Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Panchen lama
| Panchen lama | ||
| Tibetaans | པན་ཆེན་བླ་མ་ | |
| Tibetaans pinyin | Bānchán É'ěrdéní | |
| Wylie | pan chen bla ma | |
| Traditioneel Chinees | 班禪額爾德尼 | |
| Vereenvoudigd Chinees | 班禅额尔德尼 | |
| Andere benamingen | Pänchen Lama, Pantschen Lama, Panchen Erdeni, Banchen Erdeni, Bainqen Erdini | |
Panchen Lama Tib.: pan chen bla ma; ook: Penchen Rinpoche, Tib.: pan chen rin po che) is de titel van een belangrijke lijn van trülku in de gelug-orde van het Tibetaans boeddhisme. De panchen lama geldt als de op één na hoogste trülku (tulku) van de gelugpa en wordt traditioneel gezien als een emanatie van de „Boeddha van het onmetelijke licht” Amitabha.
Oorsprong
Vele lama’s worden in het vajrayana-boeddhisme gezien als wezens die beslisten gereïncarneerd te worden om andere wezens te helpen op het pad naar verlichting. Zulke lama’s worden „trülku” genoemd.
De „panchen lama’s” kwamen in Tibet op in de 17e eeuw. De titel is samengesteld uit het Sanskriet paṇḍita (geleerde) en het Tibetaans chen-po (groot), en betekent groot geleerd goeroe. De titel houdt verband met de belangrijke en gerespecteerde boeddhistische leraar Lobsang Choekyi Gyeltshen, die abt was van het klooster Trashilhünpo. Lobsang Choekyi Gyeltshen gaf de vierde dalai lama Yoenten Gyatsho de boeddhistische monniksgelofte en was de leraar van de vijfde dalai lama Ngawang Lobsang Gyatsho. Nadat Lobsang Choekyi Gyeltshen op 92-jarige leeftijd overleed, liet de vijfde dalai lama zoeken naar de reïncarnatie van zijn leraar, die hij panchen lama noemde. Het was zijn bedoeling dat de panchen lama zijn spiritueel werk in Tibet zou voortzetten. Sindsdien is de panchen lama een belangrijke autoriteit bij het erkennen van een nieuwe dalai lama, zoals ook de dalai lama een belangrijke autoriteit is bij het vaststellen wie de actuele panchen lama is.
Aangezien drie vroegere Tibetaanse geleerden met terugwerkende kracht als incarnaties van de panchen lama erkend werden, wordt Lobsang Choekyi Gyeltshen als de vierde panchen lama geteld.
In het begin van de 20e eeuw zag een groot deel van de Tibetanen niet de dalai lama maar de panchen lama als hun opperste heerser in wereldlijk en geestelijk opzicht.[1]
De huidige panchen lama is omstreden, aangezien de door de 14e dalai lama erkende 11e panchen lama Gendün Choekyi Nyima ontvoerd werd.[2]
Verwijzingen
- º A. C. McKay: Tibet 1924. A Very British Coup Attempt? In: Journal of the Royal Asiatic Society, derde reeks; deel 7, Nr. 3 (november 1997), p. 411–424, hier p. 414.
- º Resolutie over de situatie in Tibet en de verdwijning van de zesjarige Panchen Lama Europees Parlement (1995)
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •