglantier]])
# Noisette ([[Hazelaar (plant)|Hazelnoot]])
# Houblon ([[hop (plant)|Hop]])
# Sorgho ([[Sorghum|Sorgo]])
# Ecrevisse ([[Rivierkreeften|Rivierkreeft]])
# Bigarade ([[Zure sinaasappel|Pommerans]])
# Verge d’or ([[Guldenroede]])
# [[Maïs]]
# Marron ([[Tamme kastanje]])
# Panier ([[Mand]])
|}
|}
[[Bestand:Clock-french-republic.jpg|{{largethumb}}|left|Bij de republikeinse kalender hoorde ook een decimale urenindeling van de dag.]]
===Decimale tijd===
{{FrenchRepublicanCalendar}}
Bij de decimaal ingedeelde kalender behoorde sinds het decreet van 4 Frimaire van het jaar II ([[24 november]] [[1793]]) officieel ook een nieuwe decimale urenindeling van de dag. Tien uren van ieder 100 minuten van elk honderd seconden zouden het dagritme moeten gaan bepalen. Een nieuwe seconde was niet veel korter dan een traditionele seconde (−14 %), een minuut was bijna de helft langer (+44 %), en een decimaal uur, dat ongeveer 2,4 keer zolang was als een traditioneel uur, was een volledig nieuwe tijdseenheid.


In de praktijk werd deze indeling niet toegepast. Het was vooral onhandig dat er bij ''kwart voor'' en ''kwart na'' geen cijfers stonden (immers 7,5 en 2,5). Tijd werd voornamelijk als tijdstip gebruikt; men rekende nog niet met tijdsduur, waardoor de decimale opbouw geen voordeel bood. De klokken om deze tijdsindeling weer te geven waren bovendien gecompliceerd, aangezien men ook de oude tijd wilde aangeven. Daardoor was de productie gering. Klokken met een tienuren-wijzerplaat zijn uiterst zeldzaam.<ref>Bron: Catalogus van de Frick-collectie in New York</ref> De decimale dagindeling werd in 1795 afgeschaft.
{{Legenda|pink| schrikkeljaar in Gregoriaanse kalender}}
{{Legenda|yellow| zes jours sansculottides}}


;Omrekenen
:{{math|1=<big>{{vbreuk|(Uren × 3600 + minuten × 60 + seconden)|0,864}} = </big>decimale seconden}}
;Decimale klokken
De horlogemakers [[Ferdinand Berthoud|Berthoud]], [[Firstenfelder]], [[Étienne Le Noir (horlogemaker)|Lenoir]] en [[Perrier]] maakten decimale klokken. De meeste klokken gaven naast de decimale tijd ook de traditionele tijdsindeling aan. Tijdens die periode werd aan de [[Jardin des Tuileries]] een grote decimale klok aangebracht, en een andere werd opgesteld in de conferentiezaal van de nationale vergadering.
Bewaard gebleven decimale klokken zijn onder andere te zien in het [[Musée Carnavalet]] in Parijs, in het historisch-archeologische Museum te Orléans (''le musée historique et archéologique, Orléans''), in het Museum voor Kunst en Geschiedenis in Genève (''[[Musée d’art et d’histoire (Genève)]]'') en het [[Uhrenmuseum Abeler]] in Wuppertal (Duitsland).
{{clearboth}}
== Huidige maand ==
Indien de republikeinse kalender nog geldig zou zijn, zou het vandaag, (volgens het systeem van Romme) {{RepDate|r}} zijn ({{RepDate}}). De huidige maand zou er als volgt uit zien:
{{Tabel republikeinse kalender}}
{{Tabel republikeinse kalender}}
{| align="center"
| Klik op een jaarcijfer voor een kalender van het hele jaar.
|}


==Zie ook==
== Voetnoten ==
* [[Volgend jaar volgens de Franse republikeinse kalender]]: Een volledige jaarkalender voor het komende jaar.
{{References}}


== Voetnoten ==
==Externe link==
<references />
* {{fr}}{{es}}{{en}}{{eo}}{{pt}}{{de}}{{nl}}[http://prairial.free.fr/calendrier/calendrier.php?lien=sommairefr Le Calendrier Républicain]


==Weblinks==
{{Navigatie Franse republikeinse kalender}}
* [http://prairial.free.fr/calendrier/calendrier.php?lien=sommairefr Le Calendrier Républicain] (meertalig)
{{Navigatie kalendersystemen}}
{{Wikisource|fr|Décret de la Convention nationale portant sur la création du calendrier républicain}}
{{Commonscat|French Republican Calendar}}
{{Commonscat|French Republican Calendar}}
{{authority control|TYPE=t|GND=7503331-8|Wikidata=Q181974}}
{{Navigatie kalendersystemen}}


[[Categorie:Franse republikeinse kalender| ]]
[[Categorie:Franse republikeinse kalender| ]]
[[Categorie:Kalender]]
[[Categorie:Kalender]]
Overgenomen van "http://nl.wikisage.org/wiki/Speciaal:PaginasVergelijken"