Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Priesterbroederschap Sint Pius X
| De Priesterbroederschap St. Pius X (Fraternitas Sacerdotalis Sancti Pii X, FSSPX) is een internationale traditionalistische vereniging van katholieke priesters.
De broederschap werd op 1 november 1970 opgericht in het exempte diocees Fribourg (Zwitserland) door aartsbisschop Marcel Lefebvre, om aan riten en dogma’s van de Rooms-Katholieke Kerk vast te houden die vanuit hun standpunt met Tweede Vaticaans Concilie (1962–1965) opgegeven werden. De broederschap verzet zich onder andere tegen de constitutie over de nieuwe vorm van de liturgie Sacrosanctum Concilium, die door paus Paulus VI op 3 april 1969 werd afgekondigd. |
Marcel Lefebvre
Sinds 1975 had de broederschap geen canonieke status meer in de Rooms-Katholieke Kerk. Zij zorgden verder voor priesterseminaries, priorijen en kapellen zonder de toestemming van de plaatselijke bisschopen. Op 30 juni 1988 wijdde aartsbisschop Marcel Lefebvre zonder toestemming van Rome vier priesters van de Broederschap Sint Pius X tot bisschoppen.
Het door de paus op 2 juli 1988 gepubliceerde motu proprio Ecclesia Dei veroordeelde Lefebvre en de vier wijdelingen als schismatici en stelde vast dat deze op grond van het kerkelijk recht geëxcommuniceerd zijn, omdat aartsbisschop Lefebvre zonder pauselijke goedkeuring vier bisschoppen had gewijd. Hetzelfde motu proprio bood wel ruimte om de tridentijnse ritus ('indultmissen') onder voorwaarden toe te staan. Bij dezelfde gelegenheid stelde de paus een commissie in, naar het motu proprio genoemd Pauselijke Commissie Ecclesia Dei die tot doel had de dialoog met de priesterbroederschap in stand te houden.
De broederschap heeft zes seminaries: in Ecône (Zwitserland), Flavigny (Frankrijk), Goulburn (Australië), La Reja (Argentinië), Winona (Verenigde Staten) en Zaitskofen (Duitsland).
Opheffing van de excommunicaties
Op 21 januari 2009 hief de prefect van de congregatie voor de bisschoppen, kardinaal Giovanni Battista Re, op basis van een „uitdrukkelijke, door de Heilige Vader Benedictus XVI overgedragen volmacht” en een hernieuwde aanvraag door Bernard Fellay de excommunicatie van de vier niet regulair gewijde bisschoppen op.[1]
Interview met Williamson
Door samenloop van omstandigheden viel de opheffing vrijwel samen met een interview dat een van de traditionalistische bisschoppen, Richard Williamson, de dag daarvoor aan de Zweedse televisie had gegeven, waarin hij de holocaust bagatelliseerde.
Reacties
Omdat het opheffen van de excommunicatie en het omstreden interview gelijktijdig in het nieuws kwamen, leek dit voor velen op een eerherstel voor holocaustontkenners. Dit veroorzaakte aanhoudende protesten van binnen en buiten de Kerk.[2]
De broederschap distantieerde zich van de uitspraken van mgr. Williamson, en de generaal-overste, mgr. Bernard Fellay, bood zijn excuses aan voor de uitspraken van zijn collega-bisschop.[3]
Als reactie tegen het terug opnemen van een holocaustloochenaar in de Katholieke Kerk, zette het Israëlische Opperrabbinaat de betrekkingen met het Vaticaan vanaf 21 januari 2009 stil.[4]
De romeinse opperrabbijn Riccardo Di Segni waarschuwde de paus voor negatieve gevolgen voor de verhouding tussen joden en katholieken en sprak van een „diepe wonde”, die door het beëindigen van het schisma het de „wederopneming van de lefebvristen in de kerk” veroorzaakt werd.[5]
Vaticaan
Op 28 januari verklaarde paus Benedictus XVI op de gedenkdag van de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau zijn „volledige en onbestrijdbare solidariteit” met de joden.[6]
- De Shoah moge voor allen een vermaning zijn tegen het vergeten, tegen het loochenen of het bagatelliseren.
Hij verzocht de Piusbroederschap, de verdere noodzakelijke stappen te zetten om volledig in de kerkgemeenschap te worden opgenomen: het pauselijke ambt en het tweede Vaticaans Concilie te erkennen.[7]
De staatssecretaris van het Vaticaan deed op 4 februari een oproep aan Williamson om zijn uitspraken over de Holocaust volledig, niet mis te verstaan en in het openbaar te wederroepen. Zoniet zou hij opnieuw geen ambt in de Katholieke Kerk kunnen opnemen.[8] De „volledige erkenning van het Tweede Vaticaans Concilie en het leerambt van de pausen Johannes XXIII, Paulus VI, Johannes Paulus I, Johannes Paulus II en Benedictus XVI” was nog steeds een noodzakelijke voorwaarde voor de toekomstige erkenning van de broederschap St. Pius X. Het opheffen van de excommunicatie bracht nog geen verandering in de kerkrechterlijke toestand van de broederschap.[9]
Complot?
Volgens persberichten van 4 februari 2009 zagen afgevaardigden van het Vaticaan de uitzending van het interview met Williamson als een „doelgericht complot”, een „val”, die bewust door bepaalde media opgezet werd om de paus te schaden. De Zweedse journalisten die het interview hadden geleid, ontkenden dit.[10]
Dialoog
In het Interviewboek Licht der Wereld, dat in 2011 verscheen, uitte paus Benedictus zijn ontevredenheid over dit samentreffen van Williamsons uitspraken met de opheffing van de excommunicatie.
Niettemin ging de dialoog tussen Rome en de voormannen van de priesterbroederschap door. In de zomer van 2011 legde de prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, kardinaal William Levada, een lijst met voorwaarden vast waaraan de priesters van de Broederschap zouden hebben te voldoen, alvorens ze weer in volledige communio met de Kerk van Rome zouden staan. Hij deed dit voorafgaand aan een gesprek met een delegatie van de priesterbroederschap. Een aantal voorwaarden had betrekking op de erkenning van de uitkomsten van het Tweede Vaticaans Concilie, waarbij de verklaringen over de liturgie, de godsdienstvrijheid en de verhouding tot andere religies een belangrijke rol spelen.
Interne scheuringen in de broederschap
Een aantal priesters verlieten de Piusbroederschap dadelijk na de niet-gelegitimeerde bisschopswijdingen door Lefebvre. Zij stichtten nog in 1988 de priesterbroederschap St. Petrus. Deze erkent de documenten van het Tweede Vaticaans Concilie en de liturgievorm die op dit concilie voorgeschreven werd. Ook andere voormalige aanhangers van Lefebvre verlieten in de volgende jaren de Piusbroederschap met ondersteuning van de Pauselijke Commissie Ecclesia Dei en stichtten door de Kerk erkende oudritualistische gemeenschappen.
Er kwamen ook afscheuringen, die de legitimiteit van de roomse paus in vraag stelden en die de houding innamen dat de pauselijke stoel momenteel niet bezet is (sedisvacantisme).
Reeds in het begin van de jaren 1980 zette de FSSPX een aantal leden in de Verenigde Staten uit de broederschap. Onder hen waren Daniel Dolan, Clarence Kelly en Donald J. Sanborn, die vervolgens de Priesterbroederschap Sint Pius V stichtten. Later werd P. Florian Abrahamowicz uit de broederschap gezet, toen deze in Italië actief was.
Op 24 oktober 2012 werd bisschop Richard Williamson wegens gebrek aan respect voor de leiding uit de broederschap gezet.[11]
Sint-Pius X-school, Antwerpen
In september 2012 startte de Sint Piusbroederschap in de Hemelstraat in Antwerpen met een traditionele Vlaamse Katholieke School.
In een folder die over de nieuwe school werd verspreid, stond te lezen dat het om een ’vrije rooms-katholieke school gaat met een traditionele pedagogie, die haar vruchten heeft afgeworpen én met een familiale sfeer met ondersteuning van de ouders’. In de folder werd ook verwezen naar enkele artikelen uit het kerkelijk recht, met name naar canon 1374 die bepaalt dat ’katholieke kinderen geen niet-katholieke of neutrale scholen mogen bezoeken en ook geen gemengde scholen mogen bezoeken die ook voor niet-katholieken toegankelijk zijn’. Het nieuwe schooltje is geen ’erkende’ school en krijgt dus geen subsidies. Iedereen mag in België huisonderwijs geven, maar de leerlingen moeten wel een proefwerk afleggen om te kunnen overgaan naar middelbaar onderwijs.
De school staat open voor jongens en meisjes. Het onderwijs kan er worden gevolgd vanaf de laatste kleuterklas tot en met het laatste leerjaar van het lager onderwijs. De schooldagen zijn maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag.[12]
Kapel Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rozenkrans, Leiden
De in 1961 voltooide kerk van het Apostolisch Genootschap aan de Sumatrastraat in Leiden werd in 2012 overgenomen door de broederschap Sint Pius X. Op 22 september van dat jaar wijdde generaal-overste Bernard Fellay uit Zwitserland de kapel in De Kooi in. Sindsdien luidt haar naam Kapel Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rozenkrans.
Weblinks
- FSSPX in Nederland
- FSSPX in Vlaanderen
- Motu Proprio Ecclesia Dei van 1988
- Pauselijke Commissie Ecclesia Dei op Vatican.va
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Society of Saint Pius X op Wikimedia Commons.